Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No.545
wm xraise Alcott, vertaald door O. D. A.,
?vso. L. J. Veen, te Amsterdam.
Mokken van Delft, eene schets door den
militairen novellist A. A. Beekman,
telWad en teekening van Win. Staring,
V wn- W. J. Thieme en Co., te Zutphen.
voor eerstbeginnenden, aflevering
3, van F. Deelstra, hoofd eener school
het begin van eene reeks cahiers
lagere school, door de firma Noordhoff
! sa "Smit nittegeven, zeer voorzichtig gegradeerd
* /*» uitmuntend afgewerkt.
"
,J^* In de nalatenschap van den verleden jaar
over^ leden Italiaanschen eersten minister Marco
Mintt'g&etti 'heeft men een voor den druk bestemde
, .^ OMttAiagraphie gevonden. De stiefzoon van
Min' "^ghetti, de gedeputeerde Camporeale van Syracuse,
? _, heeft het manuscript dat 4 of 5 deelen zal worden,
j*-1 Mtt dfl uitgevers jtoux en Tavale te Turijn
toe- - «fertroHwd. Met te meer spanning wordt de
uit* * «we algemeen te gemoet gezien daar in het werk
^ 'l» f§d toen Minghetti aan het bewind was, zeer
;> *itvoerig behandeld en met uittreksels van
onbeji, kende documenten verrijkt is.
Jt£ l . . _
J i Hit Parijs wordt geschreven, dat de kunstkooper
.-Dorand Ruel, in de rue Ie Pelletier, eene
ten:,: toonstelling heeft geopend van werken van Puvis
?^1 de'Chavannes, die de moeite waard is te worden
s? - fceaocht, ofschoon daardoor opnieuw het bewijs
?^ ""geleverd,' dat Puvis meer fresco-schilder dan
schilJr\Jhr van op den ezel bewerkte stukken is.
<? Onder anderen vindt men er een stuk genaamd
..Sómmeil, in 1867 geschilderd, waarop een menigte
halfnaakte landlieden in de maneschijn op den
grond liggen te slapen. Dit schilderstuk toont
- 1*0*18' streven naar evenredigheid in de
compo"Y sitie, die zijn werken soms doep geleken op die
J", ftit.de vijftiende eeuw herkomstig. In dit stuk is
* Iflpéke tint, welke hem later is eigen gebleven,
?/LSog niet*aanwezig. De staat heeft dit stuk voor
//tet Luxembourg aangekocht. Men maakte
dik" ' wjjls de aanmerking, dat Puvis niet zuiver
tee/ tent, maar beschouwt men de hier
tentoonge>;.^elde teekeningen, zoo moet erkend worden, dat
- laj ook een zeer correct teekenaar kan zijn. Zijn
gewoonte, om alles ondergeschikt te maken aan
? de sïgemeene uitdrukking van zijn onderwerp en
''jseMs zijn eigen roem als teekenaar daaraan op
' ie ofiéren, is oorzaak van deze soms werkelijke,
t Soms schijnbare nalatigheid in zijn stukken. Het
^ il Puvis gelukt om in een tijd waarin alles naar
realisme streeft, belangstelling op te wekken voor
? symbolische en allegorische ideale voorstellingen
In antieke draperiën. Dit alleen ware voldoende
em in de geschiedenis der kunst een eervolle
_ plaats te doen innemen.
3jörnstjerne Björnson doet een rondreis door
"Scandinaviëom overal en zelfs op kleine plaatsen
N "voordrachten te houden over de vrije liefde en
*liet huwelijk." Binnen kort zal de dichter zich
--ook naar' Jutland begeven. Onlangs deed de
Zweedsche dichter August Stindberg een reis
'door Zweden en Noorwegen, om dergelijke
voor?djachten te houden.
Over den diefstal in. het numismatisch museum
ie Athene worden de volgende bijzonderheden
.medegedeeld: In 't geheel zijn er 14 doozen met
?penningen en munten gestolen, waaronder zich
?enkele zeer merkwaardige bevinden en zelfs eenige
?die »it den tyd van Pisistratus afkomstig zijn. De
/?dief die zich vermoedelijk in het gebouw heeft
laten opsluiten, is door een kleine zijdeur, die
opengebroken werd gevonden, ontvlucht en is langs
den Wiksemafleider naar beneden geklommen, want
-aldaar werden eenige munstukken op den grond
gevonden. Het gerechtelijk onderzoek wordt met
den grootsten ijver voortgezet. Dag en nacht gaat
men door met de in hechtenis genomen personen
te verhooren, zonder dat men tot nog toe eenig
spoor van de daders ontdekte. Buiten de groote
'" laaterieele waarde van de gestolen munten zal
ook de wetenschap door dezen diefstal een
onher-stelbaar verlies lijden.
. Volgens de Amerikaansche couranten heef t pro
fessor Cushman wien de leiding eener expeditie
naar het zuidelijk gelegen Arizona door de
regeejring der Vereenigde Staten was opgedragen, een
geheel verwoeste oude stad ontdekt en zijn er
.reeds 8000 skeletten opgegraven. De stad ligt
ongeveer 80 mijlen noordwestelijk van Turson, in
Aa nabijheid der samenvloeiing van de Zoutrivier
.jnet de Gila.
Trföalf dagen na de honderdste verjaring van
Gluc^Tsterfdag heeft te Parijs een klein muzieki
feest ter herdenking in de concertzaal Colonne
plaats gehad. Fragmenten uit Alceste, Arraide,
Iphigenie en Orphéus werden met een gedeelte
van Schujnann's Paradies und Peri ten gehoore
gebracht. Mevrouw Krauss zong de Armide en de
Alceste met haar eigenaardige breede opvatting.
Auguez vervulde de rol van den hoogepriester in
, Alceste; minder gepast was het dat ook hij voor
"de furie van den haat in Arraide speelde, welke
ol voor mezzo-sopraan en niet voor bariton ge
schreven is.
De belangrijke Baco-quaestie, omtrent den
eigenlijken oorsprong der werken van Shakespeare,
komt nog maar niet tot een oplossing. In een
der :Londensche dagbladen wordt vermeld dat,
naar'alle waarschijnlijkheid, deze quaestie geheel
«p Rieuw ter sprake zal worden gebracht. Do
J>hilosoof en staatsman Baco, die voor den ver
vaardiger van de werken des grooten dichters
gehouden wordt, is, volgens een uit Amerika
Stomend bericht, met Shakespeare schriftelijk
«vereengekomen deze voor den vervaardiger te
doen doorgaan Deze schriftelijke overeenkomst is
in de folio uit<rave van 1623 te lezen, volgens
Ignatius Donnelly, een Amerikaansche ex-senator
?«at Minnesota, die een werk heeft geschreven, dat
UJ Sampson, Low, Marston & Co. te Londen zal
verschijnen, en dat den titel draagt van: Ihe great
Cryptogram; Francis Bacons cipher in the so-called
Shakespeare plas.
Het eerste gedeelte van dit werk bevat de
Shakespeare-type" uit een algemeen standpunt be
schouwd en de waarschijnlijkheid en de mogelijk
heid er van besproken. In dit gedeelte wordt
nogmaals beweerd, dat een man als Shakespeare,
een slachterszoon, zonder hoogere ontwikkeling
en zonder bijzondere studies te hebben gemaakt,
onmogelijk de vervaardiger van deze werken kan
zijn. Zeven jaren had Donnelly zich reeds met
het bewijzen hiervan bezig gehouden toen hij een
geheimschrift van Bacon op het spoor kwam.
Als diplomaat was Bacon natuurlijk bijzonder in
genomen met alles wat naar geheim of cijferschrift
geleek. De tweede ontdekking was, dat de groote
infolio uitgave van 1623 vele bladzijden bevatte
met eigenaardige pagineering, tusschen haakjes
geschreven woorden, gekoppelde woorden! woorden
met uitkomende letter, die niet aan den drukkenden
geweten worden. En daaruit volgde ten glotte de
ontdekking van den sleutel van het cryptogram,
't welk ons Baco onwederlegbaar als den auteur
der tooneelstukken bij monde van hemzelf voor
stelt. Verder vormen verkeerde nummering der
bladzijden, spatieering en koppelwoorden in ver
band met het aantal woorden en tooneelen, een
bepaald systeem dat evenals een sleutel ter ont
cijfering slechts op de folio-uitgave behoeft aan
gewend te worden om de vertelling van Bacon
als een ontcijferd telegram aan den dag te bren
gen, De woorden der vertelling volgen op elkan
der met bepaalde tusschenruimten zooals het
.cryptogram aangeeft. Daarin zou de aanteekening
te vinden zijn van de geheime geschiedenis der
stukken, het deel door Shakespeare er aan genomen,
de oorzaken om welke Baco zich heeft terugge
trokken en een menigte andere bijzonderhede uit
den tyd van Elisabeth.
De Daily Telegraph zal in een der eerstkomende
nummers in staat zijn het systeem van het cryp
togram uit elkaar te zetten. Voor hen die grondig
bekend zijn met de werken van den philosoof
Baco en met Shakespeare's drama's kon het meer
bevreemding baren wanneer een abstracte denker
zoolas Baco daarbij een werkzaam diplomaat,
te gelijker tijd een dichter van zoo ongeëvenaarde
verheven phantasie, en elementaire hartstochtelijk
heid kon wezen, als de vervaardiger onzer drama's.
Aannemelijker is het dat iemand van genialen
aanleg, geplaatst in een romantische omgeving, uit
het volk ontsproten en door den strijd des levens
tot ontwikkeling gekomen, deze werken geschreven
zou hebben. De nieuwe ontdekking is dus alleen
geschikt om een hoogst onwaarschijnlijke hypothese
te steunen, die te zwak is om een op goede gron
den gevestigd oordeel te doen wankelen.
De Daily lelegraph voegt er dan ook nog bij,
dat de Amerikaansche auteur met zijn stel
lingen wel een oogenblik overbluffen, maar nooit
overtuigen kan. Niettemin is het boek van Don
nelly zeer lezenswaard, al mocht het eindelijk
uitkomen, dat hij zich bedrqgen heeft.
Schaakspel.
No. 101.
Van J. BURT te Bristol.
INGEZONDEN OPLOSSINGEN.
W. v. H. te Delft no. 99 met 99 b, c en d.
Eerste prijs in het eindspel-tornooi van British C. T. v. H. ruch A. B. met R. c4, 99 C en n0.
Chess Magazine.
ZWART.
100. H. J. den H. no. 100 en vroeger juist opge
lost no. 99 met bis ter en quater zie verder
op de proef vermeld W. v. H. te Delft. Voorts
W. W. te A. no. 99 en 100. Henri no. 99
Kaiser met witte R. c4; idem C. C. W. M. en H.
J. d. H. no. 100,?laatsgenoemden ook 98 met bis,
ten en quater, vroeger heeft C. C. W. M. opgelost
no. 97 bis ter quator en quinq. Mei" nog 96 met
bis, ter quator eri 97 met bis, ter, quator, A. B.
en liet eindspel. D. en V. W. alleen te Amster
dam- Voorts W. B. to W., en D. te Rotterdam.
W. v. H. te Delft no. 99 en 100 met 99b. C. en D.
Mochter nog vroeger ingezonden oplossingen
onvermeld gebleven zijn, verzoeken wij .beleefd
deze te willen opgeven.
abodefg h
WIT.
Wit speelt voor en wint in 16 zetten.
(Wit 4 en Zwart 4 stukken met K. c5).
OPLOSSING VAN SCHAAKPROBLEEM No. 99
van H. von Duben, te Rostock.
l a2 a3! b6 X c5; 2 a3 a6, K. d6 of X f G; 3 c3 bT> of do f mat.
2 als boven, c6 d5 of 7; 3 föd7 f mat.
2 dito, c6 elders; 3 aöc6 f mat.
l als boven, K. X fG of cG e4; 2 c3 do f mat.
l dito, Anders, 2 c3 ??bl f, eó e4; 3 61 d2 t mat.
No. 99 bis van A. F. Mackenzie te Kingston (Jamaica.)
Wit K b2, D h3. T b4 en b8 (4) Zwart K aó, R a4, pions b5, c5 en a7 (5) mot K aó. Wit geeft
in drie zetten mat. s
Stand na den 23sten zet van Zwart vatl een der, tien partijen door W. Steinitz te gelijk gespeeld
in den Schaakclub te Brooklijn, den 20sten Januari 1.1.
Wit K cl, D g3. T dl en el R c2 en e3, Pd. h5, pions a2, b2, d6, e4, f5, g2 en h2 (14) zwart
K f7, D d8, T a8 en g8, R d7, f8, PD b6. pions a4, bó, c6, fG. g7 en h7, (13 mot K f7.
Er volgde: 24. e4 eó; 16 X eó; 25 e3 X bG; d8 X bG; 26 el X eó, cG có.
Om zich te kunnen verwezen tegen hot mat dreigende -j- van den Raadsheer op b3;
maar nu volgt:
27 g3 - g6 f, b.7 X gG, 28 fó X g6 t mat.
No. 103 Twee-zet van J. M. Brown te Leeds.
Wit K h.3, D hl, R c2, T a4, pd b7, pions (13, e2 en g3 (8) zwart K eó, pions b4, d5, e3, 06 en
f6 (6 met K eó.
No. 104 Twee-zet van Dr. S. Gold te Weenen.
Wit K e2, R g4, pd f6, R d8, I) h8, pions (13, c4, c6, du, (wit 9, zwart K eó.
No. 105. Een Schaakraadsel van Dr. II. Hartogh Heijs van Zontcveen, to Assen.
Wit K a3, T c4, Pd d8, pion d4 (4 Zwart K do, R c3, pion o4 (3 mot K do.
De positie stelt voor een partij na de 40o zet van wit. Had wit oon andere 40e zet gedaan, dan
had hij zwart schaakmat gezet. Zwart had echter wit bij zijn 39ste zot mat kunnen geven. Hoe
hadden wit en zwart moeten spelen?
Heden over vier weken volgt onze oplossing, inmiddels noodigo wij schaaklief hebbers uit, ons hunne
oplossingen te willen toezenden in dit tijdsverloop.
No. 106. Mooie driezet van S. Schuster, te Budapest.
Wit K g3, T do en f7, R c3, pion fi (5. Zwart K. b.8, T. g7 en g8, pion g4 onh7 (5 metK.b.8.
Wit begint in allo problemen.
Problemen. Driezet van E. J. Wintcrwood te Croydon
No. 100 bis Wit K. a7, D. gl, R. h2 en c2, Pd. c8 en h8 pions böen hG (8.
Zwart K. do, II. hl, pions f3 en h.7. (4 mot K. do.
2-zet No. 100 ter van II. J. den H. te Amsterdam.
Wit K. g2, D. b.3. R. b.2 en 06 b.'J, Pd. a4, en 06, pions f2 en bG (8.
Zwart K. e4, R. bl on b4, pions do, eó, c4 en gG, ( 7 met k e4.
Vijfzet No. 100 quator van den oud Red. van Sissa.
Wit K. al, D. dl, T. g.3, Pd. aS en b2, R, 08, pions a3 on b.", (8.
Zwart K. aó, D. h8, T. f8, R. d4, pions b4, aG. on e6 (7 mot K. aó.
Tweezet No. 100 quater bis van donzelfde.
Wit K. dl, D. có, Pd. d7, R. 06, T. b.4. (5.
Zwart K. f4, T. g4 en go. 3 met k f4.
Wit speelt voor in allo problemen.
Stand, na den 23sten zet van Zwart, van een der tien partijen, door W. Steinitz teg olijk gespe eld,
in den Schaakclub te Rrooklijn, den 20ston Januari 11.
Wit K. cl, D. g3, T. dl, El, R. c2, E;5, Pd hó, p, a2. b2, (16, El, fó. g2, h2. (14.)
Zwart K. f7. K. f7, D. d8, T. a8, g3, R. d7, f8, Pd b:>, p, ai, bó, c6, f6, g7, h7, (13.) Met
K. f7, 99, 1887.
Er volgde :
24. e4 eó fG X eó
2ó. e3 X b6 (18 >< bG
26. el X có cG có (*)
(*) Om zich te kunnen verweren togen het mat dreigende '
27. g3 go ; h7 X gG.
28. f6 X g<' - mat!
van don R. op b3 ; maar mi volgt:
VOOR DAMES.
De style Empirr. La Snurin.
CJirysanthcmnms. Bruiden.
Aïondkappen. Een Kookboek.
Ferry. Doctoressen.
Gelijk wij voor veertien dagen, over Sarah
Bernhardts costumes sprekend, voorspelden, heeft
de costumoering in La losca een beslissendcn
invloed gehad. Uit Parijs wordt, aan de
buitenlandscho bladen thans geschreven, dat hot genre
Empire de winnende partij is. Toch hoeft Mad.
Laferrière, die het genre Empire patroniseerde,..
haar niet de toiletten geleverd, maar het huis
MorinBlossier, dat de vroegere autoriteiten een mach
tige concurrentie aandoet.
Men kan zich' bijna niet begrijpen," schrijft
de correspondent van een groot buitenlandsch blad,
dat deze weinig beminde en weinig gracieuse
stijl, die zich eerst met zooveel moeite baan brak,
in n avond zulk een volkomen triomf heeft
kunnen behalen. Toch is, door den verrassenden
indruk van de costumes der actrice en hare
onnavolgbare wijze van ze te dragen het oog
er zoo spoedig aan gewend, dat ik zelf, de toi
letten in de loges nagaande, en er waren er
prachtige ter eere der première niet kon be
grijpen, hoe ik er ooit oenigen weerzin tegen had
kunnen hebben."
In allen gevallen is het eene heilzame reactie
tegen het cost. Louis XVI, met de overdreven dunne
taille. Men zal wel do costumes niet dragen, zoo
als ten tijde van Napoleon I, zoo goed als zonder
corsage, maar de onnatuurlijke pijniging van het
puntlijf zal toch wel uit z;jn en de tournure
zal langzamerhand mede verdwijnen.
Voor de beschrijving van Sara
Bernhardt'scostuum, dat als type dienen kan,verwijzen wij naar
de veertien dagen geleden gegeven beschrijving;
de illustratiën zullen het weldra naar alle hoeken
der aarde verspreiden. Het eerst zullen zeker
de mantels worden^nagevolgd; Sarah Bernhardt
heeft altoos een voorliefde voor mooie mantels
gehad, inen herinnere zich don keizerlijken mantel
in Ihéodora, de blauwe pelisse in La dame
aux camélias, de sortie in Fédora. Zij draagt
thans een hofmantol van hermelijn met violet
fluweel, eene doiiillette van praline peau de soie,
met pelerine, hooge kraag en capuchon, alles
bezet met hermelijn en gevoerd met satin
Pompadour, en eindelijk een carrick van ivoorkleurig
lampas met lange pelorine en Medicis-kraag.
* *
De costumes van La souris onderscheiden zich
door eenvoud, .maar ook door groote strengheid
en beslistheid van stijl. Al de costumes toonen
een geplooid corsaye, meest met recht van den
halsnaar de taille loopende, enkele mot dwarsche
plooien ; alleen bij die van La souris zelve, M lle
Reichemberg, is de stof aan den hals van den
eenen schouder tot den ander licht gefronceerd,
zoodat het bij het mooiste costuum, van blauw
satijn en blauw gaas, schijnt alsof do actrice een
collier van talloozo snoeren blauwe kralen omhad.
Men noemt dat gedrapeerd a la Tliéodora. Om
de taille loopt een ceintuur; do rok is van effen
satijn met een ruche Empire, van voren geheel
glad en van de heupen naar achteren zeer dik
geplooid. Een groote vierkante gazen tablirr valt
tot op de ruclie en tempert don glans van het
satijn. Over het andere deel van de rok valt het
gaas als tunique, hier on daar opgenomen.
Do mouwen van al deze costumen zijn, evenals
dio van La Tosea, van boven oen weinig godoft en
loopen, wanneer zij niet boven of even onder do
elleboog eindigen, nauwsluitend op do pols uit,
waar het garnecrsel ze als bracelet afsluit.
*
* 4=
Do Chrysanthemum blijft nog de bloem in de
modo. Pierre Loti heeft zijn nieuw werk Madame
Chrysanthème genoemd. Op iedere Engelscue bui
tenplaats is de colectio Chrysanthemums een dor
bezienswaardigheden, waaraan de tuinman zijn
bosto krachten besteed. Bij bet huwelijk van den
hoer Talbot Rico, een zoon van Lord Dynevor»
met miss Guriiey, dezer dagen te Londen gesloten,
droegen de zeven bruidsmeisjes costumes van witte
geribde zijdo, hoeden wan witte zijdo en bruin
fluweel, en bouquetten van bronskleurige Chrysan
themums.
* *
Voor bruidon komt, hoe eigenaardig ook, het
enkel wit meer on meer op den achtergrond.
Mllo Isaiic, do zangeres van de Opéra-comique
is wegens haar toilet niot minder dan wegens do,
huwlijksplcchtighoid gecomplimenteerd. Zij droeg
oen kleed van zuiver witte (geeu crème) moire en
witte tullo: het had don vorm dor reditiyote
incroyable, naar do hoeren rokken van het Direc
toire, maar was omzoomd on gcbo. duurd met
snoeren van rose koraal, imitaiion maar allerliefst.
II; #
Do kap, baschlik, capuchon, charpe, of hoe
men dat kleodingstuk noemen wil, dat bij het
verlaten vau schouwburg en concert over hot hoofd
geslagen zal worden, moet aan talrijke eischen
voldoen. Het moet elegant staan, want menigeen
houdt, op het rijtuig wachtend, nog een gesprek,
dat dikwijl» het meest beslissende van don avond
is; hot moot los on gemakkelijk omgeslagen worden,
want men heeft met binocle, waaier, sloop en tekst
boekje niet altoos allo beschikking over zijn armen ,?
hot moot over ieder kapsel passen, want als een
bloom, een kaïn, een piek haar er schuins of'
dwars tusschen uitsteekt, maakt men een gek
figuur, c;i con spiegel is niot altoos bij do hand.
Do oorspronkelijke eigenschap, hals en hoofd tegen
tocht to beschutten, is natuurlijk langzamerhand
een bijzaak geworden.
Do Bulgaren-mutsen van hot vorige jaar nu,
schijnen uitgediend to hebben; men is terugge
keerd tot don eigenlijken capuchon on maakt
dezen liefst van kant, op een transparant van
kleurige zijdo; dat is licht, elegant, voldoende
warm en voegt zich gemakkelijk over een soms
hooge en teoro coiffure. Doze capuchons maakt
men in Duitschland ook aan do mantels vast, bij
de eloganto sorties in visite-vorm zal het echter
moeielijk gaan. Ook gebruikt men weder do oude
churpcs van roso of crème wol, zoo lijn mogelijk
geweven, en als noweautézijn er lange
bontgestroepto charpes van Incische zijde bijgekomen ;
deze laatsten zijn lang genoeg oni er hoofd, hals
on schouders in to wikkelen, ze over do borst te
kruisen en de einden nog, a la Marie A ntoinette,
op den rug te strikken. Kr behoort oefening toe
om dit vlug en sierlijk to doen, maar dan hebbeu
ze het voordeel, dat zij, zeer fijn en souple.
uiterst klein kunnen opgevouwen en in don zak
gestoken kunnen worden, zonder in het minst to
kreuken.
*
* *
Als niemvjaarscadeau wordt dit jaar m Duitsch
land (uitgave Moritz Schauenburg te Lahr) ook
gegeven Mom Kochbncb," dat wellicht hot beste
aller kookboeken is. Het bestaat, bebalvc uit