Historisch Archief 1877-1940
DB AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
ii| '
eigen architektuurst$l te vinden in de
Eenw onmogelyk is, en waarom.
Uitmuntend is, op blz. 144, de herinnering, dat
3e meest gewone zaken kunstvoortbrengselen zijn.
i Blz. 196?97 had wel eenjge lof aan de ruggen
4er XYlile-eeuwsche stoelen mogen gegeven
worten, die (opgevuld) u zoo rustig doen zitten, en
afgerond) u toelaten uwen arm over hen heen te
Ziedaar eenige chicanes. Hadden wij alles
will$n aanhalen, wat wij toejuichen, wy hadden
,4«t halve boek moeten uitschrijven.
ehier de inhoud"stafel: l. Over versiering in
liet algemeen: l Inleiding, 2 Smaak, 3 Wetten
TWQ versiering, 4 Over de kleur, 5 Over den
Vorm. II. De woning in vroeger dagen: l De
Vaarde der geschiedenis, 2 De woning der ouden,
8 De woning in de middeleeuwen, 4 Renaissance,
5 De XVÏde en XVÏIde-eeuwsche woning.
til. Onderdeelen: l De XIXde-*eeuwsche woning,
2 De wand, 3 Onderdeelen van den wand, 4 Vloer
en plafond, 5 Meubels, 6 Aan de Hollandsche
Trouwen en meisjes. ALB. TH.
V A K I A.
Eea Franseh dichter van de school der dêeadents,
ie heer Gustave Kahn, heeft een bund«l verzen
feitgegeven, getiteld Les palais nomade»." Wat
8eze titel ondersteld wordt te beteekenen, wordt
uiteengezet in een brief, door den dichter aan de
btaden gericht, als begeleiding van zijn present
exemplaar.
Het is de eerste poging om in rythmischen
vorm tafereelen te vereenigen van een geestes
toestand, die een eigen en onverdeeld leven bezit,
?mder dat in eenig deel van het boek het
onderinaep afdwaalt."
n verder, moeielijk te vertalen:
»Ces rapsodies traeent l'éveil d'un tre a la
paaaon définitive-r-par les decors de la vie
sensationnelle actuelle, par les vocations de la
légende, par une ducation esthétique complexe,
je personnage unique s'explique, s'analyse, se pose
1 6t s'expansionne dans la femme."
De verzen zijn niet duidelijker dan deze ophel
dering. De uitgevers, Tresse en Stock, hebben de
onvoorzichtigheid gehad, een exemplaar te
zen4on aan den ouden bekenden chansonnier
GusJiÉwre Nadaud, en deze heeft geantwoord met een
(wemplaar van zijn eigen werken, en dit versje:
Quand vous ditez les ceuvres
Des poètes dêeadents,
Vous avalez des couleuvres
Et vous vous mettez dedans.
Cher Stock, tenez-vous en garde
Contre tous ces ahuris ;
Comptez sur la vieille garde
Bien plus que sur les conscrits.
GUETAVE NADAUD.
Het versje van Nadaud is minder goed dan de
meeste in zijn bundel. Een blad, dat het voor
Kahn opneemt, brengt aan Nadaud een versje
in herinnering, dat deze eens zelf van Lamartine
ontving, toen hij eene uitnoodiging van den ouden
? dichter vergeten had om bij prinses Mathilde te
gaan dineeren. Lamartine schreef op zijn kaartje
deze woorden, eene toepassing op Nadaud's be
kende liedje Pandore ou les deux gendarmes.
waarvan het refrein is: Brigadier, vous avez
raison!:
Un jour Ie vaincu de Pharsale
0 M'offrit un souper d'un ecu ;
Le vin est bleu, la nappe est sale,
Je n'irai pas chez Ie vaincu.
* Mais que la cousine d'Auguste
M'invite en sa noblo maison,
^'accours, j'arrive a l'heure juste.
Chansonnier, vous avez raison.
Francois Coppée heeft weder een historisch
drama in verzen gereed, getiteld Pour la Couronne.
Het manuscript is reeds in handen van den heer
Porel, directeur ean het Odéon, de eerste voor
stelling zal in October plaats hebben. Voor de
hoofdrollen worden Paul Mounet en Marais, be
nevens Mad. Tessandier genoemd.
De Morning Neivs beweert, dat Christine
Nilsson bij het sluiten van haar huwelijk zich het
geheele beheer over haar vermogen, dat op 5
millioen berekend is, heeft voorbehouden. Haar
echtgenoot bezit niets dan zijn adellijken titel.
Met het begin van zijn vierden jaargang brengt
de Leeswijzer het bericht, dat de heer Gosler
wegens drukke werzaamheden als Hoofdredakteur
aftreedt. Voor de velen die in den ijver en de
wakkerheid van den oprichter een der voornaam
ste oorzaken meenden te moeten zien, door welke
de Leeswijzer zich spoedig een goeden naam en
een goede plaats in de wereld van Kunst en Let
teren had weten te verwerven, zal het eene ge
ruststelling zijn, te vernemen, dat de heer Gos
ler zijne medewerking niet aan het tijdschrift ont
trekt. Hoofdredacteur wordt nu de heer A.
Winkler Prins, die ook het aandeel, dat de II.II.
Smit Kleine en Dr. Ch. Dozy in de redactie
hadden, overneemt. Het tijdschrift blijft ondanks
deze verliezen nog over tal van goede krachten
beschikken; het eerste nummer van den nieuwen
jaargang levert er het bewijs van, en eene cir
culaire door de uitgevers verspreid, brengt het
goede van de vorige jaargangen in herinnering
en belooft evenveel voor de toekomst
Verledeii week, op den avond dat het
EdenTheater te Brussel heropend werd, had aldaar een
zonderling ongeval plaats. Het geheele papieren
tableau van het plafond liet, waarschijnlijk door
de werking der warmte op het versche plaksel,
los, en zweefde neder op het publiek in het
parterre. Het rumoer dan was onbe schrijfelijk, en
de bezoekers der loges vermaakte zich, na den
eersten schrik, met het gezicht der golvende
papiermassa beneden hen, die aan de acte van
den storm in de Africaine herinnerde.
Tegen het vertrek van Patti uit New-York zijn
op de boot, waarop zij zich zou inschepen, do
kajuiten aan d* hare grenzende, met het drie en
vierdubbele van den prijs betaald, en van alle
plaatsen op de boot is het tarief verhoogd. De
diva, dit vernemend, heeft beloofd, dat zij niet
enkel solleges en gamma's maar ook melodiën en
operanummers zou zingen. Zelfs werd beweerd,
dat zij gratis, als de boot vertrok, een lied zou
ten beste geven, of ten voordeele der bemanning
aan boord een concert zou geven; dit wordt
echter, wegens Patti's bekenden financieelen aan
leg, betwijfeld.
In de algemeene vergadering der G
the-Gesollschaft, te Weimar, Zaterdag gehouden, is door
Prof. Erich Schmidt verslag gedaan over eene
vondst van buitengewoon belang. In de Nation
wordt door Otto Brahm het verhaal van de ont
dekking als volgt gedaan:
Eenige maanden geleden ontving Prof. Erich
Schmidt bericht, dat te Dresdon opmerkelijke
papieren uit Göthe's nalatenschap bestonden. Zij
waren in het bezit van den heer von Göckhausen,
een achterneef van freule von Göckhausen, in
Göthe's tijd hofdame te Weimar en door haar
slecht figuur en goed humeur in der tijd eene zeer
bekende persoonlijkheid. Te Dresden, heette het,
werden nog afschriften van Götke's werken be
waard, die wellicht niet veel nieuws zouden op
leveren, maar toch de moeite van het doorkijken
waard waren,
Het voorstel was niet zeer aanmoedigend, maar
de ijverige professor ging er toch heen, om de
documenten eens te zien. Het eerste onderzoek
leverde enkel identieke copieën van bekende
gedichten. Reeds meende Prof. Schmidt het on
derzoek maar op te geven, toen hij plotseling
iets ongewachts vond, scènes uit Faust en wel in
atwijkenden vorm.
Freule von Göckhausen had, onder hetgeen zij
van Göthe overschreef, ook tooneelen uit Faust
gehad, die reeds in 1775 in het eerste
prozaontwerp gereed waren. Göthe zelf schreef in
1798 over deze tooneelen aan Schiller: Mijn
Faust heb ik een goed eind verder gebracht.
Het oude zeer verwarde manuscript is afge
schreven. Daarbij nu komt een zeer zonderling
geval voor. Eenige tragische tooneelen waren in
proza geschreven; zij zijn door hun natuurlijk
heid en kracht, in verhouding tegenover het
andere, volkomen ondragelijk. Ik trachtte daarom
ze in rijm om te zetten, waar dan het denkbeeld
als door een sluier doorblinkt, en de onmiddel
lijke werking van de reusachtige stof wordt
gedempt."
Deze proza-tooneelen, vooral de geheele
kerkerscène in haar oudsten vorm, hebben wij thans;
een der merkwaardigste documenten uit Götho's
jeugd, eenvoudig, krachtig en tragisch. De vondst
omvat twintig tooneelon, daaronder bijna al de
tooneelen, waarin Gretchen optreedt.
De National Gallerie te Berlijn zal binnenkort
aanzienlijk verrijkt worden, en wel met de be
roemde fresco's uit de villa Bartholdy te Rome,
welke er in de jaren 1811 tot 181(i door
Overbeck, Cornelius, Schadow en Veit geschilderd
werden. De Casa Bartholdy wordt, met talrijke
andere gebouwen, omvergehaald, om plaats te
maken voor het monument van Victor-Emmanuol.
Bij deze gelegenheid was er veel gevaar, dat deze
eerstelingen der zoogenaamde Nazarenerschool,
waaraan zich het herleven der nieuwere religieuse
schilderkunst vastknoopt, zouden vergaan. l)c
Pruisische regeering heeft met het oog hierop
de fresco's van den eigenaar der villa gekocht,
om ze voorzichtig van den muur te laten losmaken
en naar de National-Gallerie te Berlijn te laten
brengen.
Van Cornelius is daarbij een Jozef, droomen
uitleggend", en Jozefs herkenningstooneel met
zijn broeders"; van Overboek Jozef door zijn
broeders verkocht" en de allegorie der zeven
magere jaren," ; van Schadow, Jozef iu de ge
vangenis en Jozefs bebloede rok" ; van Voit de
zeven vette jaren" en Potiphars huisvrouw."
De Pruisische regeering hechtte er aan, deze
werken uit de jeugd van beroemde mannen, het
weder ontluiken der Duitsche kunst, te bezitten.
Te Döbling bij Weenen overleed den 18den Mei
een geleerde, die een Europeesche beroemdheid
in zijn vak was, en dien persoonlijk ongeveer
niemand kende. Alleen van tyd tot tijd las men
in de handelingen der Keizerlijk Oostenrijksche
Academie van Wetenschappen, dat het lid Dr.
August Pfizmaier eene verhandeling had ingezon
den over eene Chineosche Keizersdynastie, eon
datum uit de Chineesche geschiedenis, een merk
waardig werk uit de Chineesche letterkunde. Deze
geleerde is, 80 jaar oud, gestorven. Hij was niet
alleen Oriëntalist in den rnimstcn zin, kenner van
bijna alle Oostersche talen, maar ook zoozeer
Chinees, dat hij zelfs geen andere d*an Chineesche
couranten las. In 1871 informeerde hij, naar
beweerd wordt, bij een vriend, wat er toch
aan was van een grooten oorlog tusschcn Frank
rijk en Duitschland, waarover de Chineesche bla
den het zoo druk hadden."
Een ambtenaar tor koninklijke bibliotheek te
Berlijn, Dr. Karl hdodor Giidertz, heeft een reis
ten einde gebracht, die hij met ondersteuning van
hot ministerie van eeredienst en van de Academie
van wetenschappen had ondernomen. Gadcrtz heeft
vroeger eene geschiedenis van het Nederduitschc
drama" geschreven en verkreeg in hot voorjaar
van 1885 de opdracht om in alle bibliotheken van
het buitenland stelselmatig nasporingen te doen
naar zeldzame of tot dusverre onbekende monu
menten van Duitsche letterkunde. Hij heeft met
dit doel bibliotheken in Scandinavië, België,
Nederland, Engeland en Frankrijk bezocht.
Na zijne reis is hij thans bezig, als vrucht zijner
ervaringen een groot Repertorium" van
hibliographischcn aard samen te stellen, oen soort van
register van alle vondsten in de buitcnlandsche
bibliotheken, dio op Duitsche letteren, op drama
en Nederduitsch" betrekking hebben.
De groote schilderij van Munkaczy, De laatste
oogenblikken van Mozart," waarbij hij indertijd
te Parijs Mozarts Jicquicm beeft laten uitvoeren,
is voor G0,000 francs verkocht aan generaal lïiissell
Alger, gouverneur van Michigan.
Door de H.H. J. H. Hinse, W. Meerwaldt en
J. H. Hinse Jr. is met medewerking van den
schilder Marinus Heyl te Amsterdam, bij den heer
C. L. Brinkman eene serie platen uitgegeven,
getiteld: De Vrye Hand, het teekenen naar
platen op de lagere school. De nieuwe methode
bouwt op zuiver meetkundigen grondslag, en heeft
ten doel, het oog der leerlingen te gewennen aan
het goed waarnemen van vormen, en de hand te
oefenen in het zuiver weergeven daarvan.
Dit geschiedt met eene zeer geleidelijke op
klimming der moeilijkheden, welke aanvankelijk
vooral gezocht zyn in de richting der lijnen,
terwijl alle eentonigheid vermeden is door vele
aantrekkelijke figuren, die in hoofdzaak dezelfde
oefening betreffen."
De voorbeelden zijn op groote schaal en op
fraai getint papier zóó uitgevoerd, dat elk num
mer werkelijk het voorkomen van eene teekening
heeft, zoowel wat uitvoering als wat kleur van
lijn betreft. Kleuren, als niet tot dea vorm
afdoende, zijn geheel vermeden.
De methode is bestemd om aan de lagere scho
len, herhalingscholen en aanvangsklassen van
teekenscholen alles te geven wat zij voor het
teekenen naar platen behoeven.
De prijs van den cursus, die uit 150 platen
bestaat, is f 30.
Friedrich Spielhagen heeft een nieuwen roman
gereed, Noblesse oblige. Het is een historische
roman, alzoo een nieuw veld, dat de gevierde
romanschrijver betreedt. Het verhaal speelt in
1813 en 1814.
Correspondentie.
D. Dank voor uw wenk; zoo als gij ziet, heb
ben wij hem opgevolgd.
Schaakspel.
No. 74.
Van A. VAN HEIJCOP TEN HAM, Haarlem.
ZWABT.
INGEZONDEN OPLOSSINGEN.
Juist is opgelost door Henri no. 72 met 72 ter
en 73 ter en 4 en 5; C. C. W. M. no. 72,
eindspel Horwitz, 72 bis en hot raadsel van Klett
alsmede 73 met bis en 3, 4 en 5, beiden te
Amsterdam. C. W. te Haarlem no. 72 faalt bij
goed tegenspel. Goed is no. 71 opgelost door
dezelfde te Haarlem. H. J. d. H. no. 72 met 73
bis en ter met 4 en 5 (eindspel Horwitz volgende
week); S. no. 72, met bis, de volledige stand is :
W. K. c8, Pd. b7, en dG, R. hs en cl, D. el,
pions a2 en g5, (8) zw. K. d4, Pd. dl^ R. bl,
pions a5, b6, c2, d3, do, e(3, f7 en g3 (11). Ook
is goed opgelost cindspel Horwitz, het raadsel met
no. 73 en bis met 3 en 4, beiden te Amsterdam;
Floiiügafed te Kaatsheuvel no. 72, L. W. v. H.
te Delft no. 73 met bis en 3, 4 en no. 9.
g
BRIEFWISSELING.
Ilenri te A. De zekerste weg is om des
Woonsdags niet te laat do verzending aan het bureau
te doen. De drukfouten van no. 72 bis hebben
wij roeds aangeduid. Uwe vorige oplossingen
waren gOC(i.
S. te A. Veel dank. Volgt volg. week.
a b o d e
WIT.
Wit speelt voor en geeft in drie zetten mat.
(Wit 7 en Zwart 4 stukken met K. e4.)
OPLOSSING VAN SCIIAAKPROBLEEM No. 71
van James Rayner te Leeds
l g4 e2! cG có; a) 2 D. a2 f, Pd. of P. c5 of K. e4; 3 D. a8 of X e6 f mat.
a) l Alsboven,eG e5;b) 2 d7 bG f, K. eG; 3 c2 gG -j- mat.
b) dito, hl 43; c) 2 c2 cl f, K. of Pd. X D.; 3 o2 X W of c4 X eG mat.
No. 72 bis van dezelfde: l h5 X ^> e" ^i (d 2 el e4f,onv..3 dG b5 mat.
d) h5 X f ? > W3 5;
;' t> onversch.;
e) Als bov. ; a5 al; f) 2 et 1)4 f, t!4
f)
g)
h)
i)
r>-3 g2 g); 2 el hl t, K. onv.;
(13 (12 : h) 2 el X <&, <14 ef> ;
bl
t, onv.;
3 R. of 1). zet mat.
3 b4 f4 f mat.
3 1). of Pd zet mat.
3 d2 f4 j mat.
3 el al of X g3 t
mathet laatst gedaan heelt, in tut geval Kan net niet anuers aan 11 t>
gen passant f5 op l'G en 2 R. <13?e2 f mat. No. 72 quatcr: Eindspel
a7 aG 1) (Na l c5 X b5 kan w't niot winnen, als zwart op a8, a7,
gaan) 2 f4 b8, aG a5; 3 b8 c7 f; a5 aG; 4 c7?bG, b.">
Pd. speelt; 2 R, of D. zet mat.
No. 72 ter 2zct van Philiip Klett. De aardigheid is hier dat men berekenen moet, welke zet zwart
het laatst gedaan heeft. In dit geval kan het niet anders dan t'7 i'5 geweest zijn en volgt l cG ><
Eindspel van 15. Horwitz l c5 cG,
b7 en b8 heen en weer blijft
b4; 5 a3 X M, a4 a3 ;
(J b4 b5 f mat. liij l zwart a7 aS volgt 2 c(3 bG, b."» b-i; 3 a3 >( b4, al a3; 4 f4 e5.
a3 a2 ; en 5 cG b7 en wint.
Schaak-Pinkstcrbloempjcs geplukt in het Binnen- eu Buitenland.
No. l 2-zet van Frans Herben, Sittard. Wit K. dl, Pd. e3 en c4, T. bG, R. a3, P. d3 en g.'ï(7,
Zwart K. d4, pion d2 (2 mot K. (14.
No. 2 3-zet van E. A. Schmitt. Wit K. h3, D. cl, T. c5, Pd. r,7, pions 1)3 en g3 (G. Zwart K. d3,
Pions b4, bf>, cG on f4 (5 met K. (13.
No. 3 Schaakschorts van Frits Hoffmann. Wit K. c4. pions c7, dG, e7, fG en g7. (G. Zwart Koning
eG. In drie zetten mat.
No. 4 3-zet van J. Pospisil en J. Kotrc. Wit K. a8, D. al, R. c2 en c7, Pd. c3, P. b5 (G. Zwart
K. cf>, Pd. bl en e.r), Pions a3, aG, en dG (G met K. cö.
No. 5 Eindspel van Ace Perdu te Madretto. Wit K. f4, pion h7. Zwart K. g2, pion h2. Wit heeft
in alle problemen de voorzet en "wint in het eindspel.
Evans-Gambiet gespeeld te Rotterdam, 23 2) Geestige vinding van Andersscn. Steinitz,
April 11. tusschen D. (wit) en v. W. (zwart). in de 7e matchpartij tegen A:1 nam de
aangeo2 c4
gl f55
fl _ c4
b2?b4
c2 c3
o_o
d2 d4
c3 X d4
d4
cl
e7 e:>
1)8 cG
f8 c5
c,5 X M
b4 c5
d7 ?- dG
eöX d4
cöbij
d5 1) cG a5
b210 g8 e7
21 C7 d8
cÏ2 22 c5 cl
e2 23 gG o5
g-tt(4,25 c8 X g!
2'' d8 1)5 !
27 b<S X l)<">
e2
h5
(14
fG
d2 (14 20 f 7 fG
C4 _ Of, ;j() bG b8'.J
, , _ d3 11 ~ o o e.~> eG 31 g4 e2
bl c3 12 e7 gG fl f2 32 e2 d3
c3 o2 13 c7 c5 f l f5 33 b8 f'8
al cl 14 a8 b8 g2 g4 31 f'8 f5 (5
dl (12 15 bG c7 h2 h4 35 h7 hG
e2 g31G 1)7 1)5(1 cl -- el 3G g8 X f
b2Xg7(217 g8 X g7 gl gi> 37 hG X g">
g3 h5|18 g7 h8 h4 X Sr> :!8 f(> X fi>
(12 hG 19 f8 g8 f2 X £> ;!'> d3Xf'>
f3 g520 d8 ;< g") (3 el fl 40 verloren.
Ij Hier moet noodzakelijk 1G . .. f7 fG ge
beuren.
boden II. niet, maar speelde f7?fG. waardoor
hij zich langer kon verdedigen, evenwel niet
redden.
3) Op 20.. gG fó, ofg8 g7,volgt terstondmat.
4) Geestige vinding niet van A., maar van I).
zelf, die hem echter do partij had kunnen kosten!
5) liet plan van verdediging, dat zwart hier
maakt faalt alleen daardoor, dat hij niet vooruit
berekend had het vastzetten van zijn R. bij den
40sten zet. De kamen voor wit waren echter
zoo sterk gerezen, zooals uit een vluchtig naspel
bleek, dat do verdediging voor zwart hoogst
moeilijk was.
Vervolg van don strijd tusschcn St. Petersburg
en Londen:
Zie onder probleem Gi>.
Zw. Londen. W. Londen. St. P.
e7 c8 20 el fl eG c.~>
Ii7 Ii5 21 bl?d2 b.8 hl
Wit St. P.
20 ....
21 fl el
t'7 f G
22 a2 a3 hl X gl
Allerlei.
ONGEWASSCIIEN SCHOONHEDEN.
De Vossixclte Zeititiiy heeft, gelijk vele Duitsche
bladen, tj Parijs een corresjjondent, die van
waarheid en f'antazie" geregeld eoi smakelijk
brouwsel opdischt. waarbij dan, ten gerieve der
Duitsche lezers, Parijs en de Parijzenaars er ge
woonlijk zeer slecht afkomen. Hij knoopt ditmaal
zijn verhaal vast aan een anecdote, in den
Pruisischcn landdag verteld, waarbij sjirake was van
een burgemeester in Posen, die zich niet her
innerde, wanneer hij zich de laatste maal
gewasschen had.
Voor het volk daarginder mag dat iets
vcrwouderlijks zijn, hier te l'arijs is het iets gewoons
en allcdaagsch, althans voor het grootste deel der
wegens hare schoonheid bewonderde vrouwen.
Deze wasschen zich nooit, absoluut nooit. Gezicht,
hals. boezem, schouders worden alleen 's morgens
met een doek voorzichtig even afgeveegd, on dan
met eene fijne zalf ingewreven. Zij zijn dan frisch
en jeugdig, verblindend wit of teedor rose getint,
de regelmatige vormen komen in de volle schoon
heid harcr rondo lijnen te voorschijn. Slechts
ns in het jaar, gewoonlijk tegen het eind van
den herfst, beginnen wangen, borst en de rest wat
weerbarstig en verwelkt te worden, en onge
wone plooien te vertooncn; dan verdwijnt de
schoono dauie en sluit de deur voor elk bezoek:
madame is ongesteld."
Na eenige dagen echter verschijnt zij weder,
als nieuwgeboren, scliooner en jeugdiger dan ooit. Zij
heeft een verjongingsknur, eene stukadoorsoperatie
doorgemaakt, waarvan niemand iets vermoedt,
behalve de man, die er een paar duizend francs
voor betaalt. De schoonheid zijner vrouw is na
melijk een kunststuk van de imtiiïleiise. Zoo heet
namelijk de kunstenares, die gezicht, hals, borst,
schouders en armen met dikke lagen email belegt;
deze vast aandrukt, vormt, polijst, afrondt, kneedt
en beschildert. Het gchcele bovcngedcelto van