Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
No.488
was gemobiliseerd en te 12 ure zoude
afmarcteeren. Oogenblikkelijk ging daarop een ieder
aan liet werk; in de eskadrons werden de man
schappen en paarden marschvaardig gemaakt en
eenige minuten na middernacht waren do 5 es
kadrons in carrégeformeerd op de aangewezen
verzamelplaats. In galop trad de kolonel dezen
rechthoek binnen en sprak tot den troep eenige
kernachtige woorden, welke vol geestdrift met een
Leve de Koning!" werden beantwoord.
Nadat de kalmte eenigszins was teruggekeerd,
klonk het commando: Eerste eskadron, dep
teskadron! Formeert het depot!" De gelederen
worden verbroken, elke ritmeester geeft aan het
.depot alles, wat hij niet kan medenemen en ont
vangt, in ruil daarvoor, andere manschappen en
paarden; de officieren nemen hunne nieuwe plaat
sen in. Kort daarop waren de eskadrons gefor
meerd , tot ejene gemiddelde sterkte van 115 paar
den , *) en begaf zich het regiment. met het 5e
eskadron, thans het Ie, aan het hoofd op marsch
naar de grenzen, welke het in den morgen van
den IGen Juli bereikte.
Op dergelijke wijze stonden op denzelfden dag
meerdere regimenten in Baden. de Paltz en de
Rijnprovinciën aan de grenzen en aan de kusten
gereed om de mobilisatie van het leger te dek
ken; d. i, alzoo 3 dagen voor de oorlogsverkla
ring.
Zes dagen later, dus daags na den officieelen
aanvang der vijandelijkheden, waren die regimen
ten versterkt door andere uit het binnenland; van
af den Ten tot den Hen dag was de geheele
cavalerie marschvaardig en drie weken later, of
14 dagen na de opening van den veldtocht, waren
het eveneens de regimenten der reserve.
En dit alles heeft plaats gehad, toen het niet
in het plan der oorlogsvoering lag de cavalerie
zoo snel mogelijk het vijandelijke land te doen
hinnenrukken, noch haar de andere troepen te
doen vooruitgaan. Hoe zal derhalve thans do
toestand wezen, nu algemeen wordt bekend, dat
het wapen der cavalerie voortaan bij den aan
vang van den oorlog de hoofdrol te vervullen
heeft en geroepen is het eerst op het tooneel van
den strijd te verschijnen, zoodat bij gevolg alles
?is voorbereid om haar zoo spoedig mogelijk en
met alle beschikbare krachten op de tegenpartij
te werpen?
In Duitschland worden de eskadrons der regi
menten cavalerie al meer en meer in n garni
zoen geconcentreerd, zoodat nu reeds 54 regi
menten in dezen toestand verkeeren, togen 30 in
1870. Bovendien zijn de onderdeelen der thans
nog gesplitste regimenten bijna allen onderling
door spoorwegen verbonden, zoodat eventueele
ruilingen in manschappen en paarden tusschen
de veldeskadrons en het dcpöt-cskadron spoedig
kunnen plaats hebben. Eveneens kunnen de re
servemanschappen en aanvullingspaarden spoedig
bij de eskadrons aankomen, terwijl afgaande
op hetgeen de pers heeft medegedeeld de op
geroepen manschappen reeds 24 uren na ont
vangst der betrekkelijke order zich op marsch
moeten begeven. En wat betreft de aanvulling
der ontbrekende paarden, daar de eskadrons da
delijk uit de volgons de vredesterkte aanwezige
paarden op 130 a 135 paarden gebracht kunnen
worden, zoo zijn er voor het regiment nog slechts
80 paarden benoodigd om het de oorlogssterkte
te doen bereiken, welk getal in eene grooto plaats
zonder moeite onmiddellijk óf door requisitio. óf
door aankoop is te bekomen. Do ondervinding,
in de oorlogen van 18GG en 1870?71 opgedaan,
heeft alsnu geleerd, dat deze aanvullingspaarden
in het begin meer na- dan voordeel opleveren,
omdat zij niet alle voldoende geschikt zijn voor
den dienst te velde de geleden verliezen in
de eerste dagen leveren daarvan het bewijs
alsmede, dat de eskadrons op eeno sterkte van
125 paarden volkomen in staat zijn hunne taak
te vervullen. Op grond hiervan mag alzoo wor
den aangenomen, dat de eskadrons der Duitsche
cavalerie op die minimum-sterkte zullen te velde
trekken, zoodra zij eene bijzondere en urgente
taak te vervullen hebben, alsmede, dat zij van
af den avond van den tweeden dag de bij de
eskadrons aanwezige rekruten door geoefenden
uit de reserve kunnen vervangen, en dat de
geheek cavalerie op VOET VAN OOELOG hm icorden
gebracht tussclien den EEBSTEN en den VIJFDES
moltilisatieclag.
Voor het geval een oorlog mocht uitbreken
tusschen Duitschland en Nederland, of' wel ons
land betrokken worden in een oorlog tusschen
Duitschland en een anderen staat, zoude het alzoo
niet onmogelijk zijn, dat de meest nabij onze
oostelijke grenzen gelegerde cavalerie, te weten :
l Reg. Dragonders te Oldonburg) , , x ,
l Kurassiers Munster ) vannet Xelegork.
l Huzaren! Dlissoldorf YIIo
l Lianen f " ' " "
l Kurassiers Deutz,! VIIIc
l Huzaren Bonn, l " " ''
alzoo G regimenten a 4 eskadrons, totaal 24 eska
drons, den last ontving onmiddellijk met eene
sterkte van p. m. 120 paarden per eskadron ons
land binnen te rukken op het uur der oorlogs
verklaring, of wellicht nog vroeger, ten einde onze
mobilisatie te storen en zich van de meest ge
wichtige punten meester te maken.
Men stelle zich eens de gevolgen van die han
deling voor en bedenke daarbij, dat tegenover de
8 eskadrons uit Ditsseldorf niet meer dau 3 eska
drons elk met hoogstens 100 paarden van het 2c
Regiment Huzaren te Venlo dadelijk kunnen op
treden, en dat de 2 batterijen van het 3o Regiment
Vcldartillerie te Roermond geheel alleen, dus als
het ware weerloos staan. Wij gelooven, dat een
ieder met ons zal instemmen, indien wij het hoogst
noodzakelijk achten deze batterijen moer in het
binnenland garnizoen te doen houden en de beide,
thans te 's Bosch aanwezige eskadrons van het
2e Regiment Huzaren naar Roermond te ver
plaatsen. Intusschen zal dit nog niet voldoende
zijn. om de te verwachten vijandelijke overmacht,
waarbij zich ook de 8 eskadrons uit Dentz en
Bonn kunnen voegen, tegen te houden, zoodat
het wenschelijk zoude zijn, zoowel te Venlo als
te Roermond minstens 4 eskadrons in garnizoen
te leggen, voor welke versterking het 3e Regiment
Huzaren aangewezen kan worden, zoodat te 's Hacjc
slechts n eskadron, in plaats van vier, gelegerd
blijft. De te Amsterdam en Den Haag gedeta
cheerde eskadrons zouden dan door beide regi
menten gegeven kunnen worden.
Nog meer wijst het medegedeelde op de nood
zakelijkheid eeuer vermeerdering der sterkte aan
paarden onzer eskadrons, daar deze nu bij den
aanvang van den oorlog reeds 1/5 a 1/4 zwakker
zijn dan die der tegenpartij; daarbij het gehalte
der ruiters en paarden buiten beschouwing- ge
laten. Door die vermeerdering zal het alsdan
mogelijk zijn te voldoen aan den eisch, bij de
re-organisatie der cavalerie in 1881 voorop ge
steld: op het eerste beeel. op volledige (oorlogs-)
sterkte te kunnen uitrukken. Z.
*) Eerst den 19en Augustus kwamen de eerste
aanvullingsmanschappen en paarden. Andere regi
menten konden hunne eskadrons zelfs op 130
paarden brengen.
Schaakspel.
No. 44.
Van den oud-redacteur van Sissa.
ZWART.
Ingezonden oplossingen.
No. 42 volledig met eindspel juist opgelost door
C. T. v. II. ; no. 41 en 42 (vroeger over/ion) no.
40 door Henri, alsmede Mei". No. 12 met eind
spel en 43 met eindspel met verkort mat tot vijf
zetten, (a) allen te Amsterdam.
(u) In de weinige oogenblikkcn waarover wij
nu te beschikken hebben, kunnen wij de juist
heid niet controleeren .dG 1)4' is voor 31) bedoeld.
Volgende week ons antw-oord.
Eindstelling van don oud-red, van Sissa.
Wit K. fl, T. dl, R. c3. Pd. d7 en g5, P. h7.
(G st.
Zwart K. h8, T do, R. a3, Pd. g7, P. c5 en
f2 (G.
Wit geeft iu vier zetten mat.
abcdefg h
(a) De verdediging van zwart eischt eenige
opmerkzaamheid.
WIT.
Wit speelt voor en geeft in drie zetten mat.
(Wit 7 en Zwart 3 stukken met K. c4).
Oplcssi ig van Sohaakprobleetn No. 42
l f8 g?!! c5 nt e3 ; 2 D. d4 f env.;
l Als boven. IK. c.3; 2 T. cG ;
l T.?d5;
gG speelt;
1)2 spoelt;
Anders;
2 D. nt d5 f,
c42 f'G fl f; onv.;
2 D. <i;& mat.
2 fG cG of 12,
3 T. cG of f-1 mat.
3 D. geeft mat.
3 fG nt gG mat.
3 R., T. 'of D. zet mat.
3 mat.
Allerlei.
In Schorers Familienbltttt komen, voor een deel
als autographen, eenige uitspraken van beroemde
tijdgenooten over de schoolimaestic voor.
Hartwich te Kiel .schrijft: liet gemonopoliseerde
gymnasium heeft het mot zijn vcreering der doode
talen en afgodiscken dienst der grammatica zoover
gebracht, dat wij, zoogenoemde hoogstbcschaafden
vreemdelingen zijn in onze eeuw, onbekwaam om
ons van de doode abstracto wereld, die ons on/e
jeugd kostte, ooit weer vrij te maken, om nk:
eens te sproken van de lichamelijke en zedelijke
schade, ons door die gedwongen pijniging toege
bracht !"
Lothar Buchor te Berlijn: Men heeft misschien
te zeer vergeten, dat gymnasium turnplaats
beteekent."
Eduard von Ilartmann te Lichtenfeldo: Het
gymnasium met twee doode talen is op don duur
onhoudbaar; men hooft geen andere keus dan óf
het Grieksch óf het Latijn te laten vallen."
Ilermann J. Meyer, de uitgever van het
Conversations-Lexicon: Ik klaag de school aan wegens
concurrentie, daar zij enkel tweebeenige
cncyclopcodiën uitgeeft."
Ernst Haeckcl te Jcna: De ware beschaving
bestaat niet uit dood weten en ledig
memoriewerk, maar in levendige ontwikkeling van het
gemoed en de oordeelskracht des verstands.
Fr. Renleaux te Berlijn: De licht- en
luchthygienisten der school, die ondanks hun verdienste
lijke voorzorgen steeds vinden, dat zieke oogcn
en longen niet in aantal willen verminderen, beden
ken niet, dat in talloo/c gevallen bij den leerling
t'huis slechte lucht on slecht licht 's avonds alles
bederven, wat op den dag in de goede lichte
school is goedgemaakt. Daarom geen huiswerk!
Daarin zit het! Leert in de school, maar geeft de
jeugd t'huis vrijaf!"
Te Parijs stierf dezer dagen do barones de
Forget, eeno dochter van graaf Lavaletto en Emilie
Bcanharnais, eeno nicht van keizerin Joséphino.
De dame was 83 jaar oud. in hare jeugd had zij
het avontuur, dat door lloraco Venict in zijn
schilderij de vlucht uit do Conciergcrio" ver
eeuwigd is. Haar vader, graaf Lavalette, had zich
toen Napoleon I van Elba terug kwam, terstond
meester gemaakt van het postkantoor en werd
na de restauratie terstond ter dood veroordeeld.
Den dag voor do executie werd aan zijn vrouw
en dochter toegestaan met hem het middagmaal
te gebruiken; dos avonds zouden zij vertrekken,
en inderdaad zag de cipier het twaalfjarig doch
tertje met een weenendc. dicpgebogen vrouw heen
gaan. Het bleek echter spoedig, dat de gravin in
de cel was achtergebleven; de graaf'was gevlucht.
Eene rechts/aak volgde, maar Lodewijk XVI11
zeide: De gravin heeft haren plicht gedaan'',
en zij werd vrijgesproken.
De barones de Forget had de schilderij van
Horace Vernct in haar salon, met vele kostbare
herinnering-en van Napoleon I. Zij leefde steeds
zeer teruggetrokken: tot het hof van Napoleon
III heeft zij zich nooit willen laten noodigen, of
schoon de keizer meermalen door zijn bloedverwan
ten pogingen tot eene toenadering had laten doen.
Eenige dagen geleden meldde men aan Paus
Leo XÏII, dat een man in het armenhuis hem
dringend wcnschte te spreken. De paus stond hem
eene audiëntie toe. Toon de oude man den Heiligen
Vader opmerkte, viel hij op de knieën en riep :
Hoe gelukkig ben ik ; ook Plus IX heeft mij
kort vóór zijn dood eene audiëntie verleend."
De Paus antwoordde glimlachend: Als ik ge
en zich veel goeds van hem voorstelde, de handen
in elkaar sloeg. Hemel! hoe komt ge er zoo
ellendig uit te zien V Het is, alsof men vergeten
had, u te begraven!" Verwondert het u?"
zeide de tenor, het is toch niet onnatuurlijk.
Sedert wij elkander de laatste maal zagen, ben
ik niet minder dan twintig maal gekwetst en
gestorven, viermaal alsErnani, zesmaal als Edgard,
vijfmaal doodgeschoten ais Raonl en vijfmaal
doodgehongcrd als Rhadamès. Denkt ge dat iemand
daar frisscher op wordt ? Maar laat mij maar
optreden als Elvino, voor den man cencr
somnambule ben ik allicht nog goed genoeg!"
De impresario stond het toe. en met behulp
van een klein voorschot, wist do tenor zich. na
do proeve met do naclitwandelende Anima, weldra
ook als waardig gezel van minder spookachtige
prima-donna's te vcrtooncn.
weten had, dat gij zoo gevaarlijk waart voor de
Pausen, zou ik zeker de audiëntie nog eenige
i jaren uitgesteld hebben".
Volgens het blad KieliJji/iuii is een Poolsch
magnaat op den zonderlingen inval gekomen, dat
het beter /ou klinken indien op zijn uitgebreide
landgoederen enkel Fransch gesproken werd. Hij
liet. daartoe twee geboren Franschen. een onder
wijzer en eene onderwijzeres, komen, die een
weinig Poolsch moesten loeren; aan al zijne be
dienden beloofde hij dubbel loon als zij lederen
dag een paar uren Fransch leerden. Iedere woek
was er examen en prijsuitdecling naar gelang der
gemaakte vorderingen. Toch gaat het niet vlug;
sedert Mei. toen de kuur begon, zijn slechts n
knecht on n meisje behoorlijk' Fransch gaan
spreken; de meeste anderen bedienden kennen
nog bijna geen woord Fransch: de magnaat heeft
echter besloten, de proef niet op te geven, voor
dat zijne dienaren althans een jaar lang Fransch
geleerd hebben.
Te Constantinopel verscheen dezer dagen voor
den rechter in wanhoop de heer" Selim Hanoi',
eerste serailwachter in den Harem van Murad i
l'acha. Helmi heelt in ecu liefdeshistorie, die '
indertijd veel sensatie maakte, eene belangrijke. ,
zij het dan ook niet de hoofdrol gespeeld: hij
bracht eenige maanden lang aan de schoone Fatime.
Moerad's favorite. de minnebrieven van een Fransch
attaché, baron Nadetz. Hij heeft bekend, in den !
tuin van den harem een rendoz-vouz der twee i
schuldigen te hebben mogelijk gemaakt, en zette
eindelijk zijn werk de kroon op, door de schoone
Fatime een Savoyaardscostnum te bezorgen, haar ?,
van een draaiorgel en een aap te voorzien en
haar aldus te doen vluchten. [Iet paar gelieven i
bereikte ongedeerd Parijs, de schoone Fatime j
? zwoer het geloof harer vaderen at', liet zich tot [
het Christendom bekceren en werd in de Ma- l
deleino met baron Nadetz in het huwelijk ver- i
bonden. Bij de/e gelegenheid maakten eenige
paarlon, ter waarde van drie millioen piasters,
welke de schoone Fatime als souvenir van haren
gebieder Moerad uit den harem had meegenomen, (
onder de Parijsche dames veel sensatie. |
[ Selim wordt thans beschuldigd van misbruik j
van vertrouwen. Moerad heeft zich namelijk i
niet tevreden gesteld met het doen toedienen van j
ecu vijftigtal stokslagen en wegjaging uit het
sej rail; hij heeft den ontrouwen dienaar ook aan het
gerecht overgeleverd. Selim roept beurtelings
Allah en de profeten aan, maar moet toch
bckcn| non, dat baron Nadetz hem twintig duizend
piasters betaald heeft, en hem geschreven heeft, ]
heimelijk naar Parijs te komen, waar hij hem wel
eene portiersplaats en een behoorlijk onderkomen '
j tot het eind zijns levens zou bezorgen.
De ontrouwe dienaar werd tot zes maanden
galeistraf veroordeeld. :
l j
Een mnsch heeft den vorigen Zaterdag een
gansche fabriek tot stilstand gebracht. Door een
1 toeval was te Spromberg in de fabriek van
Haii' bitz eeno mnsch in de afvoerbuis van het reser
voir geraakt, waaruit de ketel der stoommachine
gevoed werd. De buis was hierdoor volkomen
ver; stopt, de machine bleef stilstaan en daarmede de
i geheele fabriek, zoodat om de ne mnsch
honI derd werklieden naar huis werden gezonden.
i
j In een Italiaansch provinciestadje vervoegde
j zich bij den directeur der opera een nieuwe fort
tenor, die er echter zoo vervallen, mager en ont
daan uitzag, dat de directeur, die hem te Rome
gedurende het Carnaval gehoord en gezien had,
Ingezonden.
UIT DE BUITENWIJK
Als bewoner der buitenwijk, gelegen tusschen
Lcidsche- en Raambarrière, lees ik elk jaar met
gespannen aandacht de gemeente-begrooting-, om
te zien of in deze wijken ook eens flink do hand
aan den ploeg geslagen wordt doch helaas steeds
zonder cenig gevolg.
Daar ik vooronderstel dat weinig leden van den
gemeenteraad deze wijken bewonen of bezoeken,
zij het mij veroorloofd eene kleine schets daarvan
te geven, wellicht dat een der achtbare heeren
de toestanden eens komt opnemen.
Ik begin met te zeggen dat het plan van uit
breiding in deze wijken flink is opgevat: zij zijn mot
grachten doorsneden en door de gunstige ligging
over het middelpunt der stad zekerlijk geroepen om
de bevolkste nieuwe buitenwijk te vormen.
De straten en grachten hebben allen dichter
lijke namen, Jacob van Lonnepkade.
Bilderdijkkade, Da Costakade enz., het is alleen jammer
dat de toestand der straten en kaden niet zoo
poëtisch, doch zeer prozaïsch is.
Om te beginnen met de Jacob van Lennepkade
eene flink aangelegde kade met dubbele
basculebrug aan de Nassaukade en die waarlijk belooft
te concurreercn met do schoonste grachten in de
oude stad: de gracht is gegraven; de brug is
klaar: ondanks de malaise in het bouwvak is er
dit jaar druk gebouwd, maar.... de gracht kan
niet iu gebruik genomen worden, omdat er nog
steeds een dam in ligt, naar ik hoor. veroorzaakt
door ([uaestie met een der naburige waterschappen.
Wist men zulks niet bij het aanleggen
deikade? of zonden en kade en basculcbrug geroepen
zijn het voorbeeld te volgen van meer andere
werken in onze stad. die bij het gereed zijn blij
ken niet voor het doel geschikt te zijn en dan
ongebruikt blijven liggen;1
Vervolgens hebben wij de da Costa kade. eene
gedeeltelijk gegraven gracht, welke, zoo verre als
de inciischcii maar in <le hui/en komen kminen,
bebouwd en bewoond is, maar . . . do gracht is
eene stilstaande poel, waar alle huizen bun water
op loozen on waar nog wel meer aangename za
ken in terecht komen, hetgeen te zien is aan de
liefelijke kleur van het water; waarlijk het is te
verwonderen en pleit wel voor de goede ligging
de/er buitenwijken dat met zulk een toestand
zoo veel gebouwd is.
Als curiositeit zouden ook nog te vermelden
zijn het meertje tusschen het blok huizen ge
vormd door de Nassaukade on de Jacob van
Lennep-. Kinker- en da Costastraten.
De bewoners hebben daar het voorrecht achter
uit hunne woningen des zomers te kunnen spele
varen en des winters ijsvermaken te kunnen
organisceren.
Zoo zoude ik nog veel kunnen opnoemen over
deze min bedeelde wijken, doch waartoe meer? Elk
die er belang in stelt, kan zulks zelf gaan zien.
Zonde het echter niet in het voordeel der ge
meente zijn. deze wijken flink in order te maken
en straten en grachten te doon afwerken?
Hoeveel terrein heeft de gemeente niet in deze
wijken '?
Nog onlangs verkocht de gemeente hoek
Kinkerstraat en da Costastraat voor / 30 de viork.
meter: hoeveel meer zoude zij niet vorkoopcn
wanneer straten on grachten gereed waren.
Ik geloof dat hier een ruim veld is, om met
oom'g overleg verscheidene doeleinden te berei
ken, en wol:
f. versterking der gemeentctinanciën:
2. aanwakkcring der buuwlust en daardoor ver
schaffing van veel werk;
.'!. ontruiming van vele ongezonde on slechte
woningen in de oude stad. X.
In h
van het
bijdrage
I laar
daarvan
betuigin;
van mij
Wil :
alle hoc
Mijnheer de Redacteur!
>t verleden Saturdag verschenen nummer
Weekblad Ue Amisli'i'dniiiiiter komt een
voor ondortoekcnd D van den Ysel".
ik van verschillende zijde als de auteur
aangesproken word, verzoek ik u de/e
g- op te nemen, dat bedoelde bijdrage niet
afkomstig is.
n ij gelooven, mijnheer de Redacteur: met
'gachting,
Uw d w. dr.
27 Okt. '«G. L. VAN DEUSSEL.
Handel.
Do Goederenhandel was in de afgeloopen week
in verschillende artikelen vrij levendig.
iïiiiker was in de eerste dagen zeer flauw ;
verkoopen konden alleen tot verlaagde prijzen
tot stand knmeii, zoodat de waarde van het arti
kel weer een zeer laag standpunt bereikte, ten
slofte werd de stemming iets vaster zoowel voor
ruw als geraffineerd en werden de zaken iets
levendiger.
Kof/ie verheugde zich in eene /eer willige
stemming /oowel voor <le phantasie soorten als
voor de inindere kwaliteiten; in
Maatschappijceeleu ging zoowel iu loco als op levering veel