Historisch Archief 1877-1940
N°. 443.
DE AMSTERDAMMER
A°. 1885.
WEEKBLAD VOOE NEDERLAND.
Verschijnt eiken Zaterdagavond.
Uitgevers: ELLEBMAN, HABMS & do.
Kantoor: Singel 211.
Hoofd-Agenten: te Batavia, G. KOLPP A Co.
Zondag 20 December.
Abonnement per 3/m. f 1.?. fr. p. p. f 1.15,
Aliiondcrljjlie Nummers aan de Kiosken verkrijgbaar a . 0.10.
Advertentiën van 1?5 regels f 1.10, elke regel meer . . 0.20.
. tUBBchen den tekst per regel o.40
INHOUD:
BUITENLAND. *- BINNENLAND. Warme Kadetje», Een Zaterdagavond-Praatje,
CIV, door Aquarius. Uit het Haagje LX, door Pusquino. Uit de
BisschopBtad, door H. van Sticht. Kunst: Tooneelvertooningeu te Amsterdam, door Alb.
Th. Het tooneel te Botterdam, door V. . Muziek nit de Hoofdstad door H. O.
P. D. De Heraldiek In het decoratief van het Bijka- Museum te Amsterdam, (slot)
door J, A Koopman*. Uit Parijs, XLIX. door A. B. Letterkunde: De
Malavoglia's door F rnnsch Netscher. Zur Deutsche Bildungsgeachiohte im
endendea Mjtjtalalter, ven Gustav von Buchwald, beoordeeld door JJr. Paul Hermelijn,
door Meltti van Java, beoordeeld door Scaramouohe XXXIX. Aardrijkskunde van
Kederlaad, door B. Schuiling. Een Tuin, door Mr. H. Cosmau. Na 't Ballet,
door Mr. B. Cogman. Berichten en Mededeelingen. Inhoud van Tijdschriften.
Nieawo Uitgaven Militaire Zaken: De invloed van de plaatsvervan
ging op bet leger, door Aree. Schaakspel. Feuilleton: De vrouw eens
IMchters, naar bet Deenscn, (slot), ,door B. F. NIEUWS VAN DE WEEK.
Overzicht van de Effectenraarkt. Faillissementen. Veiling van Vaste Goede
ren. Ie huur. Advertentiên.
Nu de Engelsche verkiezingen zijn afgeloopen en uit de opge
maakte balans blijkt, dat de liberalen evenmin als de vereenigde
conservatieven en Parnellisten over eene voldoende
regeeringsmeerderheid kunnen beschikken, heerscht de grootste mate van
onzekerheid omtrent de plannen van het tegenwoordige ministerie.
Onder deze omstandigheden werd de Kabinetsraad van jl. Maandag
met groote belangstelling tegemoet gezien. Veel wijzer is mea
intusschen, met het ."weinige dat van de in deze bijeenkomst ge
voerde beraadslagingen is bekend geraakt, tot dusver niet ge worden.
Mag mep de Morning Post, het olficieuse orgaan van Lord Salisbury,
g«U>o.ven, dan komen de concessiën die het ory-kabinet bereid
ifi aan de Ieren toe te slaan, hoofdzakelijk op het volgende neer:
eene groote mate van plaatselijke autonomie, bestaande in de
controle over havens, dokken, plaatselijke belastingen en
provinciaie administraün; ontwikkeling der stedelijke instellingen; zelf
standige regeling van openbare werken en van hygiënische
maatregelen.
Zooals meo ziet, er ontbreekt nog het een en ander. De politie
een hoogst gewichtige factor, zoodra er sprake zal zijn van
de zelfstandigheid van een onderdeel van den staat blijft aan
de contrö'e der plaatselijke autoriteiten onttrokken ; van een
nationaal Parlement wordt in het geheel niet gesproken ; de rege
ling der rijksbelastingen blijft aan het centraal gezag voorbehouden
en Ierland zal aansprakelijk blijven voor zijn aandeel in de natio
nale schuld.
Uit de wijze, waarop de conservatieve pers deze voorstellen
tot oplossing der lersche quaestie bespreekt, en die indien de
berichten daaromtrent juist zijn waarschijnlijk in hoofdzaak aan het
oordeel van het Parlement zullen worden onderworpen, blijkt dan
ook duidelijk dat de regeering deze voorstellen slechts beschouwd
wil hebben als eene concessie, maar niet als eene
onvoorwaardeHjke overgave.
Wat wil de heer Gladstone? Niemand schijnt er nog het rechte
van te weten; w«l!icht is de ex-Premier zelf ten einde raad en
bevindt hij zich met zijne positie in groote verlegenheid. Som
migen beweren en waarschijnlijk niet ten onrechte dat de
heer Gladstone den Ieren moeielijk meer kan aanbieden dan de
regeering in hare bijeenkomst van ,j. 1. Maandag formuleerde,
tenzij hij zich wil blootstellen aan de kans, om de tamelijk kunst
matige eenheid der linkerzijde geheel verloren te zien gaan.
Reeds heeft de heer Chamberlain. te Birmingham verklaard, dat
hij en zijne vrienden zich verplicht zouden rekenen, de tegen
woordige regeering te steunen tegen hen, die aan de eenheid
des rijks afbreuk zouden willen doen.
Van andere zijde wordt daarentegen beweerd, dat de grijze
staatsman reeds geruimen tijd met den leider der lersche natio
nalisten drukke onderhandelingen voert, en dat hij zijne loopbaan
wil besluiten door een einde te maken aan de lersche quaestie,
die sedert jaren eene gezonde politiek in Engeland onmogelijk
maakt. De Pall Mail Gasette meent zell's te weten, dat de plan
nen van den heer Gladstone ten opzichte van Ierland in hoofdzaak
hierop neerkomen: l o. te Dublin zal een parlement worden in
gevoerd, dat met de volledige controle over lersche zaken zal
worden belast; 2o. de kroon zal het recht van veto ten opzichte
van de besluiten van dat Parlement kunnen uitoefenen, doch
slechts op advies der lersche ministers; 3o. lersche afgevaardigden
zullen zitting blijven houden in het Parlement te Westminster,
ten einde deel te nemen aan de rijkswetgeving; 4o. de politie in
Ierland zal geheel onder lersche controle staan; 5o. de
heerParnell zal voldoende waarborgen moeten geven voor de bescherming
der aan Engeland getrouw gebleven minderheid, in de handhaving
vaa de wettige rechten der grondeigenaars.
In hoeverre deze mededeelingen juist zijn, blijve voorloopig
daargelaten; in elk geval zal het spoedig moeten blijken ? het
nieuwe Parlement komt in de eerste helft van Januari bijeen
welke concessièn de regeering zoowel als de liberale oppositie
bereid zal zijn aan den heer Parnell toe te staan en op welke wijze
zich dientengevolge de drie groote politieke partijen zullen
groepeeren.
Tusschen Ghina en Engeland zijn, naar aanleiding van de onder
werping van Birma, moeielijkheden gerezen. Van Ghineesche
zijde wordt namelijk beweerd, dat koning Thebau een vazal was
van het Bemelsche Rijk en als zoodanig eene schatting betaalde.
China heeft, door zijne houding, de expeditie der Engelschen zeer
gemakkelijk gemaakt, doch wüthans daarvoor beloond worden.
Het eischt in de eerste plaats de erkenning zijner souvereiniteit,
vervolgens de betaling eener schatting, en wel om de tien jaren,
en eindelijk den afstand van de belangrijke stad Bhamo, aan den
Boven Irawaddy. Het is niet onwaarschijnlijk, dat deze moeielijk
heden, door het Ghineesche gouvernement in het leven geroepen,
in verband slaan met de aarzeling, die zich bij de Engelsche
regeering openbaart om tot de annexatie van Birma over te gaan.
De berichten uit Soedan zijn verre van opwekkend; de op
standelingen nemen eene meer en meer dreigende houding aan.
Niettemin heeft de regeering het besluit genomen, om zich voor
loopig tot eene zuiver defensieve gedragslijn te bepalen.
* *
De Tonkin-commi?sie heeft in de afgeloopen week haren
reelomvattenden arbeid voortgezet en ten einde gebracht. Hare conclusie,
waarvoor zij de noodige gegevens uit een groot aantal enquêtes
en dossiers bijeenverzamelde en van wier strekking men reeds
bij voorbaat verzekerd was, wordt uitvoerig toegelicht in een om
vangrijk rapport, dat door den heer Camiüe Pelletan, den beken
den leider der radicale partij, werd opgesteld en reeds in de
Kamer is voorgelezen. Het dringt, behalve op verwerping der aan
gevraagde credieten aan, op eene spoedige ontruiming van Tonkin
door de Fransche troepen, en bevat in het algemeen eene besliste
afkeuring van de koloniale politiek der regeering, Voor de gelei
delijke afwikkeling der loopende zaken acht de commissie een
vierde gedeelte der aangevraagde gelden voldoende.
Gelijk wij reeds mededeelden, heeft het kabinet-Brisson zijn
voornemen te kennen gegeven, om bij de behandeling van dit
vraagstuk de portefeuille-kwestie te stellen. Volgens de laatste
berichten werd in de jongste zitting van den ministerraad het besluit
genomen, bij deze fr»v;rüo$ te volharden en den eisch te stellen
dat de door de regeering aangevraagde Tonkin-credieten in hun
geheel moeten worden aangenomen; elke besnoeiing zal door
haar worden beschouwd als eene afkeuring van hare politiek.
De behandeling van deze gewichtige voordracht, waarvan men
met vrij groote zekerheid kan aannemen dat zij aan het ministerie
eene overwinning zal bezorgen, zal eerstdaags plaats hebben en,
waarschijnlijk nog vóór het einde des jaars, gevolgd worden door
de bijeenkomst van het congres, waarin over de herkiezing van
Grévy als president der Republiek moet worden beslist.
*
# *
De Duitsche regeering, die eenigen tijd geleden door hare
organen het een en ander liet mededeelen omtrent hare plannen tot
monopoliseering yan dea verkoop van sterken drank, schijnt be
merkt te hebben, dat een dergelijk ontwerp weinig voorstanders
zou vinden, en in den Rijksdag waarschijnlijk zou worden ver
worpen. De officieuse pers beweert thans, dat dit alcoholmono
polie door de vrijzinnigen als een oppositie-middel op het tapijt is
gebracht, en dat de regeering de quaestie nog bij lange na niet
rijp voor beslissing acht. Intusschen schijnt het, dat de regeering
met de voorbereiding van dit monopolie-ontwerp reeds veel ver
der is gekomen, dan zij wil erkennen. De onderhandelingen met
de regeeringen der verschillende bondsstaten zijn zoo goed als af
geloopen en het ontwerp zal in de eerste weken van het nieuwe
jaar in den Bondsraad kunnen worden besproken. Het kan daarom
geen kwaad, dat de Duiuch-vrijzmnigen thans reeds beproeven,
in het land eene beweging te organiseeren, tegen dit nieuwste
van de financieele plannen, van den rijkskaaselier gericht.
't»
* *
De mogelijkheid von eene spoedige hsrvalling der vijandelijk
heden tusschen de Bulgaarsche en de Servische troepen, is sedert
eenige dagen aanmerkelijk verminderd. Op voorstel van Oostenrijk,
waaraan zoowel de regeering van koning Alilan als tiie van vorst
Alexander hare goedkeuring heeft gehecht, is eene internationale
commissie benoemd, samengesteld uit de te \Veenen gevestigde
militaire attaché's der groote mogendheden, en waaraan de vast'