DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 448 van Scheba had blgkbaar ook reeds een goed Parijsch kanaal voor haar fiat|jnen schoentjes. De gevolgtrekking ligt dus voor de hand, dat reeds Vele eenwen voor 't begin onzer tijdrekening de schoone sekse in't verre Oosten in betrekking stond met de beste Parijsche leveranciers. Dit ia een wenk voor sommige historie-schilders, die zich wellicht in den vervolge nog aan den blunder zouden bezondigen om dames uit de oud heid met sandalen aan de voeten af te beelden. Ook trok het mijne aandacht dat de Oostersehe dames een uitstekend Parysch huis voor corsetten moeten hebben gehad. Dat van de reeds genoemde Benoni ten minste deed haar sierlyke leeat allervoordeeligst uitkomen. Alles bjj elkander genomen, bestond er dus veel reden tot tevredenheid en ik kan me best begrijpen dat er menschen zijn, dia geen enkele opera-voorstelling overslaan. Tevens kan ik me voorstellen dat er weer anderen zjjn die met de Haagsche groote-opera-voorstellingen minder zijn ingenomen, zelfs zoo weinig, dat ae er nooit heengaan. Maar dat is alweder een quaestie van smaak-, de kullunnel zou zeggen van standpunt", Ga verder naar 't Hollandsch tooneel als ge tf n Haagschen kunstmin wilt verheugen. Evenzeer als dat tooueel vroeger b\j de beau-monde in discrediet stond, b^jna evenzeer valt het nu in den smaak, vooral wanneer H.H. M.M. den schouwburg met een bezoek vereeren. En daarvoor bestaat dan ook meer dan n goede reden, behalve het doorgaans zeer goed spel onzer tooneelisten en de goede mise-en-scène; want als de koninklijke familie haar bezoek doet' aankondigen, weet het publiek zeker dat het een uitgezocht stuk te zien zal krijgen of 't daarom altjjd een der beste stukken van het répertoire is, laat ik daar ; dan weet het publiek dat het op zijn plaats moet zitten vóór dat het Bcherm opgaat, wel is waar geen bepaald voordeel, maar wel is 't een voordeel dat men zich in de tusschen-bedrijven niet behoeft te vervelen, want even moeilijk en langwijlig het veranderen van decora tief anders dikwijls in zijn werk gaat, even vlug geschiedt dat bij een Koninklijk bezoek. Gaat men na een gewone voorstelling om elf uren naar huis, als Z. M. komt, is diezelfde voorstelling om tien uren afgeloopen. Al die voordeelen beletten echter niet, dat er alweder sceptici zgn, die beweren dat sommige kunstminners nooit in den Hollandschen Schouwburg komen dan alleen om er de Koninklijke familie te kunnen zien, en dat bij voorstellingen voor het Hof, de plaatsen die 't gezicht op de Koninklijke Loge geven, 't dichtst bezet zijn. Geen kunstliefde dus, maar dan vorstenliefde. Die is ook goed. Maar ze moet echt, niet nagemaakt zijn. Ik zou n nog naar andere plaatsen kunnen brengen, waar ge u niet mjj over kunstzin zoudt mogen verheugen; bijvoorbeeld naar de groote zaal in 't Gebouw van Kunsten en Wetenschappen, wanneer die ia een modern café-concert is herschapen; daar vooral aoudt ge onze mannelijke jeugd, en niet alleen jeugd maar ook ouderdom, leeren kennen als echte bewonderaars van het plastisch schoone, maar dat is eigenlgk geen kunst", dat is . , , natuur. Pasqnino, K U N S T. « JT« HET TOONEEL TE AMSTERDAM. Grand Théatre: Marie Seebach. Maria Stuart, Ir, 3r, 5r Akt. Die alte Schachtel. Graf Essex. Salon des Variétés: Liefdadige Dames, Höiflrich Lanbe wordt tot de beste duitsche tooneeldiehters gerekend; j is een specialiteit voor tooneelbestuur, en heeft beurtelings in voor name steden, als Weenen en Leipzig, zijne bekwaamheden ten-toongespreid. Men zou dus denken, dat wy in Essex", als een zijner meest bekende Stukken, een wel geordend Trauerspiel" mochten begroeten. Maar dat is geenszins het geval. Den Duitscher ontbreekt la bossc de l'enfente theatrale, hoe veel sesthetika anders bij onze oostelijke buren ook to Vinden zij. Koningin Elisabeth van Engeland had (ook historiesch) op haar ouden dag nog een paramour van jongen leeftijd. Het was de krijgsheld Graaf Essex. Deze, 33-jarige Pair van Engeland is in het bezit vau een diamanten ring onderpand der gunst van zijne hooge beschermster, en (in 't geheim) van een lief jong vrouwtjen, optredend als GrüfinltuÜand. Hssex is, zonder verlof, van zijn post in Ierland naar Engeland te-ruggekomen en wordt door zijne Lady met open armen, door de Koningin met een gemengd gevoel ontvangen. Hij heeft natuurlijk machtige be~ nijders. Deze klagen hem aan bij Elisdbelh, en zij meent werkelijk als Rebel" hem te moeten straffen; maar welhaast triomfeert, in dat ouda hart, de liefde over het strenge recht, en zij wil Essex begenadigen. Onge lukkig werpt Lady Riitland zich aan de borst van haar man, en nu is Elisabeth weer onverbiddelijk. Essex zit in den Tower en zal moeten sterven. 2ijne vrienden nemen het echter voor hem op. Hij wordt uit de gevangenis verlost, maar door het volk mishandeld, als verdacht van het Katholicisme en de dagen van Bloody Mary" te willen te-rug-brengen. Wat Lady Rulland Ook doe, van wie de Koningin verneemt, dat zij sints een jaar getrouwd zijn, hoe zekere Lady Nottingham, die ook sterk op de hand van den mooyen Essex is. zich ook te weer stelt, de Koningin teekeut zijn doodvonnis, en ver oorlooft zich eerst nog het genoegen aan Essea? vrouw te zeggen, dat i hij van de armen der Koningin in die van de Edelvrouw is overgegaan. Essex, uitgeput, valt op den vloer, zijne vrouw bij hem, en het publiek denkt, dat het stuk uit is. Zoo even hadden wij eeue herhaling van de onderteekening van Maria Stnarti doodvonnis, na krijgen vqj eene herhaling van het krankzinnig optreden eener Opïiélia. Ook Lady Eutland zingt klaagliederen in haar waanzin. In het laatste tafereel een gezicht in den Tower herinnert Lady Nottingham zich, dat Essex in het bezit is van een ring van Elisabefh. De Koningin heeft toegegeven Eseex te begenadigen, als hij haar vergeving wil vragen. Maar de groote Pair meent, dat de Koningin, die hem zijn eer ontrukt heeft, zich voor hem behoort te vernederen. Toch stelt hij aan Lady Nottingham zijn ring ter hand: want eer deze, als bewijs dat hij zich onderwerpt, de Koningin bereiken kan, zal hij onthoofd zijn. Zijne vrouw heeft nog heldere oogenblikken gehad, toen zij hem her kende. Zwarte rechters en een roode baul komen Essex wechleiden, die zijns vrouw vaarwel zegt tot in een betere waereld. De herhalingen in het stuk, de herinnering van tooneelen uit andere werken, de lange monologen, waar men au fait wil komen, zijn even zoo vele redenen, om deze kompozitie niet toe te juichen. Mevrouw Seebach echter heeft de rol van Elisdbetli uitnemend gespeeld: vooral de mededeeliug aan Lady Rulland. Voor deze trad Fraulein Krauss op, en ofschoon de eischen, die de partij aan de kunstenaresse stelt. misschien wel wat boven hare krachten gingen, heeft de interessante blondine zich met talent van -de opdracht gekweten, Voor Essex speelde de Heer Bergmann-Elimar. Hij had een goed voor komen, al droeg men (in 1601) nog geen Rnbenshoeden; en heeft zeer gelukkige oogenblikken gehad. Zijn krachtig stemgeluid leidt hem wel eens tot overdrijving. Nog verdienen de Heeren Lüpschütz(flcws hof meister), Scheedel (Sir James BalpJi), de akteur, die het verhaal van Essex' weder varen kv/am doen. en Fraulein Winkler met onderscheiding genoemd te worden. 't Is zeer belangrijk de zelfde aktrice, na elkander, voor EUsabeth en voor Maria Stuart te zien spelen. Mevrouw Seebach is, volgends Dr. N. Beeck, pas 51 jaar, dus niet te oud om eene Koningin van 45 voor te Stellen; maar wij hebben hier minder te doen met de hulpmiddelen, die de natuur aan de hand geeft, dan met de kunst, die deze natuur verrijkt en hare werking verveelvoudigt. Het was een groote vreugde voor deu schoonheidzin, de fraaye vaerzen -van Schiller met zoo veel bewustzijn, gevoel, en daardoor schakeering, te hooren zoggen. Het spel vau Me v. Seebach, in iiet 3e en f>e bedrijf der Tragosdie, haar toon, haar blikken, haar gebaar, het spel met den slnyer in hare verhouding tegenover Elisabeth, Mortimer en Mei vil, is een atudicboek voor elke jonge tooneelEpselster, die deze rol vervullen wil. De rol van Mortimer is door den Hoor Harden voortreflijk gezegd en gespeeld. De koelheid van het publiek tua zijnen aanzien na het groole, hartstochtelijke tooneel met de Koningin, was onverklaarbaar. Deze jonge kunstenaar heeft waarlijk Ie feu sacré. De groep; Maria Stuart, gevan gen, cp het punt om het schavot te beklimmen, eu Mortimer, de onstui mige, van lainnedrift blakande jonkman, Leeft mij, bij Schiller, altijd mishaagd: maar het tooneel kon niet schitterender gespeeld worden dan dit maal het geval v;as. Mej. Winkler heeft haar best gedaan, om oi;s eene niet al ie storende Elisalcih te geven: maar ieder-een acht haar persoon, haai- talent nog niet op de hoogte van deze taak, al heeft zij een klankvolle stem en al heeft zij zich zoo veel mogelijk van het voor ts stellen eharakter doordrongen. Aan liet, indrukwekkend tooneel met Mei vil, die zich tot Priester had latea wijden, om Maria de laatste genademiddelen der Kerk te kunnen toe dienen, werd door den bekwamen en schranderen Hear Lttpschütz alle recht gedaan. Nog hebben zich onderscheiden de Heer Sclieedel als Paulet, en Misch als BiirMgh. En nu, als Lever de rideait, de li&ve komedie van Zn Putlitz Die alte Scliaclifd. Het, stuk is ook in 't Hollandsch overbekend. Bewonderenswaardig was de vrouw, die zoo goed een Koningin kan wezen, iu het eharakter van de oude keukenmeid Lottc. Wat verschei denheid van uitdrukkingen en wat harmonie in het geheel dezer schepping. Ook als blijspel-aktrice kwam Mev. Seebach hier schitterend uit., en het was goed, dat haar, ook voor deze komische kunstopenbaring, een paar boeketten ten deel vielen. Rijk was de bioemenoogst, dien aij waardig werd gekeurd, de ovatie, na ailoop, oprecht eu algemeen. Mcv. Seebach heeft ieders 'nart gestolen, met da ie.e woorden door haar tot het publiek, ten afscheid, gesproken; zij getuigden van een even lioogen graad vfin beschaving als van zuiver en oprecht gevoel. Mev. Seebach kan zich overtuigd houden, dat zoo lang zij nog het tooneel zal betreden, do Amsterdammers haar met genoegen in rollen, aan haar leeftijd passende, zullen zieu optreden. Het blijspel van L'Arrongc, dat in don schouwburg der Ileeren Bamberg, Charlier gespeeld wordt, behoort tot zijne goede stukken. Ik laat de strekking daar. De schrijver tracht de les dramatiesch voor te stellen, dat de vrouwen in de eerste plaats bedacht moeten zijn op het gelukkig maken harer huisgenoten en zich niet door gesystematizcerde liefdadigheid moeten laten brengen tot uithuizigheid en wat daar mee samenhangt. Bonrdaloue vreesde dat de afschildering van een huich elaar de oprechte Godsvrucht schaden zou; 't is te wenschen, dat de ware filanthropie niet lijden zal door rteze schets eener verkeerde. De komedie heeft enkele fouten, die men bijna duitsche zou mogen noemen. Zij is, hier en daar, wat lang; ook moesten niet twee man nen door hunne vrouwelijke huisgenoten verdacht worden ieder op eene inwonende goevernante verliefd te zijn. Zulk eene tweevoudigheid kan eene vis comica bevatten; maar daar is het hier niet op aangelegd. De vertaling vau den Heer Boudier had iets losser kunnen zijn. Woor den als echter en slechts gebruikt men in het dagelijksch leven niet. Het stuk wordt goed gespeeld. De Heer de la Mar, die als regisseur zich met kennis en takt van zijn taak heeft gekweten, treedt in de hoofd rol op een gepensioneerd Majoor van RodecJ;; de Heer Barends is ey'u militaire oppasser; Mevrouw de la Mar de vrouw van dezen; Mevrouw