- -No. 493 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. eigenschappen. Hij heeft de .verloofde van zijn broeder lief, maar strijdt tegen deze liefde tot hij bemerkt dat ook zij hem verkiest en zijn broeder hem haar vrijwillig afstaat. Vervolgens ?wil hij haar niet huwen voor hij zelf zich een inkomen kan verschaffen, want hij is te trotsch ?om van liaar fortuin te leven. Eindelijk treedt hij op als de wreker zijner moeder en, listiger -dan de verrader zelf, weet hij dezen te verschal ken. Eind goed al goed, gevoelen wij lust na de lezing uit te roepen. Deze schildering van het .'leven laat een zeer behagelijken indruk achter. Wij willen den schrijver wel op zijn woord gelooven, als hij zijn held eene groote mate van geestkracht en moed toeschrijft. Maar daar wij dezen zeldon iets anders zien doen dan, op fraai gemeubileerde kamers zich voorbereiden om advo caat te worden, en zijne geliefde naar een concert vergezellen, schijnt het ons toe dat hij niet op al te zware proeven wordt gesteld. Eeno aangename verpoozing is dit boek met aantrekkelijke karakters, lossen dialoog en boeiende intrigue. Maar terwijl wij lezen, denken wij aan een vast model en de herinnering komt bij ons op aan vele dergelijke romans. p]n wij wenschen naar een stukje werkelijkheid, frisch en waar, vol hartstocht en vol leven, waarin ernstige stemmen weerklinken en echte aandoeningen ons 't gemoed bewegen. AGNES v. EGMOXD. Y A R I A. De directie van het Scribe-theaterte Turijn be reidt een zeer vermetel plan voor. Zij wil eene reeks Italiaansche blijspelen uit de zestiende eeuw doen opvoeren. Deze stukken, die in den tijd van Leo X aan het Romeinscho hof werden op gevoerd, zouden nu stalknechts doen blozen. Op de lijst staat liefst bovenaan eone comedic van I'ietro Aretino, II Marescalco, voorts La Man dragora van Macchiavelli, Calandru van Kardinaal Bibbiena, I Suppositi van Ariosto. IM Piazochera van Lasca, en een blijspel van Loronzo de Medici, Arodezio. De Noorscho dichter Henrik Ibson woont sedert jaren te München. Men schrijft uit die plaats, dat weldra een nieuw werk van zijne hand, Itosmersholm, te Kopenhagen verschijnen zal. liet drama speelt n Noorwegen, In het huis van een emeritus predikant; het is eonigzins politiek ge kleurd, en zeor somber on pessimistisch van toon. Paul v on Janko zal dezer dagen eenige con certen geven, eerst te Frankfort, daarna in an dere Duitsche steden, ten einde oen nieuwe, door hem uitgevonden ligging der toetsen van de piano te doen waardeereii. De toetsen zijner Patent-Klaviatur" zijn trapvormig oploopond, on hebbeu ieder drie punten, achter elkaar, waar men ze kan aanslaan. Hot voordeel van dezen vorm ligt in de meerdere toetsen die bespannen kunnen worden, de vermeerderde zekerheid van den aanslag en eens gelijke vingerzotting in alle toonsoorten. Van Janko zal telkens het concert openen mot eene voordracht over hot nut van zijn instrument, en daarna eenige compositiön van Bahms, Bach, Schubert, Chopin, Saint-Saëns, Szekely of hem zelven ten boste geven. Te Leipzig is de bekende uitgever Otto Spamer overleden. Hij is vooral bekend door het uitgeven van populaire geïllustreerde onderwijsboeken, o, a. de Juqend und HausbiUiothek en Uie malerisehen Feierstunden. Het Nedorlandsch publiek kent ook vooral zijn Hoek der -uitvindingen on zijn Illustrirtes Konversationslexikon. Ernst Challier's groote Lieder-Katalog" bevat oen alphabctische opgave van allo voor n stom gecomponeerde, mecrendeels Duitsche liederen. Het is een werk van tweeduizend kolommen en vermeldt 75.000 compositiën-, bij allen is compo nist, uitgever en prijs opgegeven. Men merkt hierbij op, dat zeer dikwijls do componist oen anderen titel koos dan den dichter: hier is door verwijzing tegen verwarring gewaakt. Men zal allicht nieuwsgierig zijn, to weten wolke tekst de moeste malen gecomponeerd is. Hot is Du bist wie ein Blume," dat 1G7 maal do musici in spireerde. Dan volgt: »\Veii' auf mir du dunklcs Augo," 109 maal; Leise zieht durch mein Gemuth" 85 maal. Ich hab' im Traum gcwoiut," 81 maal; Ein Fichtenbaum steht cinsam," 71 maal. Van zcstigmaal gecomponeerd te worden zijn een groot aantal voorbeelden; vijftigmaal is bij het liederenrijko volk reeds zeer algemeen. Men begrijpt zich nauwelijks boe do paar laatste tientallen componisten van zeer bekende gedichten nog steeds uitgevers hebben kunnen vindon. Johanna van Woude, Verwante Zielen. Amster dam, P. N. van Kampen en Zoon. Ecu jaar geleden schreef de dame, die zich onder hot pseudoniem Johanna van Wonde ver bergt, con roman, Zijn ideaal, dio zeer goed ont vangen werd; vroeger was van haar verschenen: Zijne, roeping getrouw. Het derde voortbrengsel harer pen geeft haar ongetwijfeld recht op oen hoogen rang onder onze novollisten. Eon roman kan men deze psychologische studio, slechts over vier personen handelend, arm aan incidenten, sober, al te sober aan bijwerk, nauwelijks noe men, maar als novelle heeft zij uitmuntende eigenschappen. Do intrige is zoer eenvoudig. Een meisje van goede familie, als gouvernante in botrekking, tronwt, ton einde beter hare moeder te kunnen ondersteunen, mot con rijk jongman. uiterst goedig, maar in alles haar mindere. Na twee jaren huwelijks ontmoet zij do verwante ziel", die ongeveer evenlang met een mooie, zeer vulgaire en daarenboven boosaardige vrouw ge trouwd is. Hun liefde ontwaakt, eerst onbewust, daarna bewust, en welken strijd beidon strijden, dit vormt den inhoud van hot boek; men volgt met eene belangstelling als gold het dood en leven, de ontwikkeling van hot zielsdrama in de twee kalme helden. De verdienste van het boek vormt de fraaie gelijkheid van toon, de edele stijl, het vinden van het diepe, krachtige en toch kuische woord voor vermetele gevoelens. Hetgeen men wenschen kon, zou wat meer levendigheid en versiering zijn; een ander natuurtafcrcel dan dat van den ouden Harz, een andere legende dan die van prinses Ilse. een ander liedje dan Erlkönig, wat meer kleuren, wat meer toiletten, wat meer personen; maar zooals het is, sober, aaneenge sloten, getuigt hot van den smaak, zoowel als van het talent der schrijfster. Wij waren in staat, de proofuladen in te zien van eon dezer dagen bij den uitgever II. Pijttorsen te Sneek verschijncndon nieuwen bundel gedich ten, Mijne Rust", naar Carmen Sylva, door Fioro della Novo. Uit hetgeen de begaafde vorstindichteres in hare moedertaal gaf, hooft de Hollandsche dichter het schoonste bijeengezocht, en daarvan eene fraaie en vloeiende vertaling gege ven, die, hoe getrouw ook. toch hot kenmerk van zijne eigene persoonlijkheid draagt. Een paar van do kleinere gedichtjes mogen hier, als proeven, volgen: DE DRAAD VAN ARIADNE. Gij spraakt: Door 't labyrinth van 's levens paden Geleidt een snoer ons, dat men liefde heet. Maar ach, te kort moest, vliedt die kostbaarste der draden. De hand van hem die voorwaarts treedt. Gij dwaalt; liefde is een monster, wreed te aan schouwen, En haar Medusa-aangezicht Versteent, wie schroomt het van den romp to houwen; De lange leiddraad heet: de plicht: ALS VROUWEN SCHERTSEN. Als vrouwen schertsen, neem u in acht, Het moet wis iets boduiden; Het is alsof er klokjes zacht Van ver waarschuwend luiden. Als vrouwen schertsen, schijnt haar hart Verstoppertje te spelen, Liefst met zich zelf... 't is oen signaal... Wat wil hot mededcelen 'l Als vrouwen schertsen, 't slipt voorbij, Als vorst in zomornachton, Maar 't breekt do kleine bloempjes af, Dio zonn'go dagen brachten. Als vrouwen schertsen, knettert het Of er iets brak cu knapte ; Maar wat do hand ook strooien moog, Geen wondje dat 't verklapte. Als vrouwen schertsen, vaak is 't of Men hulpgescbrci hoort klinken, Zij hoopten op een luist'rentl oor: 't Begreep hen niet. ., zij zinken. Als vrouwen schertsen, is 't als loof, Door ruwen storm bestreden; Het blinkt on ruischt, on ligt in 't stof, Door zwaron stap vertreden. Deutsehes Gexellxehaftsleben int entlen den Mittflultcr von Dr. Gustav von Buchwald, II. Zur dcutschen \Yirtschaftsgeschichte. Kiel, Ernst Homann, 1887. Wij hebben reeds tor dezer plaatse over het eerste deel van Buchwalds aantrekkelijk werk ge sproken. Do schrijver hooft woord gehouden: na weinige maanden volgt nu de (jfcxcltiedenis der duilsclie huishouding. Wij begroeten mot welgevallen allo pogingen om hot leven der voorvaders niet uitsluitelijk naar groote staatsgrepen on staatsstreken te schilderen. maar hun karakter uit aanteekeningcn betreffende het dagelijkse!) leven op (o sporen. Do hoor B. doet dit in Hiiüc und l''üllc". Zeer weinig bekende familiejaarbueken 011 half vergeten tijdschriftartikelen worden nevens de oorkondenboeken gelegd om die aan te vullen en te verklaren. Wij volgen den handelaar op zijne reizen, den kunstliefhebber in do uitingen zijner geestdrift voor het schoonc, don ambachtsman in zijn stre ven naar onderhoud en zijne leesten, maar slaan ook oenen blik op de hofhoudingen on den rid der aan het einde dor 15e eeuw. Allo deze beelden zijn kleurrijk, uiterst leer zaam cu smaakvol bewerkt. Do prijs der twee doelen bij elkander is acht .Mark. Dn. PA i -L. De Nederlandxclic Almanak voor 1887 van II. D. Tjecnk Willink to Haarlem bevat weder al die nuttige en noodigo rubrieken, die hem tot oen staats- on familioalmanak tegelijk maken. Kaarton, portretten van de doodon dos jaars on an dere iliustratien zijn weder zeer net afgewerkt. de omslag had misschien voor don goeden smaak wat minder kleurig kunnen zijn. J)e liefde sticht, almanak voor 1887, uitgave Tj. van Holkema is in don gewonen vorm en bevat in zijn mengelwerk o. a. bijdragen van Schagen van Zooien, Ernostinon, O. de Vries. Andrédo la l'orte, Louiso 1>. B., en meer: voor zulk oen klein boekje oen zeer uitgelezen col lectie. Wij ontvingen nog ter aankondiging : W. Otto, Uit drie st/indot, novellen, uitgave S. en W. N. van Nooten, te Schoonhoven. F. W. van Foden, Onkruid. Botanische wan delingen to Kennemorland. Uitgave van II. D. Tjeenk Willink to Haarlem. Mr. A. Kerdijk, Wettelijke beperking fan arlieidsrrij/icid en <trl>c'uhtijd, rooi" kinderen, joifldige werklieden en rroiitre». Uitgegeven van woge do Liberale Unie, bij H. C. A. Thicme te Nij megen. Wij ontvingen van den uitgever H. L. Smits de eerste nummers van den nieuwen jaargang van de Kinder-Courant en ontwaren dat n redactie n uitgever zich inspannen om voor weinig, geld iets goeds en aangenaams te leveren voor de kin deren. Voor menig jongen en meisje zal een abonnement op de Kinder-Courant een welkom St. Nicolaasgeschenk zijn. Schaakspel. No. 49. Van A. VAX HEYCOP TEN HAM, Haarlem. ZWART. y,Jmy M i» ?8M \ Ifl Ei bn " W ?_,r«r ^«%jy*r/ Ammtf m^/'""^''////////^ &yy//j,/ï/ Ingezonden oplossingen. No. 47 en 47bis en 48 met leerzaam cindspel, zijn juist opgelost door C. T. v. II. te Amsterdam. Flenügafed te Kaatsheuvel no. 47. W. v. H. teDelft no. 48; ook D. te K?B. te W. prob,. L. A. K. 47bis. Juist opgelost door S. to Amsterdam No. 47. met 47bis en No. 48; door John te 's Hage No. 48.. BRIE F WTSSELIXG. J. W. E. D. te Amsterdam. Wordt votgenda week geplaatst. & \> c c! e f g h WIT. Wit speelt voor en geeft in drie zotten mat. (Wit 7 en Zwart 7 stukken met K. dG). OPLOSSING VAN SCHAAKl'ROBLEEM No. 47 van II. W. Sherrard. Wit l T. gG! Zw.olntf5t(l a gG cG mat. l als bov. fl?h-iot'3 2 b3 fó mat. fl elders, 2 gG g-t mat. a.8 d.5, 2 1). nt c2 mat. fa dl, 2 1'5 g3 mat. c7 e5, 2 f 7 dG mat. Anders, 2 gG eG mat. Leerzaam Eindspel van Kling. aG bl, l d G c5; 2 b4?(13-J-2 c 5?cl (a (K!?fl, 3 el c/>; 4 f l?gG 4 c5?d.Vtb. gi;?i'8; a (17 c5; G K. a8! G o 5 EG fö_ d7, 7 d 5 (IG-'r; 8 (17?bG 8 dG c7 (<V Probleem vaal Nemo te Breda, Wit K. gG, T. g"), en g8, Pd. b7 en c7, R. dl. P. cG en g7 (8. Zwart K. e7, T. e8 en fl, R. f8, Pd. d3, P. bG (G stuks. Wit geeft in twee zetten mat. Gewijzigde Fhilidor's verdediging, gespoeld in hot Leeskabinet te Rotterdam, 4 Nov. 188G. (c bG?(15f, !> c 7 dG: 10 d 5?bl en wint. a) Om te beletten d.'i ba al. (b) Op d;i e5 j zou volgen d7 nt c5, 4 b7 b8 D., e5 cG fOp 7 ... (15 eG zou volgen 8 d7 c5 j, cG clG ; !t o5 aG en 10 aG 1)4! of 8 . . . eG do, i) C5 l,a en 10 b3 a,1)), (d) Op 8 .... dG c5, <) bG c8 on 10 cS a7 of e7. 47bis. Probleem van L. A K. te Deventer. l K. 1)3. f7 nt g5 (1); 2 hl - h8 t, K. ntfl; 3 hS _-h2 'mat. l Als boven J!. (1) c7 of g8 speelt; 2 fl d 3 t, K. d5; ;i fa fl mat. Dij l ____ d t d.'S volgt 2 hl al mat. Verleiding: Bij l fl da t, K.-?(15; 2 f3 fl t ; K. i' l ; il geen mat. D. (wit). e2 c-1 gl - f3 tl e4 da dl f3 f dl bl?c3 o o f2 f4 cl?e2 dl fa fl f5 cl g5 a2 a3 go t fG dl d5 al dl ba f ca (15 f b 7 gl hl dl da f l dl b7 c7 e7 hl cl c5 d.'i f (1(> dl dG l '2 a 4 5 G 7 8 f) 10 11 12 13 11 15 1G 17 18 l!) 20 21 '2'2 23 21 25 2G G. (zwart). o7 e5 b8 cG (17 dG c5 f dl g8 fG f8 e7 o o c G a5 c7 c5 a7 aG b7 b5 a5 cG 1)7 hG e7 f c8 fG f cG dl f c2 f ca d8 f8 a8 aG d8 t fG b7 c3 dl ca t c.a al ? 08 d8 ba v dG bG a7 en Wit geeft in acht zetten mat. OUD-AMSTERDAMSCIIE YERSCHEIDENHEDEN. Straatnamen. Darndesteeff. Martclaarsgracht. Niemand beeft met grootcr kennis van zaleen, noch mot meer geest en oordeel over de namen van de Amsterdamsohe straten, stegen en grach ten geschreven dan de keer Jan ter Gouw in zijn ".Amsterdamsohc straatnamen", dat tusschen 1858 en 1871 drie drukken beleefde. De oogen schijnlijk dorre materie heeft de schrijver weten te verwerken op zoodanige wijs, dat niemand het boekje, met zijn teekenachtigon omslag, onvoldaan tor zijde legt. leiler zal er in vinden wat hij in den rijken "inhoud meent te zoeken, zoowel hij (Ue inlichting begeert omtrent oude toestanden, als degene die zich ecnigo oogenblikken aange naam met bet Anisterdamsche verleden wil bezig houden. Dat komt, omdat ter Gouw do juiste snaar van 't Ainsterdamsche gemoed wist te tref fen en de gave bezat om een groote dosis geleerd heid in een bchagelijk kleed te steken, dat niet meer riekt naar de oude boeken, waaruit al die geleerdheid is geput. Toch verloor het bockske daarmede niets van zijn waarde, ook voor den ernstigen beoefenaar der stadsgeschiedenis, in wiens boekerij de ..Straatnamen" niet mag ont breken, omdat het voortdurend moet worden nageslagen. Meer dan dertien honderd vijftig namen vindt men hier verklaard, en toch zijn dat niet. allen, die in onze goede stad bekend waren. Wie lust had de ontbrekende aan te vullen, zou er stellig nou' wel een dikke vijfhonderd kunnen bijvoegen. Het zou een onnut werk zijn, voor zoover die namen por analogiam kunnen worden uitgelogd, maar nutliir voor zoover do lijst oude namen /on bevatten die mettertijd door anderen zijn vervan"Oii. l'it (les schrijvers jongste werk. Geschie denis van Amsterdam". 7.m\ reeds een aardig getalletje van zulke afgelegde namen kunnen bijeen i'elezon worden. In dat jongste werk ligt bijna oiuremcrkt de voortzetting van de Straat namen" on soms ook do rectilicatie. Men verge lijke bijvoorbeeld wat de schrijver in .1858 over de afleiding van den naam Rusland zeide on hoe hij dien mi. ongeveer twintig jaar later, verklaard héft. Niemand mag het ter (ioiiw envel duiden. dat hij zichzolven tegensprak, want hij verbetert wat hij ontdekt dat verbetering noodig had. Aan oen werk op zoo broeden grondslag gebouwd moet hier en daar bij oen gezetter nader onder zoek iets op te merken zijn, dat minder steek houdend blijkt te we/en. Zoo is liet b.v. mot do beide straatnamen die ?vrij boven deze regelen plaatsten 'liet heet dat dezo straten die namen kregen ton tijde van de geloofsvervolgingen tegen de hervormden, toen de roomschge/imle regcering zoo streng do placcatcn deed ten uitvoer leggen, on zoo velen don marteldood voor do gewetens vrijheid stierven, dat onze goede stad den bijnaam van Moorddam verwierf on hare burgers in andere ! steden lijf on loven niet veilig waren. Do ketter' jagers verwezen allen, dïo van do kerk zich had\ den afgewend, ter dood hetzij te vuur of to waier. i Do grauw-monniken. die mot hot onderzoek van j geloofszaken belast waren on wior klooster gelegen j was tor plaatse waar thans con dicht bevolkte j buurt zich uitstrekt tusschen de Oudczijds Ach terburgwal on do Niouwmarkt, de Molen- en j Barndestcgen. hielden hunne inuuisitiün binnen j do muren van hun convent, waar, gelijk booze \ tongen van die dagen zeiden, ook do ziel der i regeoring to vindon was. Do Barndestoeg, die langs hot Klooster liep on do Bloedstraat dio na de omwenteling van 1578 dwars door de kloostcr! terreinen oven als de Monnikenstraat word aan gelegd, dragon dio namen tor gruwelijker her innering aan de vonnissen van do geestelijkheid. ; Oppervlakkig schijndt dit niet onaannemelijk on voor de Bloedstraat kunnen wij het op dit oogcn! blik nog niet tegenspreken, maar wat de liarn[ dcstccg aangaat des te boter. De brandstapels werden niet ter zijde van 't klooster opgericht en 't is dus nog al zonderling dat men den naam ', van hot verbranden (vroeger zijde men verbermon ! of verbannen) dor kottors zou geven aan oen i steeg die er (lood onschuldig aan was. liet woord duidt ook veel moor op hot verbranden van do steeg zelve. Nu stonden er aan don Burgwal en om den hoek van do steeg op con stuk grond dat vroeger deel uitmaakte van deu Boomgaart van 't Klooster, eenige burgerwoningon. Deze zullen reeds vóór 1578 een prooi dor vlammen geworden zijn. Onze vroeger naar hot Bethannonkloostcr genaamde steeg wordt in dat jaar door Joost Jansz. althans Barren-of Barnsteog genoemd on in 1587 maakte de klerk van de schatters der j belasting het nog duidelijker door do steeg to boekcu als do verbcrmde steeg". i Do martelaars over den goloovo zoo zei men \ werden langs de Martclaarsgracht gevoerd naar \ de II. Kruis (later Ilaringpakkerij), toren, waaruit zo des nachts in 't 1,1 worden geroepen. Men zon kunnen vragen waarom juist dit kleine grach ten de eer dragen moest van naar dat marte laarschap te boeten en niet do andere grachten en straten on stegen waardoor de treurige stoet zich bewoog, maar het is onnoodig, want de gracht draagt zijn naam al evenmin van do onge lukkige verdronken als do Uarndesleeg van de verbrande martelaren, liet is alweer oen uit hangbord dat den naam aan do gracht gaf, on nog wel eon uithangbord dat niet eens op do gracht zelf. uithing. De Martelaarsgracht heette in 1557 Nieuwe Zijds Kolk, naar do Kolk van de Haarlcmnicrsluis. Die naam stemde overeen met dien van het grachtje bij de sluis aan do oude zijde, dat zijn naam tot don huldigen dag hoeft bewaard. De