Historisch Archief 1877-1940
N°. 454
A°. 1886. ,
DB AMSTERDAMMER
WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
Verschjjnt eiken Zaterdagavond.
uitgever»» ELLEBMAN, HARMS & O o.
Kantoor: Singel 211.
Hoofd-Agenten: te Batavia, G. KOLFP & Do.
Zondag 7 Maart.
Abonnement per S;m. ...,.,.? 1.?. (r. p. p. f 1.15,
Afzonderlijke Nummers aan de Kiosken verkrijgbaar a 0.10.
Advertentiën van 1?5 regels f 1.10, elke regel meer . . 0.20.
, tïisschen den tekst por regel ...... o.40
INHOUD: j
BUITENLAND. BINNENLAND. uit de Bisschopsstad, door H. van 't Sticht. '
??? Kan B t: Het tooneel te Amsterdam, door Alb. Th. Bcrlioz' Enfanoe du
Christ" te Brussel. Muziok in do Hoofstad, door u. O. P. D. Muzikaal Over*
by _..... .
aud 16th oenturies, door Dr. Paul. Mlle DuJlay en het dooreet van Mosfcon I,
Kcararoouohe XLII. Op hot feestmaal van H. A. M. lloelants l Maart 188G, door
3. A. Alb. Thijn). W*t Gij mij zijt. Aan Moj. J. C. H. H. S., door J. Pluim.
Inhoud van Tijdschriften. Erratum. Militair o Zal; e n: De stelliog" en
hét stelsel" op Atjeh, door een Veteraan van 't L. H. 9de. Engelsche
legerstatietiek, door B. Schaakspel. Feuilleton: Vrijheid! naar het Noorsoh van
Johannes Nonnan, II. M«n Debuut in de Nieuwe Wereld II. NIEUWS VAN
DE WEEK. Faillissementen. Overzicht van de effectenmarkt. Veilingen
Tin Taste Goederen. Te huur. Advertentiën.
BUITENLAND.
Het voornemen van den heer Gladstone, om eerst tegen het
begin der volgende maand mededeelingen te doen aangaande de
maatregelen, die hij tot oplossing der lersche quaestie wenscht
voortestellen, stelt de Engelsche naiie en inzonderheid de con
servatieve pavlij ia het Parlement, op eene zware proef. Te ver
wonderen was het daarom niet, dat dezer dagen door den heer
Holmes, attorney-general onder het kabinet-Salisbury, eene motie
werd voorgesteld »dat het Huis zich ongenegen zal verklaren, den
begrootingspost beteffende de burgerlijke administratie over Ier
land in behandeling te nemen, zoolang niet de vereischte inlich
tingen zijn verstrekt aangaande de maatregelen die de regeering
tot handhaving der maatschappelijke orde in Ierland denkt
voorte stellen." Van conservatieve zijde werd hiermede dus duidelijk
ie kennen gegeven, dat men zich de geduldsoefening, die de heer
Gladstone aan de Engelsche natie oplegt, niet wil laten welge
vallen.
De Premier heeft echter, bij de behandeling dezer motie, op
de meest besliste wijze te kennen gegeven, dat aan dit verlangen
niet kon worden voldaan. Het vraagstuk der mantschappehjke
orde, zeide hij terecht, was zoo nauw met de landquaeslie en de
invoering van administratieve hervormingen verbonden, dat afzon
derlijke behandeling onmogelijk zou zijn. De meerderheid van het
Lagerhuis stelde hem in het gelijk; nadat een voorstel tot ver
daging van het debat met 364 tegen 204 stemmen was afgekeurd,
werd de motie-Holmes zonder stemming verworpen. Deze uitslag
is niet zonder beteekenis; ofschoon er geenszins uit blijkt in
hoeverre de liberale parlementsleden geneigd zijn met de plannen,
die hun leider in het schild voert, mee te gaan, heeft toch dit
votum bewezen dat de groote meerderheid geen bezwaar maakt
de regeering den noodden tijd te gunnen voor haar onderzoek,
en de resultaten harer overwegingen met geduld en kalmte af
te wachten.
Zoowel Lord Randolph Ghurchill als Lord Salisbury hebben in
de laatste dagen getracht, door openbare redevoeringen de poli
tiek van het tegenwoordige kabinet in discrediet te brengen. De
eerstgenoemde verklaarde dat de toekomstige politiek van den
heer Gladstone, tegenover Ierland tengevolge zou hebben dat de
rijken uit dit land werden verdreven, zoodat er alleen armen en
onwetenden zouden overblijven, die op hunne beurt slechts werk
tuigen zouden zijn in handen van opruiers en dweepers, zooals
de heer Parnell en zijne vrienden. Lord Salisbury verweet den
heer Gladstone, in eene uitvoerige rede in Crystal-Palace, dat hij
het vorige kabinet op eene quaestie van ondergeschikten aard
had laten vallen, om in de toekomst niet gebonden te zijn door
een vooraf ontwikkeld programma van lersche poliliek.
Tot oplossing der Engelsche en Schotsche landquaeslie zijn
onlangs twee wetsontwerpen ingediend. Dat voor Schotland is
afkomstig van de regeering zelve; het wil den Schotschen pach
ter (crofter) de noodige waarborgen geven voor eene matige
pachtrente, duurzaamheid der pachtovereenkomst, en schade
vergoeding voor verbeteringen, door hem op het land aange
bracht. Het wil evenzeer herstel van het voormalige
weiderecht, dat sedert de laalsle 50 jaren door den machtigen invloed
der groote grondbezitters in onbruik was geraakt. Het andere
ontwerp, ingediend door den heer Jesse Collings, zal aan de ge
meenten de bevoegdheid toekennen om de haar toebehoorende
landerijen te splitsen, in perceelen van minstens l en hoogstens
40 akkers, en deze op voor den kooper gunstige voor
waarden ' aan boerenarbeiders en kleine landbouwers in eigen
dom over te dragen. Beide ontwerpen zullen weldra door
commissiön uit het Parlement in behandeling worden genomen.
* ?
*
Het kabinet de Freycinet kan met de resultaten der afgeloopen
week tevreden zijn. Het tweetal quaestiön, beiden van neteligen
aard, waarop wij in ons vorig overzicht met een enkel woord
wezen, is op bevredigende wijze tot oplossing gebracht. Het^trac»
taat met Madagascar, dat in het door den heer de Lanessan voor
gelezen rapport der commissie aan eene scherpe kritiek was bloot
gesteld, en waarin zelfs de politiek van den heer de Freycinet
als gevaarlijk en inconsequent werd gebrandmerkt, is ten slotte
met eene meerderheid van niet minder dan 459 tegen 27 stem
men goedgekeurd.
Ook het andere gevaar de voorstellen Duchéen Rivet, tot
verbanning der prinsen werd, ondanks de oppositie der radi
calen, met succes afgewend. Het voorstel-Duché, strekkende tot
onmiddellijke verbanning werd met 345 tegen 195 stemmen ver
worpen; dat van den afgevaardigde Rivet, om aan het ministerie de
voegdheid toe te kennen tot verbanning over te gaan, zoodra de
behc *elingen der prinsen voorde republiek gevaarlijk worden ge
acht, onderging met 333 tegen 183 stemmen hetzelfde lot.
Het wetsontwerp betreffende de inrichting van het lager onder
wijs, werd, na door de Kamer van Afgevaardigden te zijn goed
gekeurd, door den Senaat in eerste lezing aangenomen; een amen
dement, om de onderwijzers aan bijzondere scholen, evenals die
aan de openbare, vrijstelling te verleenen van den militairendienst,
werd met 188 tegen 92 stemmen verworpen.
De werkstakingen te Decazeville nemen, dank zij de agitatie
die door de afgevaardigden Basly en Camélinat, gesteund door de
organen der anarchistischepers, wordt gaande gehouden, meer en
meer een bedenkelijk karakter aan. De »Sociétédes Houillères,"
waarvan de heer Léon Say president is, weigert toe te geven; zij
zal in het uiterste geval de kolenmijnen sluiten, waardoor meer
dan 3000 werklieden broodeloos zouden worden. Van hunnen
kant dreigen de arbeiders, door de volksmenners Basly, Gamélinat
en Duc-Quercy in hun verzet gestijfd, tot geweld te zullen over
gaan, waarop de regeering met het zenden van eene sterke troe
penmacht heeft geantwoord. Met spanning wacht men af, of een
middelweg zal worden gevonden, en of ook de hoofdingenieur Blazy
op wiens verwijdering door de werklieden ten sterkste wordt
aangedrongen door de Maatschappij zal worden gehandhaafd.
> *
De eerste beraadslagingen over het viertal Poolsche ontwerpen
is in den Pruisischen Landdag ten einde gebracht; alle voorstellen
der regeeiïng zijn naar eene commissie verwezen. Ook het
Boerenhuis heeft gemeend, zich in de Poolsche quaestie te moeten
laten hooren: een voorstel van den heer Dernburg c. s., het ver
trouwen van het Heerenhuis in de Poolsche politiek der regeering
uitdrukkende, werd met overgroote meerderheid van stemmen
aangenomen. Opmerkelijk was hierbij vooral de rede van den
bisschop Kopp, die sedert eenige weken in het Pruisische
Hoogerhuis zitting heeft. In tegenstelling to^h met de houding van zijne
ultramontuansche geestverwanten in hrl; Centrum, verklaarde hij
zich in beginsel voo da maatregel n, die de regeering tot be
strijding van het Poolsche element heeft voorgesteld.
Doch dit niet alleen: de bisschop bracht tevens warme hulde
an de regaeritig voor hare pogingeu om d-".i vrede op kerkelijk
politiek gebied te herstellen; hij vertrouwde dat deze pogingen
veel kans van slagen zullen hebben en verklaarde niet bevreesd te