Historisch Archief 1877-1940
535.
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
defensie-wezen, door (de Staten) afgezet, te ge
hoorzamen, of van wier zij komen mochten, op
straffe van cassatie."
Was het eigenlijk wonder dat de commandant
van Naarden, de generaal van Rijssel, toen uit
week, het bevel der vesting die reeds een
eisen tot overgave had afgeslagen overlatende
aan den overste de Matha. Deze wist niet wat
te doen: de Pruisen eischten ten tweede male
de vesting op, de Staten verboden eiken weder
stand en toch maakten de patriotten te Amster
dam zich niettemin tot een hardnekkige verdediging
gereed. In wanhoop trok de overste zelf naar
Amsterdam, om zich daar de noodige inlichtingen
te verschaffen, en onmiddellijk maakte het garni
zoen daarvan gebruik om met den vijand te
capituleeren.
Wat later zouden de mortieren uit de maga
zijnen van Naarden op Amsterdam werden gericht!
Aanvankelijk schijnt de hertog van Brunswijk
de hoop te hebben gekoesterd, dat Holland's eerste
koopstad het niet tot het uiterste zou drijven, hij
legde althans in den beginne zeer weinig voort
varendheid aan den dag om die stad te vermees
teren. Trouwens na den val van Utrecht en Gorcum
scheen elke weerstand nutteloos: de Prins van
Oranje zetelde weer in den Haag en de stadhou
derlijke partij had gezegevierd. De Pruisen telden
weldra vele Amsterdamsche overloopers; geheele
bataljons het bevel der Staten gehoorzamende
trokken naar de Generaliteitslanden, Amsterdam
in hoofdzaak overlatende aan de schutterijen en
eenige Fransche kanonniers.
Den 21en September werden de Pruisen voor
het eerst te Amstelveen gezien, vanwaar zij echter
spoedig en zonder veel moeite werden verdreven,
den 24en werd dit dorp opnieuw verkend, nu door
den Hertog zelf, en kwam het hier en daar tot eene
botsing-, blijkbaar deden de Pruisen toen nog geen
ernstige pogingen om de stelling in handen te
krijgen.
Maar Amsterdam zou niet zonder slag of stoot
zijne poorten openen; het was geneigd tot onder
handelen, het wilde den vrede, maar niet tot dien
prijs, het wilde de wapens nederleggen, doch zich
niet met gebonden handen aan de Oranjepartij
overleveren.
In afwachting van de onderhandelingen met de
Prinses de Amsterdammers schenen den Prins
niet daartoe waardig te keuren werd den
26 September een wapenstilstand gesloten, terwijl
dienzelfden dag na een mondgesprek met den
Hertog te Leimuiden te hebben gehouden, de
heerenAbbema en Goll als gedeputeerden van de
vroedschap en Luden en Gales namens de burger
wacht zich naar den Haag begaven, van waar
aij twee dagen later onverrichte zake terug
keerden: de Oranjepartij wilde van geen onder
handelen weten, Nog werd eene poging beproefd,
de heeren Abbema, Goll en Luden trokken op
nieuw naar 's Hage, doch ook ditmaal niet met
beteren uitslag, en ten slotte gaf in den nacht
van 30 September de Hertog van Brunswijk in
zijn hoofdkwartier te Leimuiden de orders om
Amsterdam met geweld van wapenen tot onder
werping te brengen.
Zoo zou dan het noordsche Venetiëden strijd
aanbinden met het machtige Pruisische leger, waar
tegen het een 10.000 strijdbare mannen in het
vuur kon brengen.
Onvoorbereid was Amsterdam niet.
ZuidVaarts van het Y was de inondatie gesteld.
Al het land tusschen de Vecht en het Haarlem
mermeer toen nog die geduchte waterwolf
was in een zee herschapen in het zuiden loopende
tot Waveren en Aalsmeer; de smalle toegangs
wegen waren met zorg door aarden werkjes en
versperringen afgeslooten, de vesting MuiJen en de
dorpen Duivendrecht, Ouderkerk en Amstelveen
in staat van tegenweer gebracht; op de Zuiderzee
en het Y lagen oorlogschepen met patriotten be
mand, terwijl op de bianenwaters gewapende
vaartuigen, waarvan men in 1672 zulke goede
diensten had gehad, post vatten.
Niet zonder trots zullen de Amsterdamsche
schutters en de toegesnelde vrijwilligers bereid
om hun leven voor de goede zaak te offeren
die weermiddelen hebben aanschouwd. Hebben de
leiders van het verzet echter ooit veel hoop ge
koesterd op den uitslag hunner pogingen? Zoo ja,
waarom dan de leiding niet aan n man toe
vertrouwd, in stede van haar over te laten aan
eene commissie; waarom dan de Pruisische
afgevaardigen binnen de stelling geduld, en met zoo
veel nonchalance in het oog gehouden, dat zij
brutaal de blinddoek verschoven en den werken
verkenden; waarom dan het Haarlemmermeer
onverdedigd gelaten?
Hebben die leiders wellicht tot het laatste
oogenblik geloofd aan het succes der onderhandelingen
en al die toerustingen als een bangmakerij be
schouwd? Wie zal het zeggen! Zeker is het dat
het niet verdedigen van het meer eene groote
misslag is geweest, die door den persoonlijken
moed der kloeke Amsterdammers niet goed ge
maakt kon worden.
De Pruisische bevelhebber heeft met zeer veel
tact van de fouten der verdedigers gebruik ge
maakt : een frontaanval ware zoo niet ondoen
lijk dan toch hoogst moeielijk en zeker niet
te bereiken zonder kolossale offers; eene omtrek
kende beweging in het westen over het Haar
lemmermeer beloofde daarentegen een goeden uit
slag, en dat te eer, wijl de meeste verdedigings
werken niet gesloten waren en dus lichtelijk in
den rug konden genomen worden.
Zou nu gelijktijdig een aanval in het front
worden gedaan: op Amstelveen, Ouderkerk, Dui
vendrecht en Muiden op deze vesting zoowel
van de zyde van Muiderberg als van Weesp
het doelwit moest Amstelveen zijn en dit tegelijk
van voren en van achteren. Hiertoe werden drie
partijen aangewezen, die in alle stilte met schuiten
over het Haarlemmermeer trekkende, om en bij
Sloten moesten landen en alzoo Amstelveen van
het Noorden konden bestoken.
Met beleid dan had de hertog van Brunswijk
zijn maatregelen genomen, doch de Amsterdammers
toonen dat zij hun vijand onder de oogen durfden
te zien.
(Slot volgt).
Allerlei.
Uit het intieme kunstenaarsleven. Mevrouw
Adelina Patti heeft, zooals men weet, den directeur
Mapleson, die met haar voor verschillende gast
rollen had gecontracteerd, reeds den eersten
avond in den steek gelatenj omdat Mapleson in
gebreke was gebleven, haar voor de volgende voor
stelling vooruit te betalen. De directeur heeft
daarop mevrouw Patti niet alleen tot een schade
vergoeding van 10,000 pd. st. gesommeerd, maar
deelt nu ook in de dagbladen eenige karakter
trekjes van haar mede. Zoo verraadt hij o. a. dat
ieder directeur in Europa verplicht is, de kun
stenares, telkens wanneer zij een gastrol vervult,
twee bouquetten te overhandigen; deze
bouquetten moeten echter bij den tuinman der kunstena
res gekocht en driemaal zoo duur als bij an
deren, betaald worden. Verder verhaalt Maple
son, dat hij genoodzaakt was de hotel-rekeningen
der kunstenares te betalen, waarbij twee flesschen
Bordeaux voor het diner en twee flesschen Cham
pagne voor het souper waren bedongen. In den
laatsten tijd heeft Mevrouw Patti, om redenen
van gezondheid, van het gebruik van geestrijke
dranken afgezien, doch zij trof niettemin met de
hötelhouders een overeenkomst, waardoor deze
den wijn toch op de rekening zetten en het be
drag aan har uitbetaalden. Voor hen, die in de
zoogenaamde groote kunstenaars halfgoden zien,
zijn dergelijke inededeelingen zeer geschikt om
tot een kalmer beschouwing terug te keeren.
Juist bij de beroemdste" kunstenaars nemen
ijdelheid en gierigheid vaak de ongeloofelijkste
afmetingen. Van een ideale geestdrift voor de
?kunst is bij hen- slechts zelden iets te bespeuren.
Ken poëtische rooverhoofdman. In het woud
van Falterona huisde sinds eenigen tijd een
rooverbende, die in den geheelen omtrek schrik en
ontzetting verspreidde en door de gendarmes ijve
rig werd vervolgd. Aan Jjet hoofd der bende stond
de beruchte moordenaar en brandstichter Maggi,
een spitsboef, wiens naam in gehoel Toscane een
schrik der bevolking was geworden. Na vele
vruchtelooze pogingen werd eindelijk een gedeelte
der bende, waaronder zich ook Maggi zelf be
vond, door twaalf carabiniers omsingeld en ge
sommeerd zich over te geven. In plaats van
daaraan gehoor te geven, schoten de
struikroovers een gendarme van zijn paard en ver
dedigden zich wanhopig. De hoofdman Maggi
viel echter in handen der carabinieri, en toen
bleek het. dat Maggi, als alles recht toe had ge
gaan, een kind des doods zou zijn geweest, daar
een kogel hem de borst had getroffen. Do kogel had
echter slechts een exemplaar van Jerusalem ver
lost doorboord, dat de dichterlijke bandiet op al
zijn rooftochten bij zich droeg.
Een man, die er zonderlingen liehebberijen op
nahoudt en die door de Gazeta een toekomstige
Rossi" genoemd wordt, is alle hospitalen in St.
Petersburg rondgegaan om te zien hoe de
monschen sterven." Hij informeerde bij de ver
schillende dokters of zij wellicht patiënten had
den wier laatste uur met rassche schreden na
derde, en op hun bevestigend antwoord vroeg hij
de vergunning naast het bed te mogen staan en
het sterven bij te wonen. Hij zeide zich voor
het tooneel te willen bekwamen en gaf als zijn
meening te kennen, dat Salvini en Rossi beiden
zich beijverd hadden het wezen van den dood
naar het leven te bestudeeren." Daar de man
hoogst ontwikkeld was en blijkbaar zijn volle ver
stand had, werd zijn zonderling verzoek in som
mige hospitalen gereedelijk toegestaan, doch in
andere geweigerd. Onveranderlijk vroeg hij naar
de omstandigheden der nagelaten betrekkingen,
en wanneer de gestorvenen arm waren zond hij
een geschenk aan hunne familie.
Het is niet alleen in Egoland, dat er nog altijd
Opper-Valkeniers bezoldigd worden, hoewel de
betrekking zelve -sedert lang opgehouden beeft te
bestaan, Eenige merkwaardige staaltjes van ad
ministratieve routine in Frankrijk zijn juist on
langs aan het licht gekomen. Een paar voor
beelden mogen hiervan getuigen : Tijdens de zit
tingen van den Conseil General van Bouches-du
Rhone, ontdekte de commissie, belast met het
onderzoek naar de financiën van het departement,
dat zekere beambte een jaarlijksche toelage van
800 fr. als torenwachter" ontving. Genoemde
toren evenwel was sedert het jaar 1807 niet meer
in gebruik, zoodat de gelukkige wachter" ge
durende twintig jaren een totaal van 16.000 frs.
had ontvangen om niets te doen. Een dergelijk
geval deed zich eveneens voor te St. Cloud, waar
de Frotteur du Palais" nog altijd zijn jaarlijksch
salaris voor het boenen der parketvloeren genoot.
Zooals iedereen weet, werd dit palais tijdens den
oorlog van 1870 tot een puinhoop gebombardeerd.
En toch laten de Franschen zich steeds op hun
uitstekende administratie voorstaan.
In Arabiëheerscht, wat de pers betreft, nog
een zeer idyllische toestand, schrijft de W. Allg.
Ze.it. Abdoel Fazil, Sultan van Sahadsch, niet ver
van Aden gelegen, stelt veel belang in alles, wat
er in de wereld omgaat, en daar in zijn land geen
enkele courant aanwezig is en hij de Engelsche
bladen van Aden niet lezen kan, zoo heeft hij
zijn agenten aldaar last gegeven om twee of drie
maal per week aan de Sahadsche kooplieden, die
van de Adensche markt terugkeeren, uittreksels
uit die couranten mede te geven. Deze uittrek
sels werden dan,na door hemzelf te zijn gelezen,
aan zijn minister van buitenlandscho zaken, die
tevens zijn Iman (huiskapelaan), zijn secretaris,
zijn dokter en apotheker, alsook de onderwijzer
zijner kinderen is gegeven, om er zooveel kopieën
van te maken als er moskeen in zijn stad zijn.
Dan wordt aan al deze moskeen een exemplaar
daarvan gezonden, opdat de geloovigen weten
mogen, wat er alzoo in de wereld voorvalt.
Reclames
40 cents per regel.
Speciale inrichting voor Schoenen naar
maat, in gips afdruksel voor gevoelige, pijn
lijke, gebrekkige voeten, knobbels,
etc. etc. ANTON HUF Jr.,
Kalverstraat 200.
Aan doove personen!
Degenen onzer lezers, die doof zijn, een gebrek
kig gehoor of onaangenaam gerüisch in de ooren
hebben, zullen met blijdschap vernemen, dat de
vermaarde oor-specialist Dr. NICHOLSON, van
New-York, gedurende de maanden September en
October in Parijs zal wezen, waar hij, ten
einde zijne zoo succesvolle methode ter genezing
der doofheid te verspreiden, vrije consulten zal
geven en adviesbrieven schrijven aan degenen die
zich tot hem zullen wenden.
Daar deze wereldberoemde specialist somtijds
500 ff. ontvangt voor een enkel consult of opinie,
zal ieder gehoorlijder zich deze vrije consulten
ten nutte maken.
Gedurende het verblijf des dokters in Europa
zal zijn adres wezen: No. 4 rue Drouot, Parijs,
waar hij een oorheelkundig instituut bezit, en
waar hij bijgestaan wordt door een staf van meer
dan 20 deskundigen.
Personen in Holland kunnen schriftelijk advies
bekomen. De beschrijving der methode wordt
eiken aanvrager kosteloos toegezonden.
Beursoverzieht
Van 17 tot 23 Sept. 1887.
De markt der Europeesche staatsfondsen be
hield gedurende de eerste dagen dezer week de
ougcammeerde stemming, waarop wij in ons vorig
overzicht reeds wezsu. Slechts ia do hoofdsoorten
'ging nu en dau iets om, terwijl de koersveran
deringen, hoewel niet belangrijk, toch min of meer
eene zwakkere tendonz aangaven.
Een gunstige invloed werd daarna veroorzaakt
door het bericht dat de Russische regcering toch
met ecu Fransche bankiersgroep onderhandelde
over den verkoop van een bedrag ad Rs. 125
millioeu spoorwegrenten, waarbij in aanmerking
werd genomen, dat uit het geringe bedrag der
leeniug bleek, dat het bij deze operatie slechts de uit
voering gold van vroeger getroïfen overeenkomsten
tusschen de Russische regeering en de Rijksbank
en het ministerie den tijd nog niet gekomen achtte
om zich de gelden voor een eventueclcu oorlog
te verschaften.
Voorts gaf de haute-finance te Berlijn weer blijk
van vertrouwen in de naaste toekomst, door liet
oneustcllen der conversie van do 5 pCt. leeningeii
Orel Giiasi en Koslow-Woronesk spoorwegen, be
nevens door de omissie der Jtaliaansclie pandhrievcn.
Zoowel de Parijsche als de Berlijnsche beurs
werden door een en ander gunstig gestemd en
hoewel de omzetten nog niet veel aan levendigheid
wonnen, kreeg de markt een veel fermer aanzien
en werd behalve het herwinnen van het geleden
koersverlies nog eene geringe verbetering verkregen.
Heden volgde uit Berlijn eene kleine reactie,
doch de Parijsche fondsen bleven hun aangenamen
toon behouden.
Wij noteeren voor deze week :
16 Sept. Laagste koers 23 Sept.
der week.
Portugal 57 50 M 501%
Egypte 74 73% 74
Spanje 03 X 03 % G4
Turkije gec. 13 J* 13%5 13%
gep. 67 % 07 X WX
Russen 1872 94J4 94% 94K
1873 95 95 953S
. 1S50 70% 7öM 70%
Oriënt 52% 52% 52J
Omtrent ouzf! biunenl. Staats- en beleggings
fondsen, valt zoo goed als niets te vermelden.
De meeste bewogen zicli op ongeveer de vorige
prijzen, terwijl in het algemeen de zaken daarin
uiterst beperkt bleven.
Gest. Boxtel Obl. 45^-43-44 en Rhijuspoor
shares SOM na 87%.
Ook de Indische markt toonde weinig leven, bij
meerendeels /wakken grondtoon, waarschijnlijk in
verband met de minder gunstige suikerprijzen.
Van aandeelen verloren die der N. 1.
Handelsba»k l pCt, terwijl obligatiën Landbouw- en Ko
loniale Bank resp. 2 en 1% pCt. moesten derven.
Comité-Certif. Dorrepaal 37-36-36K.
De aandeelen Ned. Handel-Maatschappij vielen
van 106% op 100 ],4 en tot op heden was de af
faire erin totaal uitgedoofd. Het sedert eenige weken
voorkomend verschijnsel, dat aan het slot der week
belangrijke speculatieve aankoopen werden uitge
voerd, deed zich ook heden voor. Bij groote spron
gen, waartoe evenwel voldoende bedragen werden
omgezet, verhief de koers zich van 100% op 107%
om op 107/4 te sluiten. Bijzondere redenen voor
deze verbetering kwamen ons niet ter oore, of
het moest wezen dat men in het openen eener
afdceliug voor diverse Tabaks maatschappij aan
deelen door het administratiekantoor op den
prijs dier aaudeeleu een gunstigen invloed ver
wachtte. Een der gekozen soorten is aandeelen
Deli-Maatschappij, waarvan zooals bekend is de
Haudel-Maatsehappij ruim drie ton nominaal bezit,
zoodat eene eventueele verdere koersverhefflng
der eerste, ook die der laatstgenoemde
eenigzins ten goede moet komen. Aan den anderen
kant dient evenwel in aanmerking genomen ta
worden dat door den buitengewoon geringen
kpffieoogst de provisie-rekening der Handel-Maatschappij
eene belangrijke reductie zal moeten oudergaan
en dat van de pretentien op diverse suiker onder
nemingen waarschijnlijk nog belangrijke afschrij- '
vingen zullen moeten plaats vinden.
De vergadering van Copper-mine obligatiehouders
bracht weinig nieuws. De voorgestelde verwisse
ling in Salamanca-Tin aandeelen durfde het comittT
noch aan- noch afraden, alleen werd gecon
stateerd dat de toestand der Copper-mine vrij
hopeloos is. Tot 30 dezer stelt het comitéde ge
legenheid open, de origineele stukken terug te
vragen, terwijl van de andere de bedoelde verwisse
ling alsdan zal geschieden. De prijs der Certif.
Copper-mine viel bij ruim aanbod van 13 op 10
om daarna weer tot 11% a 12 pCt. te stijgen. .
De Zweedsehe Spoorweg Obl. waren weer zeer
bewogen, doch cte groote koersveranderingen warea
thans meer dan gewoonlijk, in verhouding tot de
omzettingen. Van 50% werd bij goede vraag
eene verheffing tot 53 pCt. verkregen, die evenwel
aan het slot der week weer met 2 pCt. werd ver
minderd. Op eeiie aanvrage, door de emittenten
aan het bestuur der maatschappij gedaan, werd
bericht dat het bedrag benoodigd voor 5/4 jaar
rentebetaliug op de obligatiën hier eu te Londea
bij bankiers wel degelijk was gedeponeerd.
De Russische spoorwegwaarden verliepen meest
zeer kalm. Voor Sysrans bleef de vraag op be
scheidener schaal aanhouden, doch het aanbod be
hield de overhand en deed den prijs IX pCt. terug
loopeu. Wiasma's verloren daarentegen slechts %.
Aand. Warschau-Weenen 79?78H slot 80; met
het oog op'den naderenden uitlotings-termijn (11
October) moesten nog belangrijke contramine dek
kingen worden uitgevoerd.
Zuid-Amcrik. Staatsfondsen bewogen zich naar
mate de Londeneche beurs daarvoor den toon ge
liefde aantegeven. Mexicanen genoten meest eene
ferme stemming en werden ook geregeld gekocht.
Venezuela daarentegen eerder aangeboden en een
1A lager. De gewezen president der Republiek zal
nu als financieel agent in Europa fungeeren.
Peru flauw of willig, naarmate Londen verkocht
of opnam; de slotkoersen toonen eene verbetering
aan van % pCt.
De markt voor Amerik.Spoorwegwaarden was deze
weck rijk aan verrassingen. Het was alsof tusschen
Xew-York en Londen strijd werd gevoerd, wie den
toon zoude aangeven. Gaven de van uit Amerika
geseinde noteeringen aanleiding om een ferme hou
ding der markt te verwachten, dan stelden Engel
sche realisatiëu die verwachting teleur, terwijl
bij iedere daling welke te New-York plaats vond,
en die vaii 19/20 dezer o. a. was zeer sterk, voor
Loudcuselie rekening zulke belangrijke kooporders
werden uitgevoerd, dat de val zoo niet geheel
dan toch grootendeels werd geneutraliseerd.
Volgens de Eng. Financier" werden o. a. al
daar op 21 dezer voor n goed ingelicht huis ruim
30000 shares ($ 3 millioen) van diverse soorten
opgenomen. Vermoedelijk stond dit in verband met
het aangekomen bericht dat de regeering der Unie
bereid was, der geldmarkt verderen steun te
verleenen, hetwelk later is gebleken te bestaan in^de
aanbieding om behalve de vervroegde betaalbaar
stelling der October-rente, ook voor het
amortisatiefonds der regcering zoowel 4 pCt. als 4/i pCt.
Staatsfoudsen in te koopen. In het geheel werd
daarvan voor ruim $ 3M millioen gebruikgemaakt.
Onze beurs volgde gewoonlijk de van Londen
uitgaande stroomiug en profiteerde ruim van de win
sten, welke de belangrijke koersveranderingen aan
gaven.
löSept. Hoogste koers 23 Sept.
der week.
Centrals 35 35 % 34%
Rio common 25% 20% 25 K
pref. 57% 59 58
Nashvillc's 00% 02K C1M
Missouris 24% 24% 23 X
Eries - 29% 29% 29%
Ontarios 17 17M 10%
Unions 52% 53 H 52%
Wabash 30 31M 3Utó
Canadians 49% 52% 52^
Slechts enkele soorten wijzen dus ten slotte
eenige verbetering aan; o. a. Canadians 2%,
Nashvilles ^öen Wabash 1%, doch anderen als Mis
souris verloren opnieuw 1%.
Van obligatie-soorten bleven "Missouris 5 pCt.
en 6 pCt., alsmede 4 pCt. Rios het meest varieeren.
Eerstgenoemde verloren eerst 2 pCt. hetgeen even
wel heden geheel werd ingehaald.
Chicago Atlantics 80 na 84 op het officieele
bericht dat de betaling van den coupon van Mei 1887
met 2 pCt. over $ 1050, dus $ 21 aanstaande is.
Heden noteeren ze weer 84.
De weekstaat onzer Bank wijst eene verhooging
aan van f %1A millioen voor disconto en beleen.
rekeningen, 44/in millioen in rekening saldos,
tegen eene vermindering van 3% millioen der c
irculeerende bankbilletten.
Van den goudvoorraad werd bijna 1% millioea
afgezonden.
Ter beurze bleef het geld aan het eind der week
meer aangeboden en a 3/£pCt. gemakkelijk ver«
krijgbaar.