De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1887 6 november pagina 5

6 november 1887 – pagina 5

Dit is een ingescande tekst.

No. 541 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. zeer te stade kwam. Reeds op zijn tiende jaar dirigeerde h\j symphonie-uitvoeringen, werd in 1808 muziek-directeur van het Stadttheater te Nürnberg, 1811 te Wiesbaden, 1814 te Kassei, waar hy zyn eerste opera componeerde, die Ves talin. Kg kwam hiertoe alleen uit hooge noodzakely'kheid. Hy was hofkapelmeester en theater directeur in dienst van den keurvorst van HessenKassei. Tot viering van don verjaardag van den keurvorst, die pas weer op zy'n troon hersteld was, wilde hy Die Vestalin van Spontini doen opvoe ren. Alles was gereed, met groote pracht was de opera gemonteerd, toen plotseling de minister op het denkbeeld kwam, dat Spontini tot de Fransche school behoorde en de naam alleen van den Paryschen componist reeds den keur vorst woedend zou maken. Wat te doen ? Er waren zooveel kosten gemaakt. Guhr nam een kloek besluit, liet de Duitsche vertaling van het libretto uit Weenen komen, en componeerde zelf eene Vestalin, die den keurvorst uitstekend beviel. Van 1821 kwam ,Guhr naar Frankfort en opende er de campagne met de Vestalin van Spontini, die hij toch mooier vond dan zijne eigene. Toen hij, by' de eerste repetitie, den dirigeerstok neer legde, trotsch omkeek en tot de leden van het orkest zeide: Bravo, mijne heeren, bij u heeft men alleen den arm noodig!" bad hij reeds het geheele personeel voor zich gewonnen. Guhr bleef tot zy'n dood te Frankfort en leidde er met hart en ziel de opera. Hoe hij er voor ijverde, blijkt daaruit, dat hy de zangeres Backofen, die haar contract verbroken bad en was gevlucht, per extra-post nareisde en by Coblentz inhaalde. Hu slaagde er in, haar door zijn smeekbeden en vertoogen tot den terugkeer over te halen. De eerste rol, waarin zij na haar terugkeer te Frank fort optrad, was die van Pamina in de Zauberflöte, en toen aan het slot van het eerste bedrijf Pamina zich voor Sarastro op de knieën wierp en zong: Herr, ich binzwar Verbrecherin, allein die Schuld liegt nicht an mir. Der böse Mohr verlangte Liebe, darum, o Herr, entfloh ich ihm", riep van de galerij een luide stem: Der böse Guhr verlangte Liebe!" hetgeen onder het pu bliek een langdurige stormachtige vroolijkheid deed ontstaan. Guhr, die eerst geheel overbluft was, herstelde zich spoedig, en lachte, naar het publiek gekeerd, hartelijk mee. In 1842 overleed Guhr; hij liet vijf opera's na: Feodora (1814), Diotaia (1815), Die Vestalin (1816), allen te Kassei opgevoerd ; König Sigmar (1819) te Frankfort gegeven; zyn Aladin, naar een libretto van Elise Burger, is nooit opgevoerd, ? Dit alles, en zijn vele andere compositiën, o. a. een Violinschule a la Paganini, die ook in liet Fransch vertaald werd, is lang vergeten. Guhr werkte niet voor de eeuwigheid, maar wel voor het oogenblik. Hiervan wordt nog een fraai voor beeld verteld. Het was met Paschen 1842. Rossini's Stahat Mater was verschenen en maakte groot opzien, Guhr wilde het op het jaarlijksch concert spirituel op Goeden Vrijdag doen opvoeren. Maar de partituur uit Parijs arriveerde niet. Guhrüetde zangers hun partij toen uit het klavier-uittreksel studeeren. Maar het orkest ? Eene partituur des tijds uit Parijs te gaan halen, was zooveel als tegenwoordig uit Japan. Zij kwam niet aan. Guhr wist echter raad. Hy nam het klavier-uittreksel, scheurde het in tweeën, gaf het eene aan Baldenscker, destijds koordirecteur, en zeide: Die helft instrumenteer jij, de andere ik. Tegen het eind der week klaar l" Het kwam klaar; het Stdbat Miter van Rossini, Guhr en Baldenecker werd op dien goeden Vrij lag uitgevoerd, en met veel succes. EEN GROEP IN BRONS. Onze beeldhouwer E. van den Bossche heeft, in zijn werkplaats aan den Amsteldijk, eene fraaye in brons gegoten kompozitie ten-toon-gesteld. De bewoners van Nieuwer-Amstel en het omliggend quartier, hebben hun hooggeschatten geneesheer, Dr. R. T. Hart, bij gelegenheid van zijn 25-jarig feest, een geschenk willen aanbieden, dat in beeld bracht het bedrijf van den dokter, de toewijding van zijn kennis en liefde aan zijne patiënten. Een tafereel, uit het leven gegrepen, beandwoordde meer aan de behoefte des harten zijner vereerders, dan eene allegorie zou gedaan hebben, en hieraan hebben wij den groep te danken, die door de Brusselsche Compagnie des bronzes met de grootste naauwkeurigheid in metaal gegoten is. De groep vertoont in 't midden een oud man, in een ziekenstoel. Ter linkerzij van den toeschouwer staat Dr. Hart, die den zieke bij den pols vat. Aan den linker kant ligt op den voorgrond eene tedere jonge vrouw geknield, die, met de handen samen, zweeft tusschen hoop en vrees. De zieke legt zijn linker, als ter vertroosting, op haar schouder. Achter haar, ter zijde van den stoel, staat een broêrtjen, die ernstig naar den geneesheer opziet. De uitdrukking van allen is duidelijk en hoogst verscheiden. De dokter denkt ernstig na en ver hoogt het vertrouwen der omgeving. De stijl vau het geheel houdt het midden tusschen toevallige natuur en wijze schikking. De groep is uitgevoerd op akademiegrootte. Wij wenschen den Heer van den Bossche, met dit nieuw bewijs van zijn talent, van harte geluk en Dr. Hart niet minder met de ongeveinsde dankbaarheid zijner vereerders, die zich in zulk een waardig kunstwerk uitspreekt. ALB. TH. NEDERLANDSCHE AQUARELLISTEN. Omtrent eene collectie aquarellen van Nederlandsche Kunstenaars, bij Boussod en Valadon in Bondstreet te Londen tentoongesteld, schrijft de Daily News: Zij zijn misschien minder opmerkelijk buitenlandsch dan men verwachten kon. Eenige zijn er Engelsch in manier, anderen toonen Franschen invloed; weinig of geen handhaven de bijzondere eigenschappen, die de oude Hollandsche school in olie onderscheiden. De kunstenaars houden veel van winter-effecten, grauwe zeeën en luch ten, vale strooken zand en schuim. Er zijn eenige fraaie dierstudiën, en een klein getal uit voerig afgewerkte figuurstukken ,die vooral boerenbinnenhuizen voorstellen. Het Landschap met windmolen van Gabriel ge ijkt ongeveer op hetgeen Miss Clara Montalba nder leiding van Corot zou schilderen. Over het jeheel schijnen de Hollandsche aquarellisten; te houlen van die zachtheid, om niet te zeggen wolligieid, die met Constable het eerst in het landschapichilderen opkwam. Mesdags WolKbank is misschien wat zwaar en wat hard aan de randen. Neuhuys' Moeder en kind herinnert aan Israëls, die wordt ?ertegenwoordigd door De kleine lezer en Kindje toasscken, een zeer krachtig binnenhuis, met het jewone toetsje van zwaarte. De schotels op den ichoorsteenmantel zouden de nauwgezette oude ollandsche schilders van die dingen niet beval.en. Schaduw en licht (voor zoover dat er is) zy'n goed verdeeld. Van Essen stelt twee mooie joppen van een vriendelijke Leeuw en Leeuwin ien toon, zoo katachtig, dat men vergeet dat het verscheurende dieren zijn. De Rivier van Weissenjruch geeft den indruk, dat er te veel water bij ;ebruikt is, en dat het papier te nat is geweest. Mauve heeft veel schapenstudiën, misschien is de Dekoorlijkste De terugkeer van de kudde, een dorpsstraat bij het opgaan der zon of in de late schemering. Vast in slaap is een uitvoerig schil derstuk, een mooie blonde moeder in een bed; een andere dame, in het zwart, buigt zich over een klein kind in een ouderwetsche wieg. Het licht is zeer aangenaam, en ook het getemperde rood, dat aan de zwarte japon veel verschuldigd is. Verheldering van Verveer, is eene voorstelling van een mist, die over zand en zee, duinen en gebogen gras, wegrolt. Een rustig hoekje, van Israëls, is een oude landman, die op een bank in een stil groen park zit te peinzen. Een bekoor lijk landschap is Hoeve aan de rivier, van Van Essen; ook hier is Corot's invloed niet te misken nen. De trap in Een klooster is heerlijk vol met zacht geel licht; aan den hoek staat een priester. Het stuk is van Bosboom. Wij moeten niet Bastert's zeer loffelijken Winteravond vergeten, die op een oud vierkant huisje valt van rooden bak steen, bij een plas staande." VARIA. Billroth en de Engelsche zakkenrollers. Profes sor Billroth hield onlangs volgens de Newe Fr. Pr. op de clinische school een zeer belangwek kende voordracht over gastrotomie" (het opereeren der maag). Een twaalfjarige knaap, verhaalt Billroth, had bij het spelen een klein gewicht in geslikt ; ik was reeds op het punt tot de maag operatie over te gaan, toen mij iets inviel, wat ik van Engelsche zakkenrollers geleerd had. Deze hebben namelijk de gewoonte, om kleine voor werpen van waarde, zooals juweelon en ringen, in te slikken, zoodra men hen op beeterdaad betrapt. De Engelsche agenten van politie weten dit zeer goed, maar om de bewijzen van den diefstal te voorschijn te brengen, kan men hun toch moeijelijk de maag opensnijden. Het gestolen voorwerp blijft dus in de maag van den dief, totdat hij weer in vrijheid is ge steld. Dan begint hij een zoogenaamde aardappelenkuur." Hij verorbert gedurende verschei dene dagen enorme massa's aardappelen, en de gevolgen van die kuur blijven niet uit. Deze wijze van behandeling heb ik nu op mijn patiënt toegepast en met het beste gevolg, want hier is het ingeslikte gewichtj», dat de vader van den knaap bij zijn familiereliquiën zal bewaren, maar dat ik hem voor deze gelegenheid te leen heb gevraagd. Ik had nooit gedacht dat ik voor mijn vak nog iets van zakkenrollers zou loeren Bij gelegenheid van het 800jarig jubileum der universiteit van Bologna zal er een muzikale tentoonstelling worden gehouden, die in twee afdeelingen zal gesplitst zijn. In de eerste afdeeling zullen muziekuitvoeringen plaats vinden, waarop de toonscheppingen op liturgisch, symphonisch en dramatisch gebied van Palcstrina tot op onzen tijd zullen ten gehoore worden gebracht. Bologna met zijn drie groote gebouwen, het theater, het conservatorium van Rossini en den dom San-Potronio is daarvoor van alle steden in in Italiëhet beste geschikt. De eigenlijke tentoon stelling zal alle mogelijke moderne en oude in strumenten bevatten, alsook oude en nieuwe mu ziekstukken, werken over de geschiedenis der muziek en bibliographiscbe geschriften; eindelijk instrumenten en apparaten voor de acoustiek. Aan het hoofd van het uitvoerend comitéstaan Verdi en Arrigo Boïto. Volgens de Allg, Zeitung is in Algeriëhot hol ontdekt, waar Cervantcs, de schrijver van Don Quichotte, toen hij uit de gevangenis, waarin hij verscheidene jaren van zijn leven doorbracht, ont vlucht was, zich eenige weken verborgen hield. Naar Cervantos eigen beschrijving was dat hol eenigo duizonde passen zuidwaarts van Algiers gelegen. Kortelings gelukte het door ijverige onderzoekingen den Spaanschen vice-consul Don Adriano Rotondo, de juiste plaats vast te stellen. Het is een zeer klein hol op een vrij steil afgaande hoogte gele gen, dat een voortreffelijke schuilplaats voor vluch telingen aanbiedt. Ter herinnering aan Cervantes is nu boven den ingang van het hol een in het Spaansch geschreven opschrift geplaatst. Te Weimar is nu de stichting van Liszt, ten doel hebbende begaafde muzikanten te ondersteunen, geopend. Premiën en pensioenen voor compo nisten en pianovirtuosen zullen worden uitgereikt, en aan de jongsten beurzou worden gegeven. De daartoe vastgestelde sommen zullen jaarlijks een minimum van 200 en een maximum van 2000 mark bedragen. De toewijzing dezer premiën en beur zen zal steeds op den geboortedag van Liszt plaats hebben. Het is ook op dien dag dat door den beschermheer, den groothertog van SaksenWeimar, de stichting is geopend. Vrijdag zou in de groote opera te Parijs de 500ste opvoering van Gounod's Faust plaats heb ben. Niet alleen zou Gounod zelf bij deze ge legenheid dirigeeren, zooals hij dit bij de eerste opvoering deed, maar Jules Barbier heeft een feestdicht vervaardigd, dat door Sarah Bernhardt gereciteerd en door muziek van Gounod zou moe ten begeleid worden. Gelukkig is Gounod ver standig genoeg geweest in te zien, dat hij by een zoodanige voordracht ter zy'ner eere en in zy'n tegenwoordigheid door zijn eigen muziek be geleid, een tamelijk dwaas figuur zou maken. Hij vond ook onder zijn composities niets'dat bijzijn dlchtstuk paste. Hij schreef aan zy'n gewonen librettist, Barbier, een brief waarin hij hem de reden verklaart, waarom hij eene dergelyke eerbewijzing als onmogelijk beschouwt. Misschien echter is de reden van zijn weige ring hieraan toe te schrijven, dat Barbier in zy'n gedicht als gewoonlijk Gounod tegenover Wagner stelt, om dezen laatsten zooveel mogelijk te ver kleinen, wat Gounod natuurlijk in een bedenke lijk daglicht zou plaatsen. De censuur heeft het verbod voor de uitvoering van Germinal", van Zola en Busnach ingetrokken. Heeft dit nu te beteekenen, dat de beide auteurs de beruchte scène, alwaar het tusschen de solda ten en de werkstakende arbeiders tot moord en doodslag komt, zullen intrekken ? Of heeft de censuur bij nader inzien verlof gegeven de bewuste scène er in te laten, omdat sedert eenige maanden geen werkstakingen by d» mijnwerkers hebben plaats gegrtpen? Hoe dit zy, Germinal zal in Ie Chatelet" worden opge voerd en dus zal men weldra weten wat hiervan is. George Ebers zal dit jaar zy'n lezers weder op een Egyptisch, maar ditmaal berijmd verhaal ont halen. Het is getiteld: Elifen" een droom in de woestijn, en het werk zal by een Duitsche uitge versfirma te München verschijnen. Te Göttingen overleed Prof. Karl Gpedeke, hoogleeraar in de litteratuurgeschiedenis. Ala novellist en bibliograaf begonnen, wy'dde hy ziek sedert 1855 geheel aan een groot werk Grundriss der Detitschen Dichtung, dat, toen het ver scheen, een arbeid van 22 jaren omvatte, en doorvolledigheid der bronnen en vrijheid van vooroordeelen uitmunt. Een huwelijk in de Amsterdamsche kunstwa-reld. De heer Henri Albers, de sympathieke zanger van de Hollandsche opera, is ondertrouwd, met zijne talentvolle kunstgenoote, mej. Marguérite, Jahn. Schaakspel. No. 97. Uit Gartenlaube" (componist niet vermeld). Zeer variantenrijk en mooi. ZWART. INGEZONDEN OPLOSSINGEN. Juist opgelost door C. T. v. H. no. 95 volledig, met bis, ter, quater en quinq alsmede no. 96 met bis en 96 quater. H. J. d. H. 96 bis, ter en qua r. Henri no. 95 ter met quinq A en B.alsmede 96 met bis, ter en quater, allen te Amsterdam.;. W. v. H. te Delft no. 95 volledig met bis, ter en quinq A en B. W. W. te Rotterdam, no. 95 met bis, Door W. v. H. te Delft is juist opgelost 96 bia met aanduiding dat No. 96 twee, nevenoplossingen heeft. Goed is 96 quater; en 96 ter faalt bjj juist tegenspel, wat ook door andere oplossers medegedeeld is. Wij komen hierop terug in het volgende Weekblad. BRIEFWISSELING. Gothender te A. Volgende week. g X 3 dl 3 c5 X dl c5 f, do 06 ; 4 f7 c2 f, e4 c3; 4 c4 d5 of e7 of; 4 dl 4 dl d WIT. Wit speelt voor en geeit in vier zetten mat. (Wit 9 en Zwart 10 stukken met K. c5). OPLOSSING VAN SCHAAKPROBLEEM No. 95. (Een Meesterstuk! van Mr. Johs. Berger te Griitz. l f2 f7! c5 d6; 2 c4 d5 f, c7 >< d5; 3 b6 c4 f, K. c6 ; 4 dl l Als boven, al - d4; 2 c4 - d5 f, o7 X <*5; 3 bG - c4 f, e5 e4; 4 l eöd4off4;2 böd7 |, e5 dG; 3 c4 2 Als boven, e5 _ e4 l Als boven, eG Elders 2 c4 X c5 t, onv; l c7 speelt 2 c4 da f mat. l Anders 2 dl f3, e5 d5; 2 dito, R. d4; 2 e6 d4 oi g5; 2 Anders; No 94 bis bis. Twee-zettig zelfmat van Fr. Herben te Sittard. l e2 e4, c5 c4; 2 b4 d3, d4 X e4 f mat. No. 95 bis van Richard Adam te Leipzig (Iets gewijzigd. In de oorspronkelijke opg: witte DopB5; dan is er echter een 2de oplossing e5 g7, d6?d5; 2 h5?f4, d6-e7; 3 bi l a5 a4! d5 X e5; 2 a4 e4 f, e5 d6; 3 c5 X l>7 t mat Als boven. d5 X c5; 2 h5 f6, onv; 3 Pd of R zet d7 dG; 2 h5 f4 f, K onv; 3 c5 d7 of e5 d4 f mat 95 ter Grimshaw. l bG gl! c7 c6; 2 g4 f2, dG c5; 3 f2 c4 f 3 bfi 3 c4 3 c4 3 c4 c8 f, dG _ e5; do f, c7 X d5; a4 f mat. c2 f mat e7 t d3 f . c2 f » e4 t » c4 X c5 e4 c4 f l l No. f, onv; 4 c5 X d5 of e7 f mat t, K. d6; 4 b6 c3 f mat ;aaf staat de b5Xd7 f mat. mat. l als boven, c7 c5; l dG eG; No. 95 quint. kapt. Klark. 95 A. Arnell95 B. T. Taverner. c7 f mat. e4 2 als boven, anders; 3 gl h2 2 gl_h2f, d6 eG; 3 Pd. g4 zet -*. 2 gl h2, e6 - f5 ; 3 g4 f2 f 2 als boven, anders; 3 Pd. g4 zet -?No. 95 quater S. Loyd. l K. c2!! K. X M f; 2 dl c3, K. onv.; 3 D. X c5 of f4 f mat,l als boven, K. b5 f; 2 c2 b3, T. onv ; 3 D. b8 of Pd. c3 f mat l T. d5 of elders; 2 dl b2 f, K. onv.; 3 dG b8 off4 f* » R.?c2, d!> speelt; 2 b2 dl, gedw.; 3 e2 d3, spit.; 4 T. f » f4 _ h5, e4 X d5; 2 a4 a8 j mat. als boven., c4 onv.; 2 D. zet mat. g7 _ G ; 2 h5 f6 f mat. anders; 2 h5 g3 h5, d5 X 06; 2 cl c4 Als boven. d5 e4;2 cl hl » 'd8Xe6; 2 h5 f(5 l g7 _ h5, dS elders; 2 cl cG f mat. l g7 h5, c5 X d4; l g6 speelt; 2 eG X c5 l e5 - c4; 2 e6 db C No. 95. Zeldzaam probleem met drie witte raadsheeren. Geen abuis. Een wit kapje op de knop. van de 3de raadsheer is voldoende om deze te kunnen onderscheiden. l g2 _ fl, g4 X S T, 2 fl _ C4, ejj _ ej* 3 d| X c3 f mat. g8 _ f? Of and.; 3 do e7 f mat. l 2 fl. e8 o3 f; 2 d5 X c3 f, onv.; 3 R. of T. f mat. l als boven, Pd. c8 e7; 2 d5 X e7 f 08 X e7; 3 T. f3 f8 f mat l anders; 2 fl c4, onv.; 3 d5 X c3 of e7 f mat. Vier driezettio-e problemen No. 97 bis van O. Würzburg te Grand Rapids, 12jarige neef van. den vermaarden S'Hinkman. Wit K. c8, D. al, Pd. c4, R. e5 (4. Zwart K. eG, pions b5, c5, c6 en. No!6 97 ' ter van B. Kastner te Coburg. Wit K. cl, D. h8, Pd. dG, pions b4 en e5 (5. Zwart K, d5, pions d7 en eG (met K. d.~>. (3) No. 97 quator van Jan Kotrcéte Praag. Wit K. c8, D. gG, R. dl, pion a2 (4. Zwart K. a5, pions a7, b5 en d5 (4 mot K. a5. No. 97 A van Karel Makovsky te Parijs. Wit K. el, D. gl, T. co (3. Zwart K. d3, pions cG, d5, e4, e2 en f4 (6 met K. el. Wit speelt voor.^ Stand eener en D. (zwart). D. h4 T. 08 R. 17 Pd aG pions zetten mat of behaald beslissend voordeel. OUD-AMSTERDAMSCIIE VERSCHEIDENHEDEN. Een bezoek bij den Vice-admiraal Engel, baron de Ruyter, Ridder. Deze kist bevat allerlei geldswaardige papieren en preciosa. Het spreekt bijna van zelf dat de knecht deze kist niet ontsluiten kan, omdat de baron er den sleutel steeds van bij zich draagt, maar daarom kan hij u wel vertellen wat er in zit. Hij heeft zijn meester, wiens volle vertrou wen hij geniet, zoo vaak bijgestaan wanneer deze de kist ontsloot, dat hij u de kostbaarheden zoo duidelijk zou kunnen beschrijven, alsof gij ze voor u zaagt. De meeste dezer voorwerpen waren van den ouden heer de Ruyter afkomstig. Een zwaar gouden ketting, geschat op f 1472, hem doordeu koning van Denemarken vereerd, waaraan diens portret hing met diamanten omzet. Een niet min der kostbare gouden ketting, een geschenk van den koning van Frankrijk, waaraan een gouden. penning met het portret van Zijne Allerchristelijkste Majesteit was bevestigd, wel f 1250 waard. Een kleinere gouden ketting, getaxeerd op f 3300, met het portret van den koning van Spanje, hem

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl