Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER, WEEEBLAD VOOR NEDERLAND.
nert b"/e?e gelegenh°id aan den ^Üd toen
? ?|Wen nog lijfstraffen bestonden. Slimme
?0 _ aekten dan het bedreigde lichaamsdeel
ook m,relie dikke PaPieriaa6> namelijk met een
«ahier
van pater Damien, den
leprozentd. Er fln altijd allerlei koloniën geweest,
cht door menschen van de meest verschil
lede richting) zoowel Mormonen en kwakers als
(.jjmunistótt en andere secten. Veel vreemder
- .chter v de leprozenkolonie, die vóór 20 jaar
gesticb-' ig P Molokai, een der meest afgelegene
van -*e Sandwich Eilanden. De melaatschheid
is, »aar men zegt, meer dan een halve eeuw
gelefBn uit Aziënaar deze eilanden overgebracht, en
yjrspreidde zich spoedig op zulk een vreeselijke
wijze dat het gouvernement het eenzame eiland
Molokai uitkoos om de lijders af te zonderen.
Gedurende de laatste vijftien jaren zijn er aldus
meer dan 2500 leprozen daarheen getransporteerd,
?en de kolonie telt thans tusschen de zeven en
achthonderd zielen.
De toestand der melaatsehen was in den be
ginne hoogst beklagenswaardig, afgezien nog van
de ziekte zelf, met haren onvermijdelijk
doodelijken afloop; maar in de laatste jaren is hun
lot verbeterd door de heldhaftige opoffering van
een man, die in 1873 vrijwillig aan het hoofd
der kolonie trad en tegenwoordig nog op zijn
jpost is. Het was een jong Belgisch priester, pater
Damien de Veuster, die met eene missie naar
Honolulu, de hoofdstad van het koninkrijk van
Hawai, gezonden, van den Bisschop den verwaar
loosden toestand der leprozen op Molokai ver
nam en terstond dea gevaarlijken plicht op zich
nam, die geen ander aandurfde.
Wat hij sedert dien tijd gedaan heeft is thans
'overal zichtbaar. Hij liet een aantal nette
huisjes in plaats van de leemen hutten bouwen
in het dorp Kalawao, waar de meeste
lepralijders wonen ; met behulp der zieken zélf bouwde
en versierde hij tevens een kapel ; hij liet scholen,
hospitalen, enz. inrichten, en zorgde vooral ook
voor den geestelijken toestand der ongelukkige
?zieken, wier lichamelijken toestand, hij, helaas,
/niet verbeteren kan.
Over de vreeselijke ziekte, d'e een groote
historische rol gespeeld heeft, is in den nieuweren
tijd o. a. door den beroemden Virchow veel ge
schreven. Zij komt in Europa slechts zelden moer
voor, maar was nog in de middeleeuwen algemeen
verspreid.
Een paar jaar geleden is te Indiana door iemand,
die zelf de kolonie bezocht heeft, een boekje uit
gegeven De leprozen van Molokai", waarin
pater Damien geschilderd wordt in al zijne zelfop
offerende functies, als arts van de ziel en van het
lichaam, als magistraat, onderwijzer, timmerman,
schilder, tuinman, kok, doodgraver en wat al niet
meer. Langen tijd heeft hij al het werk alleen
moeten doen, maar sedert kort wordt hij bijge
staan door een anderen priester, Broeder Joseph,
die hem in 1886 gezelschap kwam houden.
Dertien jaar lang na zijn eerste optreden
te Molokai wist pater Damien gelukkig aan alle
besmetting te ontsnappen, ofschoon hij dagelijks
het grootste gevaar liep. Maar in 1885 werd ook
hij door de doodelijke ziekte aangetast, en zoo
is zijn vonnis dan nu geveld, ofschcon h\j tot
-dusver nog in staat is, zijn werk voort te zetten.
Het volgende uittreksel uit een brief, door pater
Damien a m een vriend in Engeland geschreven,
heeft geen commentaar noodig ?.
Mijne ziekte werkt tegenwoordig meer ui
twendig, en ik. heb niet meer zulk een pijn in al
mijn leden. Wat de genezing betreft voor deze
ongeneeslijke ziekte, ik geef die in handen van
den Almachtigen God, die beter dan ik weet,
wat onze heiligmaking gedurende dit kort
verblijf op aarde het meest kan bevorderen. Ik voor
mij voel mij zeer gelukkig en tevreden met mijn
lot."
Ik heb hier een vijftigtal jongens onder mijn
speciaal toezicht, die al mijn vrijen tijd in be
klag nemen. Onze twee kerken zijn des Zondags
goed gevuld, en eiken morgen en avond nemen
velen deel aan de heilige plechtigheid. Heden
namiddag moet ik twee oude lepralijders in n
graf begraven!
Met de verzekering mijner hoogachting, enz.
J. Damien de Veuster."
Veel is geschreven en gesproken, zoowel in als
buiten Engeland, over de heldhaftige plichtsver
vulling en den dood van Gordon te Khartoum.
Maar geen mindere plaats in de geschiedenis van
de holden der menschheid verdient deze Belgi
sche priester, die thans in de Leprozenkolonio
van Molokai den vreeselijksten dood, dien men
bedenken kan, in kalme berusting tegemoet ziet.
Vrouw (tot haar man die in het holle van den
nacht thuiskomt): Waar kom je vandaan. Dirk?"
Dirk (overtuigd dat ontkennen toch niet zal
helpen): Om je de waarheid-heid te zeggen, vr-ouw,
onderweg even een koffiehuis binnen ge-loopen om
een glaasje bier te pakken hik!"
Vrouw: Neen Dirk. Zóó'n lading heb je onmo
gelijk in een koffiehuis kunnen opdoen; je bent
in een brouwerij geweest."
De komiek Korntheuer was een van die acteurs,
die niet graag hun rol van buiten loeren en dus
bij het optreden hun voordracht zelf
improviseeren. Op een zekeren avond zat hij met zijn ken
nissen in een koffiehuis dicht bij het Theater.
Men gaf juist De valsche primadonna", een stuk
waarin Itorntheuer niet behoefde mee te spelen.
Plotseling komt een bediende van den schouwburg
binnen, verhaalt dat de tooneelspeler dien voor
burgemeester van Krahwinkei." moest spelen, on
verwachts ziek is geworden, en verzoekt
Korntheuer in naam van den directeur deze rol, die
hij reeds" vroeger te Brünn had gespeeld, voor
heden over te nemen, omdat men anders gedwon
gen zou zijn den schouwburg te sluiten. Welnu
zeide Korntheuer ik wil hot doen, schoon
ik geen woord van den rol meer ken, maar ik i
noodig u allen uit mee naar den schouwburg te
gaan; dan kunt gij eens zien hoe men geheel en
al voor de vuist speelt!" Nooit heeft men zoo
hartelijk gelachen als dien avond. De eene grap
volgde op de andere, en de acteurs zelf konden
nauwelijks spelen van het lachen. Onder de geïmpro
viseerde grappen was b.v. deze : Sperling (treedt op)
Mijnheer de Burgemeester ! De vreemde zangeres
komt! liiuy c meester (Korntheuer) Komt? Komt? wat
moet ik doen ? wat moeten wij beginnen ? en wat
moeten wij daarna doen ? Sperling. Ik heb haar bloe
men op den weg laten strooien, en daarenboven heb
ik alle tuinen geplunderd ; toen ik daar nog niet
genoeg bloemen uit kon krijgen heb ik sla voor
haar laten strooien. Burgemeester (hoogst ernstig)
Heel goed, Sperling, en laat dan nog uit mijn
naam twaalf harde eieren extra koken, en leg
die dan in kleine reepjes boven op de sla!
Reclames
40 cents per regel.
Speciale inrichting voor Schoenen naar
maat, in gips afdruksel voor gevoelige, pijn
lijke, gebrekkige voeten, knobbels,
etc. etc. ANTON HUF Jr.,
Kaherstraat 200.
Koopt Uw Behangtalpapier, schoone dessins,
bij H. W. RUSSE, Prinsengracht 172, hoek
Bloemstraat, vlak o;d Westertorcn, Ainst. Stalen franco.
tooteworden het goedkoopst vervaardigd bij
J. W, F, OFFENBERG,
23 Damstraat, AMSTERDAM.
Volgens een nieuw Systeem.
12 VISITEKAARTJES ? 5.
Proeven zijn in de Entree ten
toongesteld.
Ingezonden.
Mijnheer de liedacteur.
Het is mij een onmogelijkheid te zwijgen op de
lof'uitingen uitgebracht in het Amst. Weekblad,
22 April 1.1., betreffende de Aquariums van de
nieuwe vischzaak-firma A. P. te Mijtelaar, en wel
over het heerlijke genot, van een visch uit ge
noemde aquariums te zien opvisschen, dan gereed
maken voor het gebruik, om. daarna, als do meest
jnogenlijke delicatesse, genuttigd te worden, tegen
over het gebruik en van visschen, die n of twee
dagen op eene ijskoude plaats zijn bewaard.
Ik moet u doen opmerken, dat volgens mijne
meening daar werkelijk veel verschil in bestaat,
doch mijne bewering is juist tegenovergesteld;
misschien heb ik het volgens anderen mis, maar
geloof toch dat ik het natuurlijker begrijp.
Wanneer visch uit haren natuurstaat wordt over
gebracht in dood water, om daarin eenige dagen
kunstmatig bewaard te worden, dan wordt dio
visch ontegenzeggelijk mager, zoo niet ziek, en
verliest veel van zijne iijne hoedanigheid. Sterft
die visch in zulk een aquarium dan is het te ho
pen voor den ondernemer on zijn clientèle, dat hij
het niet waagt, die nog op de een of andere wijze,
hetzij gebakken als andcrsints, voor de consumptie
gereed te maken en te vcrkoopcn, want dit kan
voor den gebruiker als ongezond voedsel van zeer
nadeelige gevolgen zijn. Men denke nog aan
l de ingelegde paling, voor eenige jaren hier ter
l stede verkocht, waarvan verscheidene menschen
l zeer ziek zijn geweest, hetgeen alleen ontstaan
| was doordat gestorven paling was ingemaakt
geworden en verkocht.
Ik voor mij verlang alleen te nuttigen als gezond
voedsel, hetzij vlee«ch, gevogelte, visch, (waar op
het laatste artikel door onze huismoeders al zeer
weinig gelet wordt), wat levend en vooral gezond
levend doodgemaakt of gewoonweg geslacht
wordt, uit zijne gewone natuur. Zooals bijv. de
visch : zoodra zij gevangen is, moet ze gesneden
of geslacht worden, van gal en ingewanden ont
daan, en dan mogen die artikelen gerust twee
dagen op eene goede, zuivere, ijskoude plaats
bewaard worden, eer zij voor het gebruik worden
gereed gemaakt, dan zal men toch blijven ge
nieten eene gezonde, zuivere smaakvolle visch.
Dat is de smaak van een lekkerbek, zooals
ondergeteekende.
Dus. waarde heer, veracht niet zoozeer het be
waren op ijs, het is maar alleen de vraag, wat en
hoe men bewaart, liever dan halfdood geslacht
en direct gebruikt, zonder bewaren in ijs.
Houd mij ten goede, dat ik de aquariums zoo
breedvoerig veroordeel, het is alleen de spnt die
mij dringt, dat die heerlijke visschen daar zoo een
ziekbed moeten ondergaan.
EEN LEKKERBEK.
Amsterdam, 23/4 '88
Beurse-verzicht
Van 21 tot 27 April 1888.
In tegenstelling met de vorige week, kunnen
wij ditmaal voor de fondsenmarktcn op een vast
verloop wijzen. De gunstige wending die de ziekte
van den Duitschen keizer meer en meer nam,
was natuurlijk voor de Berlijnsche beurs reeds
voldoende om een beter aanzien te krijgen, en
hoewel het bonafide publiek door blijvende
terughoudendho/d nog van weinig moed voor de toe
komst blijk gaf, werd door de baisse partij, die
zich op nieuw zoo zeer teleurgesteld zag, grooten
spoed gemaakf, om hare engagementen te dekken,
te meer daar het aanbreken der ultimo regeling
na op handen was. Daarenboven werd de
algemeene stemming gunstig geinfluenceerd zoowel
door Parijs, waar de nauwere aansluiting der
republikeinsche fractien de vrees voor het
Boulangisme belangrijk deed afnemen, als door Weenen,
waar de benoeming van graaf Kalnoky's secretaris j
tot Russisch ambassadeur de hoop op een betere j
politieke verstandhouding deed ontstaan.
De Fransche markt werd voorts gunstig gesteund,
door eene aanzienlijke verbetering in Panama
kanaal actiën, die o. a. van 272 tot 340 francs
monteerden, naar aanleiding van eene te verwach
ten gunstige beslissing der rogeering voor de
Lotenemissie.
Het herstel in koers door het meerendeel der
fondsen deze week verkregen, is dan. ook voor
dio welke direct door Parijs worden geinfluenceerd,
van de meeste beteekenis. In het bezonder onder
scheiden zich daarbij de 4''/0 Egypte en Turksche
soorten, terwijl in laatstgenoemde ook hier de
omzet vrij uitgebreid was.
Wij noteeron:
Russen 1872 90 91;% 90 M
1873 91 9254 92 !4
2e Oriënt 47:i;3 48 48'/s
188:5 98 99 987s
5e Serie 40'/i 4!)"/i6 491'1 '«
MetalliekMN 61'/s (il3, ie 61'/i
«u G;} t;;!11 o 62-'4
4°,i Hongaren 757,s 7(i7 3 7(j"'/s
3'o Portugal 58':', o 59' s KI
?i" ii Egypte 78;1/s 7i)7 s 7<>!.'i
Gepr. Turkije 69-''s 71 71
(,oc. Turkije 13 M 14% 14%
Kuit. Spanje 63% G4K 64%
Voor onze Nationale Staatsfondsen was, nadat
de groote aankoopon, naar men beweerde voor het
kroondomein, hadden opgehouden, minder groot.
Intusschen konden de prijzen zich vrij wel
staande houden en blijven nagenoeg onveranderd
voor 25-2 en 3 pet. terwijl de i\}4 pet. obligatien
slecht % verlies leden.
Op de Industrieeie afdeclmg muntten sommige
soorten uit door Hinken omzet gepaard aan ver
beterende prijzen, meest gebaseerd op gunstige
dividend annonces of wel goede verwachtingen
daaromtrent.
In de eerste plaats verdienen vermelding : aand,
StoomvaartmaatschappüNederland die van 7!» tot
8*>'/.t opkwamen; volgens het jaarverslag verdiende
de maats, in 1887 ruim 9 u overliet aandelen
kapitaal, waarvan echter G 'n tot dividend-uit
keering wordt aangewend on de rest in reserve
gehouden. Hare deelname niet 14 niillioeu gulden
in do nieuw op te richten Ind. paketvaart, bewijst
daarmede do intieme relatie, dio voor beide
partijen niet anders dan voordcelig kan werken.
Voorts noteercn: aand. Ivonink. Neu. Boot 79
na 73 on Rott: Lloyd 80 na 78.
Onder do Spoorwegwaarden hadden do
BoxtelWozel de ruimste markt. Na op bet bericht dat het
vervoer van Engeland voortaan via Vcnlo zoude
worden afgeleid, van 47% tot 44% te zijn ge
vallen, trad plotseling van diverse kanten
kooplust op, die de prijs heden op 48";:(; deed Huiton.
Men sprak daarbij, dat genoemd bericht niet alloen
zeer voorbarig was, doch tevens dat sorieuse on
derhandelingen met de Staatsspoorwegmaatschappij
gaande zouden zijn, die voor de Boxtel-Wezel gun
stig moeten uitvallen.Do toekomst zal moeten loeren
of alles niet op gewone boursberiditcn berust.
Ken. Centraal aandeden vast, 2'ïK na 25%;
dito Gcst. Oblig. '78 X na 77 M; Ui tg. Schuld
daarentegen verlaten.
Door de IIoll. Spoorw. Mpij is de uitgifte ge
annonceerd van f '2 milliocn 3 pCfc. Obligatien,
deel uitmakende eener nieuwe Icening groot f 6
millioen.
Indische waarden met zeer beperkten omzet».
In Dorrepaalsoorten ging totaal niets om en was
de tendenz zwak; de verwisseling der recep.
preforente cultuur aandeelen is geannonceerd.
Aand. Handelsvg Amsterdam 89 90;l/4 89. Ind..
Bank 54 na 53; Kolon. Bank 44 V* na 43; Int,
Credietverg. 78 na 77',s.
Voor Aand. Afrik. Handelsvg. valt op eene
verbetering van 13 pCt. te wijzen. Volgons de
berichten wordt eene uitkeering van 9 pCt. divi
dend verwacht en zoude daarenboven de reserve
met 50 mille worden verhoogd,
Aand. Ned. Bank 204, 202, 205 V-., dito Amst.
Bank 103 na 110,
Aand. Ind. tram 67 na 70; dito Gooische 48
45 en 4 pCt. Oblig. 8U-2 na 78.
Op de Russ. Spoorwegtnarkt bleef de handel
zeer stil. Vermelding verdient eone
vcrhoogingvan 4 pCt. voor W. Weenen: de blanco engagemen
ten te Berlijn moeien zoo uitgebreid wezen, dat
op de rescontre heden circa 3 pCt. huur moest
worden betaald; de slotstemming was heden hier
flauw.
Gr. Russ. Sporen, Aand. Orel-Vitebsk. Zuidwest
en Baltis 'A a % hooger.
Oblig. Trans Atrik. Spoor maakten eene verbe
tering van 87 tot 88% op een bericht dat de
opname in de Engelsche noteering verkregen ea
tot die op de Fransche prijscourant de aanvraag
gedaan was.
In de Zweedsche Spoorwegen ging het weer zeer
levendig toe; voor binnenl. rekening blijft voort
durend groote vraag terwijl het winstaanbod allengs
minder wordt; hoewel de slotkoersen niet de
hoogste prijzen aangaven, wijzen zij toch eene
verbetering van 2 pCt. aan (79% na 11%.)
Of de betere stemming op de Amerik. markt,
dan wel de onbestemde geruchten van
landverkoopen de juiste aanleiding voor de plotselinge
verbetering der Maxwellwaarden moet wezen, was
niet uit te vinden. Een feit was het evenwel, dat
gisteren on heden, door goed ingelichton op groote
schaal tot opgaande koersen werd gekocht. Income
Bonds 28 na 26>. Aand. 18',/j na 171.-... Ook
Colorados waren goed te plaatsen, 11 na 10.
Van de Zuid Amerik. Staatsfondsen waren Mexi
canen het best gestemd, de 2 pCt. gecon. verbe
terden '2 en de G pCt. nieuwe ruim l pCt.;
Nieuwe Brazilië96 na 95:';v, Peru zwak na een
kleine verheffing.
Voor het eerst sedort langen tijd, kan voor de
Amorik. Spoorwegmarkt, op eene aanzienlijke prijs
verbetering en daarmede gepaard gaande groote
ren omzet gewezen worden. Reeds in ons
vorigoverzicht gaven wij van een algemeen beteren
grondtoon bericht, alsmede van de aanhoudende
aankoopcn voor Amerik. rekening in L'nions,
Nashvilles etc. en der gewijzigde opinie te Londen
over de Denver Rio emissie. Intusschen dateert
de meeste verbetering eerst sedert Dinsdag, toen
de Londensche speculatie zich bij de willige
stemming aansloot en ook ons publiek door be
langrijke inkoopen de rijzing zeer bevorderde.
Behalve het bericht dat de minister van financiën
met het aankoopen van Staatsfondsen een aan
vang had gemaakt, kan de jongste bankstaat,
waaruit de vermeerdering der reserve met bijna
334 millioen bleek, wel als de beste factor voor
de gewijzigde positie der markt aangenomen wor
den. Daardoor wordt immers de vrees van duur
geld in Amerika voorloopig weggenomen.
Als voornaamste verbeteringen noteeren wij :
Central pacific . . 31; s na 29 Vs
Denver cornmon . 19' ir, ., 18" is
preferred . fiO'/a ., 48'U
Nashvilles . . . 56:i .4 54:'/ii>
Missouri .... 14:'/i(i 12"'/io
Union pacific . . 5(ï' 4 53 '/H
Wahash .... 2<>'/t ,. 23T/s
Voorts 5 pCt. Missouri 55 X 51 K, dito 7
pCt. 95% na 93.
Door het Florida Transit Comitéis besloten.
tot toetreding tot hot regelingsplan; de 6 pCt.
Certif. hebben voorts nog het recht tot verkrij
ging van 500 ds. 2e prof. en 6000 ds. gewone
Florida Raihvay on Navlg. aandeolen, bijaldien.
zij vóór 30 dezer /'1000 per certificaat storten.
Deze stortingsbewijzen werden heden reeds voor
/'1125 verhandeld, zoodat het allezins is aan te
bevelen van deze claim gebruik te maken.
Voor eene tweede claim rechtgevendo voor
iedere Transit Bond op 400 ds. 5 pCt. Ie Hyp,
Oblig. der nieuwe Mij. a 90 pCt. was de ter
mijn tekort gesteld en konden slechts enkelen
daarvan gebruik maken.
De weekstaat der Ncd. Bank geeft weer eene
vermindering aan van bijna 3 millioen in Dis
conto's en Beleoningen; ook de circuleerenda
bankbiljetten waren ruim l millioen eri de rek._
saldo's % millioon minder; de goudvoorraad bijna,
% millioen hooger.
Geld was ten beurze meer gevraagd en 3 a 334
genoteerd.
Advertentiën.
J. H. SCIREÜIER & Co.,
Opvolgers van ALBERDINGK THIJM & Co.
Ilaarl. Houttuinen 85/89.
Stoomfatmet van VenltiiimaiMe. LerensalJdelei,
SCHEEPSPROVISIËN, enz.
Exporteurs naar Oost- en West-In die.
Opgericht in 1780.
Deze Fabriek is door toenemende aan
vraag, thans ook voor Binnenl. Consumptie
ingericht, va. wordt den Handel aanbevolen.
In 1883 werd dit Fabrikaat op de INT.
KOL. TENTOONST. bekr. met de eenige en
hoogste onderscheiding voor dit vak
^ste Prijs (Diplöme d'Honneur).
GUENOD, SAUTIER & Ce-, Genève.
F A B R I E K
VAN
Binnen- en Buiten -J alousiëu
Per vierk. Meter ?2.70, benevens alle reparatiën,
J. VAN EIJK,
FABRIEK: Jacob van Campenstraat 89,
WOONPLAATS: Gerard Uoustraat Co.