Historisch Archief 1877-1940
U Ei AMSTLRDAWMfcK, VVEBRBLAU VUUK Hl U U b K U A J* U.
i*n ni«t zejfgen dat de geestelijke overheid dit exclusivismfr
bevordert. Zjj -bevordert eigenlijk de grondige uitbreiding van 't
Nederin Be%jë'in 't; geheel niet. De Jezuïeten alleen hebbeu (van d
geestelijke scholgn) sedert October eene kleine uitbreiding aan 't onder
wijs -ia < 't . Vlaarasch gegeven, maar tevens een leerling uit de school
gesloten, die deelgenomen had aan eene openbare vergadering, waar over
den druk der overheid op de ontwikkeling van 't Vlaamsch werd geklaagd.
, Er is namelijk een -algemeen Vlaamsch studentenbond gesticht, waaraan
.katholieken en,-liberaleq deelnemen. Er bestaat ook een algemeen
Vlaameche liberale bond, iuet hetzelfde doel, namelijk- alle takken der Vlaamsche
beweging te doen uitschieten. Deze boud heeft hare vertakkingen ia
alle Vlaamsche provinciën, b. v. De bond der Vlaamsche maatschappijen
van Gaat, De -liberale bond te Brussel, te Antwerpen, enz. Wij voegen
hier De bond, der Vlaamsche rechtsgeleerden aan toe, welke zich eerst in
eat heeft gevormd en zich nu over vele andere steden uitbreidt ter be
vordering der Vlaamsche taal voor de rechtbank, in overeenstemming
.met het hierboven gezegde. >
..De liberale . flaininganteu zijn bepaald in 't voordeel. Zij hebben ziel!
Jn hunne vergaderingen en schriften uaar de geestelijke overheid niet te
voegen, en alleen zekere onderdeelen van zuiver politisehen aard te ont
zien. Zg kunnen daarom vrijer werken, en werken dan ook meer dan
? de katholieken.
... dndertusschen zijn er in hunne partij een zeker aantal, die meenen dat,
door sterke en algemeene bevordering der Vlaamsche taal, de clerioalen
, want- in d» Kamer zijn .verreweg .4e meeste katholieke
;
Doch de katholieken weten van hunnen kant dit voorrecht niet ten
; jgee$4e$k« «y^Jbetd M van «eening dat; door grondige regeling
van 't TI»»owch onderwijs de goede familiën" die geen woord Vlaamsch
sprekeo, hunne kinderen- niet meer aan de geestelijke scholen zullen toe*
.Tertofouwen, waar dit jargon wordt onderwezen.
.Aldus «wordt dan eeae algemeene werking ten voordecle van het
NederJafldeck. van. alle zijde« verlamd: . . ... . ,
. l D& minister -grijpt de zaak aan de oppervlakte in plaats van in den
?wortel aan. , I ;
2 De bisschoppen vreezen de vooroordeelen der franskillonsche
gezinnen, waartoe de jneesi^iuvloedrijke kiezers behooren.
' Vele libaralen vreezen voor de toenemende macht hunner
tegenStanders. ...;.?.
. Daarbij komt dan nog de algemeene oppositie van elerieale en liberale
.Walenden men .kan uien wat er. in dit opzicht al te kampen is.
De liberalen zijn ondanks allen tegenstand in de weer, door dadelijke
aanraking met den minister, door petitiën, adressen, openbare voordrach
ten, ens. voor hunne meening te strijden.
: 't Is evenwel tevens waar, dat bijzonder in den laatsteu tijd vooral
door de geestdriftige jongelingschap veel wordt in 't werk gesteld, om,
deels met, deels zonder .goedkeuring der kerkelijke overheid, over grieven
ea, misbruiken te .klagen, te protesteeren en zich tot provinciale gilde»,
gelijk zjj 't noemen, en andere gezelschappen te vereeuigen, om het her»
stel van lang miskend recht te verkrijgen.
Hier en daar' ziet uien (bij groote uitzondering) een ernstig weten
schap p e l ij k. werk over geschiedenis of wijsbegeerte in de Nederlandscue
taal. verschenen; maar ir> 't algemeen is datgene wat de letteren aan
«en belezen publiek in de. laatste jaren hebbeu opgeleverd, steeds in 't
Fransen geschreven.
Bet- overige zijn volksboeken.
Zelf» worden met uitzondering van Antwerpen, waar de vaderlands
gezinde Benoit den staf zwaait, de muziek, op Nederlandschen tekst
geschreven, grondig miskend en brengt men te Brussel, op de
conservatoriuKBconeèrten, en ook elders in de provincie, de oude meest op
Nederlaudschen tekst geschreven madrigals in eene Franscbe vertaling ten
gehoore,
? HERPSTAVOND.
, Een witte wade, uit matte mist geweven,
Omhult Natuur, die slaapt den slaap des dooden
Het mijmrend maanlicht giet zijn zilver noode
'?' ' ' ? Op dorre blaan, die aan heur lokken kleven.
i , Ia st*g« stilte sterft'Int laatste leven;
De Inastrende Echo zelfsi is heeneevlodfin.
DB najaarsstorm, de wilde winterpode,
' Ligt stervend neer "ia de ingeslapen dreven.
Ik dwaal ea dool en denk aan de oude droomen,
Aan kente's rozen in het wiegend loover, , .
Di'èwreed vergaan zijn inet heur zoete aromen.
£n weenend zie ik voor mjjn geest waer zweven
Het zoet geloof van 't mystisch kinderleven,
? Bat dorde en stierf tot ritslend uajaarsloover.
T. Pluim.
INHOUD VAN TIJDSCHRIFTEN.
Spectator, 30 J*nuati.
Berichten ea mededeelingen (Akademieberioht, enz.). H. P. Vogel, dooi- mr C.
Vnsmaer. De geloofsvervolging in Nederland in de 16e eeuw, door dr. n. P. C.
KnutUl. Ben Belgisch boek (Altemeyer, Les précurueurs de l» Eéibmie), door
'AriuAA Ising. Korte beschrijving der grcjote spoonvegbruggen in Nederland.
LM arttele» c«jlèbr»8, doer G. -V. De zee van Kvchepin, door dr. IK G. C. Byoanck.
? Ptnksel (y»a njeetter Constsntyn; Gutenberg). Plaat: Haarlems eer hersteld
door Figoier.
PfHeftttXle, 13 Febniavi. '
Taco H. de liter, De Knnst en de Kritiek. Salve. Die KuserStoeUter. B. K.,
Concert van de Dames Henriëtto en Anna Rol!. Felix Meritua. Paul Baudry.
'A. Bey&Hff. Stadiën nnd Compositionen ?M» Jeun Btauflacher. A. Reding,
F5r Knpïeratich-Sammler. D. F. van Heyst, De ruïne van den Oldenborgh door
fevr. Zwaurdeaiaker-Visscfeer. 1). J., Mis? Campbell door Melati van Java.
nel&e, Een iDuitsoh taalgenootscbap. Mevr. tïna^Schneider o?er Felis Dahn. -r
V/ilh. dis Beer i Ob&rles Dickeng by bis Eldest Daugbter. L. Simons^ Mz. eorgett»
van ardou. Noavelles PublicatioDS en Francs. Feuilleton: Jspsnsche Schouw
burgen en Tooneeispolei-B naar het Eagelecb van Ifavuica Hagemaa Jï., door Louit
tait Westerhoten, (Slot).
M IL , TA IR E fc-AK EN.
fiETS OVER DE KADER-KWESTIE. >
Otn in liet groot gebrek'aan kader, dat er bij het wapen der Infanterie
in 1873 bestond, zoo mogelijk te voorzien, werd, ingevolge Zijuer
Bfajesteits Besluit' dd. 11 November 1873, door den Minister van Oorlog
Weitzel bepaald, dat er bij het wapen der Infanterie een onbepaald aantal
jongelingen zoude kunnen worden aangenomen als adspirant-korporaal
en adspiraht-onderofficier, niet jonger dan 17 en niet ouder dan 20jaar,
onder voorwaarde, dat zij zich voor (> jaren moesten verbinden, voldoen
aan de eischen voor gewoon vrijwilliger, en wijders met gunstig gevolg
een toèlatings-examen aileggen; terwijl met hetzelfde doe,l door' den
Minister Van Oorlog Beijeu, ingevolge Z. M. Besluit dd. 27 Januari 1877,
tot de oprichting der Pupilleuschool werd besloten. Door het nemen
dezer maatregelen zou de kader-aanvoer belangrijk voor het wapen der
Infanterie vermeerderd worden, althans zoo meende de Regeering; doch
zij zag daarbij óver het hoofd, dat het groot, gebrek aan kader, niet
ontstond door pnvoldóenden^aawypêr, maar wel door gebrek aan afdoende
middelen om den te grooten afvoer tegen te gaan, niettegenstaande gaan»
deweg dépositie van het kader van beroep reeds aanmerkelijk was ver
beterd geworden. Toen men dan ook eindelijk den Minister van Pprlog
den 20 December 1881 in de Tweede Kamer hoorde verklaren:
Thans kom ik tot de kaderkwestie, die door de geachte afgevaar
digden uit' Arnhem uit Delft en uit Gorinchein behandeld isl Oqfc ifc
beu van oordeel dat de oplossing van dat vraagstuk een levcnskwestie
is voor het leger; maar hoe die te verkrijgen V Verschillende middelen zjjn
beproefd. Opleidingsscholen', b.v. het Instructie-Bataljon, de Pupillensèhool
enz., zjjn opgericht; de pensioenen der onderofficieren zijn verbeteid;
ik heb bepalingen gemaakt, waardoor thans op ruimer schaal
vergtmning tot huwen kan worden gegeven; men heeft de onderofficieren eenig
vooruitzicht op het verkrijgen eener burgerlijke betrekking voorgespie
geld dat alles zal ongetwijfeld eenigermate medewerken om het kader
te behouden. Die maatregelen zijn dan ook geenszins te verwerpen,
maar zij zijn niet voldoende om het inconipleete kader voltallig te maken
en in het gewone verloop te kunnen voorzien. Neen, wil men de kader
kwestie werkelijk oplossen, dan is er maar n middel; de positie der
onderofficieren nioet zoo worden gemaakt, dat die betrekking gezocht
wordt om haar zelve. Daarom stel ik me voor, in den loop van bet
volgend jaar, bij eene suppletoire begrooting, aan de Vertegenwoordiging
de middelen dan te vragen, om eene vermeerdering van teaakement
voor de onderofficieren, die als zoodanig een bepaald aantal
zullen hebben volbracht, te kunnen vaststellen."
Zullen zeker velen met ons dit plan van den Minister hebben
gejuigd, als zijnde het eenige afdoende middel om bet verloop van kader
tegen te gaan, in welke verwachting de Minister van Oorlog Reuther
dan ook niet is teleurgesteld geworden, daar na 1883 het jaar waar
in de soldijen aanmerkelijk verhoogd zjjn het gebrek aan kader niefc
alleen gaandeweg is verminderd, maar zelfs bij het wapen der Infanterie
naar middelen zal moeten worden gezocht, om in een geregelden afvoer
te voorzien, wil niet alle mutatie in den onderofficiersgraad ophouden.
In Januari 1SS6 toch ontbraken bij dat wapen geen onderofficieren meeiv
bezitten 104 korporaals de geschiktheid voor den graad van Sergeant
en zijn 42 sergeanten-titulair aanwezig, terwijl er slechts 156 korporaals
te kort komen, in welk te kort door het Instructie-Bataljon weldra zal
zijn voorzien, daar iedere 6 weken ± 35 korporaal van dat Bataljon naar
de regimenten vertrekken. Met het oog hierop komt het ons dan ook
gewenscht voor, dat er in tijds maatregelen getroffen worden, om voor
een geregelden afvoer zorg te dragen, en in verband hiermede den aan
voer te regelen, om opeenhooping van stof te voorkomen, waarvan het
gevolg zou zijn, dat de toeloop naar het Instructie-Bataljon zou vermin
deren, wat wij zouden betreuren, daar dat Bataljon als het ware alleen
in den kadcrnood heeft voorzien, door o. a. in 1882 320, in 1883 370, ia
1884 370 en in 1885 290 korporaals aan de regimenten te leveren.
In No. 437 van dit Weekblad toonden wij aan, dat, tengevolge.der MwJ
beschikking dd. 28 Juli 1884, waarbij de leeftijd tot toelating
deruvolpjitairs bij het Instructie-Bataljon n jaar ouder is geworden, de toeloop
naar dat Bataljon reeds merkbaar verminderd is, eu een minderen afvoer
van korporaals haar de regimenten ten gevolge zal hebben, zoodat
wanneer de Pupillenschool opgeheven en het Kon. Besluit van 11 November
1873 werd ingetrokken, de kaderaanvoer reeds aanmerkelijk zou beperkt
worden. Ons blijft dus alleen over de middelen aan te geven, om ineen
meer geregelden afvoer te voorzien, daar het een feit is, dat de vacaturen
in den onderofticiersgraad in het vervolg alleen zullen ontstaan door hen;
die jaarlijks officier worden eu door hen, die, omdat z\j aich in hunne
illusiën van officier te worden teleurgesteld zien, den dienst verlaten^
welk getal uit den aard der zaak niet groot genoeg i», om voldoenjifl
mutatie te doen ontstaan.
Tot staving dezer uieeuiug diene het volgende, ons welwillend mactaj
gedeeld:
Dat er bij ons regiment; ook weinig mutatie te wachten ia, blijkt
uit hetgeen ik u zal mededeelen. Ik zelf beu niet alleen de oudste Ad'
ytidant-Onderofficier, maar ook de oudste onderofficier van het geïtecle
regiment. In Februari a. s. heb ik eerst 25 jaren-dienst, die recht op
pensioen geven eu ik ben dan 43 jaren oud. Bizondere omstandigheden
uitgezonderd, ia er dus eerst over zeven jaren mutatie bij het regiment
in den graad van Adjudant-onderofficier en in dien van Sergeant-Majoor;"
terwijl van eeu amier regimeut-ons-gfiEaeld wordt: