De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1887 3 april pagina 1

3 april 1887 – pagina 1

Dit is een ingescande tekst.

4 Ieder nommer bevat een Plaat. DE AMSTEEDAMft A'. 1S87 WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. Onder Redactie van J. DE KOO en JÜSTÜS VAN MAÜRIK Jr. Het auteursrecht voor den inhoud van dit Blad wordt verzekerd overeenkomstig de wet van 28 Juni 1881 (Staatsblad No. 124.) Verschijnt eiken Zaterdagavond. Uitgever: Tj. VAN HOLKEMA, te Amsterdam, Keizersgracht 436. Zondag 3 April. Abonnement per 3 maanden f 1.?. fr. p. p. ? 1.15. Afzonderlijke Nummers aan de Kiosken verkrijgbaar . . . 0.10. Advertentiën van 1?5 regels f 1.10, elke regel meer . . . 0.20. Reclames per regel , 0.40. I N d O O D: DE EERSTE KAMER. VAN OVER DE ?GRENZEN, door E. D. P\jzel. FEUILLE TON : De Zevende, een Limburgsch Herbergsvertelselke, {Slot), door Emile Seipgens. UIT PARIJS, door A. B. KUNST EN LETTEREN: Het Tooneel te Amsterdam, door Alb. Th. Muziektaal Overzicht, door V. Berlioz' Requiem. Proserpine. Madame Thénard in Félix Meritis, door J. A. Bwks. Oud-Vaderlandsche Kunst. Nos Poma Natamus", door Dr. Jan ten Brink» Victor Hugo, Leconte de Lisle en Dumas, door Scaramouche. Engelsche en Fransche onsterfeajken, (Slot). VARIA. MILI TAIRE ZAKEN: Voorziening in de behoefte aan fourages TOOT het leger. SCHAAKSPEL. Cet age est sans pitié, schets uit onzen tijd, door P. J. B, ALLERLEI. RECLAMES. HANDEL. BEÜRS-OVERZICHT. TE HUUR. ADVERTENTIËN. De Eerste Kamer. De beïfenkelijke loop, dien de behandeling ?der (grondwetsherziening in de afgeloopen week genomen heeft, waarbij de liberale partij en de minister beiden om 't zeerst ge toond hebben «Ikander niet te kunnen mis sen, is oorzaak van veel gepraats en veel geschrijfs .geweest. '?", SK net bijzonder is men te weten gekomen koe weinig hervormende kracht, zoowel bij de Kamer als bij den minister ondersteld mag worden. Eene Grondwetsherziening toch, die de Eer ste Kamer in overeenstemming behoorde te brengen met een Tweede Kamer, wier samen stelling eeli steeds duidelijker democratisch karakter zal moeten vertoonen, zou in meer dan n opzicht het heerschend stelsel hebben moeten afbreken. De Kamerleden zelven gevoelden dat. Zij namen een amendement de Beaufort aan, hetwelk de strekking had het plutocratisch karakter der Eerste Kamer uit te wisschen. De leden zouden niet langer gekozen worden uit de hoogst aangeslagenen. Op dit nega tief amendement zou een positief volgen, dat Je verkiesbaarheid voor leden der Eerste en vo«r die der TwjgdeKamer aan dezelfde voorwaarden bond. o^clfmen weet het,hoe zeer overtuigd van het wenschelijke van zulk eene regeling, op Heemskerk's commando haalde de Kamer, in casu de liberale partij, bakzeil.Hervormende kracht is afwezig.Scheen zij een oogenblik te bestaan, n slootje was voldoende om den sterk gewaande in zijn zwakheid ten toon te stellen. Toch was het punt, waarover de strijd liep, niet zonder beteekenis. Kan men iets onredelijkers denken, dan «en vermoeden van zeer gefortuneerd te zijn Feuilleton. De Zevende. Een lAmburgsch Herbergsvertelselke DOOK (Slot). Jean had onmiddellijk lont geroken en be greep nu het zijne ervan. Hij zette het leukst gezicht van de wereld, maar moest toch een paar keer op de lippen bijten om niet te lachen. »Dat is ook waar/' zei hij toen, »over vier weken is het Vastenavond. En ik, die me al dagen lang het hoofd heb gebroken, om iets uit te prakkedenken voor 't Bal masqué! Daar hebben we het! Jasses-Maroute wat vind ik dat een aardig idee! De duivel in persoon tusschen al de gemaskerden! Dat is superbe, dat is subliem, This! Er kan niets beters gevonden worden En hoe hoog komt zoo'n costuum wel te staan. This?.... "_»'tZal niet veel wezen, Heer! Het stof is goedkoop, werk is er niet veel aan en later kan u er nog een borstrok en een on derbroek van dragen daar hebben de ande ren 't ook voor bestemd " «Precies, uitstekend, This! Zou je zoo'n zevende pak vóór Vastenavond nog kunnen klaar spelen?" »Dat kan u aanstaanden Maandagavond al van me hebben," antwoordde This opge togen. »Accoord," zei Jean, »de maat heb je, zorg maar dat het goed past.... Maar als grondslag aan te nemen voor de benoem baarheid tot lid der Volksvertegenwoordiging? Kan men van eene onzinniger bekrompen heid blijk geven, dan gelegen is in het feit, dat men zelfs de Provinciale Staten, «Is on beteugeld kiescollege, niet rijp acht voor het doen eener geschikte keuze? Is de lijst der hoogstaangeslagenen als band voor de .Pro vinciale Staten, niet tegelijker tijd het krach tigst bewijs, dat onze minister Grondwetherziener, slechts door den nood gedrongen het kiesrecht ietwat zal uitbreiden? Een minis ter die zelfs de Provinciale Staten niet ver trouwt ! Toch zijn onze Kamerleden bereid, den man »zijn zin" te geven. Als gij het zoo wilt, seggen ze, nu dan zullen wij ook maar doen als ware uw zin geen onzin. «Hoogst aangeslagen, liefst dan met enkele katego riën", 't is ons wel. Dat men personen, die het algemeen be lang moeten behartigen alleen uit bepaalde klassen en kategoriën mag benoemen, kan niet anders dan in strijd zijn met de demo cratische beginselen, en moet ten gevolge hebben, dat het algemeen belang in hoogste instantie eenzijdig beoordeeld en behartigd wordt. De onbillijkheid er van springt in het oog. Immers deze zelfde standen, klassen en kate goriën, aan wie men de eindbeslissing over de wetgeving en het bestuur des lands wil toevertrouwen, hebben reeds ruimschoots hun deel aan de samenstelling der Tweede Kamer. En als nu onze liberalen, met Heemskerk, standen tegenover standen gaan stellen en den Minister toestaan de gefortuneerclen en hooggeplaatsten als de eenig gerechtigden te blij ven beschouwen om, ten slotte over alles wat 's volks welzijn betreft uitspraak te doen* dan blijft er van het liberalisme toch waar lijk niet veel meer dan de naam over! Doch er bestaat een punt van nog meer gewicht. Men zou gemeend hebben dat de Kamer die hervormen wilde, allereerst de Prov. Staten als kieskollegie zou trachten te onttroonen. Al ware het slechts omdat die Staten, wier arbeid een zuiver administratieve is, daardoor ook al weder veranderen in po litieke colleges. En deze politieke colleges zullen weldra tot den bittersteu strijd aanleiding geven. Een volksvertegenwoordiging moet zooveel mogelijk de verschillende politieke partijen, naar evenredigheid harer getalsterkte, in zich opnemen. Door de verkiezing voor de Tweede Ka mer in enkelvoudige districten te doen plaats hebben, tracht men dat doel te bereiken. Men mond houden, kerel!.... zwijgen als een graf anders zal de duivel, ik meen anders zal ik je zelf halen! Want je begrijpt, als ik als de satan zelf op 't Bal kom...." Thiske gaf een teeken, dat hij begreep en legde de vuist op den mond, om te toonen dat hij zwijgen zou. Eenige dagen later was het dorp vol van allerlei spookgeschiedenissen en geestverschij ningen, Cies van Camielietenhof had onder de korte kar op de binnenplaats een weer wolf zien zitten, die hem met gloeiende oogen aankeek, doch toen hij zijn vader ging halen en met dezen terugkeerde, was het monster verdwenen.Willem van den smid was 's avonds laat uit de stad teruggekeerd en had drie duivels op den weg zien ronddansen, zoodat hij 't op een loopen had gezet en geheel buiten adem in de Pauw aangekomen. Op Dennenhof was een doodsbeen uit den schoorsteen gevallen en Frans van den kos ter had 's avonds een vuurman met een paal steen zien dragen. En zoo ging het voort, toujours aan. Iedereen was er vol van, eenigen lachten er om, maar de Burgemeester en de koster geloofden het en de meesten met hen. Jean kon geen avond meer in de Pauw ko men, of er waren weer nieuwe geesten gezien. In 'teerst haalde hij er de schouders over op, maar later was 't, of ook hem de schrik om 't hart was geslagen. »'t Is gelukkig, Jean" zei Cies, »dat gij niet aan heksen en- spoken gelooft, anders zou je 's avonds wel bang worden op je een zamen weg naar de stad ?...'' »Men zou er op 't eind wel aan gelooven moeten" antwoordde Jean, »maar voor ik alèvel zelf iets gezien heb " »Wacht maar, jong!" kwam Dorus er tusschen »as je den duivel ziet, is 't gewoon lijk te laat..." »Zoo bang zijn we ook niet!" riep de suikerbakker. »En in geval van nood kan mag vermoeden dat de meerderheid der hui dige Kamer daarvoor gestemd is. Maar welk beeld van de politieke overtuigingen der nati£ zal de Eerste Kamer geven ? Zkud-Holland b.v.,in enkelvoudige districten vereêeld, zal misschien bijna evenveel liberale als anti-liberale afgevaardigden naar de Tweede Kamer zenden. Welnu voor de Eerste Ka mer zal die provincie 10 leden afvaardigen, allen liberaal; of allen anti-liberaal. Zo» kan men een Tweede Kamer verkrij gen, waarin de partijen in groote verschei denheid, naar evenredigheid van het cijfer h«nner kiezers, te zaraen zijn gebracht, ter wijl een Eerste Kamer naast deze komt te staan, waarin enkele partijen in het ge heel niet vertegenwoordigd worden en zij, die een minderheid in het land is, als meerder heid zetelt. sJs dit geen euvel, zeer nadeelig voor de waardeering en de goede werking van het parlementaire stelsel? Niemand kan het ontkennen. En toch, onze Kamerleden en onze ministers herzien de Grondwet, hervormen naar het heet, zou der op een zóó in 't oog vallend gebrek te letten. Men moet schier denken dat men er met opzet de oogen voor sluit. Zij, die zwak genoeg zijn om toe te geven aan Heemskerk's eisch] (dat de leden der Eerste Kamer gekozen moeten worden uit de lijst der hoogstaangeslagenen, met of zonder eenige kategoriën van bevoorrechten, al te gader ver trouwbare candidaten) hebben nog niet eens den moed daartegenover tot voorwaarde te stellen: maar dan moeten uit die lijsten, niet de Provinciale Staten, doch de gewone kiezers zelf een keus doen. Dit toch, meenen w|j, zou rationeel zijn, en, wat niet weinig e*£t; ten gevolge hebben, dat de beide Ka mers onmogelijk als verschillende politieke partijen tegenover elkander zullen komen te staan. Is het den liberalen niet in hoofdzaak te doen om in schijn met Heemskerk iets te verrichten wat op Grondwetsherziening ge lijkt, willen zij inderdaad een beteren grond slag voor de Eerste Kamer vinden, dan mogen zij dit punt allerminst over 't hoofd zien. Van over de Grenzen. Sedert het begin dezer eeuw heeft de En gelsche regeering zeven-en-tachtig maal de gewone wet voor Ierland door eene uitzonderingswet vervangen, doch nog nooit hebben deze maatregelen een zoo hatelijk karakter gedragen, als het thans door het ministerie Salisbury ingediende ontwerp vertoont. Zieik immers nog gauw genoeg een kruis slaan." Intusschen kwam de vrouw van Thiske Spee den volgenden Maandag naar de stad om brood te halen en bracht Jeangske zijn duivelscostuum. Deze tornde de kap er van af, om ze apart in den zak te kunnen ste ken, en zorgde voor een sterk hennepzeel van een paar meter lengte, waarin hij een flinken knoop of zeven legde. Aldus gewa pend, met het Satanspakje onder zijn andere kleeding aan het lijf, trok hij eiken avond door Wielder naar Margratenhof, legde om tien uur even in de Pauw aan, en was kwart over elven, laatstens half twaalf weer thuis. Nou kennen jelui allemaal den weg van hier naar Wielder. Je gaat de Grendelpoort uit, laat den steenoven van Piet Bartels aan je rechterhand liggen en vervolgt dan maar altijd den grintweg, langzaam den Kruisberg op. Als je, zoo wat een half uur van de stad op een zekere hoogte bent gekomen, waar de weg weer tamelijk steil naar bene den gaat, heb je links en rechts niets meer dan dennenbosschen, tot aan de brug aan den ingang van het dorp. Maar de weg loopt nog een tweeden keer op en af, zoodat je eigenlijk over twee heuvelruggen heen moet, over den Kruisberg en over den Blauwkop, met een niet al te breed dal er tusschen. Maar wat jelui mogelijk niet weten, ten min ste als je dien weg niet vaak in 't heetst van den zomer door de brandende zon hebt af gelegd, is, dat er bijna evenwijdig met den grintweg, een voetpad door de dennen loopt. Welnu, vastenavond was al lang achter den rug, de maand Maart ging al ten einde en de avonden begonnen al wat minder koud te worden. In Wielder hadden zich in den laatsten tijd geen duivels of spoken meer vertoond en de geestverschijningen waren al bijna zoo goed als vergeten. In de Pauw had men zich eiken Zondagavond nog beter vermaakt dan vroeger, men had geklonken hier in korte trekken den hoofdinaoud van het regeeringsvoorstel. De «politierechters" worden gemachtigd om getuigen onder eede teverhooren, al is er geen beschuldiging tegen een bepaald persoon in gebracht wegens het begaan van een duidelijk omschreven misdrijf. Deze bepaling kwam, ook reed» voor in Gladstones Grimes Aal vaa 1882. Nieuw is echter de afschaffing van de rechtspraak door gezworenen voor een geheele kategorie van misdrijven, zooals misdadige samenspanningen, boycotten, oproer, hande lingen m strijd met de zoogenaamde Wh boywet, aanvallen op deurwaarders, gewelddadige toeëigening van vreemde eigendommen en zelfs aansporing tot een der bovengenoemde mis^ drijven. In dergelijke gevallen kan sommiere jurisdictie worden uitgeoefend door eene uit twtee «politierechters" bestaande rechtbank en door deze kan dwangarbeid voor den tijd van hoogstens zes maanden worden opgelegd. De pers zal door geen nieuwe wetsbepalingen worden getroffen: men meent zich voorloopig te kunnen redden met de bestaande wetgeving, die opruiing tot een der bovengenoemde mis drijven door de drukpers strafbaar stelt. Van groot belang is de bepaling, volgens welke, op verlangen van den rijksadvokaat, een proces, dat voor eene jury wordt gevoerd, van de oorspronkelijk aangewezen plaats naar eene andere kan worden overgebracht. Intus schen kan tegen zulk een besluit deor den beschuldigde protest worden aangeteekend. Bijzonder grievend voor de Ieren is de bepa ling, dat onder zekere omstandigheden de behandeling van in Ierland gepleegde mis drijven voor eene Engelsche jury zafkunnen plaats hebben, al worden daarbij lersche aclvokaten en getuigen als verdedigers toege-laten, en de reiskosten van advokaten en getuigen vergoed. De overbrenging van het proces naar Engeland kan niet plaats .hebben, wanneer er sprake is van hoog verraad, landsverraad, oproer en oprui ende taal, doch wel in gevallen van moord, poging tot moord , brandsticht! ngj ern stige mishandelingen en gewelddadig binnen dringen van woningen. Het wetsontwerp zal verder alleen van toepassing zijn op die districten, welke door den onderko ning bij proclamatie zullen worden aange wezen. Mochten de in het ontwerp aan de regeering verleende bevoegdheden niet vol doende zijn, om haar in staat te stellen tegen onwettige vereenigingen handelend op te treden, dan blijft den onderkoning " het recht voorbehouden om uit te maken, dat men zich aan eene overtreding der uitzonderingswet schuldig maakt, wanneer men lid is van eene vereeniging, die aan spoort tot misdrijven en gewelddadigheden, tot intimidatie, tot verhindering van den be hoorlijken loop der rechtspleging of tot bemoeielijking van de handhaving van wet en orde. Klaarblijkelijk is deze bepaling recht streeks gericht tegen de nationale liga. Het eenige tegenwicht tegen de willekeur van den en gedronken, gezongen en kaart gespeeld en Jean was met allerlei grappen en aardig heden niet achter gebleven. Hij zelve dacht al bijna niet m-ier aan de zonderlinge ge schiedenis met het duivelscostuum bij Thiske den kleermaker, ofschoon hij nog steeds uit voorzorg het Satanspakje onder zijn ander goed droeg, als hij des avonds naar zijn mooie Mieke ging. Het zat tevens warm en men wist nooit, hoe 't soms kon te pas komen. Maar op een Vrijdagavond dat Jean, aan niets anders denkend dan aan zijn mooi meisje, tegen elf uur op de stad aan wan delt hij was wat laat op Margratenhof ge bleven en had in de Pauw maar staande een glas bier gedronken, waar trouwens geen christen ziel te vinden was daar ziet hij, toen hij op den Blauwkop komt, iets bewegen en ronddraaien op den Kruisberg vlak tegenover hem. Jean blijft staan als een paal in de schaduw der boomen en geeft zijn oogen de kost over den langen grintweg, die helder verlicht werd door den maneschijn en als 't ware een groot vierkant gat sloeg in de donkere dennen aan den overkant. Jean tuurt en kijkt en warempel daar ziet hij nu in de verte z«s duiveisgestalten door elkan der dansen en allerlei grimassen maken. »Wacht een beetje", dénkt onze Jean »qaar moet ik bij wezen!" en met een wip is hij in de dennen. Jas, vest en broek uitgooien, de duivelskap met de roode horens opzetten en het eindje touw met de zeven knoopen te voorschijn halen is het werk van een oogen blik. Als een haas gaat het langs het voetpad, in weinige minuten bereikt hij den anderen heuvel, smipt voorzichtig door de dennen den anderen eenige passen voorbij, komt onge merkt van achteren bij hen en voegt zich dansend en springend bij de zes andere duivels. Wat de anderen deden deed Jean juist als zij alles namaken, armen en beenen be

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl