Historisch Archief 1877-1940
I f*
D,B
WEEKBLAD VOI0R
een dikte vpie* dWzend
dat ttttr «en tgd een asrfig döitje
B* -ffaff IMtQ C^Sttfff* YfinBl ififftflïgtfiiraU) Tffffl#tf
, gedeeltelijk in dte pscfetertj.
j Imposten gepacht, nutor nooit
MtMhtfer afkomen ds» toett zijn
com~ kei genaamd, Ttucbtte en Hem voor
; Bef ritten. Ook zp schoonzoon, de
hètnv dtiur te staan gekomen,
fit al hatf laj zich niet behoeven te
«H d*' iflvemr yan binnen
vttttwaaF-eHVerett lepels UeMoeven tb
, «ttdd»», v*n weelde getuigende, die in
*esseh«il werden betonden. Blijkbaar
in de settoenm«kerfj niet genoeg zin, om
wffls in gifoot te totargen. eïbrand niet
fcad hij een kunstenaars loopbaan
toege, ook zjjn zoon Heter had mj bg een
schil:de leer gedaan, zoodat deze zich op twintig
k eeftjjdfler schilder" durfde noemen. Over
1 talenten kannen wjj echter niet oordeelen en
-zun naam bleef in de kunsthistorie
onbeu'. Maar dit kan bjjna evengoed van Gerbrand
'" worden, en volstrekt is daarmede niet
be,-dafe n Gerbrand n Pieter geen
verdiensi kunstschilders waren. In 't Rijks-Museum
voortreffelijke schilderstukken, waarvan de
l n jaar geleden nog Mjna geheel onbekend
waren, terwijl door onze kunsthistorici nog dagelijks
namen worden aangebracht van knnsten*ars van
wier werken wellicht te eenigert^jd proeven zullen
worden aangewezen. W}j behoeven alzoo den moed
niet op te geven, dat het onze eeuw zal geluk
ken, om van de beide broeders een of meer doe
ken op te sporen. Het moge van gering belang
z\jn voor Pieter, een schilderij van Gerbrand zou
niet weinigen interesseeren. Het was tot dus
verre niet bekend welk genre onze dichter ge
kozen had, ja zelfs wist men niet eens, of hij het
wel tot een schilderij had kunnen brengen, daar
het eenige waaruit zijn hanteering van 'tpenceel
bhrek een opdracht' was aan den schilder Badens,
dien hij zijn meester noemt. De oude Brederode
had echter nog in 't jaar van zijn overlijden (1646)
vier schilderijen gemaeckt by Gerbrand Adriaense
Brederode, syn overleden soon" die hij bij testa
ment aan zijn tweede vrouw vermaakte. Het
waren een stuck van Davidt en(Bathseba?),een dito
van Davidt en Abigel, een dito van Piramus en
Thisbe, en een dito synde een Fortuyn." Hiermede
is het uitgemaakt, dat Gerbrand het niet bij
studiën en schetsen heeft gelaten, en dat hij de
voetstappen van zijn meester heelt gedrukt. Hij
schilderde dus ongetwijfeld in de Italiaansche
manier, die van Mander zoozeer in Badens prijst.
Schaakspel.
No. 55.
' hfct tornooi van Mirror of American Sports;
gewijd aan den held van Khartoem:
CHARLES G. GORDON.
26 Jan. f 1885.
:? ZWABT.
EEN MERKWAARDIGE SCHAAKPARTIJ.
Uit ene autograpble van den Franschen dichter
de Méry, voorkomende in Le Figaro Samedi
4 Decembre 1886 Une partie D'Echecs"
blijkt dat Labourdonnais indertijd twee partijen
schaak te gelijk blindelings gespeeld heeft met
de Jouy en Jay, die door M<;ry in dichtmaat be
schreven en voor het nageslacht bewaard zijn.
Een dezer partijen en wel die met de Jouy, heb
ben wij. naar wij meenen, getrouw uit het
dichtstuk gedestilleerd en laten deze hier volgen:
Wit (Labourdonnais)
g
» b c d e
WIT.
Wit speelt voor en geeft in twee zetten mat.
(Wit 8 en Zwart 3 stukken met K. d4).
geblindoekt, geeft n
voorzet aan zwart.
e2 e4 2
e4 X ft 3
g2 g4 4
g4 g5 5
dl hó f 6
föf6! 7
bl c3 8
f l g2 9
gl fö- 10
d2 d4 11
f3 - e5!! 12
g5 - g6 13
f6 X g7 t 14
cl h6 f 1-5
c3 X df> 16
h5 X e5 17
l Zwart, Jouy: e7 e5
f7 - f5, Gambiet
g8 - f6
f8 c.5
f6 e4
K. 08 f8
e4 X f
d7 d5
c7 c6
hl
d4
e8
c5 do?
K- X g7
K. - g8
e8 X e5
d6 X e5
föX
o5 X
d8
d5 :?e7 mat. 't Is nu een hopeloos geval,
maar in een vroeger tijdperk schijnt redding mogelijk,
hoewel de vèrziendheid van den blindspeler bewon
dering moet opwekken.
OPLOSSING VAN SCHAAKPROBLEEM No. 53.
Van J. G. Campbell.
l h5 g6ü, f7 X g6 of f7 (a; 2 K. c2ü, onv.; 3 R. Pd. T. of D. zet mat.
(a) l Als boven, g5 e6; 2 T. c3, onv.; 3 g6 of d8 zet mat.
B8 ander tegenspel volgt mat in twee zetten.
No. 53bis van C. Plank.
l c6 c7!, K d4 (a; 2 c7 c4, K. onv.
(a) Als boven, e6 X d5 (b; 2 c7 e7 f, K. on v.
>) l , h7 h6; 2 14 X e6ü, K. onv.; 3 D. e4 of f5 mat,
surig! Het laatste mat in twee zetten valt zoo weinig in 't oog, dat menige goede oplosser er
struikelt en de stelling, die zich dan voordoet, zeer goed als een probleem in twee zetten zou
sn gegeven worden.
Schaakzuil. l D. b3!, c4 X b3 (1; 2 c3 c4 mat. (1) l Als voren, R. b5 of a4;
D. X b5 of X c4 mat, l Als boven, R. c6; 2 D. X c4 mat,
A. Driezettig probleem van J. A. Moses, Amerika, een dertien-jarigen auteur.
^fjt K. a3, D. b2, R. d5 en e3, Pd. e6 (5. Zwart K. b5, Pd. c5 en d7, P. b3, a4, a5 on a7. (7.
B. Tweezet van A. Kauders te Weenen, ingezonden door S. te Arasterdam.
Wit K. b6, D. h8, T. a7, Pd. a2 en el, P. f6 (6. Zwart K. c4, P. c5 en d5. (3 mot K. c4.
"Wit begint in alle problemen.
3 D. b4 of e4 mat.
3 f4 X d5 of D. b4 mat.
|*?TOOeO PIANO, tusschen de heeren Blackburne
* ' van Londen en Steinkühler van Triest.
Steinkuhler, wit.
e2 e4
gl f
11 - c4
c2 c3
d2 d4
c3 X d*
cl d2
föX d2?
o o
d2 b3
dl X b3
fl el
e4 e5
e5 X d6
c4 X f? t!
g2 g3
bl c3
gl g3
£7 d5
Zwart geeft in 4
l
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
' 18
19
zetten mat.
Blackburne, zwart.
e7 e5
b8 c6
f8 c5
X
X
X
X
f6
d4
b4 f
d2
d4
d6
b3
o
e
c5
b4
c6
d7
d4
o
f6 h5
d8 g5
h5 f4
g8 h8
c7 X d6
f4 h3
go f6
t
INGEZONDEN OPLOSSINGEN.
Juist is opgelost (vorige week te laat ontvan
gen) : No. 52 door W. v. H. te Delft; Do Schaak
zuil en No. 52 mei bis door J. J. V. en Henri,
beiden te Amsterdam. De laatste No. 53 on 54
met bisnommers.
Ook is juist opgelost door Flenügafed te Kaats
heuvel No. 54; door Mei" te Amsterdam No. 53
met bis, de Schaakzuil en de Voorgaafpartij met
No. 54 en bis.
BRIEFWISSELING.
Henri. In de Muziogambiet is Paard Bl vóór
gegeven, moet dus van 't bord.
J. J. V. Veel dank voor uwe aangename letteren.
Zoodra mogelijk volgt schriftelijk antwoord.
A. v. H. T. H. te Haarlem. Is reeds ter perse.
Allerlei,
SCHINDERHANNES.
Te Mainz is deze week eene tentoonstelling
* YMI geheel lokalen aard geopend, en die toch
al- ' gemeen de aandacht zal trekken. Zij bestaat uit
eht portretten, die onder de nalatenschap van
, * een eerzaam burger van Mainz jaren lang
vorj geten en bestoven gelegen hebben en den beruchten
y pooverhoofdman Schinderhannes, van zijn eigen
naam Johannes Bückler voorstellen, met zijn
ge*% TBellin en zes zijner makkers.
Schinderhannes is eene Mainzer beroemdheid;
& 1803 werd hij met negentien zijner gezellen
"b^j hot toenmalig keurvorstelijk lustslot Favorite",
?f' "thans in dB Neue Anlage", terechtgesteld. Een
"i» 4jwote kastanjeboom, met een bank er onder, wijst
w1 'nog dépek aan; in den ouden houten toren laat
,?, men de cel zien waar Schinderhannes den nacht
* TÓór zyn dood doorbracht. Dat er van
Schinderi, iwnaeg en zijne lotgenooten inderdaad portretten
gemaakt zijn, en wel gedurende den loop van het
proces, is uit stukken -bewezen. De thans gevon
dene zijn keurig in waterverf uitgevoerd, on do
glad geschoren gezichten en kort geknipte haren
doen zien, dat het maken der portretten gedu
rende de gevangenis geschied is.
Schinderhannes heeft niet zulk een romaneske,
ridderlijke reputatie als indertijd Cartouche, toch
bewaart de herinnering en ook het archief te
Mainz nog menige anecdoto van hem. Oischooa
hem talrijke moorden ten laste gelegd werden.
kon hem geen enkele persoonlijk bewezen worden,
zoodat dan ook tot het laatste oogenblik de
roovcrhoofdman nog op eene vrijspraak hoopte. Dat
het vonnis anders uitviel, zal den tecrhartigeu
lezer, die het verhaal van zijn afpersingen en de
pijnigingen, welke hij zijne slachtofi'ers deed onder
gaan, leest, niet onrechtvaardig voorkomen.
Schinderhannes was een knappe, flinke man,
steeds goed gekleed en die zich aangenaam wist
voor te doen. Hij noemde zich, in plaats van
vilderhans'', liever Johannes door het Woud",
en onderteekeiide ook met dien naam de vrijbrie
ven en vrijgeleiden, die hij tegen hooge schatting
en soms ook uit goedgunstige gril uitreikte ; zijne
jachttasch draagt nog de initialen J. H. D. D. W.
Hy had de kennis van de landstreek, die hem
zot) goed te pas kwam, aan de zijde van zijn
vaeer, paardenkoopman en vilder, opgedaan.
Vijftien jaar oud, liep hij van zijn ouders weg en
ging by een landman dienst zoeken. Niet lang
duurde het echter, of dit leven verveelde hem;
hij begon te stelen en vond weldra gezellen, die
hem wegens zijn onverschrokkenheid en lichaams
kracht tot hun hoofdman benoemden. Hij wist
orde te houden onder Schele Frans,
HuzarenPhilipp, Krop-Anton, zwarte Peter," en hoe de
andere ruwe gezellen heeten mochten. Jammer
genoeg heeft de schilder de portretten niet van
namen voorzien, en de acten bevaten wol namen
maar geen signalementen.
Toen do roovers geluk hadden, sloot zich al
wat in de streek misdadig of zwervend was, bij
hen aan ; de bende werd een leger en werkte op
groote schaal. Zij had verkenningsposten on hin
derlagen, overviel reizigers, belegerde eenzame
woningen, rende de poort van kasteelen in en
plunderde ze uit, legden de bewoners met do
voeten in het vuur om hen tot het uitleveren
hunner schatten te dwingen, en kocht desnoods
de politie om.
Het portret van Schinderhannes' vrouw, althans
levensgezellin, Julie Blasius, stelt eene zeer
schoone vrouw voor. Zij was geboortig uit
Weierbseh, destijds spitsboeven-Weierbach" geheeten,
en danste op de kermissen. Haar vader was mu
zikant, en zij zoowel als hare zuster, speelde
uitmuntend viool. Schinderhannes had haar onder
zijn eigen naam, Johannes Bückler, gevraagd en
zij volgde hem getroost in alle avonturen en zwerf
tochten, ofschoon de kerk hunnen echt niet inge
zegend had. Schinderhannes behandelde haar steeds
met liefde en voorkomendheid; zij schonk hem
twee kinderen, een meisje dat spoedig na de ge
boorte stierf, en een jongen, die bleef leven, later
in het Oostenrijksche leger trad, het tot onder
officier bracht en in een veldslag omkwam.
Julie Blasius had eene groote voorliefde
voor fraaie kleederen en sieraden, en Schin
derhannes bevredigde haren zin daarvoor zoo
veel mogelijk. Zoolang zij als zijne gemalin
optrad, droeg zij zijden sleepgcwaden en schit
terde van juweelen. Bückler liet zich gaarne
met haar zien, presideerde met haar de feesten
der roovers, onder anderen, na een buitenge
woon voordoeligcn slag, toen men het huis van
een schatrijken Jood leeg geplunderd had, een
galabal, waarvan de gansche streek gewaagde.
Julie nam daar in het prachtigst costuum de
honneurs waar en Schinderhannes leidde met
haar den menuet,
Julie nam echter ook deel aan de gevaarlijke
expedities, hield wacht voor het huis, dat men
leeg stal. en zat ook, naar het getuigenis van den
Jood Isaak Herz, aan de zijde van haren man,
toen men hem binnen sleepte om hem louis d'or
af te persen. Dit zeer brutale feit geschiedde in
een dorp, waar eene brigade gendarmerie was
ingekwartierd . Voor de eer, mij en mijne vrouw
heden gezien te hebbon," zoide Schinderhannes,
zult gij zes kronenthalers betalen." De jood
was blijde, dat men hem niet meer vroeg, betaalde
voor de eer en werd losgelaten.
In 1802 zond Napoleon een Fransch commis
saris, Janbon St. André, om aan de rooverijen in
die streken een eind te maken, en Schinderhan
nes begreep dat hij niet langer veilig was. Hij
trachtte naar Frankfort te komen om met eenige
zijner gezellen in het Ooatenryksche leger dienst
te nemen, maar viel een Fransch detachement in
handen, werd in arrest genomen en de eerste
consul belastte eene speciale commissie met het
onderzoek, waarvan men den afloop weet. Op 24
October 1803 begon de openbare behandeling der
zaak, 68 beschuldigden en honderden getuigen
verschenen voor de balie. Bückler legde vrij open
hartig zijne bekentenis af, en trachtte Julie en
zijn vader van alle schuld vrij te pleiten. Het
vonnis veroordeelde Bückler met 19 gezellen tot
den doorl, Julie en twintig andere personen tot
tuchthnisstraf en twee anderen tot verbanning.
De doodvonnissen werden door de guillotine vol
trokken, die in 26 minuten met de twintig mis
dadigers gedaan maakte.
Julie keerde na haar twee jaren tuchthuisstraf
naar hare geboorteplaats Weiorbach terug, trouwde
er met een armen herder en werd moeder van
verscheiden kinderen. Zij werd zeer oud; nog in
de jaren tusschen 1850 en 1860 zwierf zij als
bedelaarster in den omtrek van Mainz rond.
DE LOTGEVALLEN VAN EEN
KEIZERINNENKROON.
Do kroon van de ex-keizerin Eugénie", zeide
een juwelier in Broadway dezer dagen tot een
reporter van een Amerikaansch blad, en hij ver
toonde hem een kroon met diamanten overdekt.
Dit belangwekkend en kostbaar souvenir der
Napoleons-dynastie," verhaalt de reporter, heeft
eene merkwaardige geschiedenis. Kort vóór Sedan
kwam de keizerin tot de beschouwing, dat de
verschillende kronen die zij bij gelegenheden droeg,
niet in den stijl der eeuw waren. Zij gaf een
juwelier, Duriquet, de opdracht, eene kroon te
laten teekenen en bestelde deze, welke nu in
Broadway ligt. De keizerin droeg de kroon, nam
haar mede naar Engeland en behield haar, tot de
keizerlijke prins tegen de Zoeloe's gevallen was.
Toen begreep de weduwe en beroofde moeder dat
haar nooit eene kroon meer te pas zou komen;
zij zond haar aan Duriquet terug en ontving er
den oorspronkclijken prijs, 250.000 francs, voor
teru'4. Duriquet was eeu ijverig imperialist en
behield de kroon ongeschonden; toen een Ameri
kaan echter aanbood, haar geheel over te nemen,
en er zelfs nog meer voor te geven, weerstond
hij niet.
Do Amerikaan nam de kroon mede over zee, en
bood hom te New-York aan een veel bewonderde
prima-donna aan. De dame liet den brief aan
haar echtgenoot lezen, die den aanbidder den raad
gaf een meer sympathieken grond voor het planten
zijner verouderde liefde te zoeken. Het bericht
dat de prima-donna getrouwd was, trof den be
wonderaar zoo, dat hij ziek werd, on na zijn
herstel do kroon aan eeu juwelier aanbood. De
rand is van. 2000 fraai geslepen oude diamanten
in zilver gezet, naar ouden stjjl, inet goud gfivoerd;
de steenen wegen van een kwart karaat tot acht
karaten. De steen in het midden voor het voor
hoofd weegt vijftien karaten. De kroon is 50 cen
timeter in omtrek, de teekening stelt een krans.
van violen bladeren voor met een krans vaa
viooltjes als middenornament, waarvan de steen
van 15 karaten het middelpunt vormt."
Er wordt beweerd dat Adeline Patti onder
handelt over het aankoopen van de kroon. Naar
het bezit van zulk een voorwerp te streven, waar
mede zij zou bedoelen in de Bngelsche groote
wereld, dus onder vele van Eugénies vrienden te
verschijnen, zou niet voor haar goeden smaak
getuigen.
Reclames
40 cents per regel.
Speciale inrichting voor Schoenen naar
maat, in gips afdruksel voor gevoelige, pijn
lijke, gebrekkige voeten, knobbels,
etc. etc, ANTON HU F J r.,
Kaherstraat 200.
HandelDe Goederenhandel was deze week over het
algemeen kalm gestemd, alle artikelen sluiten
echter vast. In Koffie zoowel als in Tabak was
de omzet vrij belangrijk.
Suiker onze markt bleef deze week voor Biet
vast gestemd, sedert do laatste dagen ontstond er
meer leven doordien men meer geneigd was, de
groote partijen Januari-suiker die aangeboden
werden te verkoopen dan op te slaan. Geraf
fineerd vast. R iffinadcurs zijn niet gene
gen lager dan de thans bestaande prijzen af te
geven en dientengevolge worden belangrijke par
tijen in Entrepot opgeslagen.
Koffie vast gestemd. De omzet in do Ie en
2e hand was vrij belangrijk. De notecring is thans
41K et. voor Java goed ordinair.
Tabak. Bij inschrijving werden deze week uit
de Ie hand verkocht onder levendige concurren
tie tot boven taxatieprijs 4289 pn. Java en 52 pn.
Batjan. Niet gegund werden 3i!l pn. Japan.
Tin, Onze markt bleef vast gestemd met ge
ringen omzet, door weinig aanbod. Banka gevraagd
tot ? 61M voor loco en Januari-veiling tot ? 61%,
werd echter / % hooger gehouden. Billiton ging
f % in prijs vooruit en wordt thans op f 6llA
gehouden.
Specerijen waren even als de vorige week zeer
vast. 18 dezer komen bij inschrijving 94 kn.
noot en 19 kn. Foelie. Peper kalm. Nagelen, do
verkoop word deze week bekend bij inschrijving
van 84 bn. en 33 kn. zwarte Amboina.
Tarwe. Was in de afgeloopen week iets
ttauwer gestemd. Door Engeland werd weinig gekocht
en de vastere stemming te New-York, nu en dan
moet aan de Europeesche politieke toestand toe
geschreven worden. Een partij aangekomen
bpringtarwe van afwijkende kwaliteit werd liicr a t 217
cif verkocht. In loco-iw/v/e ging weinig of niets
om. Levering in aansluiting met de buitenlandsche
markten lager.
Koolzaad ondervond iets meer attentie. Op.
levering van Oct. tot f255.
Lijnzaad door gemis aan koopers tot vorige
prijzen aangeboden.
Oliën. Raapolie dadelijk met meer vraag.
Op levering van Mei waren de zaken vrij bedui
dend en verbeterde de prijs ruim f 1A Lijnolie
met lovendigen handel iets vaster geopend sloot
wederom traag en nagenoeg als vorige week.
Petroleum. Onze markt herstelde zich deze week
weder en liep loco op f 8.20 met geregelden
handel. In April/Juni levering vonden eenige
verkoopen plaats.
Beursoverzieht.
Van 7 tot 14 Jan. 1887.
Eer der meest werkelooze beursweken die wij,
sedert langen tijd beleefd hebban, ziedaar zoowat
alles wat men van de verloopen acht dagen zeggen
kan. Twee oorzaken werkten samen om de zaken
nagenoeg geheel te doen stilstaan: eensdeels de
naweeën der laatste ultimo-rescontre te Londen,
die voor do zwakkere speculanten groote
moeielijkheden opleverde, tengevolge waarvan het her
vatten der rijzonde beweging werd belemmerd en
velen tot afwachten werden gedwongen. Ander
deels was het de spanning, waarin de Europeesche
beurzen verkeerden nopens den afloop der ge
wichtige debatten in den Duitschen Rijksdag.
Do medio-liquidatie te Londen was niet zoo
moeilijk als de vorige, en hot was duidelijk merk
baar dat de positiën aanmerkelijk verminderd
waren. In de laatste dagen was do stemming
dan ook tamelijk vast, en in de speculatieve
fondsen begon zich bereids een betere toon te
openbaren, die nog maar eene geringe impulsie
behoefde om in eene bepaald willige stemming
over te gaan, toen heden laatbeurs het zeer
onwelkome bericht kwam, dat de Duitsche Rijks
dag geweigerd had de leger-ontwerpen goed te
keuren, en dientengevolge onmiddellijk was ont
bonden. Hoewel deze uitslag niet geheel onver
wacht was, hadden velen zich toch gevleid met
de hoop dat tusschen Regeering en oppositie een
compromis zou zijn tot stand gekomen. Nu dit
niet gebeurd is, en er een toestand geboren is,
die tot de meest onverwachte complicatiën kan
aanleiding geven, is het niet te verwonderen dat
de beurzen, met de Duitsche te beginnen, eene
beslist flauwe richting inslaan.
Van meldenswaarcligo koersvariatiën kan dit
maal geene sprake zijn. Russische fondsen, hoe
wel de omzet zich binnen zeer bescheiden perken
bewoog en eer aan een winkel" dan aan groot
handel deed denken, bleven vast gestemd, en wa
ren eer iets beter tengevolge van
geldbeleggingsaankoopon voor binnenlandsche rekening.
Metallieken waren meer aangeboden en minder ge
vraagd ; Zilver-en Papierrente liepen ruim l pCt.
terug. Spanje, Portugal en Turkije waren gehee!
onveranderd.