Historisch Archief 1877-1940
14
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
No. 457
dooi de aanneming van bet amendement-Goedkoop op art. 25, doch men verzuimde
tijdens de behandeling in de Kamer daarop te letten en art, 49 dienovereenkomstig
te wijzigen
De heer Keucheniua beeft zijn eigen amendement op artikel 194 voorgesteld.
Het luidt:
Het onderwijs, in overeenstemming met de iiefde tot God en den naaste en be
vorderlijk aan kennis en wetenschap, is volksbelang.
Bet geven van onderwijs is vrij. Het toezicht, daarover van overheidswege uitge
oefend, wordt geregeld brj £o wet.
Da wet regelt de inrichting van het openbaar onderwijs. Zij bepaalt In welke mate
ieder, die van dat onderwijs gebruik maakt,, met uitzondering van de onvermogenden,
in de kosten daarvan bijdraagt.
De vrije inrichtingen van onderwijs kunnen, naar regelen by de wet gesteld, slechts
in zoover door Bijk, gewest of gemeente worden ondersteund als tot opheffing van
onbillijke belemmering of tot vermijding van alle bevoorrechting der openbare lagere
Scholen noodig is.
De Koning doet jaarlijks van den staat van het onderwijs aan de Staten-Generaal
Verslag geven".
Ook de Linkerzijde der Kamer beeft haar amendement ingediend.
Het is niet van eene toelichting vergezeld en luidt als vofgt:
Het geven van onderwijs is vrij, bohoudens het toezicht der overheid, en boven- ?
dien, voor zoover het middelbaar en lager onderwijs betreft, behoudens het onder
zoek naar de bekwaamheid en zedelijkheid dea onderwijzers; bet een en ander door
de wet te regelen.
De inrichting van bet openbaar onderwijs wordt door de wet geregeld.
Het lager onderwijs wordt zoodanig ingericht, dat voor ouders, voogden en
verEorgers de gelegenheid niet ontbroke, om de kinderen, die onder hunne macht zijn
ol aan hunne zorg zijn toevertrouwd, in bet genot te stellen van voldoend lager
onderwijs, waarbij hunne godsdienstige overtuigingen niet worden gekrenkt.
De Koning doet van den staat der booge, middelbare en lagere scholen jaarlijks
Bitvoarig verslag aan de Staten-Generaal geven."
Voorstellers zijn de heeren De Beaufort, Van Houten, Kist, Mees en De Banitz
Het volgende adres is uit Botterdam verzonden:
Aan de Tweede Kamer der Staten-Generaal,
Geven met verschuldigde hoogachting te kennen:
ondergeteekenden, allen handwerkslieden te Rotterdam, tevens hoofdbestuurders
van verschillende werklieden-vereenigingen alhier.
dat door hen met belangstelling kennis is genomen van het aan uwe hooge ver
gadering ingezonden adres, door het centraal bestuur van het Algemeen Nederlandsch
Werkliedenverbond, houdende verzoek, om bij de herziening der Grondwet het
kiesrecht zoodanig te regelen, dat het onder het bereik kome van allen, die op den
naam van Nederlandsen staatsburger aanspraak hebben, met die noodwendige uit
zonderingen, als met name in dat adres genoemd:
dat ook door adressanten met volle instemming wordt gesteund de bg genoemd
adres gevraagde vijziging, voor zoover art. 194 betreft) adressanten verzoeken vooral
uwe hooge vergadering, wat ook mocht worden toegegeven, vooral het onderwijs
voor bet volk zoodanig bij de Grondwet te verzekeren, dat het te allen tijde de
zekerheid heeft van goede onderwijskrachten, geschikte lokalen in voldoende getale.
Met aandrang verzoeken adressanten uwe hooge vergadering, uwe aandacht op
genoemd adres van het centraal bestuur van genoemd verbond te willen vestigen,
aan welk adres zij hunne geheele goedkeuring schenken, alsook op de gronden
waarop dat adres rust, en het daarheen te willen leiden, dat aan de billijke
wenachen van het volk worde tegemoet gekomen voor zoover het kiesrecht bstreft, en
ook tevens aan het volk de zekerheid te geven, dat zij voor hunne kinderen goed
en degelijk onderwijs blijven behouden.
't Welk doende, enz.
Het bestuur der Leidsche Stoombootmaatschadpjj De Volharding" beeft zich tot
de Tweede Kamer der Staten-Generaal gewend met een adres, waarin het verzoekt,
aan het in te dienen wetsontwerp tot verlenging der concessie van de
Khijnspoorwegmaatschappij slechts dan hare goedkeueing te willen verleenen, wanneer daarbij
als voorwaarde is gesteld dat de spoorbrug over de Gouwe binnen kort tijdsverloop
zoodanig worde verhoogd, dat stoomvaartuigen met gestreken pijp en schepen met
_ gestreken tuig bij eiken waterstand er onder door kunnen varen.
Te Kngpe is eene vereeniging Volksbelnng opgericht met het doel maatschappe
lijke punten te bespreken. Zij telt reeds vele leden. De vergaderingen zijn voor
een ieder toegankelijk.
In de Zaterdag Jl. te Putten (Velnwe) gehouden raadsvergadering is ingetrokken
bet besluit van 19 Januari 11., tot het instellen van eene rechtsvordering tegen de
heeren C. A. S. Hiebendaal en H. van de Poll, wegens het ongedekt tekort in kas
van den gemeente-ontvanger. Verder werd in dank aanvaard het aanbod van het
raadslid Baron van Pallandt, die aan de gemeente wilde gchenken de jaarlijksche
huur der woning van den gemeente-geneesheer tot een benrag van ? 200, zoolang
tot het ontbrekende geheel is aangezuiverd.
Door het bestuur der Metselaars- en Opperlieden-Vereeniging Vrijheid en Recht
te Amsterdam is eene circulaire aan het gemeentebestuur, alsmede aan alle werk
gevers, aannemers en patroons alhier verzonden, waarin gewezen wordt op den
gedrukten toestand, waaiin hun tak van nijverheid hier ter stede verkeert, en die h. i.
vooral voortspruit uit het feit dat een groot aantal vakgenooten, van eldera bomende
hier werk zoekt en al te vaak eer vindt dan de ingezetenen.
Het bestuur dringt daarom in de eerste plaats bij liet gemeentebestuur, met het
oog op de thans aanhangige gemeentewerken, en bij alle werkgevers ernstig er op
aan, zooveel in hun vermogen is te willen medewerken om de plaatsen door
stadgenooten te doen innemen.
Maandagavond had er in Vliseingen in de burger- en officieren-sociëteit De unit
eene algemeene vergadering plaats, die een alleronaangenaamsten afloop had. Er
was een voorstel van 20 militaire leden ter tafel gebraeht, voor de wijziging van
het reglement, waardoor alle gewone leden gelijke rechten zonden verkrijgen, die
alleen daarin zouden bestaan, dat alle leden, zoowel burgers als militairen, zouden
geballoteerd worden. Tot nu toe had dit alleen voor de burgers plaats, terwijl de
officieren werden ingeschreven zonder te worden geballoteerd. Zij namen dan ook
niet aan de ballqtage der burgers deel.
Het voorstel werd met eene geringe meerderheid verworpen, en toen dit bekend
werd, verlieten alle militairen eensklaps de zaal, tegelijk hun ontslag nemende. In
de daaropvolgende bestuursvergadering heeft het bestuur, dat voor de aanneming
van het voorstel had geadviseerd, eenparig zijn ontslag genomen.
Geen enkel voorval, kan iemand zich herinneren, heeft tot deze disharmonie aan
leiding gegeven, dan alleen het bovenbedoelde voorstel, terwijl steeds in da sociëteit
De Unie, die goed bezocht werd, een prettige en gezellige toon heeft geheerscht.
Ingebeelde verkorting hunner rechten, en vrees voor overbeersobing van het mili
taire element (er zijn pi. m. 20 militaire leden en pi. m. 62 burgerleden) hadden
een komplot doen vormen, waarbij kleingeestigheid den doorslag tot dit betreurens
waardig en in den eersten tjjd niet te herstellen feit beeft gegeven.
- De St. Ct. houdt in het besluit van den 19den Maart 1886, tot vermindering van
het bij art. 14 der wet van 21 Juni 1881 (Staatsllad no. 70) vastgestelde port der
brieven, die rechtstreeks over'zee "tuesehen het Bijk en zijne koloniën of bezittingen
4n andere werelddeelen worden,, gewisseld; en het besluit van den 20sten Maart
1886, tot wijziging van het koninklijk besluit van 17 Februari 1870 (Staatsblad no.
82), houdende regeling van eenige punten betrekkelijkde vereeniging in sommige
plaatsen van den post- en telegraafdienst onder het beheer TandenzeïfdeUambtenaar.
De Liberale Kiesvereeniging" te Smild» heeft voor het lidmaatschap der Tweede
Kamer den beer mr. P. J. G. van Diggelen caudidaat gesteld.
Te Leeuwarden werd in Mei 1885 een verlaagd tarief iagevoerd voor bet meten
en wegen van granen, zadon en peulvruchten, in de verwachting dat de aanvoer
daarvan zou toenemen. De ondervinding heeft evenwol deze verwachting
teleurgegesteld tot schade der aangestelde meters-wegers, wier verdiensten daardoor zoo
gedaald zijn, dat ze geene voldoende verdiensten opleveren. Brj adres hebben zij
den Baad verzocht het tarief weer te verhoogen en B. en W., oordeelende dat alleen
door verhoogd loon bun een voldoende verdienste ia te verzekeren, deden daartoe
een voorstel.
Dit voorstel gaf in den raad aanleiding tot een warm debat. De beer Menalda
toch wilde verbetering, door vermindering van het getal meterswegera, en stelde een
motie voor tot renvooi der zaak aan B. en W. om een nader voorstel in dien zin;
doch dit vond bij B. en W. krachtige bestrijding en toen de heer Van Harinxma
pertinent verklaarde, dat men B. en W. niet mocht dringen een voorstel tegen hunne
overtuiging te doen, doch het recht van initiatief elk raadslid bevoegdheid gal een
voorstel te doen, trok de heer Menalda zijne motie in on werd met 10 tegen 6
stemmen tot verhooging van het tarief besloten.
De gemeenteraad van Maastricht heeft voor den aanleg eener had-inrichting aan
de daartoe gevormde commissie in eigendom aigostaan een terrein ter oppervlakte
van 450 centiaren tegen oene vaste jaarlijksche rente te allen tijde zal kunnen afge
kocht worden tot den prijs van f 4500.
De raad van Gonda heeft op voorstel van B. en W., besloten om de vroeger ver
melde nalatenschap van mej. H. H. Hoffman te aanvaarden onder het voorrecht van
boedelbeschrijving, behoudens nadere goedkeuring van gedeputeerde Staten.
OVERZICHT VAN DE EFFEGTENMARKT.
20-26 Maart.
In tege» «telling met eenige voorafgaande weken was gedurende de
afgeloopen week de markt voor Europeesche waarden stiller, daarentegen
de Amerikaansche Spoorwegmarkt levendiger. De meerdere affaires die
in Amerikaansche waarden tot stand kwamen, vonden hun oorsprong in
den teruggang waardoor de meeste soorten werden getroffen. Die daling
was het gevolg van de werkstakingen op eenige groote wegen, dio sedert
eenigen tijd waren ontstaan, en nu grootere uitbreiding kregen. Het
krachtig optreden van het bestuur der verschillende maatschappijen,
gesteund door de regeering der Unie, maakt het echter waarschijnlijk dat
van die strikes gaene groote nadeelige gevolgen zullen zijn te duchten.
Eenig herstel der koersen die heden, Vrijdag, volgde, meenen wjj hier
mede in verband te moeten brengen.
De Europeesche markt geeft weinig aanleiding tot beschouwingen.
Onze Nationale fandsen sluiten ongeveer op de vorig» koersen. De
conversiewet kwam in behandeling, en artikel l van het ontwerp wer
aangenomen met 55 tegen 19 stemmen. De bezwaren die men tot heden
tegen de wetsvoordracht ontwikkelde, betroffen niet het type van 3J£ pCt,
daarentegen vond het tijdstip dat gekozen was om te converteeren, en
de overeenkomst met een consortium van buitenlandsehe bankiers aan
gegaan, bestrijders.
Hongaarsche fondsen sluiten tot iets lagere prijzen. Italianen daalden
K pCt., welke teruggang, evenals die bij Spanjaarden, Turken en eenige
andere soorten, meet worden toegeschreven aan de flauwere stemming,
waardoor de Parijsche beurs zich kenmerkte.
Oostenrijksche waarden verloren geringe fractiën. Portugeezen sluitvO
Y, pCt. lager.