S*. 537 DE AMSTERDAMMER 1887 WEEKBLAD VOOK NEDEELAND. Ieder nommer bevat een Plaat. Onder Redactie van J. DE KOO <m JUSTÜS VAN MAURIK Jr. Het auteursrecht voor den inhoud van dit Blad wordt verzekerd overeenkomstig de wet van 28 Juni 1881 (Staatsblad No. 124.) Verschijnt eiken Zaterdagavond. Uitgever: Tj. VAN HOLKEMA, te Amsterdam, Keizersgracht 436. Zondag 9 October. Abonnement per 3 maanden ...... f \. . fr p. p. Afzonderlijke Nummers aan de Kiosken verkrijgbaar . , . Advertentiën van 1?5 regels f 1.10, elke regel meer . , . 0.20. Reclames per regel ................ 0.40. f l.Hk 0.10. I IT H O U D: HERZIENING DER GRONDBELASTING OF DE VERZUCHTING VAN EEN-SCHATTER, II, door Tax. FEUILLETON: De nieuwe-woning. VAN OVER DE GRENZEN, door E. D. Pijzel. UIT DE BISSCHOPSTAD, door Heis. KUNST EN LETTEREN: Het tooneel te Amsterdam, door Alb. Th. fg^Dégovaaéen Ie Marquis Papillon. Muziekaal Overzicht, door V. ? De Vlaamsche Academie aan den arbeid, door Dr. Jan. ten Brink. Nieuw Grieksche taal- en letterkunde, II, door Dr. H. C. Muller. Professor B. J. Stok vis. Gids voor de rechterlijke macht in het Koningrijk der Nederlanden, beoordeeld door Lentulus. VARIA. SCHAAKSPEL. OudAmsterd. Tfarscheidenheden. De Vliegende Hol lander, IV. Voor dames, H, door E-e. Een kookschool? ALLERLEI. INGEZONDEN, door A-Z. RECLAMES. BEURSOVER ZICHT. ADVERTENTD3N. der (MkUBE of: De mritioi van een sctatter. Een reuzentaak" heeft dezer dagen de heer de Laat de Kanter uit Brielle ons werk genoemd. Wij zijn hem dankbaar dat hij het juiste woord gebezigd heeft om een werk te beschrijven dat stoere mannen vereischt om het te voltooien. De lezer begrijpt dat de schatters die we bij het akkerboschje verlieten, gebruik ge maakt hebben van de verleidelijke gelegen heid die de schaduw van 't hout aanbiedt om eens even uit'te blazen. De zon is aan den wolkenloozen hemel geklommen tot bijna boven onze hoofden, hare stralen stoven ons allengs gaar, we krijgen een gevoel van dof heid die ons vatbaar maakt voor abuizen. "We gaan -.niet xitten aan den zoom der akkerheg maar liggen, want hoe platter men op den grond ligt, hoe eerder men genoegzaam uitgerust is om op te stappen. Na een kwartier rust wordt het signaal »opstaan" gegeven en - ge rijst omhoog met Feuilleton. De nieuwe woning. Hendrik, heb je een oogenblikje tijd voor mg over," vroeg mevrouw Velderak haren gemaal den notaris. Hendrik trok een zuurzoet gezicht, maar voldeed onderworpen aan haar verlangen. Toe Hendrik, blijf toch asjeblieft een oogenblik rustig zitten, want ik zie het al aankomen, dat je zoo met een weer, ouder gewoonte, als een bezetene door de kamer zult rennen en dat kun nen m\jne zenuwen volstrekt niet verdragen." Velderak nam tegenover z\jn wederhelft plaats en wachtte in eenigszins angstige spanning den bruisenden woordenvloed af, die uit den schoonen mond zijner vrouw te voorschjjn zou stroomen. Morgen is het de laatste van het kwartaal," begon z\j, dus juist het geschikte oogenblik om onze woning op te zeggen." Moeten we verhuizen?" riep haar echtvriend verschrikt. Laat me toch uitspreken! Ik zal je den stand der zaken eens duidehjk blootleggen, en je zult me moeten toegeven dat mijne zienswijze nog zoo verkeerd niet is." Hier liet Hendrik een dof gesteun hooren, waar van zijn levensgezellin echter niet de minste no titie nam. Ongestoord vervolgde zij: _ Zooals je weet, heb ik gisteren bijden advocaat Richter koffiegedronken. De Richters wonen werkehjk hoogst elegant. Hun salon is een juweel van styl. Mevrouw Richter zeide trouwens ook, dat zij zich niet kon voorstellen, hoe iemand tegenwoor dig nog zonder balkonkamer kon leven. En stel je daarentegen alle gebreken van onze tegenwoor dige woning voor! De eetkamer is veel te klein en wij moeten zoo zoetjes aan beginnen wat meer menschen te zien, Julia is bijna volwassen." Maar Clara! Julia is pas twaalf jaren!" bracht de heer notaris eenigszins schuchter in het midden. Over zes weken wordt zij dertien," riep zijn ega triomfantelijk, en zie je Henk," voegde zij er op haren innemendsten toon bij, ik wil ook volstrekt niet hebben, dat jij de ondankbare taak van het zoeken naar onze nieuwe woning op je zult nemen. Neen, Mevrouw Richter en ik zullen er samen op uit gaan, alle dagen zullen wij rondsnuffelen, totdat we een juweel van een woning hebben gevonden." Velderak stribbelde nog wel tegen, maar te vergeefs. De woning werd dus opgezegd. Benige dagen daarna begaf mevrouw Velderak zich in een keurig wandeltoilet naar hare vriendin, Mevrouw het gevoel al een aardige portie vermoeienis beet te hebben. Ge staat in een groot hooiland dat ge, om goed werk te doen, moet doorloopen, want de dichtheid der grassen, de aanwezigheid van herik, de mindere of meerdere overlast van water, kenbaar uit grovere, ijler staande grassen, dat alles heeft aanzienlijken invloed op de huurwaarde. Behoef ik te zeggen hoe dikwijls het telkens veranderend gezichtspunt aanleiding geeft tot debat, hoe menig hartig woord er valt over elkanders gevoelen, hoe de meeningen som tijds uiteenloopen over de voedingswaarde dier grassen. Maar gelukkig, ge zijt met uw drieën: de meerderheid beslist. Voorwaarts maar weer naar een |paar grondstukken die een lust der oogen zijn. Blijkbaar een paar beste perceelen, de boer heeft er kool, boonen, klaver en aardappelen op geplant, ge zaaid en gepoot, alles staat er even fleurig. Na het middelbare bouwland, komt een rogge-enk aan de beurt. Als een heuvel verheft zich zulk een bouwland boven de omgeving. Ge kijkt er tegen op met zeer groote aanvechting om er van uit uw stand plaats de huurwaarde voor vast te stellen maar... ge weet bij ervaring dat zulke enken gewoonlijk aan ne zijde afbellen en naar gelang die helling spoediger intreedt zult ge uw cijfer moeten verhoogen. Ge moet dus een overzicht nemen en ge gaat met loomen tred het bouwland op. Wel jammer dat de brandende, zon u alle lust tot bewonde ring ontneemt: 't is daar anders een rijk ge zicht. Het weelderig graan ziet ge, zacht wui vende, over den akker golven, de bleek-groene boekweit is bijna verscholen onder hare ros witte bloemen, het donkere, bijna zwarte, groen der geurige dennen omzoomt een land schap waarin de woelige afwisseling van groen u bekoort. Gindsch boerenhuis hult zich in een kleed van bladeren: dennen, eiken, beu ken, berken, gesteund door een boomgaard van vruchthout, overschaduwen huis en erf en sluiten het af voor de dolle windvlagen die uit de donderbui komen vluchten. Richter, om met haar een kleinen ontdekkingstocht naar een geschikte woning te ondernemen. Met voorbeeldeloozen ijver doorlazen de beide dames alle advertentiën en besloten het eerst een te huur aangeboden woning in oogenschouw te nemen die, op het geduldige papier, alle voordeelen der wereld in zich vereenigde. Onder levendig gesnap werd de tocht aangevangen. Eindelijk bereikten zij haar doel, een smaakvol, nieuw gebouwd huis, welks rijk versierden gevel de warme bewondering der lieve vriendinnen op wekte. Na eenig doelloos heen en weder drentelen vonden zij een dienstbaren geest, die hen in de smaak volle, prachtig ingerichte vertrekken rondleidde. Mevrouw Velderak's gezicht klaarde bij dien aan blik geheel op, en zij fluisterde hare gezellin toe: Juist wat ik zocht! wat toevallig dat ik dadelijk zoo iets geschikts heb gevonden." De woning staat m\j wel aan," zeide zij, hoe veel bedraagt de huur?" Twee duizend gulden per jaar, Mevrouw." Een uitroep van teleurgestelde verbazing zweefde op hare lippen, maar zij hield dien terug en nam met een genadig hoofdknikje afscheid en de be lofte dat zij met haren echtgenoot terug zou komen. Op straat aangeland gaf mevrouw Velderak echter aan haar verontwaardiging lucht, door de woorden: Neen, maar! wat een belachelijke prijs! Hoe lief wonen wij tegenwoordig niet en we be talen maar negenhonderd gulden!" Deze mislukte poging had de dames zoo ontmoe digd, dat zij eenstemmig besloten, voor heden hare verdere nasporingen te staken. Zij verfrischten zich daarom en passant in een welbekende banketbakkerij en keerden daarna dood af naar huis terug. Aan den avond van dienzelfden dag, onthaalde mevrouw Velderak haren Hendrik op eene breedvoerige predicatie en nog voor dat die was afgeloopen, had Henk de overtuiging, dat het zijn heilige plicht als man en vader was, zelf naar de nieuwe woning om te zien, wanneer hij niet wilde dat zijn ongelukkige vrouw en bloeden van kinderen aan het einde van 't kwartaal op straat zouden staan. Nu begon voor den notaris een reeks van droe vige dagen aan te breken. Een genoegelijk grachtje om" bestond voor hem niet meer; het huiselijk ontbijt kende hij nog slechts van hooren zeggen en een verloren uurtje, dat hij aan zijn boeken en een lange pijp had kunnen, wijden, scheen nu een onbereikbaar droombeeld. Met verstoord ge laat zag men hem nu dag in. dag uit langs 'sHeeren straten dwalen. Zijn bijziende oogen, nu met bril en pince-nez gewapend, vlogen alle gevels langs, om geen aangeslagen huurbordje te nissen. Daarbij overkwamen hem alle mogelijke kleine rampen. Zijn nieuwe cilinder werd door Even beschermend steken de singels van akkermaalshout (eiken-hakhout) hare takken boven de gewassen der velden uit. Het teeréaardappelloof, dat beeft voor naehv vorst en rukwind, geniet thans van de krach tige warmte der zonnestralen, de hooilanden glinsteren in het sterke daglicht. Alleenlijk het vee, die schoone stoffeerder der land schappen, ontbreekt. De achterlandsche boer, hoewel in manie ren ruwer dan zijn vóórlandsche collega, heeft meerdere zorg dan deze voor het vee. Hij neemt, zoodra de zon gaat branden en de plaag der vliegen en dazen begint, het vee op in den greoten potstal en laat het niet eerder in de weiden uitloopen, voordat de groote hitte »van de lucht af is." Is het de gedachte aan een potstal of de volharding van den gloeienden bol boven uw hoofd die u het uurwerk doet raad plegen? Onwillekeurig kijkt ge naar uw hor loge om te zien of het tijd is om op te breken en uwe tenten op te slaan in de keuken van het naastbijgelegen boerenhuis. Ge verheugt u, dat de klok op half een staat en gaat allengs uw pad kiezen dat in die richting ligt. Met zeker welgevallen treedt ge het veel frisschere boerenhuis binnen en zet u na het gebruikelijke »gen-dag saom" op een der stijve plankerige stoelen. Nu zal een glas oude Schiedammer ver kwikken! Welk een lekkeren hap neemt ge uit het volgeschonken glas ! Waarlijk, men zou het drinken leeren in dergelijke omstan digheden, want nooit smaakt de klare zoo weldadig lekker als na uitgestane vermoeienis en hitte. Bust, volstrekte rust wordt u echter ont houden. In welke houdingen ge ook tracht vrede met den stellen zetel te sluiten, ge slaagt er niet in en de gedachte aan den gemakkelijken luierstoel thuis doet u hunkeren gelijk het der jacht ontkomen hert naar de frissche waterbron. Enfin, eindelijk begrijpt ge dat een meubel dat geen hooger doel kent dan den mensch een plotselinge regenbui totaal geruïneerd; in zijn haast liep hij een zijner beste kliënten tegen het lyf, een invloedrijk makelaar, die hem van dat oogenblik af koel en gereserveerd behandelde en ten slotte haalde hij zich een verkoudheid op den hals, waaraan hij weken lang laboreerde. Maar alles op de wereld neemt eenmaal een einde, ook het zoeken naar een woning. Eindelijk was het den heer Velderak gelukt een huis te vinden, dat de goedkeuring zijner gade verwerven mocht en waarvan de huurprijs redelijk in ver houding tot zijn inkomsten stond. Nu volgde een korte, verkwikkelijke tijd van rust, die werkelijk een idylle had kunnen wezen, wanneer niet gansche drommen van toekomstige huurders op alle denkbare uren van den dag, den tempel der Velderak'sche huisgoden onveilig hadden ge maakt. Wanneer de schel overging was mevrouw een zenuwtoeval nabij, want in hare gedachten zag zïj reeds weer vreemde indringers, de geheim ste hoekjes harer woning bespieden en een centenaarslast werd van haar borst geheven toen het noodlottige bordje eindelijk van de deurpost kon worden verwijderd. Intusschen was de wanordelijke, verschrikkeIgke tijd aangebroken, die elke verhuizing voor afgaat. Met eiken dag kregen de vertrekken een ongezelliger, kaler aanzien. De vensters werden van hun gordijnen en overgordijnen beroofd; spiegels en schilderijen verdwenen geheimzinnig van de wanden en stoelen en sofa's kregen prak tische maar niet bepaald sierlijke broekjes aan. Het glaswerk en porcelein werd zorgvuldig inge pakt, op een zeer klein gedeeltetje na, dat in het dagelijksch leven nu eenmaal onmogelijk kon worden gemist. Onheilspellend begon eindelijk de morgen van den verhuisdag te dagen. De heer des huizes kreeg een besliste aanwijzing, zich niet voor tien uren 's avonds in de nieuwe woning te laten zien, en eener bevriende familie viel het twijfelachtig geluk ten deel, de nakomelingschap der Velderaks gedurende dien dag te herbergen. Toen Hendrik lang na den vastgestelden tijd zeer opgewonden huiswaarts keerde, vond hij zijn vrouw in tranen. Een kist met haar fijnste glaswerk was met het ophijschennaar beneden gevallen alles is in gruizelementen"snikte mevrouw Velderak en zij weende zoo hartverscheurend, dat laar echtvriend de grootste moeite had haren tranenstroom te stuiten. Het gelukte hem dan ook lerst na eenige zeer gewaagde beloften, die hij ich den volgenden morgen, tot mevrouw Clara's diepste verontwaardiging, volstrekt niet meer wist te herinneren. Geruimen tijd daarna bracht mevrouw Richter lare boezemvriendin de eerste ochtendvisite in een helder begrip te geven van een hoek van 90 graden, niet meer geven kan dan 't bezit en ge neemt genoegen met een hou ding die veel van zitten en ook veel van hangen heeft. Want allengs is de boer, die z'n toevlucht heeft gezocht bij de plaat, van den schrik onzer invasie bekomen en grijpt hij naar de knaster, steekt ons den tabakzak toe en vraagt »maol anstekken?" Inmiddels heeft de vrouw het vuur duchtig opgepookt en de koffiemolen tusschen hare knieën geliefkoosd, want »'n beksken" is het universeele bewijs van gastvrijheid: wat een stroom van woorden niet uitwerkt, betoogt de koffieboon. En terwijl gij nog aan geen warmen drank denkt, slooft de boerin zich reeds af om u te laven met een kom heete en slappe koffie. Ziet ge, er is nog een voordeel aan die gastvrije aanbiedingen verbonden. Niet alleen dat zij u op uw gemak zetten, maar zij geven het landbouwend echtpaar een gunstige gelegenheid met goed fatsoen in uwe nabij heid te blijven. De vrouw vooral draait otn u heen als een kip om een spiegel. De gereed schappen, de kaarten, de zakboeken, de tasch, de veldflesch enfin al uw doen en laten wordt bespied. En terwijl ge blazend van de uit gestane hitte, den zakdoek tegen de kin slaat, staat het. dienstvolk op de deel door de kleine vensters te turen, die een blik in de keuken toelaten. Want lang voor dat de huishond in de neus kreeg, dat er vreemd volk in de buurt was, had de koejongen of de knecht reeds het vreemde volk gespeurd, dat het erf naderde. Vandaar dat het heele huisgezin present is bij uw binnentreden, al doet ieder ook onmenschelijke pogingen om, zij het ook maar n oogenblik, verrassing te doen blijken. Intusscheu zijtr*gij niet alleen voor het menschdom, maar ook voor het dierenrijk een hoogst belangrijk wezen geworden. On telbare vliegen, aangevoerd, dagelijks versch, door den veestapel in de naburige stal, heb ben met veel genoegen ontdekt dat ge in een bad van transpiratie zijt en komen hare nieuwe woning. Toen de gewone vragen naar het welzijn der huisgenooten over en weer gedaan en bevredigend beantwoord waren, riep mevrouw Richter verbaasd: Maar wat zie ik; hebt ge den salon nieuw laten meubileeren ?!" Ja!" antwoordde mevrouw Velderak zuchtend, wij waren er wel toe gedwongen. Mijn man had er niet op gerekend, dat de salon hier geheel groen behangen en geschilderd is. Daar pasten onze blauw fluweelen sofa en stoelen niet bijjhetvloekte!" Nu verscheen ook de heer Velderak met een pijnlijk gezicht en een dot watten in beide ooren. Is u ongesteld, mijnheer?" vroeg de bezoek ster op deelnemenden toon. Ach! die rhumatiek en dat gesuis in mijn ooren maakt mij razend. Mijn schrijftafel staat hier in dit ellendige huis namelijk in zoo'n tochtigen hoek, dat ik doorloopend verkouden ben en er is nergens anders plaats voor." Nadat mevrouw Richter haar medelijden be tuigd had, wuifde zij zich met haren zakdoek wat koelte toe en maakte de opmerking: 'tIs etouffant benauwd hier!" Helaas ja!" zuchtte haar vriendin, maar wij kunnen geen raam openzetten, want hiernaast is een remise van de omnibusmaatschappij en wan neer wij niet alles hermetisch gesloten houden, is 't hier niet te houden van de paardenstank." Bij deze laatste woorden had zij haar stem aanmerkelijk moeten versterken, want plotseling klonken van boven met tergende duidelijkheid, de eerste maten eener stumperig gespeelde sonate. Dat is ook een groote schaduwzijde van dit huis," voegde zij er daarom verklarend bij. Wij hebben geregeld gratis concert. Boven ons woont een familie met acht kinderen, die allemaal piano les krijgen." Toen de gelukkige vrouw des huizes hare be zoekster tot aan de huisdeur uitgeleide deed, kwamen haar dienstmeisje en eene waschvrouw handenwringend de gang instormen en jammerden: Och God, mevrouw! onze schoone wasch ... al het roet van die stinkende fabriek hierachter is er op geslagen en er blijft ons niets anders over dan alles weer over te wasschen." De ongelukkige Henk werd echter dien avond op een respectabel bedsermoen getracteerd, waar van het einde was: Zie je wel, Hendrik ik heb 't je zoo dik wijls vooruit gezegd dat komt nu van je eeuwig durende zucht naar verandering. Lijden en strijden, kind! je trouwt een man," waarschuwde mijn moe der nog een week vóór ons trouwen,en de goede vrouw bad gelijk. Had ik jou je zin niet gegeven, dan zaten wij nu nog rustig in onze oude, gezellige woning." En Hendrik draaide in het bed zich om en steunde onhoorbaar: o, vrouw! uw naam is: raadsel!"