De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1887 25 december pagina 5

25 december 1887 – pagina 5

Dit is een ingescande tekst.

JKJS^DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. JTO?»». ontving hem in de raadzaal, met streneön blik en gefronste wenkbrauwen. Een echt kunstenaar", zeide het raadslid, behoorde nooit ?weder tegen wet en orde in verzet te komen". Hebt u nuj anders niets te zeggen, dan heb ik de eer..." zeide Lortzing gekrenkt. Niet zoo voorbarig, jongmensch, ik heb ook namens de «weering nog eenige woorden tot n te richten." ^En die zy'n?" Gy' hebt "vier en twintig uur arrest; dat zal uwe beschouwingen een weinig ^verzachten." Twee dagen later werd Der retsende Student weef opgevoerd. Lortzing bed zy'ne straf onder gaan; een overvolle zaal wachtte in spanning het oogenblik af, om te zien of Lortzing de verboden coupletten zou herhalen. Het oogenblik kwam, het orkest speelde de inleiding; Lortzing geeft dóór mimiek te kennen, dat hy niet zingen mag «n verlaat het tooneel. Het publiek roept en stampt, om hem weer te doen verschynen; de studenten in het parterre maken een helsch geweld. Dee moed en bescheidenheid," zeide Lortzing toen met een blik op de bestuursloge, verbieden ray, n te danken, zooals ik wel zou wenschen." Hy werd er niet minder om toegejuicht. Hét Museum te Antwerpen heeft onlangs voor hoogén prijs vier schilderyen van den eersten rang gekocht, van Rembrandt, Van Dy'ck, Jordaans «n Frans Hals en vroeger reeds twee landschap pen -van Jacob Ruysdael en een Hobbema. Nu heeft in de Brusselsche Nation een man van hét vak trachten te bewijzen, dat alle zeven onecht .ajjn. Men is zeer nieuwsgierig er naar, hoe de ? commissie zich zal verdedigen. Reeds in Shakespeares tyd bestond de tooneel' censuur. Delius geeft in zijn Shakespeare-studiën daaromtrent eenige bewyzen. De koninkly'ke .?meester van vermakelijkheden" zag de stukken na en wees aan wat geschrapt moest worden. .Zoo is in Bichard II de scène van het afzetten voor het parlement niet mogen gespeeld worded. Het afzetten van een koning door een parlement was een gevaarlijke zaak om te vertoonen. In Hamlet werd de toespeling op het onmatig drin ken der Denen geschrapt, toen de koning van Denemarken te Londen was, want deze koning was een bekend drinker en men kon de plaats als eene toespeling beschouwen. In den Koopman van Venetiëmoest Portia, in plaats van zich vroolyk te maken over den Schotschen heer", over den .?anderen heer" spreken, sedert er met Jacobus een Schot op den troon zat. Maar over het ge heel was de censuur zeer vry'gevig; het kwam niet bij haar op, te verbieden dat de tragicus de ondeugden of misdaden van 'skonings voorvade ren ten tooneele bracht. Van Pailleron's comédie La Sowis is een uit gaaf verschenen; de schrijver heeft ze doen voorafgaan van eene allerliefste opdracht aan Mademoiselle X. Zij luidt: ,De cette snnple et tendve et chaste comédie Voos tea l'héroïne, et je vous la dédie. C'est un roman d'amour qui se passéentre nous, Un rêve plein de vous, mais ignoréde vous, Car j'sA si bien cachéce que j'ai voulu taire, fut mon oeuvre au grand jour gardera son m t, même en la voyant, vous ne saurez jamais Que c'est vous dont je parle, et que je vous aimaia." De violist Joachim heeft de waarheid onder vonden van von TScheffels woorden: das ist im Leben hasslich eingerichtet, dass bei den Rosen gleich die Domen steh'n!" Op zijn laatste kunstreis, die van het meer van Genève tot de kust der Noordzee reikt, overtrof zijn succes . l bet overige en verraste hem zelf. Ryk aan eer en goud keerde hij naar Berlijn terug; maar de doorn was een verlamde vinger. Joachim is genoodzaakt geweest lessen en con certen tydelyk te staken, hy komt r u naar Am sterdam om te trachten zijn vinger door Dr. Mezger te doen herstellen. Naar aanleiding van dit bericht in de Duitsche bladen, heeft Joachim een rectificatie doen ver schijnen, waarin hij zegt, dat het geen verlam ming is, maar eene pijnlijke aandoening aan den vierden vinger van de linkerhand; hij zal op l Januari nog in het Gewandhaus-concert te Leipzig optreden, dan eenige weken naar Amsterdam onder Dehandeling van Dr. Mezger komen, en den 31 Januari te Berlijn zijn werkzaamheden her vatten. Te Keulen verschijnen de Erinnerungen aus langer Künstlerzeit, van Carl Formes, een boek ryk aan stof voor de geschiedenis van het tooneel en vol komische voorvallen. Formes heeft de halve wereld doorreisd, en had overal avonturen; ook de oude bewonderaars van den beroemden bassist zullen er met belangstelling kennis" mede maken. De beide laatste doelen van A. W. Kinglake's beroemd werk over den Krim-oorlog, The Invasion of the Crimea, zijn te Londen bij Blackwood & Sons verschenen, /ij overtreffen iedoren roman in levendigheid van voorstelling en bevatten een schat van spannende en treffende incidenten. De zwak heid van karakter van Pelissier, de vastberaden heid van Canrobe'-t. de fijne tact van Lord Raglan en de kleingeestige bemoeizucht van Napoleon III worden in dit werk in een helder daglicht gesteld. De schrijver heeft steeds de voltooiing van dit werk beschouwd als zijne levenstaak en naar men beweert met de uitgave van de beide laatste deelen gedraald, uit bijgeloovige vrees, dat hy daardoor het einde van zijn leven zou verhaasten. Den 9den dezer herdacht de Shakespeare-kenner en econoom dr. Gustav Rümelin, den dag waarop hij, vijftig jaar geleden, tot doctor in do philosophie werd gepromoveerd. Eenige regelen ter kenschetsing van dezen geleerde mogen hier plaats vinden. Zijn eerste optreden, waarvan melding verdient te worden gemaakt, was in de politiek. Hij was .amelyk in 1848 lid der Nationale Vergadering Frankfort, waarin hij tot de weinige Schwaben hoorde, die vóór een erfelijk Duitsch keizer'p stemden. En deze politieke gezindheid bleef hem bezielen tot op den huidigen dag; eene ovatie toch big gelegenheid van bovenge noemd feest wees hy van de hand op grond van de ziekte van den kroonprins. In 1856 werd hy directeur van het ministerie van eeredienst in Wurtemberg en moest als zoodanig een met Rome gesloten concordaat voor de Standen" verdedigen, maar hij zag zich genoodzaakt af te treden wegens de verwerping van dat staatsstuk. Later werd door zynen opvolger Golthen de inhoud daarvan is eene wet overgebracht, waartegen natuurUjk niet dezelfde bezwaren bestonden. Rüme lin kwam vervolgens aan het hoofd van het bureau van statistiek en van dien tijd dagteekent althans voor het publiek zijne wetenschappelijke werk zaamheid. Hy' verrijkte de litteratuur eensdeels met talryke, zich door eene zekere nuchterheid van geest kenmerkende geschriften over statistiek en bevol kingsleer, terwy'l hy' zich anderdeels door letter kundigen arbeid onderscheidde, waarvan de oor spronkelijk in het Morgenblatt verschenen Shakespeare-studien eines Realisten" de meeste bekend heid erlangden. Met de benaming van Realist op zich toe te passen, duidde hy' zy'ne reeds door ons genoemde geestesrichting aan, voorliefde namely'k voor de studie der werkelijkheid. Maar die ' voorliefde is bij hem op een gelukkige wyze met wysgeerigen aanleg verbonden, welke combinatie naar ons oordeel een weldadigen indruk maken moet op lezers, die gaarne tot denken worden uitgenoodigd en niet te veel boeken gelezen hebben om aan die uitnoodiging gevolg te geven. Zijne Reden und Aufsatze" de eerste academische feestredenen, de laatste essays zyn dan ook proeven zoowel van Fransche helderheid als van Duitsche degely'kheid. Als kanselier der Tubingsche Hoogeschool is Rümelin óók lid van de kamer van afgevaardigden. Wy lezen, dat hy daar weinig spreekt, maar als hy het woord neemt is hetgeen hy zegt steeds belangrijk, dank zij die zelfstan digheid en ry'pheid van geest welke ook in deze betrekking aan zijn oordeel een zekeren adel verleenen. Het Kerstnummer van de Portefeuille is ver schenen. Het is voor deze Nederlandsche uitgave, die zoo fraai bewerkt is, en zooveel goeds bevat, i jammer, dat zij zoo laat komt; de exemplaren van Paris-Noël, Figaro Illustré, en de Kerstnum- ! mers der Engelsche en Duitsche tijdschriften overstroomen reeds ons land. Het nummer is versierd met eene goede ets, Schuilhoekje spelen, door Wilh. Steelink naar Van Neuhuis, en 65 illustratiën, waarvan eenige naar andere binnen- en buitenlandsche tijdschriften, maar een groot aantal door Wilh. Steelink, Alfaro, Braakensiek, Wit-, kamp Jr. en Jan van Essen, voor dit nummer vervaardigd zy'n. Vele zijn uitmuntend geslaagd, het minst de zincographische portretten. Aan muziek bevat het nummer composities van Nicolaï, J. A. Houck en Hora Adema: aan bellettrie o. a. bijdragen van Mevr. van Werthreene, Jack. T.' Grein, Fiore della Neve, Melati van Java, F. S. Scheurleer, Ed. Johs. Bok, N. van Harpen, Agatha, Fabi_ës, Jan Holland, Johan Gram, Pol. de Mont, Virginie Loveling, Smit Kleine, en den redacteur Taco H. de Beer. De samenstelling van het geheel maakt het tot een welgevallig Kerstgeschenk^ litteratuur en kunst zijn er beide goed in ver-^ tegenwoordigd en de firma Spin zorgde voor een nette afwerking. De baryton Maurel diende dezer tegen dagen de directeuren van het Scala-theater te Milaan een eisch tot schadevergoeding a 8550 franks in. Maurel zou driemaal als lago in Verdi's Otello hebben moeten optreden; deze opvoeringen hadden echter geen voortgang door de plotselinge onge steldheid van den tenor Tamagno, die de titelrol te vervullen had. De rechtbank te Milaan oor deelde de directeuren Corti en Piontelli niet aan sprakelijk en veroordeelde Maurel in de kosten a 150 francs. Maar de Gaulois bericht, werkt Alphonse Daudet aan een nieuwen roman L'immortel, dat de leden der Fransche academie belachelijk maakt en zeker in de kringen der onsterfelijken" veel sensatie zal maken. Daudet moest zeker reeds lang lid der Académie geweest zijn, maar de opvoering van zijn Les JRois en Exil heeft hem hij het zeer reactionnaire, monarchale lichaam in ongenade doen vallen. P^en Italiaansch restaurant in London wordt aldus beschreven. Do bedienende kcllner roept aan de spreekbuis; Una voce poco fa Macaroni!" Een stem antwoordt: Batti, batti, zoo meteen!" Er verschijnt door de lift een schotol. liet is echter de bedoelde niet. De kellner roept: Di taleamorche dirsi macaroni besteld?'' Ik dacht la donna mobile brood niet Gorgonzola!" Lascia ch'io piango geen quaestie van!" Stride la vampa, zet hem er maar weer in!" Eén oogenblik later: Di tanti palpiti, komt het haast:"' Voi che sapete, heb wat geduld !" De goedige bezoekers vinden dan aan hun schotel een Italiaanschen geur. Het verhaal doet denken aan een ander omtrent een muziekverslaggever, die over een Zwcedsch concert zou schrijven. Maar ik ben er niet geweest!" Och, dat doet er niet toe, je schrijft maar!" Heb je een progromraa voor me V" Neen, maar het waren toch enkel Zwecdsche namen, die geen mcnsch verstaat."' Nu dan maar." En de verslaggever schreef, dat alles uitmuntend was geweest; vooral het duet Utan svafvfil och fosfor" had hem bijzonder voldaan. Een Trio van Jonköping was minder zuiver uitgevoerd; maar de heerlijke serenade Tiinda endast mot ladans plan" zou in ieders herinnering blijven. Eenige vlekjes in de voordracht van paraflinerade" moest men over het hoofd zien om den onberis pelijke vertolking van Tandstickor". Het was voor iemand die, als verslaggever, de Zweed sche muziek in haar eigen land bestudeerd had, een genotvolle avond geweest, en men kon aan den talentvolle gasten een tot weerziens, utan svafvel!" toeroepen. Schaakspel. Eerste No. 104. van James Rijner te Leeds. - -- te ZWART. INGEZONDEN OPLOSSINGEN. Het Schaakraadsel is juist opgelost door W. H. te Delft, H. J. den H. en C. C. W^M., JT en C. T. v. H. allen te Amsterdam. H.- J. den H. heeft ook goed opgelost No. met bis ter en quater, de Boersprobleem met bls»\ Door Henri No. 102 met bis en A. B. en O No. 103 de Boer met bis. ter (in Hofmaan out-. breekt een Witte pion.) C. C. W. M No. 103 met bis en ter en ff. Hofmann, allen te Amsterdam. BRIEFWISSELING. H. J. d. H en C. C. W. M. te A. In Schouten! probleem moet de pion op f 5 staan niet op f <4. Henri uwe opmerking is juist. Een pion is er uit gevallen. Schuster wit pion f 5. Het is ons niet mogelijk op de proef toelichtingen te geven. W. v. H. te Delft juist opgelost No. 100 quater en 102 bis. en ter. F. A. T. te Rotterdam No.. 93 en No. 103 bis en ter. Mei", te Amsterdam, No. 102 met bis. ter en A en B en C, alsmede, No. 103 met bis. en ter. d WIT. Wit speelt voor en geeft in drie zetten mat. (Wit 7 en Zwart 9 'stukken met K. e6). OPLOSSING VAN SCHAAKPROBLEEM No. 102. van R. Blümel te Schlegel. l D e3! b6 X e3; 2 d2 X e3 f, K b5; 3 c2 d4 t mat. l als boven, K b5; 2 e3 e5 f, bö, c6 of 5; 3 d7 b8 of e5 c5 t mat. l it } _ b6?d4, 2 e3 X d4, onverschillig; 3 D zet mat. , anders; 2 e3 c5 f, K c5; 3 e5 X c5 X mat. Bij andertegen. spel eerder mat. No. 102 bis van J. Berger te Graz. l hl fl! c4 dé; 2f3 d3 f, d4 e5,3f2 £4raat. l als boven, c4 b4 of 5; 2 fl bl f, K onv.; 3 f3 e4 of a8 t na*. l , e6 e5, 2 fl bl f, onv.; D zet mat No. 102 ter Geo Slater Ih 8 - f6! d6 d5; 2 f6 X f2, d4 X d3; 3 f2 c5 f mat. (f) Bij ander tegenspel volgt 3 e2 c2 f mat. 2. Idem, K X d3; 3 e2 e3 f mat. (t) of l h8 16, c3 X d3; 2 f6, f3 f, d3 c4; 3 f3 b3 X mat. Bij l h8 f6, c3 c*. volgt 2 e2 c2 f, c4 d5 en 3 f6 f5 X mat. Oplossing van No. 99 bis: Mackenzie. l h3 e6, a5 X b4; 2 e6 el f, b4 c4; 3 el e4 f mat. Dit probleem is in l; als boven, c5 X b4; 2 e6 b6 - -j-, a7 X b6; 3 b8 a8 t mat. ons Exemplaar goed l , c5 c4; 2 b2 c3, onv.; D of T zet mat. ^ afgedrukt. Bij ander tegenspel volgt in twee zetten mat. Schaakraadsel van Hartogh Heijs van Zouteveen. Voor den 40sten zet van wit stond zijn T op c7 en de D van zwart op c4. In dien stand speelt wit, in plaats van 40 c7 X c4; c7 d7 f mat. Zwart in plaats van 39 d2 c» d2 cl f mat. ' No. 104 bis. Van Samuel Loyd. Zér mooi! Wit K hl, D c4, Pd f8, pion f7. (4 Zwart R al, pions g4, g7 en h7 (5 met K h8. Wit begint en geeft in drie zetten mat. Vergolg toelichting No. 101. (b) als 2 b5 b4 |, 3 a3 X H a5 a4, 4 d4 d5 f, c6 b5, c6 d6, 5 b4 bf>! en wint als 2.... a4 a5, 3 c3 b4 en wint. (c) als 4.... b5 b4, 5 a3 X b4 f, a5 X b4, 6 d3 c2, c5 bö, 8 e5 e6 en wint. als 4.... a5 a4, 5 d3 - c3, b5 b4 f- 6 a3 X b4 |, c5 b5, 7 e4 e5 en wint. (d) als 5.... a5 a4, 6 e4 e5 f, d6 d7, 7 d4 c3 en wint. als 5.. ?. b5 - b4, 6 a3 X H a5 a4, 7 b4 b5! en wint. (e) als 8.... .,b5 b4 f, 9 a3 X H a5 a4, 10 b4 b5 f en wint. ^ als 8... ?"a5 a4, 9 c3 b4 en wint. (f) als 10 b5 b4, zie noot e. a5 a4, 11 d4 c3, b5 b4 f, 12 c3 X b4, b6 b5, 13 b4 a5 en wint. 5 e4 e5; of: 4... 7 e4 eö, b5 55 als 10. Bij l d2 e3 houdt zwart door l c5 d4, remise. Bij l e4 e5, door l c5 d5, d5 e6, 5 d3 e4, b5 b4, 6 a3 X b5 b4, 2 a3 X b4, c5 X b4; of 2 a3 a4» d5, 4 c2 (13, d3 d3 d4, d5 e6, 3 d2 c2, e6 , a5 a4! Bij 3 e4 e5 f, door 3 ---- dG d5, en verder als in het laatste voorbeeld. Bij 8 d4 d3, door 8. ... a5 a4, 9 d3 c3, c6 - d7, 10 c3 b4, d7 c6; of .9 d4, b5 b4, 10 a3 X b4, b6 bol Allerlei. Ook in het koninklijk paleis te Madrid maakt men zich voor het Kerstfeest gereed; er is eene groote zaal gevuld met vergulde noten en appels, met warme kleedingstukken en speelgoed. De Koning heeft het alles zelf zoo beschikt; zij zal op Duitsche manier kerstboomen in de werkhuizen en opvoedingsgestichten laten plaatsen. Voor iederen boom worden de giften in een afzonder lijke mand gelegd, met een opschrift voorzien en eerst den 25sten naar de plaats hunner bestem ming gebracht. De kleine prinses van Asturic heeft zich zeer veel moeite gegeven voor deze geschenken; de infantes hebben uit eigen beweging een groot deel van haar speelgoed gebracht; zij zeiden: We zijn er heel netjes op geweest, men kan er nog zeer goed mee spelen en geven wij het gaarne aan do kinderen." De Keizerin van Oostenrijk hoeft den St-Nicolaasavond laten vieren in het gezin van den Kroon prins. Een St. Nicolaas met bisschopsmijtcr, tab baard en langen mantel kwam binnen, vruog naar het prinsesje on onderzocht of zij wel goed haar gebedjes opüeiile on goed Hongaarsch leerde: hot prinsesje antwoordde met bevende stem en belootdo alles nog beter te zullen doen dan voorheen, en werd toon met cadeautjes beloond. Du gewezen min had voor Santa Claus" gespoeld. Te St. Potersburg is do tourmire verboden, niet echter vanwege de politie, maar door een fabrikant dio opmerkte dat de arbeidsters daarin allerlei voorwerpen binnen- en buiten- smokkelden. De Nou-osti gebruikt dit verbod als tekst om een algomeenc belasting op de tournure aan te radon. Aan het ambt van feitelijk president van den Amerikaanschen Senaat, hetzij dit door den pre sident, don vice-presiclent of oen tijdelijk voorzitter bekleed wordt wolk laatste vaak gebeurd is liet gebnuk van een eigen kamer in het Kapitool te Washington verbonden. Deze kamer boet de vice-prosidentskamer en hot is gewoonte, dat de vertrekkende vice-prcsident, uit do uiterst elegant ingerichte kamer, hot kostbare schoorsteongarnituur, den haard met al zijn toebchooren, mag meeeemen. Ook de voorgaande vice-prosident, Sherman, deed dit en weder is er een buitenge woon fraaie en kostbare verwarmingsinrichting aangebracht,welke de nieuwe vice-president, ngalls, reeds met begeerigen blik beschouwt en die j hij met zorg laat probeeren. Bij den stam der Senecka-Indianen heerscht een zeer poëtisch gebruik. Wanneer een meisje sterft, vangen zij een jongen vogel en houden hen» zoolang opgesloten, tot hij begint te zingen. Dan plaatsen zij de kooi op het graf der doode, be lasten den vogel met kussen, groeten en teedere woordjes aan het adres der doode, en openen dan de deur van zijne gevangenis om hem vry te laten. Wanneer nu de vogel hoog in de lucht" verdwijnt, meenen zij, dat hij de vleugels niet eer laat rusten, de oogen niet eer sluit, dan na in het land der geesten aangekomen te zijn, en er al de grooton, kussen en vriendelijke bood schappen te hebben gebracht, die men hem heeft opgedragen. In de buurt van Sassari op het eiland Sardinië, in de Kerk San Giovanni, werd op 5 Decemker een eeuwenoude vendetta, een der bekende familieveeten, afgezworen. Aan de zeer indrukwek kende plechtigheid namen alle autoriteiten deel, de prefect, de burgemeester van Sassari, de ge deputeerden der provincie, de majoor der karabiniers, de rector der universiteit, de leden van den gemeenteraad de advokaten, officieren, kun stenaars, arbeidersgilden met hun banieren, de bisschop van Nuoro, de carabinieri en amazonen, en eene groote menigte volks. De optocht was talrijk en schilderachtig; de krachtige jonge man non en schoone vrouwen, in het roodo keursje en den zwarten rok, den berg opstijgend, maakten een wonderschoon effect. De optocht hield eenige oogenblikken stil aan de Cantoniora di San Giovanni, waar hun duizende bewoners van Bitti en Orono, van Lula en Benetutti te gemoct kwamen. Van daar sloeg hij den weg in naar de kerk, waar zich reeds de beide partijen bevonden, die zich wilden verzoenen. Er werd intusschen een bivouac opgeslagen, keukens gereed gemaakt, en voor het verdeelen van spijzen en wijnen gezorgd. De twee partyen schaarden zich in de kerk, waar Mgr. Demartis den dienst verrichtte. Na het einde der mis hield de bis schop van Nuoro een preek, in het dialect dei streek, en nam toen aan de betrokkenen den ee af. Het was een plechtig oogenblik, de aandoe ning was onbeschrijfelijk. Hoeveel haat werd daar voor het crucifix afgezworen! hoe vele beleedigingen vergeven! Eerst zwoeren de hoofden d« familiën, toen zeshonderdzestig andere personen Toen de ceremonie ten einde was, was d.e kerk

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl