Historisch Archief 1877-1940
No. 541
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
zeer te stade kwam. Reeds op zijn tiende jaar
dirigeerde h\j symphonie-uitvoeringen, werd in
1808 muziek-directeur van het Stadttheater te
Nürnberg, 1811 te Wiesbaden, 1814 te Kassei,
waar hy zyn eerste opera componeerde, die Ves
talin.
Kg kwam hiertoe alleen uit hooge
noodzakely'kheid. Hy was hofkapelmeester en theater
directeur in dienst van den keurvorst van
HessenKassei. Tot viering van don verjaardag van den
keurvorst, die pas weer op zy'n troon hersteld was,
wilde hy Die Vestalin van Spontini doen opvoe
ren. Alles was gereed, met groote pracht was
de opera gemonteerd, toen plotseling de minister
op het denkbeeld kwam, dat Spontini tot de
Fransche school behoorde en de naam alleen
van den Paryschen componist reeds den keur
vorst woedend zou maken. Wat te doen ? Er
waren zooveel kosten gemaakt. Guhr nam een
kloek besluit, liet de Duitsche vertaling van het
libretto uit Weenen komen, en componeerde zelf
eene Vestalin, die den keurvorst uitstekend beviel.
Van 1821 kwam ,Guhr naar Frankfort en opende
er de campagne met de Vestalin van Spontini,
die hij toch mooier vond dan zijne eigene. Toen
hij, by' de eerste repetitie, den dirigeerstok neer
legde, trotsch omkeek en tot de leden van het
orkest zeide: Bravo, mijne heeren, bij u heeft
men alleen den arm noodig!" bad hij reeds het
geheele personeel voor zich gewonnen.
Guhr bleef tot zy'n dood te Frankfort en leidde
er met hart en ziel de opera. Hoe hij er voor
ijverde, blijkt daaruit, dat hy de zangeres Backofen,
die haar contract verbroken bad en was gevlucht,
per extra-post nareisde en by Coblentz inhaalde.
Hu slaagde er in, haar door zijn smeekbeden en
vertoogen tot den terugkeer over te halen. De
eerste rol, waarin zij na haar terugkeer te Frank
fort optrad, was die van Pamina in de Zauberflöte,
en toen aan het slot van het eerste bedrijf
Pamina zich voor Sarastro op de knieën wierp en
zong: Herr, ich binzwar Verbrecherin, allein die
Schuld liegt nicht an mir. Der böse Mohr
verlangte Liebe, darum, o Herr, entfloh ich ihm",
riep van de galerij een luide stem: Der böse
Guhr verlangte Liebe!" hetgeen onder het pu
bliek een langdurige stormachtige vroolijkheid
deed ontstaan. Guhr, die eerst geheel overbluft
was, herstelde zich spoedig, en lachte, naar het
publiek gekeerd, hartelijk mee.
In 1842 overleed Guhr; hij liet vijf opera's na:
Feodora (1814), Diotaia (1815), Die Vestalin
(1816), allen te Kassei opgevoerd ; König Sigmar
(1819) te Frankfort gegeven; zyn Aladin, naar
een libretto van Elise Burger, is nooit opgevoerd,
? Dit alles, en zijn vele andere compositiën, o. a.
een Violinschule a la Paganini, die ook in liet
Fransch vertaald werd, is lang vergeten. Guhr
werkte niet voor de eeuwigheid, maar wel voor
het oogenblik. Hiervan wordt nog een fraai voor
beeld verteld. Het was met Paschen 1842. Rossini's
Stahat Mater was verschenen en maakte groot
opzien, Guhr wilde het op het jaarlijksch concert
spirituel op Goeden Vrijdag doen opvoeren. Maar
de partituur uit Parijs arriveerde niet. Guhrüetde
zangers hun partij toen uit het klavier-uittreksel
studeeren. Maar het orkest ? Eene partituur des
tijds uit Parijs te gaan halen, was zooveel als
tegenwoordig uit Japan. Zij kwam niet aan. Guhr
wist echter raad. Hy nam het klavier-uittreksel,
scheurde het in tweeën, gaf het eene aan
Baldenscker, destijds koordirecteur, en zeide: Die
helft instrumenteer jij, de andere ik. Tegen het
eind der week klaar l" Het kwam klaar; het
Stdbat Miter van Rossini, Guhr en Baldenecker
werd op dien goeden Vrij lag uitgevoerd, en met
veel succes.
EEN GROEP IN BRONS.
Onze beeldhouwer E. van den Bossche heeft, in
zijn werkplaats aan den Amsteldijk, eene fraaye
in brons gegoten kompozitie ten-toon-gesteld. De
bewoners van Nieuwer-Amstel en het omliggend
quartier, hebben hun hooggeschatten geneesheer,
Dr. R. T. Hart, bij gelegenheid van zijn 25-jarig
feest, een geschenk willen aanbieden, dat in beeld
bracht het bedrijf van den dokter, de toewijding
van zijn kennis en liefde aan zijne patiënten.
Een tafereel, uit het leven gegrepen, beandwoordde
meer aan de behoefte des harten zijner vereerders,
dan eene allegorie zou gedaan hebben, en hieraan
hebben wij den groep te danken, die door de
Brusselsche Compagnie des bronzes met de grootste
naauwkeurigheid in metaal gegoten is. De groep
vertoont in 't midden een oud man, in een
ziekenstoel. Ter linkerzij van den toeschouwer staat
Dr. Hart, die den zieke bij den pols vat. Aan den
linker kant ligt op den voorgrond eene tedere
jonge vrouw geknield, die, met de handen samen,
zweeft tusschen hoop en vrees. De zieke legt zijn
linker, als ter vertroosting, op haar schouder.
Achter haar, ter zijde van den stoel, staat een
broêrtjen, die ernstig naar den geneesheer opziet.
De uitdrukking van allen is duidelijk en hoogst
verscheiden. De dokter denkt ernstig na en ver
hoogt het vertrouwen der omgeving. De stijl vau
het geheel houdt het midden tusschen toevallige
natuur en wijze schikking. De groep is uitgevoerd
op akademiegrootte.
Wij wenschen den Heer van den Bossche, met
dit nieuw bewijs van zijn talent, van harte geluk
en Dr. Hart niet minder met de ongeveinsde
dankbaarheid zijner vereerders, die zich in zulk
een waardig kunstwerk uitspreekt.
ALB. TH.
NEDERLANDSCHE AQUARELLISTEN.
Omtrent eene collectie aquarellen van
Nederlandsche Kunstenaars, bij Boussod en Valadon in
Bondstreet te Londen tentoongesteld, schrijft de
Daily News:
Zij zijn misschien minder opmerkelijk
buitenlandsch dan men verwachten kon. Eenige zijn er
Engelsch in manier, anderen toonen Franschen
invloed; weinig of geen handhaven de bijzondere
eigenschappen, die de oude Hollandsche school
in olie onderscheiden. De kunstenaars houden
veel van winter-effecten, grauwe zeeën en luch
ten, vale strooken zand en schuim. Er zijn
eenige fraaie dierstudiën, en een klein getal uit
voerig afgewerkte figuurstukken ,die vooral
boerenbinnenhuizen voorstellen.
Het Landschap met windmolen van Gabriel ge
ijkt ongeveer op hetgeen Miss Clara Montalba
nder leiding van Corot zou schilderen. Over het
jeheel schijnen de Hollandsche aquarellisten; te
houlen van die zachtheid, om niet te zeggen
wolligieid, die met Constable het eerst in het
landschapichilderen opkwam. Mesdags WolKbank is misschien
wat zwaar en wat hard aan de randen. Neuhuys'
Moeder en kind herinnert aan Israëls, die wordt
?ertegenwoordigd door De kleine lezer en Kindje
toasscken, een zeer krachtig binnenhuis, met het
jewone toetsje van zwaarte. De schotels op den
ichoorsteenmantel zouden de nauwgezette oude
ollandsche schilders van die dingen niet
beval.en. Schaduw en licht (voor zoover dat er is)
zy'n goed verdeeld. Van Essen stelt twee mooie
joppen van een vriendelijke Leeuw en Leeuwin
ien toon, zoo katachtig, dat men vergeet dat het
verscheurende dieren zijn. De Rivier van
Weissenjruch geeft den indruk, dat er te veel water bij
;ebruikt is, en dat het papier te nat is geweest.
Mauve heeft veel schapenstudiën, misschien is de
Dekoorlijkste De terugkeer van de kudde, een
dorpsstraat bij het opgaan der zon of in de late
schemering. Vast in slaap is een uitvoerig schil
derstuk, een mooie blonde moeder in een bed;
een andere dame, in het zwart, buigt zich over
een klein kind in een ouderwetsche wieg. Het
licht is zeer aangenaam, en ook het getemperde
rood, dat aan de zwarte japon veel verschuldigd is.
Verheldering van Verveer, is eene voorstelling
van een mist, die over zand en zee, duinen en
gebogen gras, wegrolt. Een rustig hoekje, van
Israëls, is een oude landman, die op een bank
in een stil groen park zit te peinzen. Een bekoor
lijk landschap is Hoeve aan de rivier, van Van
Essen; ook hier is Corot's invloed niet te misken
nen. De trap in Een klooster is heerlijk vol met
zacht geel licht; aan den hoek staat een priester.
Het stuk is van Bosboom. Wij moeten niet
Bastert's zeer loffelijken Winteravond vergeten, die
op een oud vierkant huisje valt van rooden bak
steen, bij een plas staande."
VARIA.
Billroth en de Engelsche zakkenrollers. Profes
sor Billroth hield onlangs volgens de Newe Fr.
Pr. op de clinische school een zeer belangwek
kende voordracht over gastrotomie" (het
opereeren der maag). Een twaalfjarige knaap, verhaalt
Billroth, had bij het spelen een klein gewicht in
geslikt ; ik was reeds op het punt tot de maag
operatie over te gaan, toen mij iets inviel, wat
ik van Engelsche zakkenrollers geleerd had. Deze
hebben namelijk de gewoonte, om kleine voor
werpen van waarde, zooals juweelon en ringen,
in te slikken, zoodra men hen op beeterdaad
betrapt. De Engelsche agenten van politie weten
dit zeer goed, maar om de bewijzen van den
diefstal te voorschijn te brengen, kan men hun
toch moeijelijk de maag opensnijden.
Het gestolen voorwerp blijft dus in de maag
van den dief, totdat hij weer in vrijheid is ge
steld. Dan begint hij een zoogenaamde
aardappelenkuur." Hij verorbert gedurende verschei
dene dagen enorme massa's aardappelen, en de
gevolgen van die kuur blijven niet uit. Deze
wijze van behandeling heb ik nu op mijn patiënt
toegepast en met het beste gevolg, want hier is
het ingeslikte gewichtj», dat de vader van den
knaap bij zijn familiereliquiën zal bewaren, maar
dat ik hem voor deze gelegenheid te leen heb
gevraagd.
Ik had nooit gedacht dat ik voor mijn vak nog
iets van zakkenrollers zou loeren
Bij gelegenheid van het 800jarig jubileum der
universiteit van Bologna zal er een muzikale
tentoonstelling worden gehouden, die in twee
afdeelingen zal gesplitst zijn. In de eerste
afdeeling zullen muziekuitvoeringen plaats vinden,
waarop de toonscheppingen op liturgisch,
symphonisch en dramatisch gebied van Palcstrina tot op
onzen tijd zullen ten gehoore worden gebracht.
Bologna met zijn drie groote gebouwen, het
theater, het conservatorium van Rossini en den
dom San-Potronio is daarvoor van alle steden in
in Italiëhet beste geschikt. De eigenlijke tentoon
stelling zal alle mogelijke moderne en oude in
strumenten bevatten, alsook oude en nieuwe mu
ziekstukken, werken over de geschiedenis der
muziek en bibliographiscbe geschriften; eindelijk
instrumenten en apparaten voor de acoustiek. Aan
het hoofd van het uitvoerend comitéstaan Verdi
en Arrigo Boïto.
Volgens de Allg, Zeitung is in Algeriëhot hol
ontdekt, waar Cervantcs, de schrijver van Don
Quichotte, toen hij uit de gevangenis, waarin hij
verscheidene jaren van zijn leven doorbracht, ont
vlucht was, zich eenige weken verborgen hield.
Naar Cervantos eigen beschrijving was dat hol eenigo
duizonde passen zuidwaarts van Algiers gelegen.
Kortelings gelukte het door ijverige onderzoekingen
den Spaanschen vice-consul Don Adriano Rotondo,
de juiste plaats vast te stellen. Het is een zeer
klein hol op een vrij steil afgaande hoogte gele
gen, dat een voortreffelijke schuilplaats voor vluch
telingen aanbiedt. Ter herinnering aan Cervantes
is nu boven den ingang van het hol een in het
Spaansch geschreven opschrift geplaatst.
Te Weimar is nu de stichting van Liszt, ten doel
hebbende begaafde muzikanten te ondersteunen,
geopend. Premiën en pensioenen voor compo
nisten en pianovirtuosen zullen worden uitgereikt,
en aan de jongsten beurzou worden gegeven. De
daartoe vastgestelde sommen zullen jaarlijks een
minimum van 200 en een maximum van 2000 mark
bedragen. De toewijzing dezer premiën en beur
zen zal steeds op den geboortedag van Liszt
plaats hebben. Het is ook op dien dag dat door
den beschermheer, den groothertog van
SaksenWeimar, de stichting is geopend.
Vrijdag zou in de groote opera te Parijs de
500ste opvoering van Gounod's Faust plaats heb
ben. Niet alleen zou Gounod zelf bij deze ge
legenheid dirigeeren, zooals hij dit bij de eerste
opvoering deed, maar Jules Barbier heeft een
feestdicht vervaardigd, dat door Sarah Bernhardt
gereciteerd en door muziek van Gounod zou moe
ten begeleid worden. Gelukkig is Gounod ver
standig genoeg geweest in te zien, dat hij by
een zoodanige voordracht ter zy'ner eere en in
zy'n tegenwoordigheid door zijn eigen muziek be
geleid, een tamelijk dwaas figuur zou maken. Hij
vond ook onder zijn composities niets'dat bijzijn
dlchtstuk paste. Hij schreef aan zy'n gewonen
librettist, Barbier, een brief waarin hij hem de
reden verklaart, waarom hij eene dergelyke
eerbewijzing als onmogelijk beschouwt.
Misschien echter is de reden van zijn weige
ring hieraan toe te schrijven, dat Barbier in zy'n
gedicht als gewoonlijk Gounod tegenover Wagner
stelt, om dezen laatsten zooveel mogelijk te ver
kleinen, wat Gounod natuurlijk in een bedenke
lijk daglicht zou plaatsen.
De censuur heeft het verbod voor de uitvoering
van Germinal", van Zola en Busnach ingetrokken.
Heeft dit nu te beteekenen, dat de beide auteurs
de beruchte scène, alwaar het tusschen de solda
ten en de werkstakende arbeiders tot moord en
doodslag komt, zullen intrekken ? Of heeft de
censuur bij nader inzien verlof gegeven de
bewuste scène er in te laten, omdat sedert
eenige maanden geen werkstakingen by d»
mijnwerkers hebben plaats gegrtpen? Hoe dit
zy, Germinal zal in Ie Chatelet" worden opge
voerd en dus zal men weldra weten wat hiervan is.
George Ebers zal dit jaar zy'n lezers weder op
een Egyptisch, maar ditmaal berijmd verhaal ont
halen. Het is getiteld: Elifen" een droom in de
woestijn, en het werk zal by een Duitsche uitge
versfirma te München verschijnen.
Te Göttingen overleed Prof. Karl Gpedeke,
hoogleeraar in de litteratuurgeschiedenis. Ala
novellist en bibliograaf begonnen, wy'dde hy ziek
sedert 1855 geheel aan een groot werk
Grundriss der Detitschen Dichtung, dat, toen het ver
scheen, een arbeid van 22 jaren omvatte, en
doorvolledigheid der bronnen en vrijheid van
vooroordeelen uitmunt.
Een huwelijk in de Amsterdamsche
kunstwa-reld. De heer Henri Albers, de sympathieke
zanger van de Hollandsche opera, is ondertrouwd,
met zijne talentvolle kunstgenoote, mej. Marguérite,
Jahn.
Schaakspel.
No. 97.
Uit Gartenlaube" (componist niet vermeld).
Zeer variantenrijk en mooi.
ZWART.
INGEZONDEN OPLOSSINGEN.
Juist opgelost door C. T. v. H. no. 95 volledig,
met bis, ter, quater en quinq alsmede no. 96 met
bis en 96 quater. H. J. d. H. 96 bis, ter en qua
r. Henri no. 95 ter met quinq A en B.alsmede
96 met bis, ter en quater, allen te Amsterdam.;.
W. v. H. te Delft no. 95 volledig met bis, ter en
quinq A en B. W. W. te Rotterdam, no. 95 met bis,
Door W. v. H. te Delft is juist opgelost 96 bia
met aanduiding dat No. 96 twee,
nevenoplossingen heeft. Goed is 96 quater; en 96 ter faalt bjj
juist tegenspel, wat ook door andere oplossers
medegedeeld is. Wij komen hierop terug in het
volgende Weekblad.
BRIEFWISSELING.
Gothender te A. Volgende week.
g
X
3 dl
3 c5 X
dl
c5 f, do 06 ; 4 f7
c2 f, e4 c3; 4 c4
d5 of e7 of; 4 dl
4 dl
d
WIT.
Wit speelt voor en geeit in vier zetten mat.
(Wit 9 en Zwart 10 stukken met K. c5).
OPLOSSING VAN SCHAAKPROBLEEM No. 95. (Een Meesterstuk!
van Mr. Johs. Berger te Griitz.
l f2 f7! c5 d6; 2 c4 d5 f, c7 >< d5; 3 b6 c4 f, K. c6 ; 4 dl
l Als boven, al - d4; 2 c4 - d5 f, o7 X <*5; 3 bG - c4 f, e5 e4; 4
l eöd4off4;2 böd7 |, e5 dG; 3 c4
2 Als boven, e5 _ e4
l Als boven, eG Elders 2 c4 X c5 t, onv;
l c7 speelt 2 c4 da f mat.
l Anders 2 dl f3, e5 d5;
2 dito, R. d4;
2 e6 d4 oi g5;
2 Anders;
No 94 bis bis. Twee-zettig zelfmat van Fr. Herben te Sittard.
l e2 e4, c5 c4; 2 b4 d3, d4 X e4 f mat.
No. 95 bis van Richard Adam te Leipzig (Iets gewijzigd. In de oorspronkelijke opg:
witte DopB5; dan is er echter een 2de oplossing e5 g7, d6?d5; 2 h5?f4, d6-e7; 3 bi
l a5 a4! d5 X e5; 2 a4 e4 f, e5 d6; 3 c5 X l>7 t mat
Als boven. d5 X c5; 2 h5 f6, onv; 3 Pd of R zet
d7 dG; 2 h5 f4 f, K onv; 3 c5 d7 of e5 d4 f mat
95 ter Grimshaw. l bG gl! c7 c6; 2 g4 f2, dG c5; 3 f2 c4 f
3 bfi
3 c4
3 c4
3 c4
c8 f, dG _ e5;
do f, c7 X d5;
a4 f mat.
c2 f mat
e7 t
d3 f .
c2 f »
e4 t »
c4
X c5
e4
c4 f
l
l
No.
f, onv; 4 c5 X d5 of e7 f mat
t, K. d6; 4 b6 c3 f mat
;aaf staat de
b5Xd7 f mat.
mat.
l als boven, c7 c5;
l dG eG;
No.
95 quint. kapt. Klark.
95 A.
Arnell95 B. T. Taverner.
c7 f mat.
e4
2 als boven, anders; 3 gl h2
2 gl_h2f, d6 eG; 3 Pd. g4 zet -*.
2 gl h2, e6 - f5 ; 3 g4 f2 f
2 als boven, anders; 3 Pd. g4 zet
-?No. 95 quater S. Loyd. l K. c2!! K. X M f; 2 dl c3, K. onv.; 3 D. X c5 of f4 f
mat,l als boven, K. b5 f; 2 c2 b3, T. onv ; 3 D. b8 of Pd. c3 f mat
l T. d5 of elders; 2 dl b2 f, K. onv.; 3 dG b8 off4 f* »
R.?c2, d!> speelt; 2 b2 dl, gedw.; 3 e2 d3, spit.; 4 T. f »
f4 _ h5, e4 X d5; 2 a4 a8 j mat.
als boven., c4 onv.; 2 D. zet mat.
g7 _ G ; 2 h5 f6 f mat.
anders; 2 h5 g3
h5, d5 X 06; 2 cl c4
Als boven. d5 e4;2 cl hl »
'd8Xe6; 2 h5 f(5
l g7 _ h5, dS elders; 2 cl cG f mat. l g7 h5, c5 X d4;
l g6 speelt; 2 eG X c5 l e5 - c4; 2 e6 db
C No. 95. Zeldzaam probleem met drie witte raadsheeren. Geen abuis. Een wit kapje op de knop.
van de 3de raadsheer is voldoende om deze te kunnen onderscheiden.
l g2 _ fl, g4 X S T, 2 fl _ C4, ejj _ ej* 3 d| X c3 f mat.
g8 _ f? Of and.; 3 do e7 f mat.
l 2 fl. e8 o3 f; 2 d5 X c3 f, onv.; 3 R. of T. f mat.
l als boven, Pd. c8 e7; 2 d5 X e7 f 08 X e7; 3 T. f3 f8 f mat
l anders; 2 fl c4, onv.; 3 d5 X c3 of e7 f mat.
Vier driezettio-e problemen No. 97 bis van O. Würzburg te Grand Rapids, 12jarige neef van.
den vermaarden S'Hinkman. Wit K. c8, D. al, Pd. c4, R. e5 (4. Zwart K. eG, pions b5, c5, c6 en.
No!6 97 ' ter van B. Kastner te Coburg. Wit K. cl, D. h8, Pd. dG, pions b4 en e5 (5. Zwart K,
d5, pions d7 en eG (met K. d.~>. (3)
No. 97 quator van Jan Kotrcéte Praag. Wit K. c8, D. gG, R. dl, pion a2 (4. Zwart K. a5,
pions a7, b5 en d5 (4 mot K. a5.
No. 97 A van Karel Makovsky te Parijs. Wit K. el, D. gl, T. co (3. Zwart K. d3, pions cG, d5,
e4, e2 en f4 (6 met K. el. Wit speelt voor.^
Stand eener
en D. (zwart).
D. h4 T. 08 R. 17 Pd aG pions
zetten mat of behaald beslissend voordeel.
OUD-AMSTERDAMSCIIE
VERSCHEIDENHEDEN.
Een bezoek bij den Vice-admiraal Engel,
baron de Ruyter, Ridder.
Deze kist bevat allerlei geldswaardige papieren
en preciosa. Het spreekt bijna van zelf dat de
knecht deze kist niet ontsluiten kan, omdat de
baron er den sleutel steeds van bij zich draagt,
maar daarom kan hij u wel vertellen wat er in
zit. Hij heeft zijn meester, wiens volle vertrou
wen hij geniet, zoo vaak bijgestaan wanneer deze
de kist ontsloot, dat hij u de kostbaarheden zoo
duidelijk zou kunnen beschrijven, alsof gij ze voor
u zaagt.
De meeste dezer voorwerpen waren van den
ouden heer de Ruyter afkomstig. Een zwaar
gouden ketting, geschat op f 1472, hem doordeu
koning van Denemarken vereerd, waaraan diens
portret hing met diamanten omzet. Een niet min
der kostbare gouden ketting, een geschenk van
den koning van Frankrijk, waaraan een gouden.
penning met het portret van Zijne
Allerchristelijkste Majesteit was bevestigd, wel f 1250 waard.
Een kleinere gouden ketting, getaxeerd op f 3300,
met het portret van den koning van Spanje, hem