Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
No. 558
Schaakspel.
No. 114.
van H. MENDES DA COSTA, Amsterdam.
J5WABT.
!\
t 1
INGEZONDEN OPLOSSINGEN.
C. C. W. M. juist opgelost driezet no. 113 met
bis en ter en 113 quater; Henri 112 met bis,.
ter, quater bis beiden te Amsterdam. W. v. H.
te Delft 111 met 112 en bis ter en quater. A. P.
te Arnhem 113 met bis, D. D. te Rotterdam en
J. A. W. te Gouda, idem H. J. den H. te Am
sterdam no. 112 met bis.
No. 114 bis. Probleem van O. Fuss te Hannover,
ingezonden door H. J. den H. te Amsterdam:
Wit K. g8, D. gl, Pd g2 en g3 pions d3 c5
e5 en f5 (8. Zwart K. g4 pions e6 g5 en h6. (4
met K. g4. Wit begint en geeft in drie zetten mat.
-WitBpeelt voor en geelt in drie zetten mat.
(Wit 7 en Zwart 5 stukken met K. e4).
OPLOSSING VAN SCHAAKPROBLEEM No. 112.
van L. N. de Jong, Utrecht.
De R. go moet een witte pion wezen.1
l g7 e6! d7 X e6; 2 D. X c6 f. K. onv; 3 T. of D. f mat. Mooi!
l Als bov., d6 eö; 2 e7 X c7, K. onv.; 3 D, T of Pd. f mat.
De overige varianten laten w\j over aan onze lezers no. 112bis van P. K. Bakker te Wervershoef.
l hl h8, d5 d6; 2 h8 d8 t mat.
l Als boven, e5 X "8; 2 c3 c4 f mat.
l e5 X g3; 2 h8 X d4 f mat.
l d4 of f3 speelt; 2 h8 X eöf mat. Goed!
EENE WALS.
Het orkest stemt de instrumenten, zacht hoort
»en het stuk beginnen. Boven alles klinken de
dwepende tonen der violen uit; het is alsof z\j
met menscheljjke stem van eeuwige smart, van
geheim leed fluisterden en de teederste
hartsgeteimen vertelden.
Zacht en weemoedig zijn de tonen, het ver
driet openbaart zich door de liefelijkste geluiden
en in gelijkmatige bewegingen wordt de smart
uitgedrukt. Een zingende nachtegaal en eene
treurende menschenziel vermengen hunne stemmen
OH wat deze ons zeggen, klinkt als iets dat wij
nooit verraden mogen. Eene melancholie, die wij
inet fteene vrooUjkheid ter wereld zouden willen
verruilen, maakt zich van ons meester, blanke armen
?omvatten ons, wij voelen hoe iets ons voorhoofd
streelt alsof het een kus ware, en een gedempte
jnicikreet stijgt op uit verre, verre streken.
Dat is de inleiding tot een wals van Johann
SJtrausz. Maar ook alleen de inleiding.
In de zaal, waar deze wals gespeeld wordt,
maken de vroolijke paren zich tot den dans ge
reed, anderen leunen in hunne fauteuils, jonge
meisjes wachten totdat zij door de ridderlijke
kavaliers gevraagd worden en de jonge mannen
«laan een blik op het leger vrouwen, dat zij in
den loop van den avond moeten overwinnen. Op
aUe gezichten staat hoop te lezen, hoop op geluk
? w vreugde, hoop op genot.
Op eene der banken, die langs den muur van
, de zaal staan, zit een paartje ontegenzegge
lijk een echtpaar, want de man trekt een ge
wricht waarop te lezen staat: Ik wilde, dat alles
" voorbjj was en dat ik naar bed kon gaan."
De vrouw is blond en slank en heeft blauwe
-oogen ; haar man heeft kort, zwart haar en draagt
-én gouden bril. Zij maakt den indruk alsol zij
terlegen is; h\j echter ziet er streng en waardig
uit, zelfs eenigszins pedant.
Beiden kyken zy naar het aanwezige gezelschap,
alsof zij er zich 'n het geheel niet thuis voelden,
hoewel zij dikwijls groeten en gegroet worden en
4us geen gebrek aan kennissen hebben. Nu
«n dan spreekt iemand hen aan, zeggende: dag
mevrouw, dag professor," en men behandelt hen
met onderscheiding, doch hoewel zij tegen elkeen
Trriendelflk zijn, houden zij tevens ieder op een
afstand. Niemand vraagt de jonge vrouw ten dans
«n toch ziet zij er uit of zij bijzonder goed kan
dansen met haar tengere, gracieuze gestalte.
Nu ja, vroeger deed zij het veel en gaarne en
de jongelui beschouwden het als een bizondèr
geluk als Adele Wenger, de schoone professors
dochter, hun toestond hunnen naam op haar
balboekje te schryven. Adeles vader was, niettegen
staande zjjne knapheid, geen sombere geleerde.
HU zag gaarne, dat zijne kinderen zich vrij en
?vroolijk bewogen. En Adele liet het zich geen
tweemaal zeggen, dat vroolijkheid het zout des
levens is; als een dartel vogeltje huppelde zij
door 't leven.
Doch de vogelaar bleef niet uit en Adele
kwam op eenmaal met schrik tot de ontdek
king, dat z\j op Julius Lang leeraar in den kunst
geschiedenis, verliefd was. In 't begin wilde zij
't niet gelooven, doch hare liefde werd steeds ster
ker, zoodat er eindelijk niet meer te twijfelen viel
en zij zich als een verstandig jong meisje in 't
onvermijdelijke schikte en aan Julius toestond
de plichten van een toekomstig bruidegom op
zich te nemen. De leeraar in kwestie kwam reeds
jaren bij professor Wenger aan huis, doch had zich
meer met oude standbeelden dan met jonge meisjes
lemoeid. Men dacht dat hij slechts eene afstam
meling van Phidias tot vrouw zou hebben kunnen
Tfenschen.
Adele, die zeer weetgierig was, nam altijd aan
de gesprekken over kunstgeschiedenis ijverig deel,
zij bemoeide zich weinig met Julius en hij zich
even weinig met haar, doch niettegenstaande de
gesprekken over de Laokoüngroep, de Venus van
Milo, den Apollo van Belvédère enz. vonden twee
harten der negentiende eeuw elkaar en werden zoo
verliefd alsof er nooit over kunstgeschiedenis gespro
ken ware. Op eenen schoonen avond bekende
.Julius in de villa van professor Wenger aan Adele
zijne liefde; zij was noch ontstemd, noch boos, en
deed Julius xwygen door hem den mond te sluiten,
doch ik verraad niet hoe. Zij vertelde hem verder,
dat zij hem reeds zeer lang veel liever mocht
lijden dan alle andere menschen, kortom, voor
eene eerste verklaring werd er tamelijk veel be
handeld.
Papa Wenger was bizondèr in zijnen schik, dat
zijne dochter den knappen leeraar zou huwen
Een vakgenoot tot schoonzoon, wat bleef hem
meer te wenschen over? Julius ondervond dus
geene tegenwerking, het lot lachte hem toe en
iedereen benijdde hem het bezit van het schoone
meisje. Nadat de jonge lui een jaar in stilte en
een half jaar publiek geëngageerd waren geweest,
zou het huwelijk plaats vinden.
Tot dit tijdstip bracht Julius al zijnen vrije
uren bij zijne toekomstige vrouw door; de jonge
lui sloegen beiden een blik in eikaars zieleleven
en begonnen zooals het gewoonlijk gaat zich naar
elkander te schikken, te veranderen, te voegen,
kortom deden hun best het in alle kleinigheden
eens te zijn. Dat beviel papa Wenger buitenge
woon ; hij zag gaarne dat het paartje eikaars hoe
danigheden zoch te ontdekken en er zich ver
trouwd mee zocht te maken.
Hy hield zeer veel van Julius, wien hij eene
schoone toekomst voorspelde. Een ding beviel hem
echter niet in zijnen schoonzoon in spe; het was
eene zekere strengheid en stijfheid, die hem ook
in den gezelligen familiekring niet verliet. De
jonge man was een veel grooter schoolvos dan
de oude professor. De laatste kon zoo vroolijk
zijn als een kind, doch Lang zou het eene
beleediging aan zijne betrekking gevonden hebben,
aan eene grap deel te nemen of eene aardig
heid te begaan.
Ook Adele had haren Julius liever wat
vroolyker en minder stijf gehad, doch de stem der
liefde zeide haar: Nu, als wij eenmaal getrouwd
zijn, zal het wel overgaan. Maar die hoop ver
dween als sneeuw voor de zon.
Toen zij getrouwd waren, drukte Julius op zijn
huis den stempel van geleerdheid en ernst. Hij
was vol teederheid voor zijne vrouw en deed zijn
best taar aan zijne werkzaamheden deel te doen
nemen, maar de onschuldige vroolijkheid ontbrak
aan het jonge huisgezin. Julius vergat nooit
dat hij zichzelf niets vergeven mocht en scheen
altijd zijn best te doen, zijne medemenschen
respekt in te boezemen, zooals ook Adele voor
hem had. Hoe dikwijls ware zij niet gaarne eens
dartel geweest, maar zij onderdrukte haren lust
en gaf zich alle moeite om steeds in wetenschap
pelijke studiën belang te stellen.
Dat viel haar dikwijls zwaar, maar zij liet het
niet merken en Julius dacht er nooit over, dat
zijne jonge vrouw zich dikwijls liever bezig hield
met meer alledaagsche dingen dan de
opgravingeu van Lyciëen Pergamon. Om hem niet boos
te maken, was Adele in gezelschap zoo stil, dat
men haar eerder veertig dan twintig jaar zou
geven. Zij gingen meestal met menschen om, bij
wien een kalme toon heerschte en zoo loerde Adêlo
haar levendigen aard meer en meer behecrschen.
Openbare vermakelijkheden woonden zij nooit
bij. Maar eens gebeurde het, dat zij er hoen
moesten. Julius was tot professor benoomd en
kon niet voor de uitnoodiging voor het
studentenbal bedanken.
Adele moest zich een smaakvol toilet aanschaf
fen en Professor Lang was trotsch op zijne be
koorlijke vrouw: zijne gulheid, aangewakkerd
door eeno flinke beurs, waarover zij beschikken
konden, liet geen enkele harer wenschen onbe
vredigd.
j Werkelijk was Adele eene der elegantste vrouwen
i op het studentenbal. Het was eeno stilzwijgende
> conditie, dat zij wél toekijken, maar niet dansen
[ zou. Dat vorderde zijne waardigheid als professor.
j .De studenten wisten, dat Adele hen toch bedan
ken zou en zoo vroeg geen enkele haar ten dans.
Zij zat naast Julius, met een gezicht alsof zij voor
geen geld ter wereld zou willen dansen; haar man
bleef naast haar zitten en had besloten tot mid
dernacht te blijven: dan geloofde hij aan de eischen
der beleefdheid voldaan te hebben.
! De inleiding tot de wals was ten einde gespeeld
en nu ontstond er in 't orkest iets bizonders.
Uit eene zacht golvende melodie ging het plotse
ling over in een toon van de uitbundigste vreugde.
De tonen huppelden, woelden, beefden en trilden.
De noten gingen op hunne zwarte hoofdjes staan
en maakten duikelingen, de instrumenten lach
ten, de inleiding was begraven en op haar
graf was eene vroolijke met rozen getooide schaar
bezig al jubelende de bekers te zwaaien, gevuld
met parelendeu wijn . . .
Het was eene meesleepende melodie, die door
de schitterend verlichte zaal klonk en licht, mu
ziek en jeugd alles vloeide in elkaar!
Adele zag met groote, schitterende oogen naar
het schouwspel vóór haar te kijken en een zucht
ontglipte aan hare borst. Julius keek haar ver
baasd aan, er scheen eene verandering in hem te
komen, hij bedacht zich een oogenblik, en zeide
toen half beschaamd: Wilt ge een wals met mij
doen?"
Zij scheen hem niet te verstaan, en hij her
haalde zijne vraag. Nu scheen zij hem langzaam
te begrijpen. Maar hij wachtte haar antwoord niet
af, stond op. legde zijne arm om haar middel en
verdween met haar onder de dansende paren. Eer
Adele tijd had gevonden van hare verbazing te
bekomen vloog het paar rond, alsof het door on
zichtbare handen gedragen werd. Julius was een
goed danser; lüj hield zijne jonge vrouw licht vast,
wier wangen gloeiden en wier polsen klopten.
Iedereen verwonderde zich, den professor te zien
dansen. Toen de wals tee einde was en hij zijne
jonge vrouw naar hare plaats terug bracht, barstte
hij in lachen uit en Adele accompagneerde hem flink.
Gij zijt de liefste man van de wereld," fluis
terde zij hem toe. Nu zult ge echter ook beloond
worden. Omdat gij nu op dien beerlijken inval
gekomen zijt met mij te dansen, moogt gij nu
naar huis gaan; gij zijt vrij."
Neen, laten wij blijven "
O, gij nooittevreden. Weet gij dat ik nu nog
veel meer van u houd dan vroeger ? Aan uw
karakter ontbrak een enkele hoedanigheid en nu
hebt ge die ook; gij dunt dansen en hoe dat
had ik nooit gedacht."
Julius wilde echter nog niet naar huis". Nog
een wals wilde hij met haar dansen en dat ge
beurde ook. Doch toen wilde Adele werkelijk heen
gaan. Zij had niet gaarne, dat do andere
piofessorsvrouwen en dochters zouden ondervinden,
welk een goed danser Julius was, Zij vond het
voorzichtiger, hem voor zich alleen te behouden.
Thuisgekomen zong Adele den wals nog eens
en bijna had Julius meegezongen, doch bijtijds
bedacht hij zich, dat dit niet paste voor een
oudheidkundige.
Don volgenden dag kocht de dankbare Adele
eene fotografie van Johann Strausz.
VOOR DAMES.
Worth. Een drawing-room. Miss
Sinter. Kooktentoonstellim/.
Leeuiücriklcen.
Ondanks de concurrentie van Mad. La Ferrière,
Mad. Félix, het huis Morin-Blossier, Redfern voor
de amazones en Engelsche costumcs, en de groote
magazijnen als het Louvre, die niet enkel
goedkoope kleeding leven, blijft Worth nog steeds,
evenals onder het keizerrijk, de prins der dames
kleermakers" te Parijs. Nog steeds staan de
equipages voor zijne deur, en do bezoeksters wachten
soms een uur, alvorens tot een consult te worden
toegelaten. Een redacteur van Galignanis
Mexsenger heeft het voorrecht gehad, den grooten
man" te interviewen omtrent zijn vak.
De dames doen het verstandigst", zeide Worth,
door dekens geheel aan ons over te laten.Datbevalt
haar op het eind toch beter en het houdt de reputatie
van het huis op. Eigenaardig zijn het juist de
personen, van wie men zou mcenen, dat zij hot
moeielijkst tevreden te stellen waren, die op
deze wijze met ons te werk gaan. Daar komt
bijvoorbeeld een telegram van de keizerin van
Rusland: Zend mij een diner-costuuin". Anders
niets. Men laat stijl en stof aan ons over en wij
ontvangen eene betuiging van harer Majcstcits
tevredenheid. Toch is do keizerin volstrekt niet
onverschillig in zake kleeding. Integendeel. Soms
schrijft zij voor, dat al de dames op een bal in het
rose, in het blauw, in het rood zullen zijn. En
haar eigen toiletten zijn altoos meesterstukken
van elegancc. De zaak is, dat zij op ons oordeel
vertrouwt, meer dan op het hare. Op dezelfde
wijze hebben wij in de laatste veertien dagen uit
Madrid moor dan twintig telegrammen voor
balcostumcs ontvangen en wij zullen die geheel naar
onze eigen keus maken.
Het is natuurlijk zeer moeielijk, als men wat
veel bestellingen ontvangt, al de toiletten ver
schillend te maken. Don vorigen winter zijn twee
dames te New-York zeer boos op ons geweest;
wij haddon aan beide hetzelfde toilet gezonden voor
dezelfde gelegenheid. Het was een bal in de
allergrootste wereld, misschien zeshonderd dames
waren er, en wij hadden er zestig' toiletten voor
geleverd. Verbeeld u, zestig staatsietoilctten, allen
voor denzelfden datum te leveren, en allen uniek
te maken."
Binnen hoeveel tijd kunnen die tclegraphische
bestellingen uitgevoerd worden V"
Kene week is de tijd dio er toe staat, maar als
het nooilig is, doen wij het in vierentwintig uren.
Het gebeurt, dat dames te Parijs 's morgens een
japon bestellen en 's avonds er in dansen. Wij heb
ben voor keizerin Eugénie in drie en een half
uur een kleed gemaakt. Maar zulk een snelheid
is onmogelijk als het uitvoerig werk geldt. Voor
een japon met borduursel zijn weken noodig. Toen
de tegenwoordige keizerin van Rusland te Moskou
gekroond zou worden, zaten zes weken lang do
meisjes hier nacht en dag te werken aan den
sleep van haar staatsiekleed, die geheel met bor
duurwerk in echt zilver bedekt moest worden.
Die sleep alleen heeft 25.000 francs gekost; hij
zal in het Russisch rijksmuseum als historische
curiositeit bewaard worden.
Gij vraagt mij, of er soms fabelachtige sommen
voor toiletten besteed worden. Het is onmogelijk,
daarvoor cijfers op te geven. Ma men begint met
gouddraad, en met het opleggen van paarlen en
juweelen, dan is er geen grens voor de kosten.
Eenige jaren geleden heeft een Peruaansche erf
gename ons 120,000 francs betaald voor n ja
pon, maar er zat voor 180,000 francs kant op.
Weinige weken geleden verkocht ik een mantel
voor 45,000 francs, maar het bont kostte er 44,000
francs van.
Wij tellen onder onze klanten al de vorstinnen
der beschaafde wereld, met n uitzondering: Ko
ningin Victoria heeft ons nooit met een bestelling
vereerd."
De drawing-rooms" van koningin Victoria zijn
steeds belangrijk voor de geschiedenis van het toilet.
Eigenlijk is hot moordend, vier uur in een rijtuig
te zitten, met ontblooten hals en armen, op een
vinnigen voormiddag in Februari; maarmenkent vooruit
het onverbiddelijk ceremonieel, de kamerheer heeft
een ellemaat bij zich, om te constateeren of de
dames, van lederen leeftijd, behoorlijk ge
decolleteerd zijn.
Onder de hofcostumes werden opgemerkt een
van friséfluweel, bleek-rose, waarvan het patroon
op corsage en rok. niet op den sleep, ge
heel was omgewerkt met rose kralen, met hier
en daar een paar clair de lune kralen ertusschen.
Een paar panneaux van Brusselsche kant vormden
de vereeniging tusschen dezen versierden tablier
en den sleep; groote bouquetten van rose mei
doren waren aan de zijden van het kleed aan
gebracht. Andere combinatiën waren; heliotrope
met goud gebrocheerd, tablier van heliotrope tulle
met goud en heliotrope struisveeren; bleek-groen
fluweel over een chartreuse zijden tablier, die ge
heel met een kanten chale overdekt was; blauw
satijn met kastanjebruin fluweelen bloemen ge
brocheerd, met blauwe tulle en bruine
struisvederen; bleek-groen en zilvergrijs, met kristallen
en gouden kralen en bleek-groen en zilvergrijze
vederen. Dit costuum trok niet de meeste aandacht,
maar wordt als het meest gedistingeerde geroemd.
Van de beweerde vermindering der tournure
was nog niet veel te bemerken. Wel heeft Adeline
Patti dezer dagen uit Parijs een costuum ontvan
gen, de afbeelding ervan werd in Ihe Ladies'
Pictorial opgenomen, dat geheel zonder tour
nure was gemaakt, maar deze werd vervangen
door eene grooto volheid van zwaar gevoerde
plooien, aan het corsage aangezet, zoodat de uit
werking bijna dezelfde bleef: de weg naar het
eigenlijke £V»jp?'»'e-costuum, geheel souple lang»
het lichaam vallend, met hooge korte taille en
sluiken rok, wordt dus slechts langzaam afgelegd.
Een huwelijk, dat de dameswereld belang moet
inboezemen, is dat van Miss Singer, do dochter
vanden grooten naaimachines-fabrikant, daar het
reusachtig fortuin, in deze industrie verdiend, voor
de jonge dame als een adclbrief heeft ge
golden. Hare moeder, weduwe geworden, her
trouwde met een knappen muziekleeraar en
zangei in België, Ruebsaet, en kocht toen voor haar
man het hertogdom Camposelice met titel. Dit
hertogdom is evenwel nooit zoo heol serieus op
genomen. Voor hare dochters zoekt zij nu
werkelijke hertogen. De eene trouwde met prins
de Scey-Montbcliard, de tweede treedt dezer
dagen in het huwelijk met den eenigen zoon van
den hertog Decazes de Glucksberg, die onder hèt
presidentschap van generaal Mac-Mahon in Frank
rijk minister van buitenlandsche zaken was. Zijne
moeder is een dochter van den Oostenrijkschen
generaal baron de Löwenthal.
Miss Singer komt nu in den Almanach de Gotlia.
evenals Miss Davis, die hertogin de
Lante-Monfeltro della Ilovere is. Miss Forbes, hertogin do
Choiseul-Praslin, Miss Hickson-Field, hertogin
Brancaccio, Miss Parsons, prinses van Lynar, Miss
Spencer, prinses van Vicovaro, en zoovele andere
Amerikaansche meisjes, wier vaders met een for
tuin in handel en industrie verzameld, een adel
lijk wapenbord, hebben willen vergulden.
In het Palais de l' Industrie te Parijs, in het
Paviljoen van de Stad, is dit jaar de zesde
exposition culinaire" gehouden. Zij zag er uit
gelijk de vorige en gelijk die, welke zich te
Amsterdam in een druk bezoek mocht verheugen.
Men zag er weer tempels en torens van nougaï,
middenstukken, Moorsche paviljoenen van suiker.
ook een voorstelling van den zelfmoord van Vatel
in gekleurde reuzel, op een vierde der natuurlijke
grootte, voorts de meest verschillende galantitu'-,
patés, torrines, ballotines, mozaieken eu
worstsoorten, enz. Evenals vroeger Monselet allerlei
sonnetten dichtte ter eere van speen varkens,.
gebraden kapoenen, gestoofde palingen on
krcettensalado, vcreenigt thans do heer Achille Ozanne
de eigenschappen van kok en dichter. Op den pati
rijmde hij:
Sur la chair banche et rose,
(Exquise volupté!)
La truffe se repose
Comme un grain de beauté.
Ozanne redigeert een tijdschrift, T Art Culinaire,
dat poëzie en recepten door elkander bevat. Wij
zouden er onzen lezeressen het een en ander van
mcdedeelen, als niet de recepten, volgens de
Franschc gewoonte, een groot deel van de
toebereiding en vooral de hoeveelheid, aan den smaak
aan de kok overlieten. Het recept voor Beigncts
de pécJies schrijft voor, dat men tien perziken
moet nemen, ze van do schil ontdoen en in.
tweeën snijden, maar dan :
Dans un sirop que l'on compose
D'aromes odoriférants,
Pendant une heure l'on arrose
Leur chair tendre et leur tons friands.
De samenstelling van de sirop" en de hoeveel
heid der aroma's", waar het toch eigenlijk op
aan komt, wordt aan don smaak overgelaten.
In de vergadering der koks is gedebatteerd over
het al ot niet doelmatige van groote milieux
detable en men heeft zich algemeen verklaard tegen
de groote bloemstukken, die de gasten beletten