De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1888 1 april pagina 1

1 april 1888 – pagina 1

Dit is een ingescande tekst.

EDAMMER A*. 1888 WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. Ieder nommer bevat een Plaat. Onder Redactie van J. DE KOO en JÜSTÜS VAN MAÜRIK Jr. Het auteursrecht voor den inbond van dit Blad wordt verzekerd overeenkomstig de wet van 28 Juni 1881 (Staatsblad No. 124.) Versclujnt eiken Zaterdagavond. Uitgever: Tj. VAN H O LEE M A, te Amsterdam, Keizersgracht 436. Zondag 1 April. Abonnement per 3 maanden ...... f 1.?. fr p. p. f 1.1& Afzonderlijke Nummers aan de Kiosken verkrijgbaar . , . 0.10. Advertentiën van l?5 regels f 1.10, elke regel meer . . 0.20. Reclames per regel ...?0.40. I S B O B »s VAN VERRE EN VAN NABIJ. FEUILLE TON: Goeden dag, lieve Grobtma, n. KUNST EN LETTEREN: Het toóneel te Amsterdam, door Alb. Th. Muziek in de hoofdstad, door H. C. P. D. Geschiedenis der Noord-Nederlandsche Letteren ia de XlXe eeuw. Biographiën en Bibliographiën, 1830?1880, door Dr. Jan ten Brink, beoordeeld door Alb. Th. Henri Blaze de Bury, door v. L Uit twee werelden, Roman door Carmen Syl?a, beoordeeld door W. J. Manssen. BüMarcella Sembrich, naar Jozef Lewinsky. De Geschiedenis van de uitspraak der Grieksche taal in Europa, door A. J. Flament. Een ge? dicht van Dem. Kydoniotis, door dezelfde. Frederik I? door «. VARIA. SCHAAKSPEL. De soldaat van het achtste, door F. J. v. U Friederichsruhe en het Saksenwoud. Voor Dames, door E-ë. ALLERLEI. INGEZON DEN. RECLAME. BEURSOVERZICHT, door B. ADVERTENTIËN. Van verre en van naby. De gebeurtenissen der laatste week werpen een zeer eigenaardig licht op de toestanden in het Balkanschiereiland. Van de Bulgaarache quaestie hoort men niet veel; de regee ring te 8ofia protesteert tegen de samentrek king van Turksche troepen aan de Oost-Roemelische grenzen, maar schijnt intusschen met de Porte op. den besten voet te staan, en heeft van ? het feit, dat men te Constantinopel de onwettigheidsverklaring, die op verzoek van Rusland werd herhaald, aan den Bulgaarschen minister-president Stamboeloff heeft toege zonden, gebruik gemaakt om den Bulgaarschen zaakgelastigde Vulkowitch, wien tot nog toe het exequatur was geweigerd, door de Porte, zij het dan ook op niet formeele wijze, te doen erkennen. Van dien kant dreigt op dit oogenblik geen gevaar. Ook in Serviëis alles rustig gebleven; men wacht er de verJdarïng af, met welke koning Milan de Skoeptcina zal openen, en tot zoolang schijnen de Russische agenten het ministerie Groeïtch tnet rust te laten. 'Doch in Roemeniëheeft zich de zoogenoemde conservatieve oppositie lees: de Russische partij aangesteld op eene wijze, die den naam van kinderka mer van Europa" rechtvaardigt, welken men aan de staten van het Balkanschiereiland heeft gegeven. Zelfs op een zelfstandigen staat, zooals Roemeniësedert 10 jaren is, kan men de westersche begrippen van een parle mentairen en constitutioneelen regeeringsvorm niet toepassen. Men dient dit in het oog te houden, om te begrijpen, dat eene oppositie, di» zich conservatief noemt, zich met ruw ?geweld tracht te wreken, over een bij de stem bus geleden nederlaag. Men zal zich herinneren, dat eenige weken geleden het ministerie Bratiano is afgetreden. Meer dan iemand anders had Bratiano gedaan om de zelfstandigheid van het jonge konink Feuilleton. Goeden dag, lieve Grcotma. Uit het Italiaansch van G. PALMA. 2) De eerste gedachte der oude vrouw was te weigeren, wat zou zij met zulk een jong kind aanvangen ? Zij was op het punt om dadelijk en kortaf te bedanken. Een onbe« sternd gevoel hield haar echter tegen, eens soort van vreugde, omdat men zich tot haar gewend had, een soort van trots om zich edelmoedig te toonen jegens hen, die er nooit aan gedacht hadden om_ haar _ leed te ver zachten, eene geheime nieuwsgierigheid om dat jongske te zien, bloed van haar bloed; meer dan alles echter de kracht van een naam, die in den brief stond, Gigi, den naam van haar kind, waarvan misschien niets meer onder het gras van den verwijderden heuvel over was. En in plaats van te weigeren, gaf zij een toestemmend antwoord. Hoezeer be rouwde het haar daarna, hoe herinnerde zij zich de ontroering, den pijnlijken indruk in haar teweeggebracht, bij de overkomst van die schoone, deftige dame, gebiedend en af gemeten als iemand, gewoon om door allen geëerd te worden, on» in haar huis opper machtig te heerschen, (die matrone, die hare kleine Irene geweest was; vreemde spelingen van den tijd!) Hoe duidelijk stond haar hare verlegenheid en geringachting voor den geest, toen zij, na het vertrek van Irene, die slechts weinige uren gebleven was, alleen tegenover nieuwe plichten, tegenover dat kleine onbe kende schepseltje stond. Waarom had zij >ja" gezegd? Waarom had zij er in toegestemd om m het leven terug te keeren, nu zij en de eenzaamheid vriendinnen waren geworden en alle menschen daarentegen hare vijanden. Het jongske ternauwernood door haar in de rijk te verzekeren; maar de zelfstandigheid van Roemenië, dat een bolwerk vormt tegen iederen Russischen aanval op het Balkanschiereiland, wordt natuurlijk te St. Peters burg hoogst ongaarne gezien. Vandaar dat de oude Bojarenpartij, die hare eigen belanfen hoqger stelt dan de nationale onafhanelijkheid, een gewillig werktuig is gebleven van Russische intriganten, onder welke de consul-generaal te Boekarest, de beruchte Hitrovo, eene eerste plaats inneemt. Het moet erkend worden, dat het ministerie-Bratiano op meer dan n punt was te kort geschoten. De premier is een door en door eerlijk man, maar bij zijne ambtgenooten heeft hij veel te veel door de vingers gezien, en vooral de gewezen minister van oorlog, generaal Angelescu, schijnt in zijn beheer alles behalve nauwgezet te zijn geweest. De oppositie maakte groot misbaar over de omkoopbaarheid van het gansche ministerie en lokte daardoor eene crisis uit, aan welke de voorzitter van den senaat, prins Ghika, een einde trachtte te ma ken, door ook aan de minderheid enkele portefeuilles aan te bieden. _ Doch de nieuwe ministerieele combinatie mislukte en, zqoals te verwachten was, werd Bratiano opnieuw met de samenstelling van het ministerie be last. De verkiezingen voor de Kamer wettigen de keuze van den koning: tegenover eene regeeringsmeerderheid van 126 stemmen, kon de oppositie het slechts tot 57 vertegenwoor digers brengen. Hierover trachtte zij zich te wreken. Maandag drong zij door in het pa leis van den koning, wien zij eene audiëntie wilde afdwingen. Natuurlijk werd het ver zoek, onder zulke omstandigheden gedaan, niet toegestaan. Den volgenden morgen ver schenen de leden der oppositie, versterkt met een groot aantal volgelingen uit de lagere volksklassen, voor de vergaderzaal van de Kamer. Met revolvers gewapend, drong de woeste hoop de zaal binnen; er ontstond een geweldig tumult, waarbij revolverschoten vie len en een bode werd doodgeschoten. De pre sident der Kamer, generaal Lecca, requireerde de militaire macht, en door eenige salvo's met los kruit werd de bende, ook die, welke zich op straat had verzameld, spoedig uiteengedreven. Bratiano, op wiens leven het was gemunt, _ had zijn behoud te danken aan de omstandigheid, dat hij juist bij den koning op audiëntie was. Een aantal leiders der oppo sitie werden in hechtenis genomen; natuurlijk kon deze maatregel niet worden toegepast op den Russischen consul-generaal Hitrovo, die de ziel van de geheele beweging was. de noodige gelden voor de onderneming had be schikbaar gesteld, en op het plein, voor de vergaderzaal der Kamer, in drukte onderhan deling met de hoofden der samenzweerders werd gezien. Het is duidelijk, dat thans aan een coalitie ministerie niet meer kan worden gedacht. Het is niet slechts het recht, maar ook de plicht der regeering, dergelijke ongeregeldheden met eerste uren gezien, toen hij in de moederlijke armen als verborgen lag, deed zijn middag slaapje. Langzaam naderde zij het bed en beschouw de die kleine gedaante, die met kinderlijke bevalligheid onder de dekens lag, met een fijn gelaat en het zacht rood van dien aanvalligen leeftijd op de wangen, het krullend haar fijn als zijde. Zulk een zwak en teer jongske, hoe moest zij doen om hem op te nemen, hem overeind te zetten. Zij beschouwde hare dorre gerimpelde handen als om te zien, of ze die diensten wel zouden kunnen bewijzen. Het scheen haar toe van neen. En wat zou zij zeggen, als hij wakker werd ? hij zou naar mama vragen, en in plaats van haar die on bekende zien, dat oudje, waarvoor hij mis schien bang zou zijn. Zij was die lieve woord jes vergeten, die verklein woordjes, die vleierij, die kinderen zoo graag hooren, die eigenaar dige taal, die moeders en bonnes er op na houden, die de denkbeelden verkleint, de werkelijkheid verzacht en onder het bereik der kinderlijke verbeelding brengt. Het is de teederheid, die deze haar ingeeft in hare altijd nieuwe, altijd afwisselende vormen en zij bezat geen teederheid meer. Zij voelde geen opkomende gedachte om zich over die mollige vormen te buigen, om hare lippen op die satijnen huid te drukken, die den geur der jeugd, der menschelijke bloem, verspreidt. Zij hield niet meer van bloemen geloofde niet meer aan kinderen. Zij verzette zich bijna tegen die geheime stem, die haar uitnoodigde om hem lief te hebben. Zij zei overluid, den kleine met een enkel beslist en bitter woord veroordeelende: >Zal je ook doen zooals de anderen? je bent een man en dat is genoeg." Maar hare stem had net knaapje wakker gemaakt. Hij woelde in zijn bedje en riep half slapende: »Mama." Het was geen dwingen, het was een roepen, niets meer. alle kracht te onderdrukken. Rusland is ver der dan ooit van zijn doel verwijderd. Tien jaren geleden heeft net de hulp van Roeme nië, waardoor het in staat werd gesteld over den hardnekkigen tegenstand der Turken te ?zegevieren, vergolden door aan het jonge koninkrijk een zijner rijkste provinciën te ontnemen. Gebeurtenissen, als die van de laatste week, zijn niet geschikt om de herinne ring van deze ondankbaarheid uit te wisschen. De Fransche Republiek heeft een ongeluk kige week gehad. De verkiezingen van 25 Maart hadden ten gevolge, dat een revolutionair-radicaal; de ex-communeman Felix Pyat, te Marseille tot lid van de Kamer werd gekozen, terwijl op een revolutionair militair, generaal Boulanger, in het departement der Aisne 45000 stemmen werden uitgebracht. Den volgenden dag werd generaal Boulanger, op eenstemmig advies van den raad van on derzoek, en op grond van ernstige overtredin gen der discipline, uit den militairen dienst ontslagen; tegelijkertijd sprak het hof van appèl den heer Wilson vrij, die door het gerechtshof', wegens de bekende knoeierijen met ridder orden, was veroordeeld. Deze vrijspraak is ongetwijfeld uit een juridisch oogpunt ver dedigbaar; zij ging daarenboven vergezeld van zulk eene scherpe afkeuring van Wilson's houding, dat de schoonzoon van_ den heer Grévy kan zeggen: »iout sauvéforsl'honneur," De uitspraak is echter in strijd met het rechtsbewustzijn der natie, die niet kan of wil inzien, dat Wilson zijne vrijheid alleen heeft te dan ken aan eene betreurenswaardige onvolledig heid van het wetboek van strafrecht. Dat de vrijspraak van het kamerlid en de veroordee ling van den man, die het parlement voor stelde als de bron van alle ellende, met elkaar in verband worden gebracht, ligt voor de hand. De vijanden van het ministerie Tirard maken uit beide feiten een wapen tegen het kabinet. De uiterste linkerzijde heeft eeiie interpellatie en een voorstel tot herzie ning der grondwet aangekondigd, met het uitsluitend doel om bij een discussie over de algemeene politiek, het ministerie te doen vallen. AYellicht zal de uitslag van deze poging reeds bekend zijn, als onze lezers deze regelen onder de oogen krijgen. Het zal daaruit kunnen blijken, of de cornbinatieFloquet zich gereed acht om de regeering te aanvaarden. Het ministerie-Tirard heeft, men moet het erkennen, zijn best gedaan. Voort gekomen uit een Kamer, in welke een betrouwbare parlementaire meerderheid te vergeefs wordt gezocht, kon het niet anders of het moest de kenmerken van zijn oorsprong verraden. Maar het heeft, althans in de zaak Boulanger, het duidelijke bewijs geleverd, dat het den moed zijner overtuiging in hooge mate bezat. Het is te betreuren, dat het ook niet overtuigd is geweest van de noodzakelijkheid Zij weifelde, en zweeg. >Mama," herhaalde nij, en daar er geen antwoord kwam, richtte hij zich op, de oogjes wijd open. Hij zag de vrouw met het geelachtig gelaat onder de witte haren, en met instinktmatigen eerbied vroeg hij zacht: >Waar is mama?" >Zij komt spoedig terug." >Waar is zij naar toe?" >Om papa te halen." »0 ja! het is waar ook, zal zij lang weg blijven?" >Ik geloof het niet." »En zoo lang zal ik hier blijven, ik weet het al," hernam hij ernstig. Hij scheen een weinig ongerust, maar men zag dat hij gewoon was te gehoorzamen, dat hij zachtaardig en lief was. Na een minuut stilzwijgens fronsde hij zijn voorhoofd onuitsprekelijk grappig, als of hij zich iets te binnen wilde brengen. Vervolgens met zijne mooie oogen, waaruit kinderlijke vroolijkheid straalde, de oude vrouw aanziende, riep hij hardop: ?Goeden dag, lieve grootma." Zij uitte een kreet, was sprakeloos, bleek en beefde. Hoogst waarschijnlijk had Irene, die mooie dame, zoo recht te huis in alle uiter lijke wellevendheid, den kleine dien groet geleerd en op het hart gedrukt als bewijs van achting aan z'jne grootmoeder verschul digd. Maar voor haar, voor het arme schepsel, over wier hoofd een reeks van dagen was heengegaan, door geen enkel gunstig voorteeKen afgewisseld, door geen enkelen morgengroet verwelkomd, had dit woord on gekende waarde, het was niet alledaagsch, niet onverschillig, het was het trillen van de stem der liefde, nieuw voor haar oor, nieuw voor hare ziel. «Goeden dag'" herhaalde het kind, verwon derd dat zij niet antwoordde, dat zij onbevan sommige hervormingen, die door de lin kerzijde reeds sinds langen tijd te vergeefs zijn geëischt, over welke alle republikeinen het in beginsel meer of min eens zijn, maar die door de opportunisten als ontijdig worden tegengehouden. Of een ministerie-Floquet in staat zou zijn om deze hervormingen werke lijk in te voeren, betwijfelen wij zeer. In de tegenwoordige Kamer zou een radicaal minis terie slechts over eene kleine meerderheid kunnen beschikken. Een kamerontbinding zou, in de gegeven omstandigheden, een dubbel gevaar opleveren: vooreerst is d ontevredenheid over den gang van zaken zoa groot, dat eene versterking der monarchistische partijen niet tot de onmogelijkheden zou behooren ; in de tweede plaats zou. eene alge meene verkiezing aan de voorstanders'van een plebisciet de gelegenheid geven om eene proef te nemen met den naam van generaal Bou langer. Hoe onmogelijk het ons buitenlan ders «ok moge schijnen, dat een man, die zich zoo belachelijk heeft gemaakt als de ex-bevelhebber van het dertiende legercorps, de held der frase, die den café-concertzanger Paulus tot Homerus heeft, door de stem de» volks als de redder der natie zou kunnen worden aangewezen, in Frankrijk, de onder vinding heeft het geleerd, behooren zulke verrassingen niet tot de onmogelijkheden. AFSCHEID. Moet ik weg, moet ik weg van het Binnenhof, van het Binnenhof, En gij, mijn schat, blijft hier? Ja ik kies, als ik kom, als ik wederkom, als ik wederkom, Toch bij u weer mijn kwartier! Hoe ge weent, hoe ge weent, dat ik zwerven moet, Als waar' thans onze liefde voorbij; Zyn er ginds, zijn er ginds, ook meisjes genoeg, ook meisjes genoeg, Er is er maar n voor rnij! Deze vrije vertaling van het bekende Duitsche liedje, dat onder de plaat van dit nummer is afgedrukt, zal menigeen in den zin gekomeu zijn, als hij dacht aan de droeve noodzake lijkheid, waarin zich Mr. Heemskerk bevindt, om weder afscheid te nemen van de liberale partij op het Binnenhof. Die noodzakelijk heid bestaat inderdaad. Wel zijn er die den Minister den treurigen moed zouden durven toeschrijven, om nu eens met de kerkelijken te gaan regeeren, gelijk hij het zoo lang met de liberalen heeft gedaan, maar het over schrijdt, dunkt ons, de grenzen van het ge oorloofde, hem daarvan te verdenken. Trou wens wij gelooven niet, dat de kerkelijken een voor hen zoo onbetrouwbaar bondgenoot wegelijk bleef, en zijne armen uitstekende met die aanbiddelijke beweging van een engel, die de vleugelen ontplooit, zoo eigen aan. jonge kinderen. »Neem mij op," rei hij. Zij trilde van aandoening. »Wil je bij mij komen, wil je in mijn armen komen." Hij knikte glimlachend. Zij keken elkan der lang aan; de blik van de hemelsblauwe oogen, die de goede trouw eener jonge ziel weerkaatsten, smolt te samen met den blik, dien de tranen hadden uitgedoofd. Vervol gens mompelde zij met eene onzekere stem, als iemand, die in een droom spreekt: >Zul je goed op mij zijn, beste jongen, zul je goed pp mij zijn ?" En hij sloeg plotseling, met de opwellende liefde van een goed hartje, zijne armen om bare hals en drukte zijn frissche wangen tegen haar rimpelig gelaat. Zij barstte in een snik uit, een luiden snik, Bijna kramp achtig; door al haar spieren ging eene trilling, brandende als een vlam, die haar verteerde. In hare verwarring drukte zij dit lichaampje sterk tegen zich aan, en terwijl de luwte van het mollige vleesch de koude hand van het oudje verwarmde, voelde zij een voor haar nieuwen, zachten, vreeselijken indruk. In een oogenblik werden dertig jaren van haat, schaamte, verbanning uit haar geheugen gewischt: al de ingesluimerde vrouwelijke tee derheid ontwaakte onstuimig; het trage hart klopte hevig als een hamer in haar borst, en uit hare oogen, reeds sedert zoovele jaren het weenen ontwend, stroomde eene weldadige tranenvloed. >O! lief kind, mijn lieve kind, O, Gigi," stamelde zij, hem altijd in hare armen geslo ten houdende, in hem de ontluikende schoon heid van dien anderen Gigi, nu verloren en vergeten, terugvindende. En die gerimpelde mond, die geen kussen meer gegeven noch ontvangen had, na die laatste kussen der zonde, drukte de wangen,

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl