De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1886 14 november pagina 1

14 november 1886 – pagina 1

Dit is een ingescande tekst.

N', 490 DE AMSTERDAMMER A'. 1886 WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. Onder Redactie van J. DE KOO en JUSTUS VAN MAURIK Jr. Ieder nommer bevat een Plaat. Het auteursrecht voor den inhoud van dit Blad wordt verzekerd overeenkomstig de wet van 28 Juni 1881 (Staatsblad No. 124.) Verschijnt eiken Zaterdagavond. Uitgever: Tj. VAN HOLKEMA, te Amsterdam, Keizersgracht 43C. Zondag 14 November. Abonnement per 3 maanden f 1.?. fr. p. p. f 1.15. Afzonderlijke Nummers aan de Kiosken verkrijgbaar . . . n 0.10. Advertenün van l?5 regels f 1.10, elke regel meer . . . 0.20. Reclames per regel n 0.40. I X H O IJ D: DE DRIJFTOL. Echo's van het Binnenhof. FEUILLETON: Een miskend genie, (Slot), naar het Noorseh, door E. T. VAN OVER DE GRENZEN, door E. D. Pijzel. DE MUNT EN DE MUNTTOREN, door Mr. N. de Roever. MUURPOEZIE VAN 1877. UIT HET HAAGJE, door Pasquino. KUNST EN LET TEREN:'Het Tooneel te Amsterdam, door A.Th. Muziek in de Hoofdstad. Muziekaal Over zicht, door V. Prof. ten Brink, in Arti, door A. Th. Ernst von Wildenbruch's fürst von Verona. Overlevering en Kritiek, (ingezonden) door Dr. J. Woltjer. De distel. VARIA. SCHAAKSPEL. A B C voor Vrouwen, door Prof. Celibatarius. ALLERLEI. HANDEL. BEURSOVERZICHT, door E. B. TE HUUR. ADVERTENTIEN. De drijftol. Wanneer de staatkundige toestand, waarin ons vaderland verkeert, niet al te droevig was, zou men zich kunnen vermaken met het gekibbel tusschen de liberale meerderheid en minister Heemskerk. Bij de behande ling van de staatsbegrooting in de afdeelingen, zag de eerste zeer donker, onheilspel lend fronste zij het voorhoofd. Wel hield zij de handen nog in den zak, maar het was aan alles te bemerken, dat het haar moeite kostte. Nu geen praatjes meer, scheen zij te mompe len. Geef ons, en dat dadelijk, wat wij u vragen, of wij smijten u er uit. Wat gevraagd werd, is bekend. Een nieuw grondwetsartikel over het kiesrecht en daar nevens een voorloopig kie»reglemeut. Een grondwetsartikel, dat algemeen stemrecht uitsluit, maar ruimte laat voor cene uitbrei ding van kiesrecht in overeenstemming met de politieke ontwikkeling der natie, m. a. w. geen cirkel en geen vierkant, maar iets dat zoowel het een als het ander kan heeten. En dan daar naast een kiesreglement, dat de deur openzet en haar toch toehoudt. Toen de Minister Heemskerk, van de nieuwe Kamer, in welke de liberalen de meerderheid verkregen hadden, vernam, dat zij iets dergelijks van hem verlangde, be greep Z. Exc. terecht, met eene staatkundige partij te doen te hebben, die niet bijster ge vaarlijk voor hem kon wezen. De onmoge lijke eisch was wel het beste bewijs, dat zij zelve de laatste zou zijn, belust en bekwaam om te geven wat zij van hem, Minister, Feuilleton. Een miskend genie. Naar het Noorsch. II. Toen wilde het toeval dat hij uitgenoodigd ?werd tot bijwoning van een jaarfeest van het slachtersgild, voor welke gelegenheid hij een sterk gekruiden berijmden monoloog vervaar digde, dien hij zelf voordroeg en waarmede hij een schitterend succes behaalde. Zijn op getogen toehoorders en toehoorderessen gaven op alle mogelijke wijzen lucht aan hun geest drift, men hield toespraken, waarin men hem tot aan de wolken toe verhief, hij werd op de handen gedragen en was in een woord de held van het feest, zoowel voor als gedurende het bal. Hij kon er niet van slapen. ledere schakel van de eindelooze guirlande van toejuichingen werd nog eens en nog eens genoten; hoe deze heer bravo geroepen en het uitgeschaterd had van het lachen; hoe die dame hem op bedeesden toon haar compliment gemaakt had. hoe de geheele avond n enkele triomf was ge weest. Dit was het wat hij zich altijd gedroomd had, alleen met een geheel verschillend soort van geestesproduct en voor een ander publiek; maar daaraan dacht hij op dit oogenblik niet. Wel is waar bracht de volgende morgen deze schaduwzijde opnieuw aan het licht en werd het streelende gevoel van bevrediging vermengd met een zekere bitterheid, maar OOK vergde. En met zijn gewone scherpzinnig heid de partijen wegende en de toestanden doorziende, zeide Z. Exc. dat hij geen be zwaar had in die richting eene oplossing der quaestie te zoeken. Zoo namen beiden wel gemeend van elkander afscheid voor een wijl. De liberale partij kon gerust wat vacantie ge nieten. Hoopvol had zij de grondwetsherziening gelegd in mr. Heemskerks welwillende han den. Het groote hoofd zou nu voor haar aan het denken gaan en zij zelf kon mitsdien een weiiiigje soezen over hetgeen er nog te doen mocht overblijven, als eens de grond wetsherziening aan het vaderland zou ge schonken zijn. Welk een welaangenaam leventje hebben wij nu eenige maanden geleid! Wij mochten spelevaren, terwijl Heemskerk maar zat te roeien in ons belang.. .. Die goede premier. In ons hart beloofden wij hem reeds een aardig cadeautje als hij over enkele maan den met zijn artikeltje en zijn wettekcn kwam. En waarom zou hij er ons niet mede verrassen? Eene grondwetsherziening is voor Heemskerk niets moeilijker dan Atjeh en de suikercrisis voor Sprenger van Eijk of de financiën voor Bloem zijn. De oude, trouwe, beproefde vriend had de liberale partij immers nooit in den steek gelaten, nooit eenige reden tot twijfel aan zijn gedienstigheid gegeven. Het faalde hem nimmer aan voortvarendheid of kracht. Hij leverde steeds op tijd ouze bestellingen at'! Doch ziet, het tegennatuurlijke viel nu te aanschouwen. Heemskerk spoedde zich niet. Heemskerk liet op zich wachten. Heems kerk komt te laat. Dat is onuitstaanbaar. Het gelijkt sprekend op verraad. Hadden wij, o Heemskerk! een oogenblik twijfel kunnen voeden aan de correctheid u weibelofte, wij zouden, nu wij toch meerderheid zijn, u niet stillekens hebben laten begaan. Wij lieten U in Uw zetel, omdat toch iemand daarin moest zitten, en toch iemand dat werk moest doen. Hadden wij een flauw vermoeden gehad, dat het U meer om den zetel dan om het werk te doen was, wij hadden het dadelijk zelf ter hand genomen. Immers het was van onze zijde eene zelfopoffering, ons zelf van de vervulling van die heilige taak te spenen deze was niet zonder aangename prikkeling. Met dit genre van poëzie moest hij dus kunnen slagen, ja zou hij slagen ook in ande ren kring. Maar net wilde niet lukken. De deuren bleven gesloten en met toenemende verbitte ring: bied' hij toen den bijval zoeken, ilion bij nu niet langer ontberen kon, daar waar hij zeker wist dien te zullen vinden. Hij werd een vaste ster bij al die verceuigingen en sociëteiten en pretjes en de advertentiön vermelden met groote letters de wel willende medewerking van den heer Schamfeldt. Hij vond er een prachtig middel van bestaan in. Maar toch leed hij. wanneer deze of' gene meer gelukkige collega door de pers of' op het tooneel bcwierooki werd. Hot maakte hem bepaald ziek en vaak gebeurde liet dat hij. na van iets dergelijks getuige geweest te zijn en verteerd door afgunst en naijver, des avonds te huis kwam. naar bed ging. de lamp uit blies en den geheelen nacht met wijd geopende oogen in de duisternis bleef' liggen staren. terwijl zijn verbeelding hem de schitterendste beelden vertoonde van wat hij zelf' bad kun nen zijn, indien de wereld niet zoo vreeselijk onrechtvaardig was in haar oordcel. Daarbij kwam dat hij. boe toegevend on blind ook voor eigen gebreken, ten opzichte van h "t werk van anderen de gave bezat van een zeer goed oordeel, waarmede hij veelal met tref fende juistheid de zwakke plekken en tekort komingen bij de gevierde dichters aanwees. Telkens na het doorleven van 'zulk een crisis ging hij met nieuwen moed aan bet werk en scrhcef hij ook werkelijk zijn gecs- j tigste. scherpste, meest bijtende coupletten, j welke bij zijn getrouwen een geestdrift vol an t- i haal vonden en de maalstroom greep hem hoe ; langer hoe vaster en sleepte hem al verder j En wat is nu het loon voor onze edelmoe digheid? Dat Gij ons hebt bedrogen! Bedrogen. Gij zijt niet op tijd met Uw werk gereed. Wij gunden U dat buitenkansje en gj waardeert het niet. Geen woord meer, -- daar is geen tijd te verliezen. Vóór de begrootingsdebatteii een artikel, of wij werpen u uit! Zoo roept de liberale partij den Minister toe, maar deze ziet wel, dat zij de handen rj >g in don zak houdt, en hij glimlacht fijntjes. Kon artikel? antwoordt de Minister. ».Na de wending, die de zaak van het kiesrecht heeft genomen in de vergaderingen der Ka mer van 21 tot 23 Juli 11., heeft men reeb l van de Regeering te verwachten een gewijzigd voorstel van verandering in art. 70 dnr Grondwet en tf fielijkertijd en in xfi)i;e.nlirtii'j daarmede een gewijzigd wetsont werp, houdende adclitioneele artikelen, waarin bepalingen omtrent kiesrecht voorkomen, die, aangenomen wordende, onmiddellijk na liet in werking treden der veranderingen in de Grondwet kunnen werken zonder nadere tusschenkomst van deu gewonen wetgever.'' Een (irfiM zou Z. Exc. wel dadelijk kunnon aanbieden, maar hij doet niets ten halve, dat is tegen zijn gewoonte. De heer Heems kerk geeft tegel ijkertijd een gewijzigd ?irc/snniirfrr>. En dut wetsontwerp is voltooid. vllecu de zaak, welke het betreft, is te ge.'ichtig, om haar zonder den Raad van State an te durven. Tot bet behoorlijk en ernstig voorbereiden - dit een e;i luider is onderzoek er dus tijil nooilig geweest; wijders heeft de Regoering geoordeeld dat op een zoo aanmerkelijk gewijzigd ontwerp, als dat houdende do additioneelc artikelen in verband met liet Ille hoofdstuk, het advies van den Raad van State niet kon worden gemist, welk advies dientengevolge wordt ingewacht.'' Zoo ziet men, hoe degelijk hij deze gewich tige aangelegenheid behandelt. Z. Exc. is gereed, als de Raad van State geen opont houd veroorzaakt, of een spaak in het zoo snel wentelend wiel steekt. »Waarschijnlijk zal het geduld der leden nog maar korten tijd op proef' worden gesteld." Zoo bij den ministerieelon neus langs wordt dit laatste gezegd en, geheel zonder erg, louter als een vriendelijk woordje, bij wijze van een knikje tot afscheid, laat hij er op volgen: en verder mede. tot hij eindelijk zelf gevoelde er nooit meer uit te zullen geraken. Intusschen kwam er een beslissend keer punt in zijn leven. In een der vele colleges, welke hij bezocht. was hij in kennis gekomen met i'le knappe dochter van den kastelein Hansen. die vroeger ftai'muziekant bij de schutterij was gewecsf; zijn hart geraakte in vlam en met het meisje was hij bot spoedig eens. maar toen bet er op aan kwam de toestemming van den vader te verwerven deden zich een aantal zwarig heden voor. Hansen was een man die er warmpjes in zat en die dus ook zijn kinderen niet aan den eersten den besten toevertrouwde, ?Ja, maar. mijn beste Schamieh." zeide bij, toen deze met zijn aanzoek voor den dag kwam; -zeg mij nu eerst eens hoe het niet de verdiensten staat, want van pretjes en uitgaan kan men moeilijk leven als men getrouwd is; vindt ge ook niet ?" Schamfclt was al bang geweest dat men hem met zulk een vraag zou aankomen en hoewol bij er zich op voorbereid had en al zijn toevallige bronnen van inkomsten op somde, bespeurde hij toch duidelijk genoeg. dat Hansen alles behalve voldaan was. Neen. neen, dat is me allemaal niet zeker genoeg.'' zeide de bezorgde vader, terwijl hij zich nadenkend achter hei oor krabde en een paar maal de kamer op en neer liep,?maar laten we eens ronduit spreken; als ge wilt help ik u aan een prachtig bestaan, ge zijt me er juist de man naar. ge past er voor als de kurk op de ilesch."' En nu deelde hij mede dat het omschreven zang-lokaal ter overname werd aangeboden on dat bij er wel een bod op wilde doen. wan neer Schamfe.lt. die overal vrienden en con necties had de zaak zou willen cxploiteeren. Er was, dit durfde hij gerust verzekeren. y.De Regoering hoopt dat deze eenvoudige ophelderingen zullen strekken om uit de be handeling der Staatsbegrooting voor 1887 datgene te verwijderen, wat daaraan vreemd kan blijven, namelijk eene ongegronde on gerustheid omtrent gestadige voortzetting van den arbeid aan de Grondwet besteed." Blijf hier nu eens boos bij! De liberale partij kan het onmogelijk. Met Flipje uit van Alphen, verzacht ze: »aSTooit loopt mijn drijftol zonder slagen, Want hou ik op, dan loopt hij niet." Op zulk een oogen blik denkt zij er over >>ander speelgoed te vragen", doch zelfkennis doet haar aan stonds uitroepen: »Maar is 't ook zoo met i Flipje niet?1' En haar besluit blijft niet uit: >;Foei dat ik van een tol moet leeren, Met i vlijt te werken zonder dwang, 'k AVil tot j mijn straf, mijn leem lany, Geen ander speelgoed gaan begeeren ! ! , Nu de liberale partij zal haar leven lans, ? en dat kan wel eens niet bijzonder lang zijn het oude speelgoed moeilijk kunnen missen. Tegenover enkele oogunblikken van verveling staan dagen en weken van genot. Zij zaler niet van scheiden, tenzij voor korten tijd. Arm Flipje! ECHO'S VAX HET BINNENHOF. Op den elfden dag van do elfde maand, te 11 ure eene beraadslaging te beginnen, is eene hache; lijke taak. Op dion elfden had dan ook de Indische i Uegrooting zelfs niet eens een .sMcüi'-üircxtiine. j Wat de iiooroii van Uednm en van Gennep vorh'deii jaar met vuur tm klom hadden gezegd, . droegen /ij uu mot halve Kracht voor. Het was j hot onderscheid als tussehcn eon versch toebereid diner en een opgewarmd maal. l Minister Sprenger van Eyk nam van do groene laiel een i.Hipje met de wcsturselic wijzen, die hem zijn srieiVaderlijk beheer over Indiüverweten. Zouals hij daar iu zeer ongegeneerde houding met den ironischen blik naar do sprekers gericht. lag te luisteren, kon men het deze krachtige tiguur aanzien, dat hij zich Goliath voeldo tegenover het veel woonlon verkwistend iloornseli Davidje. De Suiker- on Tjomaszaak werden nog niet te berde gebracht; doze zullen eerst later op het appel komen. Xal do Minister oveu als Bacchus op het wijuvat, op do schatkist blijven zitten, wier belangen hij boven allos lief hooft V i j Minister Heemskerk schijnt do Kamer met een i kluitje in hot riet te wiik'n sturen, on do Grond wetsherziening als do druiven voor Tantalns altijd buiten liet bereik to honden. Men zegt, dat zijne gelil als water in te verdienen. Schamfelt was bijna niet in staat zichzelf rekenschap te geven van hetgeen er op dit , oogenblik in hem omging. Hij gevoelde zich j gekrenkt en vernederd door het voorstel, dat I lieni tocii zoniler eenige kwade bedoeling goj (laan werd. Zoover was liet. dus niet hem gei komen, da-t men hem iets dergelijks durfde j durfde aanbieden! i Hij was er wol eens hoo'.igogafin om een paar zijner eigene liederen, die hem trouwens goed : betaald werden, te hooren voordragen en hij had zich met voorname onverschilligheid de complimenten laten welgevallen van dezen of' genen bekende, dien hij er aantrof, maai' zelf de ondernemer te zijn, aan zoo iets had hij nooit in do versie verte gedacht. Zou hel niet zijn alsof' hij al zijn schepen verbrandde? Maar van den anderen kant! Kon hij zich over allerlei vooroordeelcn heenzetten, dan was luj zeker van oen goed en va<t bestaan, - dan was zijn fortuin gemaakt. I lij aarzelde | en wist niet wat te besluiten. ' Toen opende Hansen de deur om zijn doch ter te roepen, die in angstige spanning den uitslag van het onderhoud verbeidde. Zij kwam blozend en glimlachend te voorschijn en toen men haar op de hoogte gebracht had van de zaak, was zij er dadelijk geheel mede ingenomen. Ja, daar moet aardig wat verdiend worden: maai' denkt tl dat wij het krijgen zullen, vader?" -Wij!'' Zij' sprak reeds van >wij." Hoc ge voelde hij alles te willen opofferen om haar de zijne Ie noemen en zoo begon hij zich langzaam at' te vragen, welk kwaad er ook eigenlijk in stak, op deze wijze eerlijk zijn brood te verdienen. Hij wilde evenwel nog geen beslissing nemen, zeide zich nog eens te zullen bedenken en

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl