2 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No.589 w^ze de kiezers die zijn zienswijze deelen, over te "halen om op hem hun' stemmen uittebrengen? Par exemple! denkt ge dat onze politieke mannen zoo dom zouden zijn ? Als zij gingea praten, konden zij immers kiezers afschrikken: over al die «ragen denkt de een wit, de ander zwart, een derde grijs; als ge het dan zegt zooals de eerste het meent, hebt ge de beide anderen tegen u. Neen, neen, het is maar het veiligste, te zeggen: ik ben liberaal, laat al de liberalen op mij stemmen! H. Ik begrijp het al; ge wilt het slim aan leggen. Maar eenmaal aan het bewind, zullen uw mannen hun programma wel toonen, en hun best doen om het uittevoercn. P. Ja, dat kunt ge donken! Om zich bij de eerste algemeone verkiezingen te laten naar huis zenden! Waarvoor hebben we programma's en veranderingen noodig? Zooals het is, is hot goed. H. Maar dan zie ik niet goed in, welk be lang men er bij kan hebben om eer voor een liberaal dan voor een Katholiek te stemmen; dat is, dunkt me, clan veri chou en chou rcrt! P. Men stemt voor een liberaal omdat het een liberaal is, en men stemt niet voor een cnlotin, omdat het een calotin is Wil ik je eens wat zeggen? Jelui van de Hefarme en de * Association, zijt niet anders dan vermomde calotins. Peperman stond op en ging hoen majestueus ""'- in zijn verontwaardiging. * # # y Als ik nu de onthullingen samenvat, die aan Pepermans' apocalyptische lippen ontvloeid zijn, kom ik tot de volgende slotsom : Men moet voor de liberalen stemmen, omdat het liberalen zijn. Liberalen zijn degenen die het liberalisme verkondigen. . Het liberalisme is de meening der liberalen. Het doel van het liberalisme, is de clericalen omver te werpen. Men moet de clericaleu omver werpen, ten einde den triomf van het liberalisme te verzekeren. Om de clericalen omver te werpen, moet men zich wel wachten, een programma te vevtoonen ; als men ze heeft omvergeworpen, moet ineu dat nog mindor dan ooit vertoonen, omdat men anders op zijn beurt omvergeworpen wordt..." * Wel, dat is geheel de wijsbegeerte van het Journal de Licge, van den Préeurseur, de Jflandre liberale en al de knappe koppen der doctrine." En moet men hier zelfs wel van do doctrine spreken? De doctrinaire» waren achterlijk, dat is zoo, maar zij hadden althans nog iets dat op opinies geleek on een schijntje van ecu programma. Thans is hetgeen eenmaal doctrinarisme heette niet enkel dood, maar hot is tot dien staat van ont binding gekomen, die, zooals Bossuet zegt, geen naam moer heeft in cenige taal." Laten wij trach ten er een naam voor te vinden, en daar l'cpermans, de bravo farocniat, die met woorden tevre den is eu blijmoedig leeft, ver van zulke lastige kennissen als grondbeginselen, het meest volmaakte type is van dit laatste stadium der doode doc trine," laten wij hat dan, naar hem. pspermansisme noemen." * * * Wij hopen niot dat men in het portret van dezen Belg, genaamd Pepermans, gelijkenis zal zoeken met de gelaatstrekken van ecnigcn leider van het doctrinarisme hier te lande. Niet om de Overeenkomst, maar om het groot verschil dat tusschen het doctrinarisme ten onzent en in Belgi valt waartenemcn, hebben wij dit gesprek ge plaatst. Het geniale in Popermans is ook hier inheemsch, maar onze doctrinaircn hebben wol de gelijk een program; in plaats van dood of in ont binding is deze politieke richting louter leven en beweging. Zij is zoo glad als een aal en zoo vlug als een vogel. Kwam Monsieur Pepermans hier, hij zou zelfs in Grondwet" gedeballotcerd ?worden en zijn potteken faro in eenzaamheid moeten drinken. BRIEVEN UIT GROOT MOKUM. Amice! De opgewekte kermisgeest is verdwenen om plaats te maken voor een angstig voorgevoel dat dreigend boven onze goede stad hangt; Amster dam heeft zich in den mantel der somberheid ge »Wij zullen zien," zeicle zij. Morgen wacht mij een moeielijker taak. Er zal een nieuw stuk opgevoerd worden, waarin ik de hoofd rol vervul. Sommigen beweren dat ik fiasco zal maken." »Een ijverzuchtige voorspelling van uw vijanden." v «Integendeel, zij 'zijn mijn beste vrienden. Zij zeggen dat ik langer moet studeeren en mij beter met mijn vak vertrouwd moet maken, voor ik zulk een rol onderneem. Juist de menschen die ik wantrouw, wier vriend schap ik in twijfel trek, zeggen mij dat ik zal slagen."_ Ernstig zag de jonge dame voor zich. »Gij zult er zelf het best over kunnen oordeelen," zeide George Anthony. »lk ken mijzelf'niet. Ben ik vroolijk gestemd, dan deuk ik als mijn vijanden; ben ik ernstig dan geloof ik mijn vrienden." »Jk hoop van harte, dat gij zult slagen " »Ik ook. Heb ik succes, dan kan ik een maal een beroemde actrice worden." »En als uw eerste poging schipbreuk lijdt, kunt gij het altijd op nieuw probcercn." «Nooit. Gij kent mijn karakter niet. Ik zou mij geen tweemalcn aan mislukking AV len blootstellen. Dat zou een te groote ver nedering zijn tegenover mijn mededingsters, die mij haten." »Zoudt gij dan het tooneel vaarwel zeggen ?" »En naar mijn zolderkamertje en vier gulden in de week terug keeren ? »O, neen! Kom..." zeide zij plotseling. »Hier woon ik. Blijf bij mij koffie drinken; drink een glas port op mijn succes; en ga morgen avond naar den schouwburg en zie of uw wensch vervuld wordt. Wilt ge? Ik zal dankbaar zijn voor uw vriendschap, want ik sta geheel alleen huid en tuurt met droeven blik, de duistere toe komst in. Handel en nijverheid verkeeren in gevaar; ver scheidene magazijnen van antiquiteiten en bibclots" die hoofdzakelijk door buitenlanders bezocht worden, zullen moeten liquideeren; diverse eige naars van vreemdelingen-hotels en dergelijke in stellingen voelen reeds het plan in zich opkomen om zich candidaat te stellen voor Veenhuizen. Heden is n Engelschman afgestapt aan hot Arnstelhótel" zal voortaan een heugelijk nieuwtje zijn, dat de rondte door alle bladen doet en weldra zal de komst van een Rus of Zweed in Aemstels veste gelijk staan niet het neerkomen van een groeten meteoorstcen. Geen Prins Gehlzackosky met gemalin en gevolg zullen door onze straatjeugd meer worden nagjfjouwd of aangegaapt, terwijl ze hun aristocratische tconen komen stootcn aan onze ongastvrije keien, in hot vooruitzicht van zich te laten kneoden als een ongelukkig kadetje. Geen vreemde prin sessen of vorstinnon met uit- of inwendige verstuikingen" zullen meer trachten haar malaise" tegelijk niet haar geld te laten wegwrijven in onze erntfestc stad." Amsterdam is op het punt zijn magneet te ver liezen en weldra zal Nederland een doode stad" meer tellen. En hoe komt dat? W ij zullen spoedig een groot man uit ons midden zien scheiden, een man waaraan duizenden ver plichting hebben, die door duizenden zal worden nagestaard rnot een dankbaar hart, maar ook mot een medelijdend hoofdschudden, omdat hij. bij 't scheiden, vergat dat hij zoif toch ook wel iets te danken had ,aan die aloude stad aan 't Y." Dat zij te stoffig, te vies, te plobejisch werd voor zijn hooge patiënten had hij immers reeds vroeger gezegd; men sloeg zijn waarschuwingen in den wind. Amsterdam! 't is uw eigen schuld, dat ge den grootsten onder de grooton moet verliezen. Is er dan geen mogelijkheid meer om het ge vaar te koeren'? Zou hij door eerbewijzen, geschenken of rndcneeringen niet over te halen zijn om te blijven? Neen! hij is een man uit n stuk zijn JA is ja zijn NSJKX is noen! Reeds in hot vorige jaar zijn wij bedreigd gewor den met het vertrek van den weldoener der armen en andere lichaamsdoelcn. Zijn patiënten hadden, onder meer grieven, zeer geklaagd over de stofwolken die overal opvlogen, waar zij zich vertoonden, on hij rekende zich hun natuurlijken beschermer en verdediger. DU gemeenteraad haastte zich toen met liefde volle overdrijving bijna rJ hot Vechtwater naar hier te doen voeren en weldra was de hoofdstad in een aquarium herschapen. 't Waren BAGIW VAX PTIU.HI,"?herinner u maar eens rt destijds uitgegeven portret. <io;i grcotcn man hand in hand met een prinses vertoouend benauwde dagen voor Nederland met dat dreigende vertrek voor oogon, maar 't was niet zoo er;; als nu. De bedreiging kon toon nog afgeweerd worden mot veel water en goede woorden; thans is r.lle hoop op behoud vervlogen, do teerling is ge worpen onze wrijfdnkter vertrekt naar el.'-rs. Ken historische dame" i;; reeds op 't iv. ikbceld gekomen om, evenals do Hamburgers in den Tussictonkrijn; hun kinderen naar Procnpuis zou den, een stoet van aanvallige kleinen te organiseeren en dezen tot den onverbiddelijke" te doen gaan om hem te overreden te blijven; maar 't is nog niet zeker dat het plan uitgevoerd wordt. Weg van hier! heeft hij gezegd, en zijn woord is zijn zegel. Verdelgde stadt hij gaat en nimmer keert hij weer'." Maar wie, wie hoeft hem kunnen bewegen, om zoo hardvochtig te zijn ? Wie ? Laat me u een kleine Roman verhalen getiteld Kleine oorsalxn, grapte (jemlfien". Verplaats u een oogonblik met mij naar 't schoone Wicsbadon, naar de Franki'urtcrstrassc. Daar in dat heerlijk oord. in een villa omgeven van bloeiende tulpenboomen, verscholen in 't lommor van de oude beuken en eiken, (Hoe vindt je mijn romanstijl amice?)?daar leefde, cenige jaren geleden, een man?" hij had een cenig kind" met veel geld on veel liefhebbers daarvoor, in de gedaante van aanbidders zijner dochter. op de wereld." George Anthony nam de uitnoodiging aan. De eerste, die den volgenden avond den schouwburg binnentrad, was George Anthony. Volgens zijn idee was het stuk verrukkelijk en het spel zijner jonge vriendin, mejuffrouw Grey, volmaakt, maar het publiek was van een ander gevoelen en in weerwil van zijn balstarrig applaus viel het scherm, te mid den van duidelijk merkbare teekcncn van afkeuring. George Anthony begaf zich den volgenden morgen vroeg naar het Plein, om mejuffrouw Grey als zijn vaste overtuiging mede te deelen, dat haar fiasco aan een vooruit beraamde sa menzwering harer mededingsters zijn ontstaan te danken moest hebben. Hij kreeg de bood schap dat juffrouw Grey niet thuis was. Of dit de waarheid was of alleen een uitvlucht om zijn beklag (e ontgaan, wist hij niet. Il ij bezocht haar nog eens en weer, maar kreeg nooit een ander antwoord dan dat juffrouw Grey niet thuis was. liij maakte duizenderlei gissingen, maar kou nooit liet rechte van de /.aak te weten komen. Het stuk werd van het répertoire genomen en te vergeefs zocht hij haar naam op de aanplakbiljetten. Misschien had zij,wanhopig over hare teleurstelling, een einde aan haar leven gemaakt, wellicht ook was zij tenslotte tot haar zolderkamertje en haar eenvoudig arbeidzaam leven teruggekeerd. George Anthony bad dat het zoo zijn mocht. Het scheen of het noodlot samen spande om hen bijeen te brengen, want weer ont moetten zij elkander op de bloemmarkt. George Anthony kwam er juist op aan, ? toen hij een dame zag, die er van daan kwam Onder die velen was n uitverkorene waarop das gnadige Fraulein" verzot was. Zij werd ziek van liefde en nu volgde het gewone verloop van een dergelijke ziekte. De jonge man, oen losbol,speclt den doodelijk ver liefde smeekbedon/loor dwangbevelen afgewisseld van papa's kant. An allen meinen Leiden ist nur die Licbc schuld" zingt hot meisje. Vader onverbiddelijk. Dochter begint te kwijnen, wordt bleichwie M/irmorstein." Pepton en staal voorgeschreven. Vergeefs, jongojuffrouw gooit ze 't raam uit. Vermurwde vader. Huwelijk! Spoedig had het jonge vrouwtje berouw dat ze geen pepton had genomen om boter" to worden en verveelde zich schrikkelijk op de prachtige villa, die papa als huwlijksgift, aan zijn schoonzoon had geschonken, want haar echtgenoot was spoedig tot zijn jongehcorenlcvcn," teruggekeerd en maakte schulden als een Pruisische luitenant. La lune de miei" was snel voorbij geweest, de jonge man bleek bet tegenovergestelde van de nijvere bij en hield van honig noch van werken. e!d moest hij hebben tot eiken prijs on ..geld'' is duur. Zijn vrienden kenden hem te goed cu leenden niet op pand; toch zijn er in iedere stad nog wel brave menschen te vinden, die een evenmensch uit den brand wiiien helpen. Xoo vond de jonge man in quaestio. een edele ziel meteen akeligen naam (Halsabsclmcidcr heette hij) die do beleefdheid had om hem op zijn villa van tijd tot lijrl oen kleinigheid voor to schieten, totdat die kleinigheden bij elkaar zóó groot waren, dat vriend Halsabschneidcr per saldo eigenaar van de villa werd en wonder boven wonder, zooals hij zelf zei: er moe gesjochten" was hij had ze te duur. ITot jonge paar word gescheiden wegens ver kwisting van den man, do vrouw ging terug naar haar vader en was weer a prendre." De brave Ilalsabsclmeider zat, in nood, hoe kwam hij weer aan zijn lieve geld? Hij overlegde de, zaak met eenigo intieme vrien den en n daarvan, nog gladder dan hij, een schitterend denkbeeld krijgen:!, sprak: Ken speelbank mag je er niet in houden, dat verbiedt de wet anders was dat het beste: dat is een ding waarop de groote lui afkomen als de muizen op hot spek. Wat praatje van spek;" sprak Ilalsabsclmeider, die er ecu aversie van had. Weet je niets anders? Welja! maak er ecu Sanatorium" van, waar de inonschen naar toe gaan, ora ie genezen van ! alle krankheid, en dan lees jo geen kranten ? dan engageer je dien beroemden dokter uit Amsterdam, die op 't, oogenblik in de mode is aan rJlc hoven, en je limit geholpen. Heb jo hem, dan heb je do Gbic" de groote Pieten en de gekroonde hoofden er bij". Ja maar, viel een andere hem in de re:lc: z.il h'j koi.-ian hij zit er te w<irmj/jos in, daar in liet koude Holland, naar ik hoor, en . . ." Nou. voor gold en goede woorden is er mis schien kans op; de Hollanders zijn dom geweest zo hadden hem Professor moeten maken, dat klinkt beter clan Dokter. Als wij hem nu maken: Kaiscrlii'hcr Obergoheim-lSanitiUsrath'' dat is 'u iijne 'itel trekt dat. voor hem en voor de groote hanscn. Je zult zien, ze komen mot hoopon hierheen, om te laten wegdrijven hun rbeumatick en bun geld. Lees je niet alle dagen in de cou ranten dat. die vreemde vorstinnen en rijke dames niet van hom weg kunnen blijven. Maukeercn ze niets, ze hebben toch verbeelding, die.'s nog erger dan de koorts! Wij blijven achter de schermen, want onze namen klinken niet genoeg, maar wij eründen" de zaak wij spannen er een Consortium voor van fijne lui de aandceltjes a pari aan de markt jij krijgt je geld voor de villa, met 'n begatel er bij voor do angst,'t Consortium verdient wat en als alles goed marcheert, wrijft de dokter er voor de aandeelhouders misschien ook nog wat uit." Men deed een voorstel aau den dokter. Tele grammen vlogen als minnebrieven over on weer. De groote man nam inlichtingen, de zaak was goed, geloofde men; hij nam het voorstel bijna aau en legde toen Amsterdam zijn grieven voor waarom hij ging. De informatiën worden minder gunstig, de zaak was toch nog niet zoo heel gezond, zei men, on het nationalitcitsgevocl van den dok ter, dat maar gesluimerd had, ontwaakte; hij be en zich naar een gereedstaand rij'ui;- begaf. Zij werd gevolgd door een livereikneclit, die een rozcnpotje onder cl leen arm en een bouquet in de hand droeg, en was op het punt j zelf het portier te openen, toen de oude heer [ vlug nader trad en galant de kruk omdraaide. »Alweer!" riep de dame Hij keek op en herkende juffrouw »Re,seda": dat was de naam die hij haar in stilte na hun eerste ontmoeting had gegeven. >Ga mee", zeide, zij; »ik heb u heel wat te vertellen en wij zijn oude vrienden." Hij stapte in en nam op de bank tegenover haar plaats, zóó verbaasd over alles \yat hij zag, dat hij geen woorden vond om zijn ge dachten uit f.c drukken. Zij was veranderd. Zij was rijk en sierlijk gekleed ; de geheele inrichting der quipagc ! wees op ccne weelderige levenswijze. Zij was even schoon als ooit schooner zelfs, want j haar gelaat was hl eek er en smaller geworden ! en deed de glans harer mooie sprekende oogen nog helderder uitkomen Haar lokken warou weliger, haar lippen rooder en een zachtblauwe lijn, als niet een penseel getrok ken, teekende zich af onder haar oogen. »lloe vindt ge dat ik er uitzie?" vroeg zij, den onderzoekenden blik van den ouden heer opvangend. *Ge waart altijd bekoorlijk." j ?>Dat is een zeer twijfelachtig compliment. Waarom ziet ge mij zoo bezorgd aan? Ik zag u het hoofd schudden, toen ge meendct dat ik niet naar u keek. Zeg mij openhartig wat gij denkt." ?Ik denk aan den dag, toen u mijn potje rescda aannaamt." Een oogenblik zag zij hem zwijgend aan en haar oogen vulden zich met tranen. Maar sloot te blijven in zijn geliefd Amsterdam, dat beterschap had^beloofd.?Wiesbaden moest het niet kwalijk nemen. Wiesbaden nam het inderdaad niet kwalijk, want het hield zijn aanzoeken en voorstellen een jaar lang vol. Tegen zulk een volhardenden aan drang is de sterkste dam niet bestand. De patiën ten van den dokter begonnen opeens weer vreeselijk te klagen over al de ongeriet'olijkheden der hoofd stad, vooral over de straatjeugd die hier inderdaad buitengewoon ontwikkeld is ~ in het doen van overlast. De onderhandelingen werden weer druk ker, de dokter schaamde zich op nieuw voor de stad zijner inwoning en krecgmeurcnmecrdeovertuiging dat hij zijn patiënten niet langer kon, noen mocht blootstellen aan al do bestaande ongemakken en vaak ruwe bejegening. Aan ziju overtuiging bracht bij zijn vaderlands liefde ten offer eu beloofde aan 't Consortium te komen, in de zekere overtuiging dat bet te \Viesbaden beter is voor ziju patiënten en voor hem. Als een bewijs hoe zorgzaam hij zelfs in klei nigheden is voor zijn zieken, vernam ik, dat bij zijn patiënten steeds de melk aanraadt van ziju eigen koeien, die hij op BelU's hoeve houdt. Ik ben nieuwsgierig ot hij die dieren, welker domme maar goedige gezichten met zijn vroegste herinneringen saamgeweven moeten ziju als een voorvaderlijke patriarch met zich mee zal nemen als hij naar het beloofde land trekt, of dat hij ze aan het treurend Amsterdam zal achter laten als een lovend souvenir. Wiesbaden juicht! een extrablatt van de Wiesbadenor i'resse waaide tot ons over, het luidt: Der berühmte Arzt llerr Dr. raed Metzger ans Amsterdam hat sich VEUTHAGÖIÜSSJI; V.BR]'i'Licirr;-;r die OberleÜung des an der i'rankturtcrstrasse zu errichtendon grossen Badc-Ktablissements zu bornehmen und seinen Wohnsitz sowie Praxis bcreits im .laiiuar naohsten Jalires von Amsterdam n ach YViesbadeu zu verlegen." Wij zullen hem iviodc zien vertrekken, dank baar voor al hetgeen hij gedaan heeft. Dankbaar maar niet voldaan! tt DAXDOLY. Kunst en Letteren. HET TÜONKEL TK AMSTERDAM. Grand Théatre: 1'ron/ïou. Ulijn Zoon. Parkschouwimrg: II li-irbicrc. Do Salons. Na «lat do Hoeren Henri Muilhac en Ludovic Ilalévy reeds vrij wat toejuichingen geoogst had den, met hunne door Oiïonbach gekomponccrdo operetten (?Belle Helene", ,, ISai'be bleue", Vio pansieüiie". ..Grande duelie^e") besloten zij hunne krachten te beproeven aan een comédie-dramo" (iu iiSiii)), en bracht de schouwburg dn Gyninaie Krouirou" ten tooneeie. Dit kunstwerk, met zijn onvertaalbarcn titel (l<Y<H(/ro». boteekent: bet schuifelen van bladen of vrouwcnkleederen), behoort onmiskenbaar tot de best gebouwde stukken, die de nieuwere fransche dramatiek beeft opgeleverd. Wanneer men neemt de charakters, gelijk die optreden in Jlriijitrd, den loszïnnigon vader, met zijne dochters, de rustige, plichtgelrouwe /«o.vfVe en do goedhartige, onvoor zichtige GMierie. in Jlcunj du tiurtory*, den ernstigen staatsman, die ongolulïkigenvij/ce Gilbcrle bemint, in den Graaf de \'alr/'it>i, den losbol, die voor bet eerst ecu werkelijke lieiuo bij zich voelt ontwaken,eu wel voor de zeilde (iilbeiic, wanneer men die personen tot elkander brengt, dan is het Jogiesch gevolg de (licp-aandoeulijko geschiedenis, die de stof uitmaakt van dit Tooneelspel. Kr komt geen n onwaarschijnlijkheid in voor. geen n toestand wordt overdreven; alles schijnt op het leven gekopieerd, voor hem althaiuLs, die zich in de i'rausche samenleving \vcet te verplaatsen. Als de arme Gilberte, naar den met bloemen om zoomden afgrond gestuwd door do omstandigheden, gevallen is, als haar man en haar minnaar ge duelleerd hebbeu, en de laatste is bezweken, als ;:ij diep berouw heeft over haar schuld en gepoogd door werken van liefde en opoffering haar ont rust geweten te bevredigen, wordt zij ziek; haar ecnige. vurige wensch is vergiffenis van beur man te mogen erlangen en vóór haar dood haar zoontjen, ecu kind van 4 jaar, nog eens eensklaps schudde zij het hoofd en zeide lachend : >Ik herinner het mij. Ik droeg toen nog mijn zwarte kleedje en was een dom, onbe holpen kind." "-Pardon, gij waart zoo bevallig nis een prinses." > Oeii kom! Ik was zóó vreeselijk simpel. Ik weet nog dat ik wel een week lang van u gedroomd heb en twee malen in de vroegte naar de markt, ben gegaan, in de hoop u te zullen ontmoeten. Ik had kort re voren mijn vader verloren en u kwaamt toen, net als later, juist op een oogenblik waarop ik behoefte had aan een vaderlijken vriend, dien. ik om raad kou vragen en op wieu ik kon vertrouwen." ?Gave de hemel, dat ik u had ontmoet." :>Z()U ik dan nu beter zijn, denkt u?" I)c hemel beware mij voor de gedachte dat gij beter zoudt kunnen wezen clan gij zijt, juffrouw Grey." Juffrouw Grey V "Wat klinkt dat vreemd. Zoo heb ik mijzelf nooit moer hooren noemen sedert dien dag, toen ik mij zoo bespottelijk maakte met dat nieuwe stuk. Ik verbeeldde mij (lat ik tooneel kon spelen. Goede hemel! wat was ik toen ter tijd nog naïef." Hebt u het, tooneel verlaten'!" -Niet geheel en al- Hebt gij nooit van Mabcl Greyniont gehoord?" :>J)e danseuse:'" »Die ben ik. Komt gij mij niet eens zien dansen?" «Dank u ik... ik... ga niet meer naar de komedie." »Nu, wilt u mij dan niet eens thuis komen opzoeken?" »Het zal mij zeer aangenaam zijn, kennis