Historisch Archief 1877-1940
SV 4*3.
t.DE AMSTERDAMMER
A°. 1886.
WEEKBLAD VOOE NEDERLAND.
Verschijnt elkea Zaterdagavond.
ELIEBMAN, HABHB * Ofc
Kantoor: Singel 211.
fiooM-Agetrten: te Batavi», O. EOLFP A Co.
Zondag 28 Februari.
Abonnement per 3/m. i ...... f 1.?. fr. p. p. / J.15.
Afzonderlijke Nummer» aio da Kiosken verkrijgbaar i ( 0.10.
Advertentiën van 1?5 regels f 1.10, elke regel meer . . 0.20.
tneechen den tekst per regel ...... o.40
INHOUD:
uit bet Haagje, LXVHI, door Paaqnino. Kun «t: Eet.
toottMl te Aouierika, door Alb. Th. Tooneel te Botterdam, door D. V.
Tsn-tooB-itellIng Panorama Knnatzaal, door Alb. Ttt. Gonnöd's Hora et Vita, door
M. A, Aln* TftdMB», door O. Ebers VUL Dit Parij», LVHI, door A. B.
letterkunde: Haas l'Intimitévan Bobert Oaze, beoordeeld door A. Oooplaudt.
EngeUohe letteren, door A. v. E. Een Duitacher over Nedeilandaohe
Letterkun<I». OnuidriM def Gegchiohte der Niederlandischon Litteratuur von Dr. Albert
Bcbniiat, beoordeeld door L. Simona M*. Berichten en Mededeeliugen. Inhoud
Ttn Tjjdeehriften. Militaire Z a k e n: De Zoemilitlo, door Ares. Schaak
spel. enilleton: Vrybeld! naar het Noorsoh van Johannea Norman. Ugo
Debtrat ia «? Biettwe Wereld I. SÏEUW6 VAN DB WEEK. Faillissementen.
OWrüoh» «ui 4e effMtramtrkt. Vëiltegtn van vatte Goederen. Te tuur.
- Advertenttfn,
UITENLAND.
De lerttV quaestie blijft in de binnenlandsche politiek van
'Engeland neg steeds het hoofdthema van den dag. De verklaring,
door den heer Gladstone verleden week in het Lagerhuis afge
legd, heeft slechts weinigen kunnen bevredigen. Met zijne bekende
breedsprakigheid deelde de Premier mede, dat de toestand van
Ierland de oaüwléttendste aandacht vereischt, en dat de regaering
er naar streeft, zoo spoedig mogelijk de maatregelen aan het
Parlement *öor te dragen, die zij in het belang der maatschappe
lijke orde en voor eene bevredigende regeling zoowel jan het
grondo&H als van de verhouding tusschen Ierland n Engeland noodig acht.
De regeering hoopt tegen het einde der volgende maand, zoodra
ds noud«9këi(jke fiuancieele aangelegenheden zijn afgedaan, ver
dere inlichtingen te kunnen geven omtrent het geheel of een
gedeelte der voorstellen, om de groote lersche quaestie in zelf
standigen, positieven n zoo mogelijk eenigzins blij venden vorm
tot oplossing te brengen.
Wat de Vtuchten van dit nauwkeurig onderzoek zullen zijn,
valt moeielijk te zeggen, ofschoon de conservatieven algemeen van
oordcel blijven, dat zij eene ruime mate van Home Rule voorde
Ieren in zich zullen sluiten. Het door de regeering medegedeelde
voornemen, om niet tot wederinvoering van de buitengewone
wetten tot beteugeling van misdrijven over te gaan, pleit volgens
hen reeds in voldoende mate voor de welwillendheid, waarmede
de heer Gladstone zich voorstelt aan de wenschen der Ieren
tegemoet te komen. Wij zullen deze mogelijkheid van verreikende
coöcessiSn geenszins ontkennen, doch achten het in de gegeven om
standigheden niet waarschijnlijk, dat de heer Gladstone tot zulke
maatregelen zal besluiten. Bil de tegenwoordige samenstelling toch
van het Parlement en niermede dient elk leidend staatsman
in de eerste plaats rekening te houden is het zoo goed als
zeker, dat voor zoodanige plannen geene meerderheid gevonden
zal kunnen worden.
Inmiddels is Lord Randolph Churchill, de bekende leider der
Tory-demócratën en lid van het vorige Kabinet, druk bezig om de
politiek van den heer Gladstone in discrediet te brengen en de
protestantsche bevolking van Ierland die de kleine minderheid
uitmaakt en de scheiding tusschen Engeland en Ierland afkeurt
teg«n de katholieke meerderheid op te zetten. Op verschillende
plaateen in de provincie Ulster, waar deze protestantsche minder
heid hoofdzakelijk is, gevestigd heeft hy hel woord gevoerd en
in de meest heftige taal den burgeroorlog gepredikt, indien ooit
de Britsche Unie mocht worden verbroken. Hij ontkent rondweg
het recht van de wetgevende macht, om in de positie van een
deel dor onderdanen tegenover het Rijk, die eenmaal door de
Kroon in gemeen overleg met de beide takken van het Parlement
is vastgesteld, door wettelijke bepalingen verandering te brengen.
L.l. Zondag heeft te Londen, naar aanleiding eener socialistische
meeting in Uyde-Park, eene herhaling echter op veel kleiner
schaal plaats gehad van de ongeregeldheden, waarvan de hoofd»
stad eenige weken geleden het tooneel was. Op de meeting zelve,
waarbij do socialist Burns wederom de hoofdrol speelde, ging het
wij rustig toe, doch op den terugtocht werden door het grauw
wederom allerlei buitensporigheden bedreven. De onvoldoende
houding dar politie bij deze gelegenheid heeft aanleiding gegeven
tot one scherpe critiek op de organisatie van deze voor elke groote
stad zoo gewichtige instelling. Het gevolg was, dat de chet der
Londensche politie, kolonel Henderson, zijn ontslag heeft genomen,
nadat inmiddels ook het officieel rapport over de houding dier
politie bij de ongeregeldheden van 8 Febr. jl. was verschenen, en
dat als eene doorloopende akte van beschuldiging kan worden
beschouwd.
Wat de houding ven Engeland tegenover de Oostersche quaestie
betreft, schijnt de rtegeering geen gelegenheid ongebruikt te laten
voorbijgaan, om de oprechtheid van haar voornemen tot aanslui
ting bij de overige mogendheden m. a. w. voortzetting van de
politiek van het kabinet-Salisbury te verkondigen. Tot dusver
heeft dit echter op de oorlogzuchtige houding van Griekenland
niet de gewenschte uitwerking gehad, en het schijnt wel dat men
te Athene uitnemend de kunst verstaat om tusschen de regels te
lezen. Dat de heer Gladstone op dit oogenblik eene rol speelt, die
hem door de omstandigheden wordt opgedrongen, weet men daar
even goed als elders; doch juist daarom valt het den Grieken
dubbel moeielijk, om aan den eisen der mogendheden, waarbij
Engeland zich slechts nohns wiens heeft aangesloten, te gehoor
zamen.
* «
De heer de Freycinet, die reeds zoo menig voor de regöring
gevaarlijk struikelblok op handige wijze uit den weg wist te
ruimen, ziet zich thans weder voor twee nieuwe moeilijkheden
geplaatst, die, zonder bepaald levensgevaarlijk te zijn, hem onge
twijfeld aan de broosheid van elk ministerieel bestaan zullen
herinneren.
In de eerste plaats is de quaestie van de verbanning der prinsen
wederom op het tapijt gebracht. Nadat het voorstel-Ducbé, tot
verbanning der prinsen uit geslachten, die vroeger over Frankrijk
hebben geregeerd, door de commissie van initiatief was afgekeurd,
is een ander voorstel door den afgevaardigde Rivet ingediend,
waarbij aan de ministers de bevoegdheid wordt toegekend, om
ieder d der oude regeerende familiön, wanneer zijne handelingen
gevaar voor de Republiek mochten opleveren, over de grenzen te
zetten. De strijd over dit voorstel, dat de goedkeuring van bet
Kabinet wegdraagt, zal ongetwijfeld heet zijn en menigeen beweert
zelfs dal het ministerie er zijn bestaan mede op het spel zet.
Hel andere gevaar is gelegen in het rapport, door den beerde
Lanessan voorgelezen over het tractaat tusschen Frankrijk en
Madagascar. Dit rapport bevat, onder den schijn van goedkeuring,
eene scherpe kritiek op de handelwijze der regeering, en beschut
digt haar op niet- onduidelijke wijze, dat zij door de incon
sequente, gevaarlijke politiek van 'den heer de Freycinet de
belangen van Frankrijk op Madagascar niet naar behooren heeft
behartigd. Met belangstelling worden de bespiekingen tegemoet
gezien, die naar aanleiding van dit rapport eerstdaags in de Kamer
zullen plaats hebben.
In den Pruisischen Landdag worden sedert eenige dagen heftige
debatten gevoerd over het viertal regeerings ontwerpen tot on
derdrukking van het Poolsche en bevordering van het DuiUche
element in de oostelijke provinciën van Pruisen. Zoowel door
de Duitsch-vrijzinnigen als door de leden van het Centrum worden
deze ontwerpen op de scherpste wijze aangevallen. Het lijdt echter
geen twijfel, of elk der vier ontwerpen zal achtereenvolgens door
de gewillige meerderheid van conservatieven en nationaal -libera
len worden goedgekeurd, en de regeering zal volgens het eer
ste der genoemde ontwerpen de vrije beschikking verkrijgen
over een fonds van niet minder dan 100 mülioen Mark. De wijze
waarop deze gelden zullen worden besteed, is wel is waar ia
beginsel aangegeven (aankoop van landgoederen en overdracht
daarvan bij gedeelten aan Duitsche landbouwers en boerenarbei
ders, die zich in de oostelijke provinciën willen vestigen) doch
overigens zijn de mededeelingen, hier omtrent verstrekt, van
uiterst oppervlakkigen aard.
De andere ontwerpen, die meer in het bijzonder betrekking heb
ben op de reorganisatie van het schoolwezen, en voorschriften
behelzen omtrent het gebruik der Duitsche taal, verdienen meer
aanbeveling, en zullen ongetwijfeld ook bij een deel der andere
fractiën op bijval kunnen rekenen.
De eigenlijke spil intusschen, waarom het parlementaire seizoen zich
beweegt, blijlt nog steeds het alcoholmonopolie. De kansen voor dit
ontwerp, om door de meerderheid van den Rijksdag te worden
goedgekeurd, worden nog dagelijks minder, en het zal waarschijn
lijk alleen van de beleefdheid des heeren Windthorst afhangen of
het voorstel zonder vorm van proces, dan wel, na de attentie te
hebben genoten van eene formeele beraadslaging door eene com
missie zooals indertijd met het tabaksmonopolie geschiedde
zal worden verworpen.