De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1886 17 oktober pagina 2

17 oktober 1886 – pagina 2

Dit is een ingescande tekst.

DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 436. dige gegevens voor eene veel omvattende arbeidswetgeving, noch het vertrouwen van het volk in den parlementairen arbeid, zullen te verwerven zijn, zoolang een organisme blijft ontbreken, dat, uit den vierden stand gesproten, met de Volksvertegenwoordiging in betrekking staat. Nu in de Kamer vele leden iets beters dan eene parlementaire enquête begeerden, had o. i. de voorsteller, in 't belang der arbei dende klasse, met liefde dat betere moeten opvatten. De gejaagdheid waarmee de heer Borgesius de parlementaire enquête in veiligheid trachtte te brengen, getuigde meer van angst, dan van een goed ge weten, een welgevestigde overtuiging. Het doet ons leed, dat men bij een zoo gewichtig onderwerp, in zoo ernstigen tijd, zich zevenmijls laarzen heeft aangetrokken, om toch maar ergens aan te komen, al was het dan ook in een onvruchtbaar oord; doch, gedane zaken nemen geen keer! Van over de Grenzen. Zondag hebben in Bulgarije de verkiezin gen voor de groote Sobranja plaats gehad. Mie pogingen van de Russische agenten Kaulbars en Nekliudoff, om de regeering tot uitstel van _ deze door de constitutie binnen den thans in acht genomen termijn voorge schreven handeling te dwingen, zijn door het Bulgaarsche regentschap met een krachtig en waardig non possumus beantwoord. Een zonderling inter»ie,x,zo werd te Sofia vertoond. Terwijl de burgerij vreedzaam hare constitutioneele plichten vervulde, drong een beschonken bende het verkiezingsbureau bin nen, om in _ naam van den liussischen czar de voorzetting der verkiezing te verhinde ren. Knuppels en steenen moesten den dienst van argumenten vervullen, maar gelukkig werd de aanslag verijdeld en moesten de door den heer Nekliudofl afgezonden boe ren met bebloede koppen naar het Russi sche consulaat terugkeereii. Daar werden de gekwetsten voor de open vensters verbon den, terwijl de overigen de volksmenigte, die zich om het consulaat had verzameld, met stokken en steenen wierpen. Natuurlijk ant woordde het volk op dezelfde wijze; slechts de hooge muren, die de binnenplaats van de woning van den heer Nekliudoff omgaven, beletten het handgemeen worden der partijen. De Montenegrijnsche wacht van den Kussischen consul loste geweer- en revolverschoten op de omringende menigte, en de kogels troffen.hetDuitscheen het Engelsche consulaat. Gelukkig werden slechts do muren geraakt, maar het scheelde bitter weinig, of de Duit sche consul Von Tliielmann was het .«lachtoffer geworden van den ambtsijver, door zijn Russischen collega aan den dag gelegd. Hetgeen op dien Zondag te Woiia gebeurde, werd op talrijke andere plaatsen op kleinere schaal herhaald. Gelukkig mislukten overal de pogingen der Russische huurlingen. En het resultaat der verkiezingen was eene schitterende_ overwinning van de Bulgaarsche regeering, die in de nieuwe Sobranja op vier vijfden der stemmen zal kunnen rekenen. * * * Terwijl zoo duidelijk bleek, hoc leugenachtig de voorstellingen van Russische zijde waren, die van het regentschap spraken als van eene zich met geweld handhavende, door pors.oonlijkeecrzuchtgedreveneen eene kleine minder heid vertegenwoordigende ciiquc, zette generaal Kaulbars zijn zwerftocht door Bulgarije en Oost-Roemeliëvoort, overal de bevolking tegen het regentschap en het ministerie opruiend, en overal op gevoelige wijze het hoofd stoo tend. Zoodra hij met zijn drie eischen en zijn twaalf punten voor den dag komt, antwoorden de Bulgaren, dat zij bijzonder veel van den czar honden, maar nog meer van hun onaf hankelijkheid. Generaal Kuulbars, wiens komst door de Bulgaren zoo werd gevreesd, is een voorwerp van spot geworden, en heeft, volgens de laatste berichien, eindelijk van de voortzetting zijner reis afgezien, en verlof ge vraagd om naar H t. Petersburg terug te koeren. De consul Nekliudoif maakt zich te Sofia niet veel minder belachelijk, door de schuld der roekelooze rustverstoringen, door zijn eigen aanhangers veroorzaakt, op rekening van het Bulgaarsche regentschap te stellen. De Rus sische diplomatie heeft in Bulgarije een allertreurigst figuur gemaakt en hare zaak ge heel bedorven. Of nu de Russische regeering deze zonder linge dienaren al of niet zal' desavoueeren is eigenlijk eene zaak van ondergeschikt be lang. Want men houdt te St. Petersburg vol, dat de Bulgaarsche verkiezingen onwettig zijn geweest. Die bewering wordt met allerlei spitsvondige argumenten verdedigd, doch het eigenlijke motief is natuurlijk, dar de uitslag der verkiezingen tegen den zin van Rusland is geweest. De Bulgaarsche regeering is het antwoord op de Russische bewering niet schul dig gebleven. Zij merkt terecht op, dat liet eenig criterium voor de wettigheid (Ier verkie zingen te vinden is in de Bulgaarsche grond wet, en dat deze door haar getrouwelijk is toegepast. * * * De Bulgaren toonen zich, nu de paniek van 21 Augustus voorbij is, krachtig in hun ver zet tegen de Russische aanmatiging. Doch hoelang zal dit kunnen duren? Rnslund's invloed vermindert van dag tot dag, zoodat het voor de keuze staat, om zijne eischen in te trekken ? en dan de oude beproefde, maar langzaam werkende methode weder toe te passen of om tot eene militaire bezetting van het weerbarstige land over te gaan. Als de heer KatkofF czar was, zou dit laatste reeds lang geschied zijn. Gelukkig bezit Alexander III toch nog een grooter besef van eigen verantwoordelijkheid, dan de redacteur der Moskouer Wjedomosti. De czar is ongetwijfeld omtrent de toestanden in Bulgarije slecht in gelicht, en de mogelijkheid is niet uitgesloten, dat hij eindelijk inziet, hoe hij door zijn eigen dienaren is om den tuin geleid. Intusschen ruikt de Standard reeds kruit damp. Alleen de nadering van den winter stelt het Tory-orgaan eenigszins gerust. Groo ter reden tot gerustheid zou het zijn, als de Standard niet moest erkennen, dat Lord Randolph Churchill, de geheimzinnige zwerver. met ledige handen naar Berlijn is gegaan, en dat Engeland het bij sympathie voor de Bulgaren zal laten. Merkwaardig is het zeker, dat Lord Charles Beresford, oen der Lords van de admiraliteit, van de windstilte onder de Jingo's gebruik maakt, om den volke te verkondigen, dat Engeland 's marine niet in staat is, om aanvallend op te treden en in geval van nood allesbehalve gereed zou zijn. Geen wonder, dat de Sultan, die zich als geloovig Muzelman naar de zijde der opko mende zon wendt, zich om den Engelschen gezant te Constantinopel niet meer bekom mert, dat de heeren de Nelidoff en de Montebello er de prrnonar, rjratae zijn, en dat een Pransch vice-admiraal er met vrij wat meer eerbewijzingeii werd ontvangen, dan onlangs aan den zoon en den kleinzoon der Engel sche koningin ten deel vielen. -f * * Naarmate Engeland zich meer naar den achtergrond terugtrekt, voeren de Franschc chauvinisten weer luider de trom. De moge lijkheid van eene samenwerking met Rusland geeft hun den moed, om aan hun haat tegen Duitschlaiid openlijk lucht te geven, en zelfs bladen, die overige'ns vredelievend zijn, geven toe, dat eene uitbarsting spoedig volgen kan. Gelukkig stellen deze chauvinisten slechts een klein deel van de openbare meening voor. De meerderheid van het volk zal het nog wel eens zijn niet de I'atrir, die schrijft: :>Xoii, In Frnii.cc itc mit pax la yiterrc. Het land is nog onder den invloed der herinne ringen van het jaar der verschrikking; onze financiën zijn verkwist aan onberaden onder nemingen; onze militaire organisatie is onvol ledig; onze koophandel kwijnt; onze nijver heid loopt gevaar: ons crediet lijdt onder de reusachtige grootte van onze schuld; een deel van onze strijdkrachten worden in Mudugascar en Tonkin vastgehouden; wij zijn geïsoleerd in Europa, en niettegenstaande dit alles, dat ons moest dwingen om ons rustig te houden, wil men ons dagelijks (loon luisteren naarde on voorzichtigste betuigingen on de afkeuringswaardigste provocutiën." De waarschuwing is juisl, al komt :'l; 'lozou keer van uo zijde der Bon;.ipnvti>tci\. Mi-.''A».! den Bulgaren bij de kloeke verdediging hun ner rechten alles goeds toewenschen, zonder daarom aan te nemen, dat een ulgemeone Europeesche oorlog het c-enige middel is, om aan Rusland's aanmatiging en willekeur ton opzichte van het vorstendom een einde te maken. E. 1). PU/KI.. praiing'. (Zijdelings, Voorwaardelijk en in Algeineone termen). S O X X E T. Eens durfde een Heemskerk ; dwars dooi' //.s on ij'.fi' si roven '\ En 's lands historie meldt hot feit in stoujo taal; Maar meer doet d'onze thans ; hij 7,W!v.\ithot ;y.sk o n d slnul En doet mol: ij':'ren arm don iijinn rn]i//l/ii!j snoven! Een wcezcnmaoht beschutte eens hom het dierbaar loven, Bij socialistendrang in 's lands vergaderzaal; Hij waakt voor 't. onze thans; wie opruit, óno maal, 't Zij nlijfii/ccii, i'ooi'i/'nard'lijit', ^ijdfl/iti/n moog boven'. Beeft! gij die van 't tooneol in hehlenlaal oivort! Beeft! die met schorren galm dos Koning:macht negeert! Schoon ;/)Vr//Vyx, wis zal u Themis ach terhalen! Justitie's macht kiest, imi'iKiïinmi'd'hjl:, u ton buit! lïci-lilrdfinliij'iC'i/l, xoi:!nal of' niet, wijkt ',/jd l/i/i/n uit; In fi!/j(")iimtfii term: 't is zitt.cn of betalen! Uit de Bissehopstad. EEN UTUECHÏsni riiAATJE. In ou/.e goede on aloude. Domveste hec-rsrM. en 't is gelooi' ik wijd en zijd bekend, eene groote voorliefde voor do tooncelspeolkuiist. Die voor liefde, reeds zoo dikwerf bezongen en geprezen, geridiculiseerd en bespot, openbaart zich in tal van rederijkerskamers, toüuoelveroenigiugon. ei ui is ter beooii ning v;in uiterlijke welsprekendheid, etc. etc., en lioer-.eht niet bij n bij/onderen rit' bevoorrechten stand ; maar bij alle standen zon der onderscheid, zoodat er dan ook door al die standen nog al eens wat fraais tot stand wordt gebracht. Menigen keer rees er in een ot ander denkend hoofd de vraag, die dan ook werd uitgebracht, of het niet beter ware, voor zooverre de werkende klassen betrof, al dat liefhebbcrij-comedieën na te laten en tijd en geld op andere wijze te be steden ; doch met het oud-Hollandsche spreek woord : de boog kan niet altijd gespannen blij ven" stopte men 's denkers proces in de doos en men tooneelspeelde lustig verder. Zoo ging het reeds sints menig tiental jaren en steeds verrezen eu verrijzen nieuwe kamers on vereeiiigingen; terwijl de oude meest allen bloven voortbestaan. Logisch geredeneerd moet dus weldra Utrecht eeno groote comedianten-stad worden. Doch over dit punt wilde ik u thans niet lastig vallen: want de maand December zal weldra daar zijn om den volke to toonen, hoever we iu dat opzicht reeds zijn gevorderd; wanneer de meest invloedrijke rederijkerskamer haar feest geeft, zullen zeker alle ztister-vereeiiigingen zich niet onbetuigd laten en dan kunnen we ze eens op ons gemak tellen, groote zoowel als kleine. ik wil u thans eene episode verhalen uit de lotgevallen van eene dier vele liefhebbers-gezel schappen, die zal toonon hoe de liofhobber-kunstonaarsloopbaan soms even rijk is aan veel ongevals en wisselingen" als die van den werkelijken tooneelspeler. liet is tot goed begrip der zaak noodig, eerst te weten dat in 1885, niettegenstaande de vele bestaande, nog eene nieuwe tooiieel-vereeniging werd opgericht, voerende een ot' anderen veolbeduidenden naam en ander eene of andere kern- j achtige zinspreuk. Haast had ik er alweer bijge- j zet: hebbende ook een of ander iraai vaandel;" j doch vergis ik mij niet, dan ontbreekt dit onver mijdelijk pronksioraad, tot op heden nog, zijnde de j kas tot den aankoop (want die kostbare dingen ! hcetett, alleen maar </csclionken) nog niet genoeg gespekt. j De goede roep over de werkzaamheden, welteverstaau niet over de alledaagsche. maar over de zou- en feestdaagscho werkzaamheden dier kunst-beoefenaars verspreidde zich weldra wijd ? en zijd door de stad; en daarbij bleef het niet ; ; j doch breidde zich uit tot do omliggende gemeenten. : Tot hiertoe de inleiding van het groote melo drama. Wij zijn hier gezegend met een groot aantal omliggende gemeenten, groote on kleine, welva- ! rende on niet-welvarende. Eene der welvarendste j l en grootste is echter ongetwijfeld M. ! ' "Was het mijn doel u een beschrijving van het waarlijk fraaie plaatsje te geven, dat daar zoo rustig zijn bestaan aan de nog rustiger rivier de Vecht voortsluimert, dan zou hier eene opsomming van inwoners, kerken, scholen, gezindten enz. enz. : , moeten volgen. Dat alles is echter overbodig; ik l kan volstaan met te oonstateeren dat er twee sociëteiten zijn: de eene, de Harmonie, is voor de Hoeren", de andere Hurgcrlust" is voor de Koorion." In die burgersocieteit speelt het melodrama zelf. ; De goede roep dor jeugdige toonoolcluh was dan ook hier tor oore gekomen, hetzij door prooi- ? ouderviudolijke bewijzen, hetzij door andere mid delen, van een der hoofdbostuursledeu van deze sociëteit, /nik een sociëteit beeft natuurlijk een bestuur; doch deze heeft daarenboven nog een hoofdbestuur: want er zijn tal van ludeelingon, ' als vocalo afdeeling, instrumentale dito, tooneel-. dans-, biljart-, lees-, on nog verscheidene andere aidoelingen, die elk weer een afzonderlijk bestuur rijk zijn. Ja begreep ik de mij gedane idilegging i ? goed. dan was er een maximum van bestuursleden en een minimum van gewone loden. Die at'doolingoii zitten elkaar altijd in de haren. \\"at do eene wil. wil de andere niet en vice-versa. zoudat . er van de eenheid in die Sociëteit zelden sprake is. Eilieve ja! men ziet zulks meer gebeuren!" i Dit lid dan van don Suprêmo conseii der Dorpssoos, toevalliger wijze ook oen intimns van den ; kastelein der uitspanning waar de sorieteits-bijeenkoni-ton werden gehouden on dus waar-chijiilijk niet alleen aan zijne medeleden oen avond vol kunstgenot, maar aan zijn vriend oen ongezochte aanleiding tot ilinken verkoop van bieren zimte wien" willende verschaften, sprak lof ecu der bestuursleden der volgelingen v.iu 'l'iia'na jelui moest bij ons ook eens komen spelen." Hot ware to wenschen dat oen of ander be roemd historieschrijver deze gedenkwaardige woorden zoowel in de gosehiedrolh-n van M. : als iu het notulenboek der toonoclvoreoniging. vereeuwigde, want zij hadden oen feit tengevolge dat in beiden nog niet stond npgeteoi;ond. dood eenvoudig omdat 't nog niet gebeurde. 1 \Vie. beschrijft de blijde ontroering die door het hart popelde, wie schildert het biesje van trots i en eerzucht dat zich toekende op h"t gelaat van i den aldus toogosprokene. Ha!" juicht het door 's mans ziel, verborgen ouder oen vrij hesmeerden schilder-kiel. ..wij gaan nieuwe lauweren plukken. op d'oüoffcn haan der kun-t" en terwijl ii;j h;j zich zelven besluit; Ja ik van gaiischcr harte, ' zont hij tot den wolwillondon uituoodiger: ..Ik zal er mot mijne medobostuurslodeii over spreken i '. on bet u doen weten." i Eene buitengewone bestuursvergadering was ! woldra uitgeschreven, on daar het: ! wc togen| woordigheid dringend verzocht" op het convoca tie biljet allen zonder uitzondering had doen l j opkomen, werd met eenparige stemmen besloten aan de invitatic gevolg te geven. Do keuze van het op to voeren stuk- was niet ! moeielijk: bet repertoire was sedert hei njarig 1 bestaan der \ ereonigiug niet zoo uitgebreid of > van ..l'embarras du choix" was hier nog geen sprake, on men was bet weldra eens over liet wereldberoemde stuk lioinbastnonsensia.nus" of de Ridder van den Moedigen grafkuil, groot drama in 7 bedrijven en u voorspel, met tweegevech' ton. optochten, zangen, enz. enz. ; Er vallen in dit stuk "2 doodon waaronder f> geheimzinnige vergiftigingen. Wil men bet dus , ten einde toe met droogo oogen bekijken dan dient men wel gezegend te zijn met sterke zenu wen, of de bewering van Danias te verlichanielijkon dat wij Hollanders, als we droeve aandoe- ; | niiigen gevoelen een vrolijk gezicht zetten, m. a. w. gedurende de uitvoering hartelijk gaan zitten j j lachen. "Weldra verkondigde eene weidscho advertentie in het Utr. Prov. en Steil. DugWad, dat de uit voering zoude plaats hebben en zelfs een bericht van haren particulieren correspondent uit Maarssen had de bedoeling om de aandacht des volks op het feit te vestigen. Na al die voorbereidende maatregelen eindelijk kochten, op oen namiddag der vorige weck eon drie en veertigtal tooneelistou, waaronder enkele dames liefhebbers retourbiljettcn ;ie kl. UtrechtM., betaalden do vracht voor ecu aanzienlijk quantum tooneeldecoratief, als daar zijn bergen en hoornen, kasteolen en gebouwen, ridderzalen en grafspelonken, men zegt het was bijna oen wagon-lading en reisde met hutje en randje daarheen. Goed en wel gearriveerd ter plaatse waar zij hunne krachten zouden toonen, werd spoedig het tooneel geordend voor 't voorspel on nu wachtte ons 4-'ital gocostunioerd en gegrimeerd af op zon boHandscb ge-klecrd en besmeerd'' de toeschouwers af die komen zouden. Het Thalia-lievcud jonginensch 't welk den prozaischen post van kassier voor dien avond op zich had genomen, (want er zoude ,r>0 cents entree worden geheven om de werkelijk groote onkosten te dekken) begon, nadat bij van 'i' tot <S vrij een zaam aan zijn tafeltje had gezeten en nog niets meer had kunnen slijten dan 5 entrée's, vrij ongerust te worden en spoedde zich niet een be drukt gelaat naar de kamer achter bet toouool. Ja, wat was dat mi alles? Men begreep er niets van! Er kwam niemand, en men had hem voor gespiegeld dat te M. zooveel kunstzin woonde, zoo'n welvarend gehalte van burgers was, enz., enz., Ha daar komt er nog oen! En nog een! Ouder deze bedrijven was het balt' negen ge worden eu de bezoekers bleven tot een getal van zeven beperkt; zelfs het bal, dat na atloop der voorstelling zoude gegeven worden, scheen niet in staat den dauslust der dorpsschooneii in die mate op to wekken (hu zij tien stuivers wilden offeren voor tooueelvoorstelling plus bal. Wat moest men doen? De liefde tot de edele tooncelspcelkunst was echter zoo diep in deze jongeren van Thalia en Mclpomone geworteld, dat zij ondanks de tinantioole teleurstelling eu ondanks al de niet door vrouwelijk schoon on mannelijke waardigheid aan 't oog ontrukte stoelen on banken, besloten hun Ijombastnonsensiamis voorliet voetlicht to brengen. Komaan dus. wij zullen maar beghnieu! Tingelingeling ! Eu de toonoeltiinmerman trekt, trekt nog eens, ja trekt tenslotte uit al zijn macht aan 't stoilig en gekronkeld touw van 't valscherm, dat dient om de toonoeischoonheden en geheimen aftesiuiten voor de nieuwsgierige oogon van bet publiek. Hij wil niet op" schreeuwt hij. boos wordend, trekt nog eens en plof! Ecu dichte stofwolk rijst omhoog on nadat zij weggetrokken is ziet hot verbaasde zevental toe schouwers het geheoio tooueel open en bloot voor zich liggen. Het gordijn had zich. wellicht gebelgd over don onoerhiodigen uitroep van don timmerman over oen tooneeigordijn, wellicht ook uit wanhoop over te gering aantal aanwezigen, dood eenvoudig om laag gestort; te piotier gevallen op den ;iU'.;',i;:c;i wanhoopstcon" zou riet i'aalljes gezegd l.e'oiieu. '/'»<.-/(. begonnen de onverschrokken riddois te spelen, on speelden bun si uk ten einde. Echter zonder gordijn werkende, zag men hoe 't statig woud werd vervormd in een aak', i g somiier kerkerhol en hoe zij, die in don strijd om hunne scliooue Dulcinea in t tweegevecht gevallen waren, weer opstonden on wegliepen of er niets gebeurd waru, zeker niet zeer tot vorhoogiiig van don (.iesammteindruck." Ucdurende de pauze, zegt men. moet do uitnoodiger het. tegenover '^verontwaardigd Yeroeni"?ingsiio.slnur kwaad te verantwoorden hebben. gehad. En wat was nu de oorzaak' van zoo'n slecht bezochte zaal. vragen mijne lezers wellicht. J ie onderlinge verdeeldheid ms-chen de ver schillende afdeeliugen dor Sociëteit' liet met toe, dat zij die deel uitmaakten van ei'no andere dau do, tooneelafdceling, oene tooneelvoorsteiiing bij woonden, die haar ontstaan to danken had aan eene betrekkelijk particuliere inv iiatio. Dan had den alle verschillende afdelingsbesturen daarin '??ekend ou geraadpleegd moeten zijn! /iedaar oen type van 't imiorüjk leven ooiier Sociëteit. Jammer maai', dat on/e jonge slagers, bakkers, schilders en wat dies meer zij. zi-'n voor 't ondankbaar M.scb publiek zooveel onkosten op den hals haalden. Men wil dau ook, dat, eon der werkende leden, oen zoor belezon jongnienscb. ook bekend met het hierboven reeds aangehaalde bundeltje van i'iot l'aab'jeiis, des Xonda-s daaraanvolgende tot zijne uelie;de uitriep, sprekende over M.: Kont u1 ij hot land, molieve, waar l ie kloiaaniappol groeit? Waar trouw aan vorst- en maunenwoord En waar de veeteelt biooit? Kent gij dat land? \Vij logor. eens Daarheen, O Mina mijn; Maar 'k zeg u, nimmer, nimmer moor Hoop ik weer daar te zijn. Uit Parii _ Ken Duitsche Kevne, de (?t'ijfntrurf. oen vondst te hebben gedaan. Zij meent n de ..Mémoires'1 van prins liVstopehino te terug gevonden en verscheidene Kninseho hebben verschillende medodeoliugon uit dat overgenomen. De man. die uiei aarzelde o kou in brand te steken, is geen onbofce historische figuur en hot zou dus zeer iroweest zijn. indien men in dozen tijd va vuldige nasporingen. niet alles omtrent zijn zou hebben ontdekt wat men weic-chto to Aangezien er geen ander nieuws is. kan bezig houden, willen we eens oen kloi wijden aan die z. g. ontdekking van die revue. Die Mémoires" zijn merkwaardig eweert amelijk hebben bladen artikel m Mos eneudo vreemd n zorg persoon weten. dal ons c studio intsche niet als

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl