Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
"tto. 444
J omstandigheden drukken zwaar op de kinderen des tijds, de
raen: schen, die opgehouden hebben te gelooven, maar die toch niet
^kunnen ophouden aan hun eigen ongeloof te twijfelen. Het groote
schip, dat wij maatschappij noemen, wordt in alle richtingen ge
slingerd. De golven stapelen zich hemelhoog rondom hetzelve
en dreigen het te verpletteren, en daarom is het onontbeerlijk
dat de bemanning hard werkt en al het mogelijke doet om het
(-?wocr4 .ondergang te bewaren. Maar zelfs in de dagen van den
meest ingespannen arbeid zijn er toch wij allen weten het
van die korte uren, waarin het leven zoo te zeggen een oogen
blik pauseert, zooajs roeiers, wanneer jij een k>rschen ruk aan de t
riemen gedaan hebben, rusten, voorovergebogen rusten, om nieuwe
'krachten te verzamelen, terwijl de boot voortglijdt. Laat deze
Stonde zulk een oogenblik voor ons allen zijn, een oogenblik
va? rust en van overdenken . .. ."
,*? Zoo spreekt hij.
Hij spreekt van rust tot al deze menschen, die haastig van de
markt zijn komen binnenloopen en nu naar huis moeten om te
. .eten eer hel te laaf wordt. Rusten! flet klinkt als spotternij
voor al die vermoeiden, afgetobden, krachteloozen, door het leven
Jlfogemergelden ... En toch het is een wonderbaar woord.
Rust! De uitdrukking der gezichten wordt zachter; de trek
' om den neus minder scherp, de mond ontplooit zich, de oogen
,';sluiten zich ten halve; het is alsof de weekgestemde
gemoe' deren beseffen dat er eenmaal een tijd van rust zal aanbreken.
Een wegstervende zucht van een vrouw, hier en daar een bene
veld oog, handen die gevouwen worden, of rnen bidt?
i, '.?»'? . . Als een oude, half vergeten melodie, die wij ondanks
??^onszeiven onthouden hebben, en nu duizenden herinneringen te
-voorschijn roept De predikant eindigt zijn rede. Men
schuift ongedurig op zijn stoel heen en weer, men vermijdt
.elkanders blik. Hier of daar een hand die een andere zoekt,
oogen die elkander ontmoeten.
, Een wonderlijke, zenuwachtige schuwheid om te toonen dat
men aangedaan is, een kinderachtige vrees beheerscht al die
lieden, voor wie gevoel tot iets,bespottelijks geworden is.?Een
wyle van rust en van overdenken! Men is naar de kerk ge
gaan om zijn moeder genoegen te doen, omdat men half en
ha]f;hoopte zijn aangebedene te ontmoeten . . . Men zal maken
'dat men spoedig naar huis komt. Maar er wordt nog gezon
gen. Het koor is reeds begonnen, de vrouwen vallen in,
aarze,lend, voorzichtig, gedempt, maar gaandeweg vrijer en voller,
en weldra is het gezang algemeen, uit volle borst galmen
alle telen denzelfden toon.
De deuren zijn nog zonder ophouden aan het klepperen,
het tocht verschrikkelijk; het hinderlijk gerammel der bussen,
^Waarmede men rondgaat, verstoort de zingenden, toch gaat men
voort, al forscher, al krachtiger. De geestelijke staat in gebogen
houding voor het altaar te danken o . . De gemeente leeft nog!
Maar de Verlosser aan het kruis kromt zich in doodsangst,
alsof hij leed bij deze hulde. Is het dan misschien niet om het
? -wonder in Bethlehem te herdenken dat men hier gekomen is?
Dan gaat de geestelijke over tot de mis. Aller oogen volgen
hem; het. is licht bij het altaar, candelabres, waskaarsen, gas
vlammen ; men ziet tegen dien hel verlichten achtergrond, voor
(zich ifljt de dikke lucht in trillende beweging. De diamant schit
tert met duizend kleuren ??het is een cadeau van een schatrijk
koopman, wiens zoon de geestelijke in zijn stervensuur van het
verderf redde, de zoon leed aan toevallen, een gevolg van zijn
roekelooze levenswijs, maar de woorden van troost en vermaning
konden toch nog tot zijn wankelen geest doordringen.
- Terwijl de geestelijke voor het laatst biddend voor het altaar
geknield ligt, treedt de koster voor om het Onze Vader te le
zen, oude, bekende woorden, een oud gebed, de handen
worden onwillekeurig gevouwen; de lippen fluisteren zachtkens
mede» Men is dat immers van oudsher zoo gewoon.
En nu is het afgeloopen. De ruischende accoorden van het
orgel, die jubelend omhoog slijgen, verkondigen dit. Men
staat op, herstelt zijn toilet, schuifelt langzaam naar den uit
gang, -men is wonderlijk te moede, beklemd, men weet zelf
niet hoe, met een gevoel van onbestemd verlangen.
»Och, gekheid met die ure van rust!" Rusten, neen wer
ken, .wanneer men rust, denkt men. Maar het zal wel beter
gaan, als men buiten in de frissche lucht komt.
En op het marktplein gaat men scherisend en lachend uiteen;
onder het wisselen van handdrukken en heilwenschen gaat men
van elkander, een ieder naar zijn eigen huis.
Maar in de kerk worden de lichten uitgedoofd, het wordt don
ker onder de hooge gewelven, en Christus, die zich in den
doodstrijd wringt, wordt in het duister gehuld. Het laatste
schijnsel van het altaarlicht valt op zijn verwrongen ; gelaatstrek
ken, men zou gelooven dat hij gefolterd werd onder het wicht
der tallooze tekortkomingen van een geslacht, dat zich zelf niet
kennen wil, maar het kan ook zijn dat de zoon des men
schen alleen zijn eigen smarten gevoelde.
VAUT PE WEEK.
Bij Z. M. boaluit ia Aan mr. A. J. Clant van der Myll, op verzoek «errol ontslag
verleend als aecr.-geuoraal bij het Dop. van Ja titie, met dankbetuiging voor de vele
'?en s wichtige- diensten, door htm ruim 23 jaren ia die betrekking bevelen.
E 'j Kon. Bogl. ia benoemd .tot ridder der orde van den Ned. Leem. de majoor
E. T. Schalken van den staf der genie, eerstaanwezend ingenieur téAmsterdam.
Dinsdag légde mr, G. van Tienhoven, opnieuw benoemd als burgemeester van
Amsterdam, in haaien van den Commissaris des Konings in Noord-Holland, den eed
af. Jhr. Schorer gaf aen diner, dat o. a. door il.u Minister van Binnenlandsche
Zaken wordt bjjgiwoond.
DéMin. van W., H. en N. heeft in de Staatscourant ter algemeene kennis ge
bracht, dat ovoreenkematiK het Kon. Besl. van 19 Dec. 188., op den a. s. Nieuwjaarsdag
gelegenheid zal bestaan tot overbrenging per telegraaf van Siènwjairswenseheh ia
den vorm van naamkaarten. Deze nieuwjaarskaarten worden uitsluitend bg de
rykstelegraafkantoren aangenomen en kunnen alleen gericht zjjn aan geadresseerden ia
plaatsen waar Nedorlandsche rijkstelegraafkantoren zon gevestigd. Bezorging buiten
den gewonen bestelkring der kantoren van bestemming vindt niét plaats. De aan
bieding van nienwjaarekaaiten zal, behalve op Januari,. ook kunntn geschieden op
31 December a. a.
De kaavten mogen alleen den naam 7an den geadresseerde en dien woonpltót»,
alameds den naam van den afzender bevatten, zonder toevoeging van de letters
p. f. oS c3«rgeltjke. Aanduidingen van den afzender of afzenders, zoöals Smit «n
i'amiiie" de heer en mevrouw Prins," Willem en Mina" alsook de bijvoeging van
den zooveel mogelijk vef korten titel des afzenders, zoo dit verlangd wordt, zjjn ge
oorloofd. De naam dïr plaats van afzending wordt ambahalve madegaseind. For
mulieren voor het schrijven der kaarten 2ijn ten dienst van hot pubüek bij d»
rijkst, l graaf-Vantoren beschikbaar. Har.b'eJing op de gebruikelijke naamkaartjes
Of op lo."se minuten ie intusschen niet verboden.
De prijs van elke nieuwjaarskaart ia tien cent, onafhankelijk van het aantal
woorden. De aflevering ter plaatse van bestemming, ook van de op SI December
aangeboden kaarten, geschiedt indien eenigszins mogelijk, op l Januari, zonder
om«lag en zonder onivangbewijs te vorderen.
Ia eene Dinsdagmorgen gehouden vergadering van ingelanden van Amstelland,
onder voorziting van den heer Herman F. Bultman, is na «ene belangrijke en leven
dige diBcuaaie, aangenomen de volgende motie:
Ingelanden van Amstelland, ter vergadering bijeengeroepen op den 21sten Decem
ber 1S85 door den Middelpolder geven arm het bestuur v»n Amstelland te kennen
dat Eij, waardeerende wat door dijkgraaf en hoemraden iar bevordering van
Amstelland'a belangen gedaan worit het wenscholijk achten:
lo. dat er geen inaalpsil korns :
2o. Ametclland ernstig en krachtig bij de Hooga Regecring aandringe om het peil
op het Noordzeekancal te handhaven; verder om de werkzaamheden aan het
Merwede-kanaal zoodanig te doen g schieden, dat Amatcllaud's belangen daardoor niet
geschaad worden ; en
3o. dat ecni echiliking met Amsterdam getroffen ironie, om in gavallen van hoogen
waterstand Amstellands boezem op peil te honden.
BÖda discussie was door den heer Gosachalk gewezen op ds wenschelijkheid
om ten aanzien van het op peil houden van Amstelland's boezem, in eene overeen
komst te treden met Amsterdam; terwijl de heer Hoeuft van Velzen er op aandrong
dat or pogingen zoudea aangewend worden om het tegenwoordig peil op bet Noord
zeekanaal te doen handhaven.
De vergadering wenl door een 150-tol ingelanden bggewooni
Op de vergad ring van de afd. Bottordam van hè» Mg. Ned.
Zondag jl. gehouden, werd de ui werping «-au den hnor Holdt uit het Bond »»n Alg.
Kiea- en Btemroclit wel b tieuvd, doch niot als «en. hoofdzaak beschouwd, terwijl
evenwel de onwettige handelingen en de r , voiutionaire richting welke genoemd Boud
heeft ~ang nom .n. werden veroordeeld. Met groote maord >rheid van stemmen werd aan
genomen een resolutie van den heer Jf. . de Graaf, om een afkeurend oordeel uit
te spreken o. er de laafste jaarvergadering van het Bond voor 4Jg. Kies- e»
Stttnrecltt, betreffend; het behandelen van punt*n, waarover de afgevaardigden geen
recht hadden t besluiten . en vervolgens om aan het Hoofdbestuur van genoemd
Bon-1 to verzoeken, a&n alle afdeeüngen ter behandeling toe ta zenden de volgende
punten :
lo. Op welke gronden wenscht gij het Alg. Kies- en Stemrecht; wensent gij ook
uitsluitingen; weikei
. '2o. Door welke middelen tracht gij kies- en stemrecht t« verfcrggcn?
Maandagavond ia te 'c Gravénhage eene socialistische bijeenkomst gehouden, waar
de heer Fortayn het woord voerde over de sociaal-democratische beginselen en de
uitoefening van het recht van vereeniging. Het gesprokene onderscheidde zich tiet
genoeg van het reeds meermalen gehoorde, om eene afzonderlijke vermolding nood
zakelijk te maken.
300 a 400 p.raonen woonden de vergadering bij. Da commissaris van politie Da
Klopper was met eenige agenten aanwezig.
Naar men verneemt ia mon mst de restauratie en de verdere voltooiing van hit
Huis van Maarten van Boesum te Zalt-Bonmel nog geenszins gereed. Kaast d» denr
Wachten nog twre pilasters op hun bestemming; daarboven is eveneens nog maar
oen voorloopig metaehverk aanwezig. Bij de deskundigen bestaat er zelfs nog geen
zekerheid wat genoemd» pilasters zullen dragen. Van e«n geheel" kan alzoo nog
geen sprake zijn.
Te Leeuwarden hield Maandagavond ,n de concertzaal van de Wed. Van dej
'Wielen, de Heer F. Domela Nieuwenauia een voordracht over de beschavende taak
van het Socialisme". Ongeveer 600 personen waren aanwezig; van de gelegenheid
tot. discussie werd door een viertal gebruik gemaakt
Te Leeuwarden zijn In do afgeloopsn week sis door rooüvonk aangetast aangeg««
VOii 6 personen, doch nieuiand is daaraan overleden,
In de gemeente Hennaarderadeel kwamen in dien tijd 8 gevallen van roodvonk
Voor en zijn twee lijders aan die ziekte bezweken.