De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1887 24 juli pagina 5

24 juli 1887 – pagina 5

Dit is een ingescande tekst.

No. 526 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. In Engeland wordt van teekenboek_en meer werk gemaakt dan bij ons Onder toezicht van den historieschilder E. J. Poynter, van de RoyalAca<iemy wordt een serie van zulke boeken uitgegeven. In den Cowrier de l'Art van 15 Juli wydt de leer D. Franken te Parijs een artikel aan het stedelgk museum te Haarlem. Een van de beste medewerkers van de Gasette des Beaux-Arts, RenéMénard, is overleden. Denzelfden dag stierf Charles Clement die voor de Journal fles Débats over kunst schreef. Het auteurshonorarium van eene kroonprinse?. Voor het groote werk Die Oesterreichisch-ungarische Monarchie in Wort und Kld." onder hoofd redactie van den kroonprins Rudolf van Oosten rijk uitgegeven, zijn eènige kleine bijdragen ge leverd dó<)r de echtgenoote van den redacteur, prinses Stéphanie. Volgens het Berl. Tagbl." wilde de -redactie aan deze ongewone medewerk ster gaarne het gebruikelijk honorarium zoo als aan de andere medewerkers uitbetalen. Op welke wyze kan men dit echter eene kroonprinses doen -toekomen?? Déedaetie vond een aardigen uit weg. Op voorstel:van.den'regeeringsiaad v. Wei* len werd,: haar het honorarium, in den vorm van -een spaarboekje op den naam van haar dochtertje de aartshertogin Elisabeth overhandigd. De kroon prinses spheen hierdoor zeer aangenaam verrast en beloofde haar eerste eigehverdiende geld zorg vuldig voor hare dochter te bewaren. Een hoogst zonderling ziekteverschijnsel werd Woensdagavond in het Berlünsch geneeskundig genootschap door professor Mendel, bekend door .zijn behandeling van zenuwlijders, medegedeeld, dat bij de aanwezige artsen de levendigste be langstelling wekte. De pationt, een welgesteld ambachtsman, verliest 's morgens met klokslag van 9 uur de. spraak en het gehoor en blijft doof-stom tot den volgenden morgen 6 uur. Van 6?9 uur, dus gedurende drie uren, hoort en spreekt hij zooals elk gezond mensen. Deze ziekelijke aan doening kreeg hij verleden jaar in de paaschdagen ten gevolge van een aanval van epilepsie. De eerste maal begon deze tijdelijke doofstom heid 's avonds om 8 uur, daarna om 5 in den namiddag, later om 3, toen om l uur en eindelijk iu Juni 1886 om 9 uur 's morgens. Deze toestand was echter steeds om 6 uur 's morgens geindigd. dus langer dan een jaar is deze zieke van 6?9 uur een volkomen gezond mensch geweest die aijn vijf zinnen geheel tot zijn gebruik had, de overige 21 uren is hij doofstom. Zijn geestvermogens hebben tot nogtoe niet ge ? leden. De oorzaak van dit ziekteverschijnsel moet volgens prof. Mendel niet gezocht worden in de hersenen, zelfs niet in die gedeelten welke met <le spraak en het gehoor in bijzonder verband staan, maar in een tijdelijke verlamming der ge leidende zenuwen. Bg dezen reeds zoo zonderlingen toestand voegt zich nog een ander merkwaardig verschijnsel. Zoodra men den patiënt op een be paalde plaats van het-rechterliajiègewricht drukt, krijgt hij krampachtige aandoeningen; drukt men dan weder op een bepaalde plaats aan den rechterbovenarm, 4an houden de krampen onmiddellijk op. Professor Mendel nam tot verwondering der aanwezenden en met hetzelfde gevolg hiervan tweemaal de proef. Een verklaring van dit ver schijnsel kon hij niet geven. Het geheele ziekte verschijnsel noemde hjj hystero-epüepsio, wat bij vrouwen menigmaal, bij mannen zeer zelden voor komt. Een enkel geval is slechts bekend, dat eenigszins met het bovengenoemden overeenkomt. Ofschoon deze ziekte, zooals do meeste zenuwziekten duister en onverklaarbaar is, hoopt professor Mendel toch den man te genezen. Do door den Paus geheiligde gouden roos, die verleden jaar aan de koningin-regentes van Spanje werd geschonken, kreeg dimaal mejuffrouw Caldwell te Waddington in de Vereenigde Staten, die 1.500.000 dollars besteed had voor het oprichten van een katholieke hoogeschool. Dit is de tweede maal dat een ongekroond hoofd de gouden roos ontvangt. De eerste keer werd zij aan de echtge noote van generaal Sherman geschonken. De Union Artistique te Parijs. Volgens den Figaro zal de Club des Mirlitons" van de place Vendóme, die hoofdzakelijk uit rijke kunstenaars «n knnstvrienden bestaat, en jaarlijks een ten toonstelling van de werken zijner leden in zijn zalen opende, zich vereonigon mot den Csrcle Imperial" van do rue Boissy d'Anglas, welks tuinen op de Champs Elysées uitkomen. De vercenigde clubs zullen den naam van Union artistique" voeren. Edouard Pailleron, de geestige schrijver van ,'Le monde oül'on s'cnmiio", heeft een nieuw blijspel .geschreven. Het heet Souri" en zal het volgend speelseizoen in het Théatre Francais voor hot eerst worden opgevoerd. De Précm-feur vermeldt het overlijden van den beroemden schilder Nicaise de Keyser. Hij word in 1813 geboren en was een der voornaamste Belgische historieschilders, die in den tijd toen Antwerpen nog meer dan nu door Duitschc schilders bezocht werd, veel invloed op de Duitsche schilderkunst hooft geoefend. Zooals do nog meer beroemde Gaillait was hij een voor stander van het modern coloriet, dat behalve te Parijs ook in Antwerpen werd gehuldigd en later door de geheele wereld burgerrecht ver kreeg. Onder de talrijke werken door hem nage laten, bekleeden de versieringen van de trap in het Antwerpsche. museum, een schilderij den slag bij Woelingen voorstellend, alsook do staalgravures Van Dijck afscheid nemend van Ilubens" en De school van Raphaël'1 een voorname plaats. De Keyser schilderde ook veel portretten van vorstelijke personen en o. a. bezat hij do Pruisi sche orde pour Ie mérite. Het oordeel over zijn schilderstukken is tegen woordig niet onvoorwaarwaardclijk gunstig. Ken overdreven gebruik van trucs", zonder innerlijke diepte van gedachten, wordt hem door sommigen verweten, alsook een schitterend maar te gelikt coloriet. Ofschoon deze aanmerkingen niet geheel zonder grond zijn, zullen zij toch den roem van den meester geen afbreuk doen. Hij was een der groote voorgangers, die den een na den ander langzamerhand ten grave zag dalen. Een nieuw manuscript van Aristoteles is onlangs ontdekt, volgens eene mededeeling in den Parnassos" van den directeur van het gymnasium, Constantinides uit Philippopel. De bezitter is de heer Siankunes, die het met eènige andere in de nala tenschap zijns vaders vond, en, ofschoon de waarde er van hem onbekend was. het zorgvuldig bewaarde. Het manuscript, op perkament geschreven, is 180 bladen groot en bevat de vier boeken Over den hemel" de twee~ welke over Ontstaan en vergaan" handelen en de drie boeken Over de ziel"; alles geheel volledig. Het manuscript schijnt in do 13e ol 14e eeuw door een monnik geschreven te zijn, zooals de vrome opschriften onder de boeken doen vermoeden; Het behelst vele nieuwe leeswijzen en opvattingen, die gedeeltelijk goed zijn en de voor keur boven de oudere verdienen. Veertien dagen geleden heeft men het kruis van de Pieterkerk te Weenen afgenomen om i het opnieuw te vergulden. In den bal onder het f kruis, die een meter doorsnede heeft, werden ver scheidene oerkonden gevonden, die van groote waarde zijn, daar een dezer oorkonden licht ver spreidt over den architect der kerk. In den bal be vonden zich twee groote koperen platen met inschriften, benevens een looden bus een perkament inhoudend en nog twee koperen bussen. De con servator professor Alvi Hauser die het gevondene onderzocht en de twee koperen platen ontcijferde, waarvan de een betrekking heeft op het leggen der eerste steen, de andere het eindigen van den bouw in 1707 vermeldt, deed bij die gelegenheid een zeer belangrijke ontdekking. Tot nu toe werd Fischer v. Erlach voor de architect der Pieters kerk gehouden. Deze naam is echter op de plaat, welke al de namen van hen, die er aan hebben medegewerkt, bevat niet te vinden, maar vermeld dje van drie anderen r Francesco Martinello, Francesco Janckl en Bernhard Oef tel. De latijnsche in scriptie op de plaat vormt een chronogram, zoodat de Latijnsche letters van elke rij het getal zeventienhonderd zeven aanduiden. Dit chronogram wordt 33 maal herhaald. Professor Hauser heeft de inscripties in het Duitsch vertaald en tevens voor het overdrukken van het origineel zorg ge dragen. Schaakspel. No. 82. Van G. L. DE BOER te Heerenveeïv* Oorspronkelijk en zeer mooi! ZWART. 2-zettigo Problemen. ' Ka;..82 bis van 'S. te Amsterdam. ,Wit K?:g2. D. g5, T. a4 en 16, Pd c7 en c3, : VS, P. e^'en f5 (9. Zwart K. c'5. R. c4, PJ. fl, P. b6, cö(5 met "No. 82 ter van P. K. Bakker te Wervershoef. (Tijd. Wit K. d2. D. a5, R. d5 en h2, Pd. f4 (5. r Zwart K d4, T. e5, P. c4 en c7. (4metK.d4. No. 82 quater van H. J. den Hertog. Amsterdam. Wit K. h5. D. g7, P. d3 en f2 (4 zwart K. f5, P. OJG en hG. (3 met K. f5. Wit begint in alïe deze problemen. INGEZONDEN OPLOSSINGEN. Juist is opgelost door W. v. II. te Delft no. 79 met 7!)ter; Jan van F, en Julien R. beiden no. 80; C. C. W. M, no. 79 met bis en ter en qnater, idem H. J. d. H. en C. T. v. H. allen te Amster dam, Flenugafed te Kaatsheuvel no. 80. C. T. v. H. en Mei" te Amsterdam no. 80 met bis, ter en quater, alsmede no. 81 met bis, ter en 81 quater; in no. 81 moet bijgevoegd worden een witte pion op hG ter vcrijdeling eener neven oplossing. Voorts het getal stukken van wit in plaats van 8 op cijfer f) te willen stellen. W. v. H. te Delft no. 80 niet bis ter en quater. _ , WIT. Wit speelt voor en geeft in vijf zetten mat. (Wit 6 en Zwart 4 stukken met K. c!5.) OPLOSSING VAN SCHAAlCPROBLEEM No. 80 Van Geo J. Sïater te Bolton. ?Wit f7 g8!, f4 eG 1) 2 hG f7 f. mat., ft) i'7 g8, e7 ef> 1) * th vboven, f4 elders; 2 g8 (15 .mat. v.6) Idem. aG a5; 2) ' Idem, f5 eG; 2 g8 bh «at. " 7) klem, gG gS f; 3) Idem, f5 elders: 2 c3 ?- el mat. 4) Idem, e7 eG; 2 g8 f8 mat. ;'. No. 80 bis van denzelfden. - ' l c3 bo, eG X «M; 5) 2 d4 X c4 f mat. 7) c.'i b3, 1)4 elders; 2 d4 d5 f mat. 5) Als boven, eG f6; G) 2 g5 e3 f mat. 8) Als boven, a5 speelt; 2 dG c4 f mat. G) Idem, eG e7; 7) 2 g5 )< e 7 f mat. 9) Idem, c8 speelt; 2 dG f7 f mat. 7) Idem, bl cG; 8) 2 1)3 bó-fmat. 10) Idem, d3 d2; 2 b3 e3 f mat. Bij l b7 hl faalt door eG X dG! Bij l a7 b8 faalt door e5 X ('4, 2 dG b"> f. 08 X b5 geen mat. No. 80 ter van H. en E. Bettmann. l e2 c2, g5 g4 f 8) 2 f3 X f4 t mat; 11) c2 c2, hl f2 12) 2 f3 X f-1 t mat. 8) Als boven, f4 e5; 9) 2 f3 o3 ; 12) Als boven, cGofd7 dG; 2 c8 e7 9) Idem, f4 e3; 10) 2 f3 e2 ; 13) Idem, cGXc5; 2 c3 X c5 10) Idem, hG i'5; 11) 2 f3 g4 .. ; 14) Idem, __ Anders; 2 c.'i d3 ., l e2 e3 faalt door f4 e5 en l b8 e5 door hG )( g5. No. 80 quater van T. Taverner. Bij l zw. 1)3 l>2 volgt al v a3 mat. l gl al, bl c5; 15) 2 hl e7 f mat; 17) gl al, a3 b5; 2 c7 a'>' f mat, 15) Als boven, l>4 a4; 10) 2 i'3 t'4 ; 18) Mem, a3 c4; 2 o5 - (13 19) Als boven, a3 Elders 2 hl?e7 ; 20) Idem, a5 a4; 2 al c3 Stand der Ge partij, gespeeld in bet Amorikaansche Tornooi van 1857. tnsscbcn Louis Paulsen (wit) en Paul Morphy (zwart), va den 2()sten zet van wit. Wit K. hl, T. dl on a2, D. aG, U cl, pions bl. <:3, d2, 12, C! en hl'. (11 Zwart K. g8, T. gG en e8, R. b6 en h.'!, pions a7, c7. cG. i'7, g7 en 117. (11 Zwart speelt voor eu geeft j A. hl - gl. cl fl. ; 2 g7 f8 f mat, '2 c3 bó f mat. 2 hG X f5 t mat^ l ha 2 g2 3 gG 4 g2 5 f 2 6 g2 X ^ t "" t g2l x fa't fl K. «i mat. fl c2. el. mat. Do twee eerste zetten door 1) Andere zetten kannen evenmin in zes zetten mxt Morpby gedaan, is hem een mat in vier zetten ontsnapt. Het is opmerkelijk dat niemand der vele beoordeelaars van M's partijen, in den aangegeven stand ontdekt heelt, (bit zwart op tweeerlei wijze mat kon geven. Het mat a door Zukertort roods in 1,S!_!, bij hft naspelen der partij opgeteekcnd, liet hij tijdens hot Weener Tornooi in 1882 aan Paulsen zien, die ? er zelf over verwonderd was. en deelde het nu onlangs mede. naar aanleiding t&r. niode<b:eli:ig van dea Heer Bauar te Wcenen. die mat B geVondcn heeft. Het, laatste is een zet lifflfer, maar oafcgeazoggoü.jk fraaier. 2) Eènige zet. Ook hier nog beeft Morphy hot mat ia vier zetten niet gezien, daar de drie eerste zetten wcrkelyk gespeeld zijn. DE KUS VOOR GEHEEL TYROL. De Weener Neue Ffc'ic J'rcxx maakt in zijn feuilleton melding van een voorval, dat tijdens de laatste sclmttersl'eosten te Frankfort a. M. aldaar plaats had en hoewel letterlijk waar, den indruk eener dichterlijke idylle maakt. Tot de Tyrolers cue aan het feest zouden deel nemen, bevond zich onder de oud-schutters, dien de eerste schuttersfeesten te Frankfort in 1862 hadden bijgewoond, een krachtige vijftiger met snceuwwitton baard, dio vijf-en-twintig jaren ge leden hun aanvoerder was en den eersten prijs had gewonnen. Door do feestcommissie werd hem in een gastvrije familie een verblijf aangewezen. De persoonlijkheid van de vrouw des 1)ui/es herinnerde hem elk oogenblik aan zijn eigen vroeg gestorven echtgenoot en ook zijn jongen, zijn André, zou juist den leeftijd van den oudsten zoon hebben bereikt, ware hij zijn moeder niet sedert lang in het graf gevolgd. Hij achtte liet bijna onvergefelijk van zithzelven dat hij zijn beide jongste kinderen onder de hoede eener gouvernante had achtergelaten, om een feest te komen bijwonen, waaraan zijn tegenwoordigheid toch geen luister kon bij/cttea. Zijn gastheer en gastvrouw vonden het volko men mitii'irlijk. dat hun logéna den vennoeienden spoorwegrit rust beóoeiue; zij zagen zelfs van hun voorgenomen liozoek aan het feestterrein at' om ziel! na bet souper nog een nar met hom te kannen bezig houden. Het gesprek liep natuur lijk over het scualtcrsfcesf van vijfentwintig jaren geleden on ton slofte kwam ook nog do kus voor geheel Tyrol" ter sprake, die oen der feestjonkvrouweu liij het scheiden eon vertrekkenden Tyroler had medogogevcn. De bewuste jonge dame bad, volgens de bewering van den heer des hui zes sedert diea tijd veel trearigs beleefd dat bij het vroeger beeldschoone meisje zichtbare sporen bad Rcatergebilea. Zijn vrouw wist zelfs te ver tellen dat /ij door haar geestdrift voor het land der Alpen een goede partij was niisgcloopon, het geen haar man lachende onzin" noemde, daar een kus, voor een geheele neraameling krijgsvolk bestemd, waarlijk geen doodzonde was. De morgen van den feestelijke» optocht was aangebroken, maar-onze jubileum-schutter welde zich niet geneigd dien bif te wonen. Ver vaahet feestgewoel zoekt h\j een zoo eenzaam mogeln'ke wandelplaats op. Juist had hij pp een bank plaats genomen, toen hij in de nabijheid de stemmen van eènige kinderen vernam die onder het scha duwrijk geboomte aan b«t raketten ware». Plot seling vloog door een onhandigen slag: een der raketballen over de struiken en kwam op dan hoed van den schutter terecht. Een halve minuut later vertoonde zich een blonde krullebol tusschen de struiken om den verloren bal te zoeken; niet weinig verschrikt daar een vreemden man te zien zitten, wilde hij het gauw op een loopen zetten, toen deze hem vriendelijk riep en wenkte naderbij te komen. En antwoord op de vragen door den vreemden tot hem gericht, zeide het kind zijn voornamen en liet zich door hem op zijn - knie tillen, bij welke gelegenheid hy met verbazing en bewon dering zijn oogen op de hanenveder en het Edelweiss vestigde waarmede de sehuttershoed versierd was. De vreemde heer had daar zooveel plezier in dat hij een der witte sterren van zijn hoed losmaakte en die den kleine in de handjes gaf. Deze echter zou niet veel genoegen van het gescheak beleven, want nauwelijks was hij blijde weggehuppeld, of hij keerde weder om met een bedrukt gezichtje de bloem terug te geven. De jongen kan de waarde van deze bloem niet beseffen, hij zou ze slechts vernielen", klonk de stem eener eenvoudig gekleede dame, vermoedelijk de gouvernante der kinderen, die het knaapje gevolgd was. Bedank mijnheer voor zijn goed heid, Albert, en vraag hem excuus, wij gij hem gestoord hebt." Die stoornis was mij zeer welkom, en het Edelwoiss mag de kleine gerust behouden ; bij ons is die bloem zoo zeldzaam niet." In Tyrol?" Ja, daar behoor ik thuis. Ik heb mij laten overhalen aan de schuttersfeesten deel te nemen, doch daar ik geen vriend van drukten en feeste lijkheden ben, heb ik hier de eenzaamheid gezocht." Den optocht hadt gij toch moeten bijwonen; deze zal prachtig zijn, en zoo iets krijgt men zelden te zien." Als gij er zoo over denkt, verwondert het mij u hier aan te treffen." Daar is een goede reden voor: mijn kleine neefjes hier zijn pas ziek geweest: al die drukte zou hen dus te veel opwinden, daarom ben ik liever met hen hierheen gaan wandelen. De op offering is ook niet groot, want vijfentwintig jaren geleden heb ik een dergelijk feest bijgewoond." De schutter, die opgestaan was en langzaam naast de dame voortwandeldc, zag haar eenigs zins verrast aan. Het verbaasde hem, haar zoo openhartig over haar leeftijd te hooren spreken, iets wat gewoonlijk niet in den aard van vrou wen ligt. Zijn gezellin was wel is waar de eerste jeugd lang voorbij, maar zij had zich toch gorust voor goed in de twintig kunnen uitgeven. Daar aan scheen zij echter volstrekt geen gewicht te hechten. Mijn broeder," vervolgde zij, beweert altijd dat de tijd voor schutters- en turnfeesten voorbij is, daar zij alle politieke beteckenis verloren hebben. Ik heb niets geen verstand van politiek en kan dus over die qnaestic niet meepraten, maar mij dunkt, dat hot toch niet goed is de herhaling van dergelijke feesten tegen fe gaan. De zoo vurig gewenschte eenheid van Duitschland is een voldongen feit, dat is waar. maar overigens zijn de tijden zoo ernstig, dat men den lieden wel eens een zoodanig feest mag gunnen. Boven dien kan het geen kwaad wanneer ook in vredes tijd het bewustzijn der eenheid van Noord en Zuid algemeen verstrekt wordt. Ik spreek uit ondervinding; do geestdrift die mij in het jaar 18G2 bezielde, hield mij later bij het uitbarsten van don brocdcrkrijg voortdurend staande, want ik kon nimmer gelooven dat Duitschers elkander werkelijk zouden kunnen haten." Ook ik ben in dat voorval, waarvan gij spreekt, betrokken geweest", merkte de Tyroler aan, en zijn hoed oplichtende liet hij er op volgen: Mijn naam is Hocbgruber uit Sonsbrück". liet gelaat van zijn gezellin werd met een blos overtogen, doch slechts voor een oogenblik; toen hief zij lachend het hoofd op. Mijn naam is Anna Freihotl'; dus zijn wij oude kennissen". Waart gij dan . . . ." De destijds zeventienjarigefeestjonkvrouw, die u den kus voor gehool Tyrol modegaf. HeJon, nu er vijfentwintig ja-ren vorloopen zijn. kunnen wij vrij on onbevangen over dit voorval uit onze jeugd praten". Deze woorden klonken inderdaad zoo natuurlijk en eenvoudig, dat Hocbgruber, dio zich na de mededeeling zijner gastvrouw over bot lot van bet meisje ernstig bezorgd bad gemaakt, zich geheel verlicht voelde; bet was alsof' hem een steen van het hart viel. Hij verhaalde nu boe het hem sedert dien tijd gegaan was. en luisterde met belangstelling toen zijn gezellin hem in korte trekken baar eigen geschiedenis mededeelde, een dood eenvoudige geschiedenis zooals honderddui zenden die doorleven. Haar vader was vroeg ge storven ; bet scboono maar onbemiddelde meisje bad echter den man harcr keuze niet ge\ ouden en moest zich das gelukkig rekenen in bet buis baars broeders een onderkomen te vinden. Wt'l is waar heerschtc daar geen overvloed, doch haar werd steeds de gelegenheid geboden zich nuttig te maken en overigens had zij altijd goeden moed gebonden. Intusschen was bet middag geworden, zoodat bet voor Mejuffrouw Freihotï' tijd werd met de kinderen naar de stad terug te koeren; ook do schutter moest na op hot scbiettcrrciu aanwezig zijn. Nog een ciadweegs gingen zij ie zanieu. Alvorens afscheid te nemen vroeg hij haar of zij hem zijn toenmalige vermetelheid, nm <p don openbaren weg haar om een kus te vragen, ver geven bad. Zij antwoordde lachend d,it er van vergeving niet eens sprake kon zijn; waaneer iemand zich iets te verwijten had, was zij zelve het: maar zoo vor had z'j nooit gedacht, dai-ir haar jeugdige geestdrift en do tegenwoordigheid van haar vader, die er Irj sio:id. a'les verklaarde eu

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl