De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1887 9 oktober pagina 5

9 oktober 1887 – pagina 5

Dit is een ingescande tekst.

No. 537 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDJERLAND. De dichter Oscar von Redwitz, heeft na een stilzwijgen van drie jaren een nieuwen roman geschreven, getiteld: Hymen", die in een deel b\j W. Hertz te Berlijn, zal worden uitgegeven. Louis Brandus, de bekende uitgever van mu ziekwerken is dezer dagen te Parijs overleden. Sedert 1872 was de zaak, die reeds 40 jaar be staan had en waar Adam en Rossini, later Offenbach en Lecocq, hun werken lieten uitgeven, in handen van Brandus overgegaan. Meyerbeer liet hem niet alleen zyn composities uitgeven maar benoemde hem tot executeur testamentaire zijner nagelaten werken. Volgens de Fransche couran ten was hij een zeer rechtschapen mensch en in den uitgehreiden kring der Parijsche kunstwereld zeer bekend en bemind. Hij doodde zich zelf met cyankalium. JiMU-geschenken. Onder de geschenken, den Paus bij gelegenheid van zijn jubilégezonden, bevindt zich ook een kostbaar porselein servies van Keizer Wilhelm, door bemiddeling van den Pausehjken nuntius te Munchen naar Rome gezonden. Men zond het geschenk langs dezen weg, omdat de Italiaansche sporen door een bende gauwdieven niet veilig z\jn. Geen koffer wordt door deze schel men ongemoeid gelaten, en de Paus weet reeds bij ondervinding, dat deze roovers het voorname lijk op de hem toegezonden kostbare geschenken voorzien hebben. De Koning van Saksen heeft den Paus een door den directeur der kunstnijverheidschool Dr. Nieper vervaardigd werk geschonken. Het is het facsimile eener zoogenaamde Siblia pauperum op perka ment. Behalve de twee Codices te Leipzig bestaat er nog slechts n zoodanige Armen-bijbel". Op het titelblad bevinden zich benevens de opdracht van Koning Albert de afbeeldingen der Evange listen en de band is geheel met edelgesteenten versierd. De paus heeft bij een voornaam Romeinsch schilder twaalf miniatuur-portretten van zich laten vervaardigen, om aan de vorsten, die i bij gelegenheid van het jubilégeschenken zonden, te worden uitgedeeld. De ijzeren kanselier moet op zijn jubiléeen geschenk van \jzer ontvangen", schijnt het idee te zijn geweest van Lord Ranelagh, die een groot vereerder van vorst Bismarck is. De Lord heeft een geschenk verzonnen; dat zeer origineel maar tevens zeer zwaar is. Op Bismarcks geboortefeest werd eene groote, bijna ontilbare kist binnenge bracht. Naar het gewicht te oordeelen", schrijft een Duitsch blad zou het Bismarck's stem in het Europeesch concert moeten wezen; dit is het echter niet. De monsterkist bevat een schrijftafel, die niet van hout, maar Lvan kanonskogels ver vaardigd is." Te Yverdon in Zwitserland is een standbeeld voor Pestalozzi opgericht, dat door den beeld houwer Lanz vervaardigd is. Pestalozzi staat rechtop, met het hoofd eenigszins naar een aan zijn linkerzijde staanden knaap* gebogen; aan den rechterkant bevindt zich een klein meisje. Met de eene hand opgeheven, schijnt de grijsaard tegen de kinderen te spreken, terwijl de andere op den schouder van den knaap rust. Het meisje houdt den wijden mantel vast. Pestalozzi is naar de mode van zijn tijd gekleed, met een korten broek en schoenen met gespen, een lange jas en een tweemaal om den hals ge slagen das. De kop is goed gelijkend en vervaardigd naar de bekende portretten. De edele zachtheid, welke op het gelaat van den grijsaard, die door alle ongelukkigen gezegend werd, rust, is bewon derenswaardig weergegeven. Het naar achter ge streken haar laat het voorhoofd geheel vrij. Het standbeeld staat op een voetstuk, met het opschrift: A. Pestalozzi, 1746 tot 1827; verder zijn er nog verscheidene spreuken van den beroemden onder wijzer in gegraveerd. Karl Hageubeck is na een langdurig lijden in den ouderdom van 77 jaar te Hamburg overleden. Hagenbeck was de stichter van den dierentuin, waar nu de voornaamste handel in dieren wordt gedreven. Hij was ook de eerste die ondernam om groote karavanen menschen en dieren uit vreemde landen te laten overkomen, om niet alleen de nieuwsgierigheid van het publiek te bevredigen, maar tevens nuttig werkzaam voor de wetenschap te kunnen zijn. Geen dezer vreemde volksstammen kwam in Duitschland zonder door den geleerde onderzocht te worden. In den Hamburger dieren tuin waren beurtelings Eskimo's, Lappen, Nubiërs, Kalmücken, Bella-Cola-Indianen en laatstelijk eenige Singhalezen te zien. De oude Hagenbeck is op dat gebied een baanbreker geweest. Den 15n November dezes jaars zullen juist hon derd jaar zijn voorbijgegaan, sedert den dood van den grooten Duitschen componist Gluck. Ter zijner herinnering zal het Dresdener hoftheater met de eerste artisten daaraan verbonden, drie der voor naamste opera's van den grooten meester, Armida, Iphigenia in Aulis en Iphigenia in Tauris opvoeren. Claus Groth schrijft aan de Kieler Zeitung: Er is mij menigmaal iets toegedicht geworden, waarvan ik wenschte dat het geen verdichtsel was, zoo nu bijvoorbeeld het huis waarin ik geboren ben, te Heide. Helaas, zooveel valt er van het dichten niet af, dat ik het had kunnen koopen; toch zag ik met genoegen dat alle couranten die ik in handen krijg, het feit mededeelen en mij met mijn aankoop geluk wenschen. Ik besluit daaruit, dat men mij het vaderlijk huis zal gunnen als ik het krijg. Opdat nu echter een vindingrijk reporter niet op de gedachte zal komen, te ver tellen, dat ik in mijn ouderlijk huis een herberg ga openen en daar myn ouden dag rustig achter de toonbank ga doorbrengen, vooral nu, naar ik verneem, mijn naam met olieverf op den gevel vermeld staat, verzoek ik u mede te deelen, dat ik, zoolang het mijne bestemming nog is, te leven, als gewoonlijk aan den Zwanenweg te Kiel, in mijn tuiritje en huisje te vinden ben." Schaakspel. No. 93. Van FRITS HOFMANN, Munchen. ZWART. INGEZONDEN OPLOSSINGEN. Juist is opgelost de bekroonde vierzet van prof. Berger, door Mei" en C. T. v. H. beiden met aanduiding van de neven oplossing waarop wij vroeger de aandacht hebben gevestigd, beiden te Amsterdam. Voorts is door denzelfden goed opge lost no. 92 met bis, ter en quater alsmede probl. Wainwright. Het raadsel Cook door S. Susholtz te Meppel. Flenügafed te Kaatsheuvel no. 91. No. 90 en ter door C. C. W. M. te Amsterdam. (Het bedoelde van Rainer is reeds verbeterd in de Sch. Ztg.) Wij verwachten ook dat professor Berger er iets op zal vinden om zijn bedoelde keurige oplossing te handhaven). Juist opgelost door W. v. H. te Delft, no. 90 met bis en analyse eindstelling.; alsmede no. 91 met eindspel, quater en quinter; F. A. T. te Rotterdam no. 92 bis, Cooks raadsel en Waiwricht's probleem. Flenügafed te Kaatsheuvel no. 21, en Henri te Amsterdam no. 91 met bis, ter, eindspel, no. 92 met bis, ter en eindspel. C C. W. M, te Amsterdam no. 91 met bis, ter, Wainwricht en Berger'r tweede oplossing. g a b o d e WIT. Wit speelt voor en geeft in drie zetten mat. (Wit 7 en Zwart 5 stukken met K. cl). Wit l f4 - f5!, g6 l Als boven, g6 X c3, c5 c4; 3 c2 f2, BRIEFWISSELING. Mei" te A. Wij zien gaarne te gemoet het gedetailleerde bewijs van de remise. OPLOSSING VAN SCHAAKPROBLEEM No. 91 van W. A. Shinkman. 2 e5 h2!, e6 X f5; 3 h2 hG, onv.; 4 hG cG of f8 f mat. 2 Als boven, d5 d4; 3 h2 e5 f, 06 d5; 4 e3 X d4 f mat. 2 , bG a5; 3 b3 b4 f, onv.; 4 h2?c7, b8 of c2 f mat. 2 bG?a7ofc7;3 h2 e7 f mat. 2 Anders; 3 b3 b4 f, onv.; 4 h2 c2 of l>8 4. mat. 2 e5 f4, bG a5; 3 b3 b4 f, onv.; 4 f5 c7 of b8 f mat. Bij ander tegenspel volgt het mat eerder. No. 91 bis van Dr. S. Gold. Vierzet, l g2 g3!, cG c5; 2 fG e4 d3; 4 eG f5 f mat. No. 91 ter van E. B. Cook: l D. b8! c5 c6; 2 b6 a4, onv.; 3 e7 e8 D. f mat. l Als boven, K. b5; 2 b8 d6, onv.; 3 dG c5 of g8 c4 f mat. l K. b4; 2b6 c4 f,K.onv.;3 e7 e8 R. of D. zet mat. l K. d4;2b6 c4, onv.; 3 D. geeft mat. l aG a5; 2 b6 a4 f,K.onv.;3 b8 f4 of e7 e8 R. f mat. Mooi! Eindspel no, 91 quater. Zwart begint en houdt het spel onbeslist: l c7 c5 f! d4 c4, 2 c5 X b4 (niet 2 cl X <J3, wegens 2 b4 b5), 2 d3 d4. 3 cl _ c2, d4 d5 (of 3 c4 X. 1>4, 4 e2 X d4. hl X d4, 5 d7 c6, rem), 4 e2 f4, h8 e5 5 f4 X d5 (5 b4 b3 is ook goed) 5 c4 X d5 6 b4 b3 a4 aö7 b3 b2 e5 X b2 8 d7 _ c7 rem. Speelt wit l b4 X c5 volgt 2 d7 c6 en 3 cl X d3. Speelt wit l d4 X c5 volgt 2 cl X d.3 f en 3 d3 X b4 altijd remise; daar de a-pion van wit op een wit hoekveld D. moet halen, dat zijn R. niet beheerschen kan. Tweezet no. 91 quinq. van J. J. C. Wainwricht l a3 b4! e4 X f3; 2 c2 e4 t mat. l a3 b4, c4 c3; 2 f3 f7 f mat. l Als boven, e4 e3; 2 f3 a8 f mat. l h3 X f3; 2 o2 X föt mat. l d4 d3; 2 e2 X d3 f mat. l h3 X h2; 2 f3 a3 f mat. l anders; 2 e2 e3 f mat. Andere eerste zetten van wit leiden, het meest door l h8 X b8, tot geen mat. Zeldzaam raadsel van E. B. Cook. De zwarte pion g5 heeft schaak gepasseerd aan den witten pion op g6. Wit neemt slechts g5 weg en zwart is mat. In alle problemen begint wit, uitgezonderd in no. 91 quater, waarin zwarf de voorzet heeft. Problemen. No. 93 bis Driezet van Samuel Loyd te Jersey City. Wit K. c3, T. f2 en hG, Pd. g5 en b7 (wit 5. Zwart K. e5, pions d7 en c7; 3 met K. e5i No. 93 ter. Driezet van F. Healy te Londen. Wit K. a5, D. b4, T. bG en al, R. h2 en b.3, pion d2 (7. Zwart K. el, Pd. dl, R. h4 en h5, pion a2 en e2 (G met K. el. No. 93 quater. Tweezet van J. A. W. Hunter, Engeland. Wit K. fl, D. a4, T. f8, Pd. h2 en d4, R c2 en a7 (7. Zwart K. f4, D. b.4, Pd. f6, pions d5, h5, g4. h3 en f2 (8 met K. f'4. No. 93 quinq. Tweezet van Dr. S. Gold te Weenen. Wit K. dl. D. g2. Pd. h3, pions c3, d2 5. Zwart K. d3, Pd. gl. R. dG, D. a7, pions a4, c4, eS en g4 (8 met K. d3. Wit heeft in deze problemen de voorzet. Tweelingen. Aan den heer A. J, de Koning te Dordrecht als bijzonder liefhebber van eindspelen, opgedragen door C. E. A. Dupréte Rotterdam. No". 1. Wit. Zwart. K. - h5. K. g7. T. aG. R, e3. pion gG. Wit wint, wie ook begint. N.B. Onze oplossing volgt over vier weken. No. 2, Wit. K. h5 T. aG pion fG. onbeslist, wie ook begint. Zwart. K. f7. R. c3 Zwart houdt hot spel OUD-AMSTERDAMSCHE VERSCHEIDENHEDEN. Een bezoek 6t/ den vice-admiraal Engel baron de Ruyter, Bidder. Wij schrijven het jaar 1681. Slechts weinige jaren zijn verloopen sedert de grpote Michiel Adriaensz de oogen sloot, en zijne nalatenschap tusschen de weduwe en de vier kinderen verdeeld werd. De oude admiraal had een voor dien tijd aanzienlijk vermogen van drie a vier tonnen gouds bij elkaar gebracht, waaronder echter al de kost baarheden en niet uitbetaalde donaties mede telden. Als hoofd der familie had Engel op de eerste aanspraak gemaakt, maar hij zou er evenzeer recht op gehad hebben wegens de groote vereering, welke hij voor zijnen vader koesterde. Niemand zou beter dan hij al de koninklijke be wijzen van eerbied en waardeering bewaard hebben, welke de groote zeeheld had ontvangen. Zijn huis was daardoor bijna een particulier mu seum ter eere zijns vaders geworden, voel te groot voor een eenloopend, meest nog afwezend heer. Maar daarom juist is zijne woning een bezoek o verwaard. Engel was zelf ook geen onvermogend man. Wel woonde hij in een buurhuis, maar hij hield behalve een paar dienstmaagden, er een paar lijfkncchts en een koetsier op na, ter zijner bediening. Be halve zijne woning in do stad had hij een buiten plaats Ruytervecht te Breukelen-Nijenrode, waar 's zomers zijn drie paarden en zijn rijtuigen ston den. Zijne hooge betrekking bracht eene levenswijze op grooten voet mode, maar het is de vraag of hij die zou hebben aangevangen, indien hij niet gemeend had, dat hij op de hem door don Spaanschen koning toegezegde jaarlijkscbe toelage van 5000 gulden rekenen mocht. Toch was het niemand een geheim, dat de koning eenige jaren reeds nalatig was gebleven in de betaling. Maar de baron had zijn eenmaal begonnen levenswijze kalm voortgezet, zoodat men nog grooter dunk van zijn vermogen kreeg dan het wel verdiende. Het buurhuis, door Engel de Ruyter bewoond, was gelegen op het Nieuwe Waals-eiland,doch voor het oogenblik is het niet met juistheid aan te wijzen. Het was blijkbaar een flink en breed ontworpen perceel en kan wel het huis zijn geweest door zijn vader bewoond. Wij laten de klopper op de deur vallen en verzoeken den lijfknecht te worden toegelaten. Als wij verklaren, dat een diepe eerbied voor j bestevaêr" en zijn zoon ons tot dit eenigszins onbescheiden verzoek noopt, zal hij niet veel be zwaar maken en in hot huis van den vice-admi raal, die reeds naar buiten gegaan is, ons rond leiden. Als wij het voorhuis, wij zouden zoggen de vestibule, binnentreden, zien i. wij in 't midden aan den zolder oen prachtig opgetuigd schip hangen. Het is zeker hot model van een van vaders admiraalscbepen. De helder gewitte wan den zijn bedekt met vier groote schilderijen, zee slagen waarin door den zeeheld de roem des vaderlands was bevochten geworden. Zij stellen o. a. voor: het in den grond boren van een Spaansch schip; het gevecht van bet schip de Salamander tegen drie Turksche jkapers; de slag voor Messina, en daarbij een paar kleinere, een van Algiers en een van Funcn benevens een wereldkaart. En midden tusschen deze zee stukken waar kon het beter? hingen de portretten van Michiel en Engel de Ruyter, mis schien wel dezelfde, waarop wij thaiïs in het Mauritshuis te 's Gravenhage nog do beide admi ralen van aangezicht tot aangezicht kunnen zien. Over de deur, die toegang geeft tot do zijkamer. waarboven oen groot in hout gesneden familie wapen prijkt, staat een steenen tafel op houten voet, waarop- cenigo voorwerpen zijn nedergelcgd en waarnaast twee roode spaanschledcren stoeien zijn geplaatst. Aan 't einde van de vestibule, naast den toegang tot het binnenhuis hangt des admiraals wapenkas, waarin drie vuurroors, twee lange en twee kleine pistolen, een Turksche sabel door de Ruyter veroverd in Octolier 16">.r> in een gevecht tegen Algerijnsche roofschepon bij Salee, een houwer, door hem in 1657 op den Franschon kaporkapitein Lalandc buitgemaakt, eenige vreemde pijlen en een paar rottingen zijn bevestigd. Wij treden de zijkamer binnen. Allereerst treft ons hot wit damasten kamerbchangsel, waarop de spiegels en schilderyen met vergulde ietwat zwaar gebeeldhouwde lijsten smaakvol uitkomen. Onder de schilderijen merken wij eene afbeelding van de ordo van St. Michiel op. waarmede do Ruyter ge ridderd was. Het ameublement bestaat uit zes rood damasten stoelen on een armstoel, waarop een deftig geborduurd wapenkusson ligt, voorts een klein eikenbouten tafeltje met een turksch kleed er onder. De vloer bestaat uit marmeren steenen. Uit deze .kamer gaan wij naar de groote binnen kamer, die met rood damaet-machayer behangen is en soortgelijke venstergordynen heeft. Hier bestaat het ameublement uit rood fluweelen stoelen, een vierkante sakerdaan-houten tafel, die tn het midden der kamer op een groote vloermat staat, en een groote sakerdanen kast, waarin allerlei linnengoed en zilverwerk. o. a. twee lampetten met schotels, zijn geborgen. Voor den schoorsteen hangt een fraai schilderij en daar tegenover een niet minder fraai familiestuk, waarin Michiel Adriaansz. met heel zijne familie is afgebeeld. Ter. weerzijden van den schoorsteen prijken de beel tenissen van den Prins en van de Princes van Oranje. Een spiegel ontbreekt evenmin in dit vertrek als het porcelein op de kast en ter z\jde van den schoorsteen. Maar er prijken nog drie kostbare marmeren beelden en een zilveren bloempot met gedreven schotel. Doch het merk waardigste is weggeborgen in twee openslaande kastjes, waarvan de eene al de familie- en andere papieren van den baron, zijne instructiën, de docu menten betreffende zijne baronie enz. bevat, en de andere alle gedenkstukken en reliquiën van . bestevaêr." Dit laatste kastje mag de knecht voor u open maken, en als hij achtereenvolgens de laadjes opentrekt, ziet ge met belangstelling den penning met het portret des Konings van Denemarken, het gouden tandstokertje aan een _ kettinkje, het gouden fluitje, de zilveren en de ' verguld-zilveren tabaksdoos, het ? zilveren signet, twee gouden ringen met agaat en een met een wijzertje, twee verguld zilveren gespen, twee zakhorloges, twee strikken van valsche diamant, om op den hoed vast te hechten, en een zilveren pomadedoosje, allerlei voorwerpen, die door -den beroemden zeeheld waren gebruikt, en die de zoon met kinderlijke liefde en eerbied bewaarde. En in het laatste laadje, dat de knecht opentrekt, ligt de penning die de overleden half broeder van Engel, jonker van Gelder ten geschenke had ge kregen , en verder eenige vreemde munten en penningen. Veel merkwaardiger voorwerpen liggen nog- in een ijzeren kist, die in een hoekje van 't vertrek geplaatst is. DE VLIEGENDE HOLLANDER. Novelle naar Sophus Bauditz. (Vervolg). Monsieur Vivace was intusschen de held van den dag. Dit was zijn een-en-twintigste tweege vecht en geheel St. Jean Lerou was het daarover eens, dat hij op moedige wijze de eer des lands en de beteekenis van het impressionnisme had ge red. Bij hot diner werd tot viering van den dag champagne gedronken, en men zou zeker nog lan ger dan gewoonlijk bij de koffie zijn blijven zitten, had niet de storm, die reeds den ganschen dag gewaaid bad, zulke afmetingen aangenomen, dat alles naar het strand moest om het grootsche schouwspel van nabij te overzien. Letort, de stormschilder, was er reeds, en mademoiselle Garbonne evenzeer. Een verduiveld fijnen neus heeft dat meisje toch", merkte monsieur Vivace op : zij ruikt de lijten al een tijd vooruit. Nu, eh bien, eenige ver rotte kwallen en andere frutti di mare zullen er allicht aan land drijven." Men legerde zich dicht aan het strand, daar waar de rotsen een weinig beschutting boden, en bekeek de golven, die zich schuimend tegen de klippen braken, en de witte zeilen, die langs den horizont vluchtten. Toen het donker begon te worden, werd het voorstel gedaan, naar huis te gaan, en het grootste deel van het gezelschap was reeds bezig op te breken, toen monsieur Vivace plotseling uitriep: Maar, messieurs, ziet eens die brik daar, wat voor een soort vaartuig is dat eigen lijk? Thans neemt het zijn koers recht naar de kust." Het stuurt regelrecht op de klippen aan, dan is het reddeloos verloren!" Ja, maar waarop in de wereld gelijkt dat schip! Dat is toch geen gewoon schip!" Het is do Vliegende Hollander!" Pas op, Vivace! die komt u wegens zijn landsman verantwoording vragen!" Zoo snapte men levendig door elkaar, terwijl een ander zeeschilder, die iets meor dan de an deren van bouwtrant en takelage van schepen verstond, hot hoofd schudde en zeide: Merkwaardig is het, maar deze zeiler ge lijkt meer op de schuiten, waarmede Tromp en De Ruyter ten zeeslag voeren, dan op eenig an der vaartuig. Nu, het is ook reeds halfdonker, en men kan niet heel goed meer onderscheiden, mijn opmerking berust natuurlijk op zinsbedrog." Daarin vergiste men zich echter niet, dat bet schip regelrecht naar de kust been stuurde, en men berekende reeds het oogenblik, waarop het op de spitse klippen, dicht bij den vuurtoren, te pletter zou slaan, toen het schip plotseling een wending maakte, bijlegde en eene boot uitzond. Het was reeds tamelijk donker, maar men kon duidelijk de boot onderscheiden, als zij telkens gedurende eene seconde door de schuimende toppen der golven hoog opgeheven werd, om dan weder ter stond in de golt'valleien te verdwijnen. Langzamerhand, naarmate het vaartuig naderbij kwam, zag men daarin een grooten, krachtig ge bouwden man, die aan het roer zat. en den koers zeker en rustig naar de kleine haven wendde, waarin de boot van den wachter van den vuur toren lag. Een oogenblik later wendde de boot zich weder en stevende midden de hooge zee in. Ditmaal ontbrak de gestalte aan het roer, maar de bemanning roeide het vaartuig met bijna bovenmenschelijke macht door de branding heen, ondanks wind en golven, en bereikte gelukkig het schip. Men kon duidelijk zien, hoe de brik de zeilen bijzette en de touwen losmaakte; in het volgend oogenblik was zij voor aller oog verdwenen! Thans zullen wij naar huis teruggaan'', vond Letort. Nu heeft de duivel den Hollander ge haald." Toen monsieur Vivace den volgenden morgen het hoofd buiten de deur stak, werd hij in de hoogste mate verrast door het zien van een vreem deling, die in de eetzaal bij een glas bier zat. Een vreemdeling! De post was immers nog niet

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl