Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMEK
A'. 1888
WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
Onder Redactie van J. DE KOO en JÜSTÜS VAN MAÜRIK Jr.
Ieder nommer bevat een Plaat.
Het auteursrecht voor den inhoud van dit Blad wordt verzekerd overeenkomstig de wet van 28 Juni 1881 (Staatsblad No. 124.)
Verschijnt eiken Zaterdagavond.
Uitgever: T). VAN HOLKEMA, te Amsterdam,
Keizersgracht 436.
Zondag 5 Februari.
Abonnement per 3 maanden f 1.?. fr. p. p. f 1.1&
Afzonderlijke Nummers aan de Kiosken verkrijgbaar ...» 0.10.
Advertentiën van 1?5 regels f 1.10, elke regel meer . . 0.20.
Reclames per regel 0.40.
I W H O U »:
VAN VERKE EN VAN NABIJ. FEUILLE
TON: Geoffrey's vrouwtje, naar het- Engelsch, I.
KUNST EN LETTEREN: Het tooneel te
Amsterdam, door Alb. Th. Een nieuw
bhjspel van Meilhac. Vae Victis. Muziek in
de hoofdstad, door H. C. P. D. Muzikaal Over
zicht, door V. Welbestede jaren, door Alphonse
Daudet, beoordeeld door F. J. v. U. VARIA.
SCHAAKSPEL. Reisbrieven V. De
Muurbloem. 't Zondagspopje. Voor Dames, door
E-e, ALLERLEI. RECLAMES. - BE
RSOVERZICHT. ADVERTENTIËN.
Van verre en van
nabijDrie dagen heeft de Duitsche Rijksdag
besteed aan de behandeling van de door den
heer Von Puttkamer, namens de verbonden
staten ingediende nieuwe socialistenwet. Het
gold dezen keer niet eene verlenging van
den duur der geldigheid der bestaande be
palingen, gelijk deze reeds bij herhaling is
toegestaan, maar eene verscherping van groote
beteekenip, de aan de ?willekeur der politie
autoriteiten overgelaten toepassing van de
straf der verbanning. Reeds dadelijk bleek
het, dat de regeering voor deze verscherping
op geen meerderheid zou kunnen rekenen;
zelfs de getrouwe nationaal-liberalen weigerden
hiertoe mede te werken. Evenmin is de kans
groot, dat de bestaande wet nog vijf jaren
blijft behouden; de regeering zal zich waar
schijnlijk met een nieuwen termijn van twee
jaren moeten tevreden stellen.
Het zwaartepunt der discussiën lag in de
ernstige beschuldigingen, door den
sociaaldemocratischen afgevaardigde Singer tegen
de Duitsche regeering ingebracht, en door
deze op zeer onvoldoende wijze, of eigenlijk
in het geheel niet wederlegd. Het is name
lijk gebleken, dat eenige in Zwitserland ge
vestigde personen, die een zeer werkzaam
aandeel hebben genomen in de socialistische
en anarchistische propaganda, door de Duit
sche regeering werden bezoldigd. Twee hunner
zijn door de autoriteiten van het kanton
Zürich gevangen genomen, en het blijkt uit
de schriftelijke verklaring van een rechterlijk
ambtenaar te Zürich, dat deze lieden, Haupt en
Schröder, van de Duitsche regeering een vast
Feuilleton.
GEOFFREY's VROUWTJE.
naar het Engelsch.
Iedereen had schik in hen. De kamermeisjes
leunden over de leuningen der portalen, om
hen naar beneden te zien gaan. Alphonse
?wist hun steeds het ronde tafeltje bij het raam
te bezorgen, waar men het beste uitzicht had
op de cour, met haar bestoven bloempotten,
gerangschikt rondom een fontein die bij ge
brek aan watertoevoer meestal stilstond. Zelfs
Monsieur Leroux, de eigenaar van het hotel,
vertoonde zich menigmaal in de entree, wan
neer zij uitgingen of thuis verwacht wejden,
om zijn compliment te maken en een vrien
delijk woord of een lieftallig knikje op te
vangen. Zelfs de conciërge, die eenzaam en
geheel afgesloten van de buitenwereld, zijn
dagen sleet in zijn enge cel, waarvan ontelbare
sleutels het eenige sieraad uitmaakten, kwam
uit zijn plooi wanneer zij voorbij gingen, en
glimlachte terug als zij hem toelachten.
Het was een wonderlijk, klein, ouderwetsch
hotel, vrij afgelegen, en scheen bijzonder in
trek bij jonggehuwde paartjes, althans in som
mige gedeelten van het jaar wees het gasten
boek er verscheidene tegelijk aan. Zelfs op
dit oogenblik logeerden er, behalve hen, nog
een tweetal, maar geen dat in de verste verte
zooveel belangstelling wekte als juist dit
paartje. In de eerste plaats waren ze zoo
boven alle grenzen, zoo onverholen gelukkig.
Er waren wel meer menschen, Monsieur Leroux
wist er van mee te praten, in den aanvang
van hun huwelijk gelukkig geweest maar toch
niet zooals zij. Er waren wel meer menschen,
die de zaligheid der wittebroodsweken ge
smaakt hadden, maar geen zooals zij. Hoewel
zij Engelschen waren, zagen ze er zoo aardig
en zoo stralend van geluk uit; hij was zoo
flink gebouwd en zoo oplettend voor haar,
fluisterden de kamermeisjes, en ah.' wat was
maandelijksch tractement ontvingen, dat twee
hooggeplaatste ambtenaren van de Berlijnsche
politie hun mondeling en schriftelijk
instructiën gaven, en dat zij niet alleen als spionnen,
maar ook als agents provocateurs optraden. De
heer Von Puttkamer erkende, dat zijne politie
zich herhaaldelijk bediende van middelen, die
den toets der zedelijkheid niet konden door
staan, maar beweerde, dat de spionnen, welke
hij gebruikte, geen agents provocateurs waren,
eene bewering, die met de goed geconsta
teerde feiten al zeer slecht te rijmen is. Hij
maakte zich verder zeer boos op de
Zwitsersche autoriteiten, die den heeren Bebel
en Singer het noodige bewijsmateriaal tegen
de regeering hadden geleverd, en dreigde zelfs,
dat Zwitserland ter verantwoording zou wor
den geroepen. Zoover zal het nu wel niet
komen. Indien iemand zich te beklagen heeft,
dan is het de Zwitsersche regeering, daar de
Berlijnsche politie lieden betaalt, om in
Zwitserland Duitsche en Oostenrijksche
sociaal-democraten en anarchisten tot het
verstoren der orde en het plegen van mis
drijven op te hitsen.
Het resultaat van de gansche discussie is,
dat de heer Von Puttkamer zich weder gr
ndlich blamirt heeft. Het is niet voor de eerste
maal; het zal ook niet voor de laatste maal
zijn. Een Duitsch minister kan niet vallen
tenzij de heer Von Bismarck de hand van
hem aftrekt. Maar dan moet hij ook ver
dwijnen al gaf de Rijksdag hem eenstemmig
een votum van vertrouwen. Voorloopig blijft
dus de heer Von Puttkamer nog de rol van
bliksemafleider vervullen. Eerst bij de tweede
lezing van de wet tot versterking en uitbrei
ding van de landweer en den landstorm
wordt het optreden van den Rijkskanselier
in den Rijksdag verwacht.
Zal de heer Von Bismarck van die gele
genheid gebruik maken, om eenige ophel
deringen te geven over de internationale
verhoudingen? Natuurlijk worden zulke ont
hullingen met spanning te gemoet gezien,
maar men dient in het oog te houden, dat
de tegenwoordige Rijksdag volkomen bereid
is, om de van haar gevraagde offers te brengen,
de wet aan te nemen en de 278 millioen
zonder veel critiek en onbetamelijke
nieuwsfierigheid toe te staan. Er bestaat dus voor
en Rijkskanselier geen reden, om de volks
vertegenwoordiging door intimidatie tot toe
gevendheid te dwingen. En mogelijk is,
zij allerliefst! oordeelden de bedienden.
Zij hadden een kleine zitkamer, wel niet
de beste van het hotel, want ze waren niet
rijk, maar Geoffrey (zij vond dien naam zoo
aardig, zoo ongemeen) oordeelde deze zitkamer
de meest volmaakte ter wereld, wanneer zij
er in was; en Mrs. Geoffrey was er ook erg
mede in haar schik, heel erg!
Het had hem reel moeite gekost haar tot
vrouw te krijgen.
Somtijds, als hij naar haar zat te kijken,
terwijl zij druk bezig was kluwens te winden
van de strengen wol van allerlei kleur, die zij
daartoe over den mahonihouten rug van een
der soliede, ouderwetsche stoelen gespannen
had, kon hij ter nauwernood gelooven dat zij
zijn vrouw was, dat hij werkelijk in die wit
tebroodsweken verkeerde, waarvoor hij zoo
hard gewerkt, waarnaar hij met zulk een
onstuimig verlangen uitgezien, had. Onder al
zijn uiterlijke vroolijkheid, zijn veerkrachtigen
jeugdigen geest, was er in de diepte van
Geoffrey's hart een ernst, dien zijn vrouwtje
niet recht begreep, dien zij evenwel waardeerde
als iets dat buiten haar sfeer lag, maar dat
zij juist daarom des te meer bewonderen moest.
Met al de kracht van zijn jongen
mannelijken leeftijd beminde hij het aanvallige schep
seltje dat hem op haar beurt zielslief had.
Hij had nooit veel omgang met vrouwen
gehad, en koesterde een eerbiedige, kinderlijke
gehechtheid voor al wat het hare was, van
haar wipneuzig kamermeisje af tot haar
weerspannigen schoenveter toe, die nooit moede
was los te gaan, en dien hij nooit moede tvas
telkens opnieuw vast te maken. De vreeselijke
verantwoordelijkheid van het bewaken van
zulk een schat, en een angstwekkende
bewustheid_ van zijn broosheid, stonden hem bij
voortduring- voor den geest. Hij lachte en
was vroolijk met haar, maar in het diepste
van zijn hart trilde bij voortduring een half
onbewust, Jnnig gevoel, zoo innig dat het
soms pijnlijk werd, en hij wist niet waarmede
hij de onderscheiding- verdiend had, dat onder
al de meuschenkinderen juist aan hem deze
parel, wier wedergade in de gelieele wereld
onder die omstandigheden, zwijgen nog het
voorzichtigst. De officieuse bladen blijven
wedijveren in verzekeringen van vredelievend
heid, terwijl de militaire toerustingen, open
lijk of bedekt, overal met inspanning worden
voortgezet. Het Oostersch imbroglio blijft
heden wat het gisteren was, en er zijn slechts
twee redenen, die een langer uitstel van de
oplossing onwaarschijnlijk maken: Rusland's
onbevredigde eerzucht, en de steeds druk
kender financieele last, dien de gespannen
toestand op de schouders der volkeren legt.
Het wachtwoord, dat elke regeering aan
hare vertegenwoordigers en hare organen
geeft, luidt, naar het schijnt, »zeg niets, waar
door in den toestand eenige verandering kan
komen; neem den schijn niet aan, alsof de
eerste stap van ons zou uitgaan; open het
uitzicht niet op diplomatieke
onderhandelinfya." Ziedaar wat men eene gereserveerde
ouding noemt. Doch wanneer de regeeringen
zooals de telegraaf meldt tot het open
baar maken van het alliantie-tractaat over
gaan, schijnt die reserve niet lang te zullen
duren. Die openbaarmaking moge met vrede
lievende bedoelingen geschieden, maar voor
Rusland is zij eene ernstige bedreiging.
Als men Sir Charles Dilke mag gelooven,
dan houdt Lord Salisbury het uitbreken van
een oorlog in het voorjaar voor waarschijn
lijk. Welke rol zal Engeland daarbij spelen ?
De lectuur van het artikel van den heer
Dilke maakt het niet waarschijnlijk, dat die
rol eene zeer schitterende zal zijn. De
Engelsche staatsman betoogt met kracht en
klem, dat het leger en de vloot van zijn
vaderland in hoogst onvoldoenden toestand
verkeercii, en dat het in een Europeeschen
oorlog bitter weinig zou kunnen uitrichten.
Daarom keurt hij het ook goed dat Enge
land geen algemeene verbintenissen aangaat,
dat wil zeggen, dat Lord Salisbury zich niet
bij de triple-alliantie heeft aangesloten.
Voor het geval van een Europeeschen oorlog
zou voor Engeland de Politik von Fall zu
Fall aangewezen zijn, eu een tijdelijk bond
genootschap met de eene of andere mogend
heid, tot bereiking van een bepaald omschre
ven doel, aanbeveling kunnen verdienen.
Tegelijkertijd waarschuwt de oud-minister
zijne landgenooten, dat zij rekening moeten
houden met de mogelijkheid, om zonder
bondgenooten te staan tegenover een mach
tigen vijand, zooals Rusland of Frankrijk.
niet te vinden was, werd toevertrouwd. Hij
zag met vereering tot haar op en dankte God
voor haar bezit. Zooals men ziet was hij nog
jong, slechts vijfentwintig jaar, en bescheiden
als hij in enkele opzichten was, miste hij nog
het alleszins gepaste gevoelen der meeste
jongelieden, die meenen der vrouw een wel
daad te bewijzen, wanneer zij zich verwaar
digen haar met eenige onderscheiding te be
jegenen.
Zij waren naar Parijs gegaan en niet verder
dan naar Parijs, eensdeels omdat het het jaar
der Tentoonstelling was, anderdeels omdat
zij niet voor heel sterk gehouden werd, en
niet door de sneeuw waden of in rammelende
en stootende diligences door elkaar geschud
worden mocht, zooals gewone bruiden. Stel
u eens voor, Eva in een diligence of tegen
de Alpen opklauterend! Neen, Geoffrev wist
wel beter. Een rustige paar weken te Parijs,
de opera, de tentoonstelling, Versailles,
NotreDame, dit waren uitspanningen die haar
hooggewaardeerd persoontje niet in het minst
zouden schaden. Hij kende Parijs van A tot
Z. Hij was er wel meer geweest in de dagen
vóór zijn engagement, toen hij nu en dan
het Kanaal overstak met eenige vrienden en,
dwaas die hij was, meende zich dan uitstekend
te amuseeren; maar hij had toen nog niet
beter geweten! *
En dus bracht hij haar naar St. Cl oud en
toonde haar het vervallen paleis, en zij wan
delden langs de fonteinen en kochten wafels;
en zij gingen naar Versailles, waar ze alles
zagen wat anderen vóór hen gezien hadden,
alleen voor hen was alles in een stralenkrans
gehuld voor hem ten minste. En ze wan
delden door de zalen van het Lquvre en zij
bedekte haar gelaat met haar beide handjes
toen hij haar het tafereel van den zondvloed
aanwees; en zij mocht het liefst de gewijde
voorstellingen zien, en hij mocht haar des te
liever omdat zij die het liefst mocht. En. zij
zaten heel rustig in de Notre-Dame te luisteren
naar een bijna goddelijk orgel en naar een
bepaald _ goddelijk koor, en Geoft'rcv had de
oogen niet af van het lieve, nu ernstige gelaat
Men begrijpt, dat dergelijke meeningen, ont
wikkeld door een persoon, die nog steeds
alsjjezaghebbend kan worden beschouwd, door
de*érs van het Europeesch vasteland druk
worden besproken. De reis van Lord Randolph
Churchill naar Rusland en de buitengewone
onderscheiding, met welke hij daar door het
hof en de toongevende kringen is ontvangen,
wettigen de vraag, of Engeland soms op het
punt staat, om in zijne politiek eene wijzi
ging te brengen, en tegen de toezegging van
belangrijke concessiën op economisch terrein,
de oude veete met Rusland bij te leggen.
Het is waar, Lord Randolph heeft geen
officieele zending en is voor de conservatieve
partij op zijn hoogst wat men in Engeland
a free lama noemt. Dat hij echter een man
van invloed is, en dat, niettegenstaande al
zijne buitensporigheden, voor hem eene groote
toekomst schijnt weggelegd te zijn, zal nie
mand betwisten. Mogelijk heeft men tot nu
toe wel wat weinig waarde gehecht aan hetf"
doen1*<ëB laten van deze excentrieke persoon
lijkheid.
De parlementszittingen zullen weldra wor
den hervat. Lord Salisbury schijnt de Ieren
te willen dwingen of dringen, om den raad
van Parnell niet te volgen, en er op te re
kenen, dat zij de oude obstructionnistische
politiek weder zullen toepassen. Eerst het
adres van antwoord op de troonrede, en dan
de wijziging van het reglement van orde
lees : de beperking der vrijheid van discussie
in het parlement. Ziedaar de eerste num
mers van het parlementair program. Hoe
zou een lersche patriot, die zich van den
steun van den Grand OU Man verzekerd
kan houden, onder zulke omstandigheden
zijne ziel in lijdzaamheid kunnen bezitten ?
DE CONSERVATIEVE BEWEGING.
Het is een tijdlang twijfelachtig geweest
of de uitbreiding van het kiesrecht aanlei
ding zou geven tot een andere
partijgroepeering in land en parlement. Die twijfel is
nu weggenomen.
De feiten, die op zulk een nieuwe rang
schikking wijzen, worden talrijker, ze zijn niet
langer beperkt tot n plaats en n partij;
ze doen zich voor op verschillende plaatsen
bij onderscheidene partijen. De meer voor
uitstrevende leden der Amsterdamsche
kiesvereeniging Burgerpligt scheidden zich van de
oud-liberaku af en richtten een nieuwe
kiesnaast hem, en twijfelde of hij harer wel ooit
waardig zou worden; en ofschoon hij als Pro
testant er natuurlijk op tegen had in een
Roomsche kerk te bidden, scheelde het toch
weinig of hij deed het, hetgeen hem juist zoo
heel veel slechter niet zou gemaakt hebben.
En nu waren de veertien dagen bijna voorbij.
Eva was nog geheel wel, Geoffrey consta
teerde dit voor zich zelf met een gevoel van
zelfbewusteii trots. Haar moeder, voor wie
hij een behoorlijk ontzag koesterde, haar
moeder, die een ingeworteld wantrouwen had
in de moreele eigenschappen van jongere
zoons, zelfs haar moeder zou niet de minste
ongunstige verandering in haar kunnen ont
dekken. Hij maakte zich sterk dat James,
zijn oudste broeder, dien zij tde moeder) altijd
openlijk voorgetrokken had, niet beter had
kunnen doen dan hij gedaan had. En hij,
die zoo naar het oogenblik had verlangd
waarop hij haar weg KOU voeren, verlangde
thans bijna even sterk haar, al was het slechte
voor vijf minuten, naar huis terug te brengen,
alleen om haar familie te toonen hoe flink
zij er uit zag, en hoe goed hij voor haar
gezorgd had.
De veertien dagen waren bijna voorbij, en
daarna zouden ze naar huis gaan, naar hun
eigen huis, een gezellige, allerliefste woning
in Charlesstreet, die voor hem een paradijs
op aarde zou worden, waar hij met het
oogdes geestes haar reeds zag rondzweven, eeii
tengere, bekoorlijke gestalte in het bevallig-.
grijs kleedje, (dat zij op het oogenblik ook
aan had) dat binnen zijn beperkten omtrek
iedere mogelijke deugd omsluiten zou, tot
dusver in meerdere of' mindere mate aan het
geheele vrouwelijk geslacht toegekend.
Hun plan was geweest des Zaterdags te
vertrekken, maar op liet laatste oogenblik,
op Zaterdag ochtend, besloten zij nog- tot
Maandag te blijven. Wist Monsieur niet dat
er Zondag een groote illuminatie was? vroe»
Alphonse op een toon van verwijt. De Champs
Elysées zouden prachtig worden, en hetBois
de Boulogae een vuurzee, waar geheel Parijs
heen zou gaan. Neen, Monsieur en Madame