Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
No.485
lEteHlparzer-iBonument zullen sieren, in marmer
gebeiteld. Twee van de reliëfs zijn reeds klaar,
-'??"> scène uit Der Iraum ein Leben, en eene
? uit Sapfho, waarin de dichteres afscheid neemt
van Phaon en Melitta; half voltooid zijn die uit
? JDie Ahnfrau en Ottokar's Glück wnd Ende; nog
eerst geschetst zvjn die voor Medea en Hero'und
v Leander.
I)s. M. A. Perk deed bij den uitgever A. Rössing
te Amsterdam eene merkwaardige studie verschij
nen over De Tooneelarbeid eener non uit de
tiende eeuw, de drama's van Hrotsuitha, de non
van Gandersheim. De geleerde schrijver behandelde
en op zeer aantrekkelijke wijs, de geschie
denis van de manuscripten, de persoon der schrijf
ster, de drama's ieder op zich zelf, de belangrijke
vraag óf zij opgevoerd zijn, de waarde der drama's
in historisch, kerkelijk-godsdienstig en aesthetisch
opzicht. Omtrent de vraag of de stukken opge
voerd zijn, komt de heer Perk tot de conclusie dat
zij, zooal niet met tooneelmatig toestel, toch
waarschijnlijk wel door mondelinge voordracht
vertolkt werden, of althans daarvoor bestemd
waren.
Bij den uitgever C. L. van Langenhuyzen te
Amsterdam verscheen Een bundel gedichten van
Eduard Brom, met een aanbevelend woord van
Prof. J- A. Alberdingk Thijm. De hoogleeraar
oordeelt, dat over het algemeen de wel verzorgde
dichtform aan de onderwerpen harmoniesch
geevenredigd" is. De indruk dien de bundel maakt
is over 't geheel ook meer een van correctheid
dan v|n frischheid. Elegie, parabel, sonnet, hymne
hebbeS allen quelque chose de déja vu, maar niet
in den zin waarin de Musset deze uitdrukking
gebruikt. Een enkele maal verlaat de heer Brom
de traditioneele thema's, en treedt zelfs militant
op; Aan de realisten" richt hij deze verzen:
Eilieve! waarom dat de vruchten,
In uwen akkergrond geteeld,
In smaak schier enkel walging wekken,
Terwijl hun kleur steeds lokkend streelt?
Dit is echter eene uitzondering; op dezen uit
val volgen eene ode, eene idylle, eene
Loreleyballade en eene serenade, waarna het bock sluit
met zeven uitgebreide stukken gewijde poëzie."
De heer P. Louwerse, die als redacteur van
Voor ''t Jonge Volkje, een plaats in de harten
van geheel jong Nederland verworven heeft, gaat
zijn talent als aangenaam verteller wijdon aan
eene Vaderlandsche Geschiedenis, die, door Joh.
Braakensiek met ruim honderd platen geïllustreerd,
bij den uitgever Tj. v. Holkema verschijnt. De
plaatjes in de eerste aflevering zijn keurig, een
voudig en schilderachtig; de tekst zal, indien do
heer Louwerso houdt wat hij in het prospectus
belooft, en hij schrijft te lang en te consciën
tieus om niet zeker te zijn van zijn pon, voor
ieder gezin geschikt en er welkom zijn.
Het opernseizocn te Hamburg hooft al spoedig
eene noviteit" opgeleverd: l October werd er
opgevoerd Auf holten Vefehl, komische Opcr in
'A Akten, von Catl Reinecke. tekst van Kiolil,
naar zijn novellen Oeid lei Hoft. Ondanks de
verdienste van het lyrische deel der muziek,
schijnt de opvoering slecht voldaan te hebben.
Het komische was zwaar op de hand; de drama
tische motieven waren niet gebruikt; de
orchcstratie daarentegen was uitmuntend en karakte
ristiek.
Het libretto is ongeveer het volgende. Ignaz
Lammei (do bas) is hofpoeet en kapelmeester bij
den vorst" (bariton), wiens vrouw (sopraan)
?wenscht dat een door Liinimel gecomponeerde
opera Pyramus und Ihisbf niet hot tragische slot
van Ovidius, den dood der beide gelieven, zal
hebben, maar met een huwelijk zal eindigen, op
de wijze van Hamlet te Athene. Liimmels zoon
Franz (tenor) bemint sinds lang Cornclia (sopraan)
de dochter van den Italiaansclien zangonderwijzer
Dal Segno (bas); de beide vaders zijn sinds jaren
muzikale en nationale vijanden.
Nu zal er een wedstrijd plaats hebben ; Franz
heeft zich onder een valschen naam bij dal Segno
weten in te dringen, deze heeft hem zijn kunst
geleerd en verwacht van hem hot succes zijner
leermethode. Als vertegenwoordiger van den
Duitschen meester treedt Cornelia op, in
pagecostuum. Beiden zingen nu eerst oen duet, dan
ieder een solo. Franz wordt bekroond en tot
vorstelijk kamerzanger benoemd. Hij maakt zich
dan aan den Italiaan bekend, die ook in zijn
tegenstander zijne dochter herkent, zoodat de
verzoening niet lang uitblijft en een tragisch slot
voor Pyramus enTJiisbe wel onmogelijk blijkt te zijn.
Eene der aantrekkelijkste passages was een
deel der feestopera, dat het eind van het eerste
bedrijf vormt, en waarin Ignaz Lamme! een parodie
op de Italiaanscho opera voordraagt, terwijl een
hofnar, als Ovidius gemaskerd, hem met grappige
gebaren begeleidt. Voorts komt er een fraai duet
in voor, Die Waldor des herrlichcn Böhmerlands".
een marsch in het tweede bedrijf, aardige ballet
muziek in het derde; toch, ondanks do vcrcering
voor den moester Reinecke, bleef het publiek
koeler dan de vele vereerders van den componist
gehoopt hadden.
Militaire Zaken.
DE VOORZIENING IN DE BEHOEFTE AAN
VERDU L' UZ AAMDE LE VENS M11 )i)E LE X
VOOR HET LEGER.
II.
Op het tijdstip toch, waarop de strijdkrachten
gemobiliseerd worden, zal zich de behoefte aan
conserven al dadelijk in zeer belangrijke,
m.itodoen gevoelen, aangezien alsdan niet alleen liet
noodigo tot approviandeering der versterkte plaat
sen, eu in het bijzonder van die, welke aan een
div.loujken aanval zijn blootgesteld, beschikbaar
moet zijn, doch ook voor de verschillende
ai'dooihig'ou van het vcldloger op eoRseiTenvci'pU'giiig
gerekend moet worden. Bovendien is hot noodig.
dat de troepen alsdan voorzien worden van een
reserveration, uitsluitend uit verduurzaamde le
vensmiddelen bestaande.
Op den voorraad in de fabrieken en winkels
valt alsdan weinig te rekenen, omdat die groo
tendeels bestaat uit soorten, die voor de
legerverpleging weinig waarde hebben. Geconserveerd
vleesch o.a. wordt in ons land wel aangemaakt,
doch alleen voor de koopvaardijvloot en de marine
officieren en dan nog slechts voor zooveel het
gevraagd wordt.
Op aanvoer uit het buitenland valt alsdan niet
te rekenen. Bovendien wordt van het voornaam
ste artikel, vleesch, slechts zeer weinig in ons
land ingevoerd. In 1882 bedroeg dit niet meer
dan ruim / 128,000,?. Aannemende dat in tijd
van vrede een voorraad conserven opgelegd moet
worden, worden de drie hoofdvragen:
Uit welke soorten moet de voorraad bestaan;
hoe groot moet die voorraad zijn en op welke
plaatsen dient hij te worden opgelegd, en door
welke middelen zal voor het in stand houden
daarvan moeten worden zorg gedragen,"
volgenderwijze beantwoord:
De beschuit buiten beschouwing latende, wordt
het noodig geacht don voorraad voor ons leger,
behalve uit verduurzaamd vleesch, voor de te ver
strekken rescrverations, uit zoodanige levensmid
delen te doen bestaan, dat daaruit, met behulp
van brood of beschuit en andere kleine
benoodigdheden, koffie, zout, peper, enz. het
volledig ration voor den soldaat kan worden samen
gesteld, alzoo uit vleesch, soep en levensmiddelen
voor middagspijs. Uit den aard der zaak zoo
word opgemerkt zal, althans zooveel mogelijk,
het gebruik van gewone levensmiddelen regel, dat
van verduurzaamde uitzondering moeten zijn.
Men wenscht den voorraad te doen bestaan uit
levensmiddelen, welker verduurzaming verkregen
wordt, door afsluiting van do lucht in
dichtgcsoldeerde bussen, gevolgd door tijdelijke verhit
ting op eene zoo hooge temperatuur, dat de
bederfzwammon en hare kiemen, onder wier invloed
het bederf ontstaat, gedood worden. Met andere
woorden, alleen de, volgons de verbeterde methode
van Appei'f s verduurzaamde levensmiddelen kun
nen voor den op te leggen voorraad dienen. Do
volgens deze methode verduurzaamde levensmid
delen zijn, zoo niet onbepaald lang, dan toch ge
durende ecnigo jaren tegen boderf gevrijwaard,
in dien zin dat, zoolang de afsluiting van de
lucht niet wordt verbroken, er van bederven g-een
sprake kan zijn. Aan de conserven, door deze
methode verkregen, zijn nog de volgende voor
dcelen verbonden :
Er zijn minder voorzorgsmaatregelen voor de
goode bewaring noodig, dan voor alle overige con
serven. De voorraad behoeft niet zoo dikwijls als
met andere conserven het geval zonde moeten
zijn, vernieuwd te worden en de kosten zijn dus
geringer.
De levensmiddelen behouden hunne volle voe
dingswaarde en kunnen op eenvoudig» en gemak
kelijke wijzo toebereid worden.
/ij zijn bestand tegen vervoer, afwisselende
temperatuur en bewaring onder minder gunstige
omstandigheden, Over de hoedanigheid kan een
oordeel geveld worden, omdat de
levonsmiddole'hunne kenmerkende eigenschappen niet hebben
verloren.
Het grootste voordeel is wel ongetwijfeld, dat
zij, mits met zorg vervaardigd, volkomen in staat
stellen, om den soldaat, in de gevallen dat in de
verpleging niet door verstrekking van gewone
levensmiddelen kan worden voorzien, eene min
stens even goede, in aard en hoedanigheid met
de gewone vredesspijzen overeenkomende, voeding
als in het garnizoen te verschaffen.
Do in Nederland gevestigde fabrieken verduur
zamen bijna zonder uitzondering volgens de me
thode van AjtjtKfl, hetgeen dus zeer in hot
belangvan het leger is te achten. Slechts in enkele
inrichtingen worden de levensmiddelen door
inzouten of drogen geconserveerd, terwijl het drogen
alleen voor sommige groenten wordt toegepast.
De nadeelen, aan Apport's wij/c van verduur
zamen verbonden, zijn: 1. dat de levensmiddelen
betrekkelijk duur zijn (do levering van blik en
soldeer verhoogeu de prijzen zeer); '2. het gewicht
en de volume der bussen zijn betrekkelijk groot.
Deze nadeelen wegen evenwel in de verste verte
niet op tegen de boven genoemde groote
voordeclen.
Om de prijzen zoo goedkoop mogelijk to krijgen,
wordt aanbevolen om do conserven voor liet leger
te doen aanmaken op tijdstippen, dat de
fabrickanten geen of weinig ander werk hebben.
Alhoewel de commissie de gegevens mist om
bepaalde voorstellen te doen omtrent, de
hoegrootheid van den op te leggen voorraad conserven,
geeft zij toch als hare zienswijze te kennen, dat
alle versterkte plaatsen, welke, bij liet uitbreken
van een oorlog, onmiddellijk met een aanval kun
nen worden bedreigd als b. v. de forten bij
Piiiinerdi'ii en bij W'eslcrcoort ton allen tijde
voorzien moeten zijn van den geheolen voorraad
conserven, welke bij stremming van den ge
regelden aanvoer met de mode in die ver
sterkingen op te leggen, niet aan spoedig bederf
onderhevig zijnde ijt'n'oac levensmiddelen, tot
onderbond van de bezetting, gedurende een be
paalden tijd. moeten strekken.
Voor bet opleggen van den voorraad voor de
overige verwerkte, plaatsen en van het vchilegor
worden aanbevolen de plaatsen l!'w/r/i,
Anialcrdaiit en J,\;; JrcoV. Men wenscht bier centrale
magazijnen te maken en deze onder toezicht van
de iuteiubintou in dr militaire ai'deelingen te
stellen. De ro.sorvorations dienen in de garnizoe
nen opu'ok'gd (e zijn, opdat ze op het eerst;' ge
wilde oogenbiik kunnen worden uitgegeven.
Tot het in stand hoadon van den voorraad wordt
het noodig geoordeeld, de conserven niet langer
dan .'l jaren in do magazijnen opgelegd te honden
en derhalve jaarlijks een derde goi'oi Ite van den
voorraad te doen g<:!.n uikon en vernieuwen.
Het re-,erve; a,i.ui ?- ci;\i thans ii<?-.?.,i:;t ;iit \vi,i'st
of kaas m;1; bo-.chiiii «f i;,"oo i \ïV:iM-i,i de com
missie vervang:':! te, zien dooi1 een a:i:!er, hetwelk
bestaat uit :">:/;> gram he-.-.-h'nf met ::":i
;;-am\orduurzaamil Vloo:-ch in blik; dil iaais'o ia cene bus
van zoodanig--.'!! vorm en z.i"da!iigo i;,i-ïrliii.U!1. dat
deze, iK,:z;j i.i den zak, he:>:a ;n )!?>,; ransi i 01
kan worden medegevoerd en voorts, zonder eenig
afzonderlijk hulpmiddel, op eenvoudige wijze kan
worden geopend. Zij heeft gemeend op dit onder
werp bij hare proefnemingen in hot bijzonder de
aandacht te moeten vestigen.
(Wordt vervolgd).
Schaakspel.
No. 41.
Van A. VAN HEYCOP TEN HAM, Groningen.
Kal, N. Bd. Iets gewijzigd.
ZWAKT. "
b c d e f
WIT.
Wit speelt voor en geeft in vier zetten mat.
(Wit 11 en Zwart 8 stukken met K. h3).
Probleem van L. A, K. te Deventer.
Wit K,h2, T. f2 en d5, I), a.'?, l'd. a8 on ho.
R. b8 en e«, P. a2, b4, e-t en hij (12 stuks.
Zwart K. el!, R. d4 en c8, Pd. b(i en h8. l'.
a4, c3, o7 en h3 ('.). Wit geeft in twee zetten mat.
Oplossing van Schaakproble;m STo. 39
van J. Berger.
l a7 at!! c4 aó (a
2 cl c3 d4 nt c.1! 1)
3 b4 nt a5 mat. Mooi. 1) Anders volgt
o c3 d;! en f.'l mat.
(a)
l Als boven, c4 b(i of c:i, b2 of d2 (b
2 cl cG j Gedwongen.
g cöeöof d:j mat.
(b)
l Als boven. a2 bl (c
2 cl nt bl f d-i d3
3 bl d3 mat.
(c)
l Als boven. b;j u2 (d
2 cl c2 -j- enz,
(«O
l Als boven dl! df> (o
2 c7 e(>! e4?1'5 of anders.
3 D. 14 of eüc5 mat.
(c)
l Als boven. fl f3.
2 g4 f2 t K. e-4?c.->.
3 1). '5 mat.
Ingezonden oplossingen.
Te laat vorige week ontvangen juiste oplossin
gen van Mei" no. 3G, 37, 38 met alle letter- en
textproblemcn te Amsterdam, W. v. II. te Delft
no. 3'J en 40 benevens Drobrusky's en alle
textproblemen. E. II. te Roermond no. 37 met
driezet Sissa." Nu ontvangen juiste oplossingen van
C. T. v. II. no. 3'J met de 2, 3 en 4-zettigo
problemen, alsmede no. 40 met Bro \vns no. l en
2, 2-zettige (in plaats van Koning) op 1)8 Raads
heer ; Ilenri no. 37, 38, ,'J1) met letter en
textproblcmen, beiden te Amsterdam. Voorts
Flcntigafed te Kaatsheuvel no. 38 en 30 ; D. te Rot
terdam no. 40, V. B' Th. K. te I). no. 40, maar
Helaas! de vcrlcidings variant. Zwart speelt tweeden
zet D?c2 enz. Mei" te A. 38, 3i) met alle
tcxtproblcmen. Van C. 'i', v. H. Ook juiste oplossingen
ontvangen van no. 40 met de beide zeUigenvan
J. ljrown.de eerste in plaats van K d8, een Raads
heer op deze ruit, alsmede Probl. Grcco; Ilenri
no. 3!) en letter problemen l, 2 en 3, beiden te
Amsterdam. Voorts no. 40 I) te Rotterdam en
W. v. II. te Delft no. 3!) en 40 mot allo
tcxtproblemen met ,'!- en 2-zottigon ; no. .">!) door
Flcnügaf'cd te Kaatsheuvel en V. B. Tb. K. no.
40 maar helaas! de verleidings variant: zwart
speelt 2en zet D?('2 enz.
Drukfout: Probleem Brown dS moet Raads
heer wezen.
Allerlei.
Kaviaar'' is een technische term; dn ambte
naren der Russische censuur noemen aldus de
groote plakkaten drukinkt, waarmede zij de ar
tikelen der buitenlandscho bladen, die iets
beleeoügends voor den (,'zar, of iets vorontruslends voor
bet publiek bevatten, bedekken. Dit werk wordt
nauwkeurig en kiesch gedaan. Nu eens worden
slechts twee of drie woorden, twee of drie regels
onder den kaviaar bedolven, dan een hall' blad
of een half boek : soms blijft alleen de titel over.
De Paris vertelt een vermakelijke historie,
die dezen zomer met den kaviaar'' gebeurd
is. De groote Opera te Parijs gaat Sardou's I'ntric
monteeren. De rol van K'arlo van der Noot was
eerst voor Jcan de Reszkébestemd. Deze bevond
zich met vacantic in Rusland en men zond hem
zijne partij, uitgeschreven. Het was een vrij dik
pak; toen de ambtenaren van den kaviaar bet
aan de grens nakeken, waren zij zeer perplex.
Het was half in teekens, balt' in letters geschre
ven. Maar de titel maakte ben opmerkzaam.
l'atrie !'' met groote letters; het moest politiek
zijn. Toen vond men al doorbladerend
ailergeI vaarlijkste woorden, complot, zamenzwering,
vader' land, tyrannen, despotisme, vrijheid ! Al was dit
alles in verzen, bet was er niet te minder wel
sprekend om.
' Dan was bet document aan een Poolsoli
edel! man gericht ! Men wilde niet bet gelieele
manu! script, verduisteren, maar de kaviaar werd er met
? groote kladden opgesmeerd, liijna geen regel van
den tekst voor den tenor bleet' staan, want Karlo
mengt overal de vaderlandsliefde in zijne Helde.
| Zoo ontving de Roszkéliet manuscript, waar
naar hij reeds met ongeduld had uitgezien. Eerst
verbaasd, begreep hij spoedig- wat de reden was.
Hij dacht er nu aan, de noten van
i ,1'ai 1'amonr dn la patrie.
| J'ai Ia baine dn tyran,
maar te zingen met de woorden
Tra la la la caviaro,
('aviar tra la la la!
maar bet ging niet. Hij kon er gnou ploizier in
krijgen.
Men beeft om het voorval zeer gelachen,
maar de ambtenaren aan de grens zijn overtuigd
dat zij Polen voor een opstand bewaard hebben.
Te Köslin bij Greü'swald werd Zondag in do
Slotkerk gedoopt. Ken aantal ouders waren met
de zuigelingen verschenen: ook ee:i schilder
was er met vrouw, baker, peeten en doopciing
gekomen. Xa geniimen tijd keerde de karavaan
met het jolige C'hri.stenije terug, de baker legde
liet kind in de wieg, en zorgde voor koftie. Men
praatte echter druk over bet kind, en was bet
er niet over eens, op \vien het meer geleek, op
vader of moeder. Niets was gemakkoiijker dan
net den jongen weroldbm1!;''!' zelf te vragen, door
hem eens gncil te bekijken. l>ij bet openslaan
van liet wie^eUcetl k-,v;;n net ges'-lireeau' van de
doopeling de nio'/der x\vakker vonr^ dan eerst.
liet was zei;'-; alsol' bot gezichtje van hot land
eene andere uitdrukking bad gekregen. Schrik
lievüiigt do jonge moeder: zij vergenoegt zich
ni'.'i' meer met een oppervlakkige inspectie,
hoi.i'.4! de doop boeit niet alleen den inner;ijken
mensch vernieuwd, hij beeft ook van het jonge
tje oen meisje gemaakt.' . . . Do oogcüder jonge
moeder vulden zich met tranen ; zij was er zoo
trotsch op geweest, een zoon te hebben. Een
der gasten kwam op de gedachte, dat de baker
\ zich in de drukte wol vergist kon bobben en een
vreemd kind had meegenomen. De halve stad
i werd gealarmeerd, maar in de naaste straat kwam
reeds een ander gezin mot liet vermiste jongentje
de zoekenden tegen. Do uitwisseling dei ver
lorenen had plaats; alles was tevreden en do
moeder drukte den wedergevondetie innig in do
armen. Het was een gcmeene streek," zeide
de schilder, want meisjes zijn tegenwoordig toch
niets waard."
Handel.
De Goederenhandel leverde in de afgeloopen
week weinig verandering nu do .meeste artikelen
waren in gedrukte stemming.
iïnil'ci' was gedurende de gelieele week nauw
gestemd door ruim aanbod van dispoiiibolo partijen
biet, in geraffineerd ging tot matige prijzen vrij
wat om.
Ku/'/ie was doorloopend kalm, de daling der
voorgaande week ging echter niet door. en de
stemming werd ten slotte iets vaster. De afdoeningen
in eerste hand vonden coulant plaats. Goed
ordi! nair Java is 32Ja cent waard.
l Tdh/il;, de inschrijvingen van Java-Tabak
reusscorden slechts ten deole, voornamelijk' doordien
de kwaliteiten minder superieur worden bevonden.
'J i n was vast, door gebrek aan aanbod bleef
de omzet beperkt, ook bij de koopers bestond
j weinig animo, de prijzen zijn dus nagenoeg
omc-r| anderd gebleven.
Aulocii bleef zeer stil, vooral doordien er min
der vraag was naar disponibel, op levering- bestond
weinig kooplust.
) fijit'tvi'iji'ii bleven kalm, eene kleine l.slo hands
afdoening vond geen succes, op '2\ dezer worden
belangrijke partijen Noten en Koelie aan de markt
| verwacht.
j G run,t. Rogge was voortdurend llauw met lang
zaam teruggaande prijzen, zoowel voor loco als
levering. Tarwe onveranderd. Wel zijn de aan
biedingen uit. Amerika iets lager, ecbier niet laag
j genoeg om tot zaken aanleiding te geven.
1 (/'/«?. Raapolie wat vaster gestemd en mot ooiio
| kleine prij.-.verbooging. voornamelijk voor
Moilevering. Lijnolie (raag en op den laatst en markt
dag zeer slap ge.-loicii. ['etrolenm prijshoudeml.
. Stemming eerder beter.
Beursoverzicht.
1 Van 2 tot 8 October 1880.
Den tijd des j'aars in aanmerking genomen,
j hadden de, beursbezoekers in do aigeloope;! weck
j over gemis ujiu levendigheid in den handel niet
te kl:i' en. Zoowel op dn Amerikaansche m.irk/,
waas- c ,' rijzing. krachtig door l.oiiib .1 ge.-:":i!a!,
verder* lor.leriügeii imi.'ikJe. ;i,'s op de i:i.'ii';;i <!or
:v,iropcc;riio on Zuid-AmcrikaaiiM'ho spc.'ii
atieioiii!..e;i. waarvoor de \viiiiae stemming
ihioidz,;