Historisch Archief 1877-1940
No. 529
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
Italiaansch-Gothieken styl, van gesneden hout,
"wawop een bewonderenswaardig standbeeld der
Heilige Maagd.
Behalve deze tentoonstelling der giften zal er
?een expositie van kunst- en industrievoortbreng
selen van alle katholieken worden gehouden.
Of er in al die schilderijen nog wat anders te
bewonderen zou zijn, dan hun ouderdom", hoorde
een Engelsch kunstcriticus eens achter zich zeg
gen, toen hy' zich in de zaal der primitieven van
de National Gallery bevondt. En hij verwonderde
zich niet, want mj was van meening dat een groot
getal bezoekers van het Engelsche museum tot
?denzelfden uitroep geneigd zouden zijn. Om ech
ter op die vraag te antwgorden schreef hy een
klein, maar zeer belangwekkend boekje, getiteld:
The National Gallery, The Italian
Pre-Raphaelites". Het is uitgegeven bij Cassel en Co. De
? schrijver is Cosmo Monkhouse.
In den tuin van het Luxembourg te Parijs
heeft men tegenover het museum, bij den ingang
der rue Pérou, de groep van Jean Gautherin:
.Ze Travail geplaatst.
By de uitgevers Ed. Monnier en Cie te Parijs,
de eigenaars van de Librairie Romantique, wordt
onder den titel: l'Age du Romantisme, een serie
studies over de kunstenaars, de schrijvers en de
verschillende beroemdheden van dat ty'dperk uit
gegeven. De leiding er van is toevertrouwd aan
Philippe Burty. voor het artistieke, aan Maurice
Tonrneux voor het litteraire gedeelte. De eerste
twee afleveringen door Burty, zijn gewy'd aan
Célestin Nanteuil.
Nanteuil, de vriend en vurige vereerder van
Victor Hugo, was lithograaf maar vooral etser. In
.zy'n fantastische composities die altijd zeer op
het ensemble bewerkt zijn, was hy' zeer
oorspronkelyk. Deed hij aan iemand denken, dan was 't
aan niemand minder dan Goya. Ook Rembrandts
invloed is in zijn. etsen merkbaar. Zijn werk,
voornameUjk bestaande uit een vyftigtal etsen,
meest titelvignetten, is zeer zeldzaam.
Célestin Nanteuil was de grootste illustrateür
der vroeg-Fransche romantiek.
In de bij Rouaan te Parijs het licht ziende serie
?der Artistes Célèbres", is nu ook een boekje (van
5 francs)1 over Eugène Delacroix verschenen. Het
is van,-de hand van Eugène Véron, den redacteur
van V Art.
De Jury van toelating voor den Brussslschen
Salon" heeft verleden Dinsdag haar taak volein
digd. De maatregelen, door de Rogeering genomen,
hebben reeds de uitwerking gehad, dat tegen een
inzending van 2000 schilderyen vóór drie jaar,
ditmaal niet meer dan 1200 werken zyn ingezon
den. Hiervan wordt echter nog ruim een derde
?deel geweigerd.
Op weinig uitzonderingen aa, onthielden de
novateurs zich van iszending.
Men heeft uitgerekend, dat in de Parijsche
salons" sedert 1877 bij elkaar oen aantal vsn
54,147 schilderijen tentoongesteld zijn geweest,
die te zamen een ruimte van 150,000 meters in
't vierkant zouden innemen.
Het South Kensington Museum te Londen schijnt,
evenzeer als het British Museum, zijn aantrek
kingskracht voor bezoekers te verliezen. Gedu
rende 1886 waren er minder bezoekers dan in
eenig jaar sinds 1867 en wel 824.000 tegen 900,000
in het vorige jaar. Men vermoedt echter dat de
koloniale expositie, dicht in de buurt, veel bezoe
kers van het museum trok.
Over de geheimen van het Russische reptili
nfonds" deelt de Times de volgende belangrijke
bijzonderheden mede: Het kabinet van Peters
burg heeft 1.800.000 roebels beschikbaar gesteld
voor die couranten, welke de Oostersche politiek
van Rusland en voornamelijk alles wat de troons
bestijging in Bulgarije betreft, willen steunen. De
om te koopen en reeds omgekochte dagbladen zijn
in drie categorieën verdeeld. 1. Die welke on
voorwaardelijk alles opnemen wat der redactie be
volen wordt. 2. Die op wier politieke kleur men
slechts in zoo verre eenige invloed oefent, dat zij
in vriendschappelijke bewoordingen over Rusland
spreken. 3. Die waarin van tijd tot tijd ingezonden
stukken worden opgenomen. Natuurlijk wordt de
eerste categorie het beste bezoldigd. De couran
ten van deze categorie ontvangen elk naar mate
van hare mindere of meerdere autoriteit ongeveer
5000 roebels per jaar. Voor de tweede is een som
van 2 tot 300.000 roebels jaarlijks vastgesteld.
Een opstel geschreven volgens de aanwijzingen
der Russische regeering in een orgaan der derde
categorie wordt niet zelden met een som van 6
tot 10.000 roebels gehonoreerd. Het aantal der
aldus omgekochte bladen bedraagt: in Frankrijk
16, in Engeland 4, in Duitschland 28, in Oosten
rijk 20 (waarvan in Bohème alleen 9). In Italië,
Hongarije, Servië, Roemeliëenz., 18 en in Polen 3.
In het geheel worden 89 couranten door Rusland
bezoldigd, en buitendien zijn nog 900.000 roebels
voor verdere aankoopen beschikbaar gesteld".
De ongelukkige dichter Albert Lindner werd
dezer dagen in het krankzinnigen gesticht te
Dalldorf door een medewerker aan de Serl. Ztg.
bezocht Hij schrijft het volgende: Albert Lindner!
Het is moeielijk aan den dichter van de
Bluthochzeit" te denken wanneer men den man ziet,
die te midden van twintig of nog meer krankzin
nigen langzaam zijn einde te gemoet gaat. De
blik van den ongelukkigen dichter was vragend
op ons gericht, maar geen woord scheen hij te
kunnen uitbrengen. Lindner is zeer verouderd.
Nu en dan heeft hij een helder oogenblik, waarin
hij om papier en een pen vraagt, maar hij kan
alleeen eenige verwarde zinnen neerschrijven, en
weldra zinkt zijn arm verlamd naar boneden.
Uren lang rust hij in een ouderwetschen
leuningstoel met den blik naar den tuin gewend.
Keizerin Elisabeth van Oostenrijk heeft ter her
innering aan haar bezoek bij mevronw Charlotte
Emden-Heine, de zuster van Heinrich Heine, aan
deze haar portret in een e elegante lijst gezonden,
en aan haar zoon een speld met de kroon en ini
tialen van de Keizerin in brillanten. In een bij
gaand officieel schrijven wordt mevrouw Charlotte
Emden-Heine namens de Keizerin bedankt voor
de haar gedane mededeelingen uit het leven van
Heine en voor eenige Heine-reliquieën haar ge
schonken.
De koningin van Engeland heeft den schrijver
Adolphus Trollope een jaargeld van 200 pd. st.
der civiele ly'st toegezegd als bewy's van waar
deering van zy'n litterarischen arbeid en uithoofde
zijner geringe middelen van bestaan en van zijn
gevorderden leeftyd."
By den uitgever J. Clausen te Amsterdam ver
scheen: Kmelie, tooneelspel in n bedrijf door
Mari J. Ternooy Apèl. De heer Taco H. de Beer,
den auteur op diens verzoek bij het publiek in
leidend, zegt: Is zy'n coup d'essai in de drama
tiek geen coup de maitre, we hebben te weinig
meesters op dat gebied, om ieder te weren, die
niet dadelijk een meesterstuk levert." Ook, iets
goede doel < daarenboven, dat de schrijver beöogr
door zijne "proeve ten voordeele van de
Vóór-.zorgskas der Vereeniging van Nederlandsche
Letterkundigen" uit te geven, maakt eene goede
ontvangst van zy'n werkje gewenscht.
Het Geïllustreerd Politienieuws, dat reeds veer
tien jaargangen telt en reeds nu in Nederland
welbekend is, is overgegaan in een Maatschappij
en zal verschijnen in verbeterden vorm en op
beter papier.
Het zal zich voortaan beijveren, niet om dorre
vonnissen op te nemen, maar om door verschil
lende Correspondentsehappen, overal bij Hoven,
Rechtbanken en andere Rechtscolleges aangesteld,
in populairen vorm een juist beeld van de
Maatschappy' weer te geven, in aangenamen, prettigen
verhaalstijl alles bekend te maken, wat hier en
in het Buitenland merkwaardigs voorvalt op
strafrechterlijk gebied."
Het blad zal trachten het eerst het publiek in
kennis te stellen van hetgeen er interessants
voorvalt op politiegebied; het bevat bovendien
datgene uit het Buitenland, wat geacht kan worden
het Nederlandsche publiek belang in te boezemen,
en geeft telkens een feuilleton over belangwek
kende onderwerpen. Het verschijnt 2 maal per
week, met eene illustratie naar aanleiding der
voornaamste gebeurtenissen van binnen- en bui
tenland, op steen gebracht door den bekenden
teekenaar Joh. Braakensiek.
Schaakspel.
No. 85.
Van C. PLANK te Londen.
Dit probleem is, naar onze meening, een voorbeeld
voor probleemdichting. Het bezit alle goede
kwaliteiten: sober, eenvoudig en
behagelijken stand. Eene fijne rsten ^._.
zet, keurige matstellingen en een zwarten Koning
die zich bewegen kan.
Ook 85 bis en ter zy'n fraai!
ZWABT.
INGEZONDEN OPLOSSINGEN.
Juist is opgelost door Flenttgafed te Kaatsheu
vel no. 82 en 84 met bis, ter en quater; Henri
no. 83, ter en quater, no. 84 met bis, ter en
quater; H. J. d. H. en C. C. W. M. probleem
Paulsen, no. 84 met bis, ter en quater; C. C. W.
M. no. 83 met bis, ter en quater; C. T. v. H.
no. 83 met bis, ter en quater met alle varianten,
allen te Amsferdam. No. 84 met bis ter en quater
door P. P. te Roermond, W. B. te W. en S. S.
te Arnhem.
BRIEFWISSELING.
C. C. W. M. te A. Wij houden onze oplossing
voor de juiste.
No. 83 bis van H. Mendes Da Costa.
l eöf7, zw.g2X*2(a (f)
2 f7 g5 f mat. l . . . h8 eö(g
(a) 2 a5 X e5 f mat.
l . . . . d4 X c3 (b (g)
2 f2 böf mat. l . . . a6 cö(h
(b) 2 e8 c7 f mat.
g5
2 f7 - g5 f mat.
(c)
(c
l . . . . h8 g7 (d
2 e8 X g? mat. l
(d) 2
l . . . . b.6 X f7 1 (e
2 f2 X f7 t mat.
(e)
. d3 d2 (f
t mat.
f2 X
(h)
h6?fö)i
i f mat.
(i)
? ? ? g2 X g6
2 f2 a2 f mat.
(J)
l ... h8 f6 f
2 f2 X f6 f mat.
(k)
l . . . d3 d2
2 fl c4 f mat.
Bij l f2 f8 faalt het mat door g2 X g6 of
door h8 X ef>- Bij l e5 c6 en door K. d6 of
door aöcöenz. Zeer goed.
l . . .
2 fl -=- c4
d
WIT.
Wit speelt voor en geeft in twee zetten mat.
(Wit en Zwart 3 stukken met K. b5).
OPLOSSING VAN SCHAAKPROBLEEM No. 83
van H. Mendes Da Costa. Het hoofdspel is zeer mooi!
l e8 f7 e4 e5; 2 c6 d7! e7 e6; 3 d7 e7! onv. 4 D. of Pd. f mat.
l ... 2 ... d3 X d4; 3 c3 X d4 f, eöX d4; 4 f7 d5 f mat.
l 2 . . . d3Xc3; 3 f7 e6 f, K-onv.; 4 Pd. of D. f mat.
l .... 2 ... d3 X d2; 3 f7 g7 f, eöf4; 4 c3 X d2 f mat.
l . . . , 2 . . d3 h3 f; 3 d4 06 f, h3 X c3, 4 f7 f4 f mat.
l ... 2 ... D. elders, 3 d4 - f2 of eöf mat.
l . . . . 2 ... Anders, 3 f7 f5 f, d3 X ^>\ 4 d4 eöf mat.
l . . . . d3 X d4, 2 c6 c7 f, d4 d5; 3 f7 X dof, e4 f4, 4 d5 f3 f mat.
) t, e4 d3; 4 D. f mat.
d3Xd4, 2 c6 c7 f, d4 d5; 3 f7 X <
of 3 a8 X'
2
2
4 f7 d5 f mat.
4 g6 X fó t mat.
e4 _ eó, 3 c3 X d4 f, eó d4
e4?-d3, 3 f7?fl f mat.
d3 h3, 2 cö- c7 f, e4 d3; 3 f7 go f, b.3 f5;
e4 eö, 2 d4 fó f mat.
Bij een ander tegenspel volgt het mat eerder.
No. 83 quinter. Schaakhnlde aan Bon R. Foster, door S'hinkman.
Wit l o o o! (Het Rokkeeren doet den witten K. oen tempo winnen! Dat is de quintessence!
l Zwart a8 X a7; Wit 2 T. dl - d8, a7 X au; 3 d_8 d7
a6 X a5! 4 d7 do, a5 X a4; 5 d6 do
a4 X a3; (15 d4, a3 X a2; 7 d4 d3
a2 al; 8 d3 a3 f mat. Zwart heeft gedwongen spel. De oplossing
herinnert aan het ei van Columbus!
No. 83 ter van Anonymus: Wit l T. e8, föf4; 2 R. e7, d4 X eö; 3 e7 cöf mat.
No. 83 quater van H. Pratt: Wit l c7 cl!, K. (13; 2 d6 cö, d3 e4; 3 cl a3! e4 eó;
4 D. e7 f mat.
No. 85 bis van J. Drobusky te Praag. Wit K. e5, D, e4, Pd. b4 pions a6 en 17. 5 stukken.
Zwart K. bó, pions a4 en b6. 3 met K. bó. Wit geeft in drie zotten mat.
No. 85 ter van H. Jonsson te Partilled. Wit K. al, T. a4 en dl, D. g3, R. c8, pions b5 end4. 7.
Zwart K. d5, T. d8, Pd. f7 en pion c7. 4 met K. do. Wit geeft in twee zetten mat.
No. 85 quater van Mr. Joh. Berger, S. Ausgew, probl. Wit K. g7, I). (17. Pd. fl en f2, pions c2.
d5, e4, f6 en h2. 9. Zwaat K. f4, R. a6, Pd. b.4, pions eó, b.5 en f3. (ömet K. f4. Wit geeft in
drie zetten mat.
Eindstelling eener partij, gespeeld te'Amsterdam in het tornooi van den Ned. Schaakbond den
31 Juli 1887: M. Wit K. c4, pions aó en bö(3. O. Zwart K. g2, T. g8, pion a7. Wit aan den
zet, zwart wint.
l Deze opoffering steunt op de volgende voort
zetting 14 döX c5, 15 dl - el, e5 f of do,
16 el X e6 j. I). X eö, 17 hl el en wint de
D. voor twee T's; hier oen voordeel, omdat de
T.'s van :Zwart nog niet in werking zijn.
2 Dreigende mat.
3 Op 17 el X ei"> geeft zwart in 2 zetten mat,
door 17 . . . a2?al f en 18 .. cöd4fmat.
Een vinnig partijtje gespeeld in het
VolkerenTornooi te Frankfort o/d. 23 Juli 1807.
Giuoco Piano.
Gunsberg M. Harmonist
van Londen, van Berlijn.
Zwart.
e7 e5
b8 c
f8
Wit.
e2 e4
gl f3
fl
d7
c5
c4
d2 d3
Cl e3
bl d2
d2 fl 7 d6
e4 X do 8 f6
dl d2 9 h7
o o o 10 c8
c4 bó 11 d8
fl g3 12 f7
e3 X bö13 a7
X
c5
d6
b6
f6
do
d5
h
e
(16
f5
b
f3 X eó(l 14 döX eó
dl el ló a8 X a2(2
c2 c4 16 o o !
bó X c6(3 17 eó d4
c
c4
cl
c2
b2
c,'!
X do 18 oöX do
X dö(4 19 a2 al f
c2 20 (14 a4j
9 c3 21 a4 aóf
b4(T>22 al
aiVj(14 23 c7 cöf
i!4 o"> 24 a5 a8(
oó f4 2ó a8 d8
d2 b2 26 a3 X d3
Wit geeft op. 7.
4 Sterker ware 19 g3 e2 geweest.
5 Of wit hier op winnen heeft gespeeld, of
dat hij het terugtrokken van den K. overzien heeft,
is moeielijk te zeggen. Door 22 c3 c2 had hij
remise kunnen maken, of zich beter verdedigen,
als zwart op winnen mocht spelen. Na den
gedaneu zet, is ons bij onderzoek gebleken, komt
wit altijd in nadeel.
6 Deze on de volgende zetten van zwart zijn
mooi en krachtig gespeeld.
7 liet beste! Wit staat hopeloos.
STRAATJONGENS.
Alles is rustig op straat, hot is dan ook pas
elf uur in den morgen; de scholen houden hun
woeligen inhoud nog besloten, het werkvolk is
nog druk bezig.
Lang duurt bet niet, want reeds voor half twaalf
laten do onderwijzers de bende kleinen los, ver
heugd er voor een paar goede uren van verlost
te zijn. Op oen dorp gaat alles gemoedelijker, voor
welk gesluierd germanisme ik vergeving vraag,
en er terstond een Nederlandsen,woord voor ia
ruil aanbiedende, beweer ik, dat het ia een
Noordbrabantsch dorp althans,, meer- te goeder trouw
toegaat, hierdoor in de noodzakelijkheid verval
lende van eene uitlegging wat; door te goeder
trouw" bedoeld wordt.
Alles wordt in deze streken-te goeder trouw
genoemd, wat op een of andere wijs anders is:
dan het behoort te zyn. Wanneer de
eigenaarof de heer des huizes, met ongewasschen handen,
of met twijfelachtig zuiver tonen,, soms geheet
zonder zichtbaar linnen binnen komt als,
hem een bezoek wordt gebracht, dan heet
zulkste goeder trouw, evenals de handeling van hem,
di» geld van zy'n buurman, leent zonder er eea
bewijs van af te geven; het verwaarloozeu van.
regels en vormen in het algemeen, wordt met
die uitdrukking vergoelijkt,, tot het oogenblüt. dat
de wederpartij, in gevoel,, in recht, of vöoeal, in
geldelijk belang blijkt geleden te hebbes^, dan
beweert hij boven trouw bedrogen te zijp!'' een.
uitdrukking die mij altijd, de aanvechting bezorgt
em er den oorsprong yan in de Vraaghus der
Vragen van den Dag" te doen opsporen..
De kinderen hollen te* goeder trouw
hsfcnmrktveld op. Die van den-, ontvanger der
Ry'ksbelastingen, even ongekaoid als de lievelingen van
den schoenmaker Hoosers, of van den; arbeider
Bogaert.
Zoodra het troepje- de gebouwen uE- is, draait
meester zich om ea bemoeit-er zich. niet meer
mee. De veldwachtec is natuurlyk op »gurv.ellianse"
of om een boodschap, zoodat hondeo,, katten, vo
gels, jonge boomen,, dienstboden, ruiten en
stoephekken aan de volle speelschheid zjjn overgelaten.
De veelbelovende- 10 jarige Dirk van den ent
vanger, krijgt dea inval om een meisje van 8> jaar
als kruiwagen te laten dienst doen,, waartoe het
kind bij de fceentjes wordt vastgehouden en op
de kleine handen vooruit moet scharrelen. Dirk
heeft dit kunststuk door o valeren zien ver
richten, maar het kind, dat toen de rol
van wagen vervulde, had een heusch. wiel, aan
weerszijden bij de daar doorheen gestoken as beet.
Het gaat natuurlijk niet, de kleine- meid begint
te huilen, Dirk wordt boos, en sleurt het wicht
nu door het zand, zoodat het nagenoeg in de
wolken opgestooten stof stikt: kameraden kiezen
haar partij, er ontstaat een geregeld gevecht
waarbij Dirk het te kwaad krijgt. Schreeuwende
en gillende loopt hij naar het ouderlijk huis op
het marktveld, waar papa van een oogenblik ge
bruik makende, dat geen der inwoners belasting
betaalt, zijn pijp staat te rooken.
Zonder te weten noch te onderzoeken wat er
gebeurd is, noch wie gelyk heeft, mengt hy' zich.
in het debat, pakt den dertienjarigen zoon van
den schoenmaker Hoovers bij den kraag, na in
het voorbijgaan het zusje dat tot kruiwagen had
gediend een paar oorvegen te hebben gegeven,
en maakt zich tot een parate executie gereed.
Hij wordt echter in zijn voornemen gehinderd
door vader en moeder Hoovers. zy'n overburen,
die in ochtend-costuum ter hulp komen snellen.
En nu begint het lieve leventje, de jonge schoen
maker wordt losgelaten, er ontwikkelt zich wat men
meer plastisch dan sierlijk, hier een
moelgevecht" noemt, waar zich allen in mengen; de kleu
ters in de achterhoede hebben niet de minste
stem in het kapittel, zij oefenen althans geducht
de longen door schreeuwen, schelden, dreigen en
huilen, hoewel ze allen half onbewust, zich zeer
gewichtig voelen als aanleidende oorzaak van zulk
een beweging. Gelukkig is het in die cacophonie,
onmogelijk te hooren wat er geschreeuwd wordt,
want de volwassenen zeggen elkaar de waarheid".
Er komt een eind aan alle lofzangen, ook aan
deze; Dirk is er evenwel niet heeleinaal af. want
mama roept hem even ter zijde, niettegenstaande
de vader blijkbare teekenen van afkeuring over
deze inmenging geeft. De jongen moet opbiechten
wat er geschied is, de zachte vermanende
moederstem doet hem als onwillekeurig het verbaal
ontvloeien van de woeste behandeling der ramp-*
zalige Keeke Hoovers aangedaan. Foei l dat was
toch leelijk van zoo'n sterken, moedigen knaap
als Dirk, zulk een lief (die uitdrukking was toch
wat sterk, meende Dirk, die Keeke erg vuil vond)
zwak kind te mishandelen. Dirk was nu van
zijn onrecht overtuigd, hij achtte het pak slaag
hem door Jan Hoovers toegediend, volkomen op
zijn plaats, en beloofde beterschap, zijn moeders
wangen besmoeselende door haar met zijn be
traand gelaat af te zoenen. Dirk hield erg veel
van Mama, hij was bang van Papa, die had zulke
groote handen en daar sloeg hij dikwijls op het
onverwachts zoo erg hard mee, en dan die
roode baard!
Voor moeke deed hij alles! In een trommeltje
had hij nog wat lekkers, dat werd ter sluiks
meegepakt en voort holde Dirk. hierover naar Hoovers,
waar hij de dikke, vuile handjes van Keeke met
tot pap verslapte koekjes vulde, iot groote ver
bazing van het gezin dat zich op vijandelijkheden
voorbereidde. Jan begreep er heolemaal niets van
toen Dirk hem de band toestak en verzekerde
niet kwaad te zijn over de toegediende kastijding.
Battu mais content.
De vrede is dus schijnbaar hersteld, maar door
het gezin Hoovers wordt de voorraad ^rok tegen
den goedhartigen, maar onverstandig driftigen
ontvanger, met een nummer vermeerderd, hetgeen
omgekeerd ook het geval bij dien ambtenaar is,
voor zoover hij er over nadenkt.
Als elke Zaterdag hebbon ook nu de kinderen
vrij af, een maatregel in het belang der onder
wijzers, ten nadeele echter van alle andere be
langhebbenden, als ouders, kinders, ingezetenen,
dieren en boomen, om de kinderkleeren slechts
pro memorie te vermelden.
De arbeider Bogaert is een arbeider die zoo
min mogelijk arbeidt en liefst in het vrije veld
niets doet of stroopt, hij zoowel als zijn buurman
Hoovers is met een talrijk gezin gezegend en hy
is aan oen magere, uitgedroogde vrouw verbon
den, die hoewel gezond en taai van gestel, van
haar lijdend uiterlijk en haar talrijk kroost ge
bruik maakt, om zich door de meer gegoeden in
de gemeente van allerlei te laten toestoppen in
den vorm van kinderkleeren. soep, vleescb en
andere voedingsmiddelen, ook geld. De ontvanger
vooral laat zich door haar aanhoudende en met
afwisseling toegediende klaagliederen meeslepen.
Bogaert is in het veld, de vrouw ligt in haar