Historisch Archief 1877-1940
Besten als' Leonore (schitterende stemmiddelen;
veel" b\j deze dame herinnert aan mevr. Mielke,
dezelfde scherpte in het geluid, zonder hinderlijk
te «yn, dezelfde brutale wgze van zingen;
uitmuntende school), met den heer Pauwels (een
heerlyk tenorgeluid, waarmede hij gemakkelijk
weet omtegaan), met den heer Oreïio
(benijdenswaardig week en omvangrijk, fraai klinkend
baritongeluid, bovendien uitmuntend geschoold) en
met Mevr. v. Ophemert-Schwencke, wier stem zoo
goed" klonk als ooit, ofschoon zij eenigzins van
in, dispositie te Igden had. Het koor schijnt sedert
verleden jaar verminderd, toen hoorde men het algemeen
roemen, ditmaal vond ik reden tot het tegendeel, en
hoe de heer De Groot met zulk een orkest in zee
durft te gaan, is my een raadsel, ik telde 28
man, die blijkbaar meer gewoon aan bet auto
matisch spelen van dansen en marsenen het
maar zelden noodig vonden naar den kapelmeester
te zien; wat hiervan het gevolg was, werd helaas
al te dikwijls hoorbaar. De schouwburg was goed
bezet en ik geloof den heer De Groot bij zijne
volgende voorstellingen een nog drukker bezoek
te mogen voorspellen; een hem aangeboden lau
werkrans gaf hem aanleiding zich met een enkel
woord by ons publiek aan te bevelen. V.
WEDSTRIJD IN DB BEELDHOUWKUNST.
Men behoort toe te juichen, dat de Regeering
de banier der hoogere kunstbeginselen blijft ver
heffen, door, oaaangezien de weinige teekenen vaa.
leven, die het Mceeenaat in Ons midden geeft, en
ondanks de volstrekte onverschilligheid, die het
aan den dag legt voor het leven of sterven eener
strengere richting, de beeldhouwkunst onder haar
bescherming te nemen.
Als een Regeering nog iets anders is dan eene
instelling ter verzekering van de rechtsveiligheid
der staatsburgers, als zij ook behoort op te voeden,
als zij gerekend kan worden zekere beschavingsleer
te zijn toegedaan, en dat door haar zekere waar
digheid van optreden naar binnen en naar buiten
behoort gehandhaafd te worden, dan heeft zij niet
slechts te vragen, wat getuigen de burgers omtrent
hunue behoeften? maar zij moet vragen: wat zijn
de behoeften van een wel geordenden, modernen
staat? en waar zekere behoeften zich niet doen
gevoelen, moet zij ze weten op te wekken. Daarom
doet de Regeering wel, met een gouden medalié'
uit te loven voor de beste schilderij, het beste
beeldwerk. Men zou kunnen wenscheu, dat zij zich
niet rniader vrijgevig betoonde op het gebied der
Bouwkunst en der Muziek.
Dezer dagen heeft de toekenning der groote
gouden medaliëplaatsgehad in den wedstrijd van
jonge beeldhouwers. Er werden geleverd: 4 in klei
uitgevoerde beelden, en 4 bareliëf-sehetsen. De
laatsten schijnen maar van geringen invloed op de
klassifikatie der vier mededinsrers geweest te zijn.
Diep doorgedrongen in het anders populair genoeg
bekende tafereel van JSneas' disehverhaal, aan de
schoone Koningin van Karthago, waren geen der
Tier boetseerders. De voor zijn beeld met goud
bekroonde heeft eeu stouten greep gedaan, door
JEneas zich van Dido te doen afwenden, om, als
buiten hen, te schetsen wat zij hem vraagt. Even
min als de andere heeft hij echter Ascanius, die
een Kupido-macht over de Koningin uitoefende,
zijn rechtmatig aandeel in den groep gegeven; en
het gezelschap is ook zeer beperkt.
Het beeld, de knielend, half zittend, zich voor
over buigende jonge Maayer, is trouw op de
uatuur gestudeerd en van een onmiskenbaar pittoreske
werking, 't Is zeer mogelijk, dat er, onder het
werkvolk van Booz, zulke fyzionomieën voorkwamen;
typiesch Semietiesch is het intelligente, aardig ver
lichte en beschaduwde kopien (met den hoofddoek)
echter niet. De handen, die met de schoof bezig
zijn, zijn bizonder zwaar, en de voetzolen vormen,
van achteren, te zamen in min-aangename symme
trie, de schuine zijden van een hart. 't Ia te
. wenschen, dat de beeldhouwer, bij de hem vau
Overheidswege voorgespiegelde studiereis, zal leeren
inzien, dat beeldhouwkunst iets anders is dan
schilderkunst, en dat zij tot bizondere roeping
heeft het monumentale uit te drukken.
De andere bearbeider der zelfde stof een tijd
lang leerling aan de Rijks-Akademie heeft een
goede schets geleverd, maar, m de uitvoering van zijn
staande beeld, er even weinig achterhoofd aan
gegeven, als in zijne schets, en, helaas, onder de
bewerking, de beenen buiten evenredigheid zwaar
semaakt. De wending van het hoofd, de
rassen?il 11* l, J. l X J k'll" J
___;rkwaardige
dat de maker, met veel takt en waarschijnlijkheid,
de holte tusscheu de beenen heeft weten te vullen
door de afhangende schoof. De profielen vau het
beeld (behoudends de proportiefouten) zijn ook
zeer voldoende. Mij dunkt, dat de maker een
toekomst heeft. Als ik wél heb is het bareliëf,
met de knie van ^Eneas in 't verkort, van hem.
Zulke verkortingen behooren, in een ias-reliëf, ver
meden te worden.
Geest en lust ademt in den Gallischen krijger.
De uitdrukking van den kop is echter wat wild
en de stand een weinig theatraal, 't Is of de
overmaat van klei aan de beenen van den staanden,
Maayer van deze gallische beenen afgenomen is.
De Amor-boog past weinig in de hand van dezen
Galliër, en de van een leeuwenkop gestroopte huid
vindt men, tot zijn verwondering, op het hoofd
van dezen Kelt, of hij tot de Herakliden behoorde.
In den gevangen Germaan wordt ons de korrekte
kopie van een ietwat oaderwetschen
akademiestand aangeboden. Er is geen spoor van
vermoeyenis of mishandeling, in dezen rubensiaanschen St.
Sebastiaan. Hij herinnert dezen Heilige, met uit
zondering van den, eenigen wrevel uitdrukkenden,
kop. 't Ware niet kwaad geweest, iu het beeld
reeds het loopen uit te drukken, waartoe de ge
vangene achter de zegekar van den triumfator
zal gedwongen worden.
Ik vermeet mij niet eene revizie te willen leveren
van de behartigenswaardige uitspraak der Kommissie
van beoordeeling. Deze regelen hebben vooral ten
doel den niet met een eerepenning begunstigden
jongen kunstenaar aan te manen den moed niet
te laten zakken.
11 Okt. '88. A. Th.
VARIA.
PLASTISCHE KUNST.
Buitengemeen eenstemmig luidt het oordeel der
Belgische groote pers over de inzending der
Duitschers ter stedelijke Antwerpsche tentoonstel
ling. Men rept algemeen van anti-artistieke
kunst", van geïllustreerde chocolade", van
tabaksdoozenscbilderkunst," van slechte namakers vol
pretentie en duister, die op authentieke manier
vervalschon, en nu eens een Jordaens, dan weer
een Rembrandt of een Holbein naapen, van kunst
verraders die van rechtswege bestraft moesten
worden". En het zijn niet eens wildebrassen die
dit beweren, maar de critici van zeer
fatsoenlyke" bladen. Inzonderheid van de Düsseldorfer
school getuigde b. v. de kriticus van de Nation
dat: als hij, evenals de Duitsche keizer,metabsoluut
gezag toegerust ware, hij Düsseldorf zou verbranden,
en alle Düsseldorfer schilders zou bevelen schoen
lappers te worden, met de doodstraf voor het
geval dat zij nog ooit een andere verf dan schoen
smeer zouden aanraken."
Nu, de Hemel beware ons voor een eventueele
verwezenlijking der onderstelde promotie van
den kriticus der Nation". Wanneer
Duitschland door een nieuwe Meiwet" de Düsseldorfer
schilders verdreef, mochten er onder deze on
gelukkige vervloekelingen eens zyn die, bekend
met de uiterst liberale gastvrijheid van Amster
dam jegens de elders gekleineerde Düsseldorfsche
gezindheden, bij ons een goed heenkomen
kwamen zoeken.
De geraffineerde Londenschearchaeoloog Lourens
Alma Tadema, heeft weder een vernuftig gevonden
antiek sujet geschilderd. Het is ditmaal n. b. de
winkel van een Romeinsch friseur. Hoe is het
Godsmogelijk", zou de verwonderde grootmoeder
uit Conscience's Hoe men schilder wordt" wel
mogen zeggen.
In de laatste vijf maanden is de collectie der
Nationale Gallerij te Londen met vijftien schil
derijen vermeerderd. Hiervan zijn er zeven van
Hollandsche en Vlaamsche schilders, daaronder
een Frans Hals, een Nicolaas Maas en oen Van
der Helst. Van Hals was er tot heden maar con
en niet eens een zeer karakteristiek schilderij in
de verzameling. Van Maas vindt men er nu drie.
Van Van der Helst thans ook twee.
De groote Amerikaansche, te Londen woonach
tige schilder-etser-schrijver James Mac Neill
Whistler zal een nieuwe, onafhankelijke
artiestenvereeniging oprichten.
Ook te Berlijn raakt het academisme naar 't
schijnt in zijn nadagen. De kunstacademie kon
daar dit jaar aan geen der mededingers naar den
staatsprijs de medaille uitreiken.
Te Weenen zal bij Michael Stern een
prachtuitgave het licht zien van de gravuren van
Hogarth in reproductie.
Twee onafhankelijke Brusselsche artisten, de
schilder Guillaume van Strydonk en de beeldhou
wer Paul Dubois hebben een artistieken cursus
voor dames geopend. Een school
voordeonschoolschheid!
De Engelsche beeldhouwer Alfred Gilbert, die
zulk een fraai beeld van koningin Victoria maakte,
zal een bronzen buste vervaardigen van den
merkwaardigen schilder Watts, den schilder van Liefde
en Dood" en zoo vele andere symboliesche schep
pingen.
De geleerde, door zijn zeer verspreide kinder
boeken bekende Engelsche teekenaar Walter Crane
heeft in het eerste nummer van een nieuwe kunst
revue The Western Art Student" een studie ge
leverd over Beeldhouwkunst, uit het gezichtspunt
van een decorateur."
BVJ het Musée du Luxembourg te Parijs, heeft
men tegenwoordig een eigenaardigen stelregel.
Geen modern schilderij wordt daar toegelaten,
dan op voorwaarde dat de schilder de geteekende
of geschilderde studies die hem daarvoor gediend
hebben aan het museum afstaat. Vervolgens be
waart men van het schilderij bij de directie twee
fotogrammen, de catalogi van de tentoonstellingen
en verkoopingen waar het schilderij gefigureerd
heeft, een portret en een handschrift van den
schilder, en als hij sterft zijn akte van
overlijden. Op die manier wordt de taak voor den
toekomstigen kunstgeschiedschrijver wel gemakke
lijk gemaakt. Een tweede is echter of de kunst
geschiedenis later, zich om het overgrooto deel
der schilderijen in het Luxembourg juist wel zeer
bekommeren zal, en of de makers haar zoo erg
zullen mogen interesseeren.
Op nieuw heeft zich een Brusselsch schilder,
Maurice Hagemans, over de behandeling der com
missie voor de Antwerpsche tentoonstelling ("die
dezer dagen wordt gesloten) openlijk beklaagd.
Van drie aquarellen door Hagemans ingezonden
en waarvan de titels allen in den catalogus prijkten,
bleek het, dat er feitelijk maar twee geplaatst
waren. Toen de schilder zich bij de commissie
hiernaar informeerde, maakte deze zich van het
gekke geval met een foefje af, in een antwoord
dat den artiest twee maanden na de opening
eerst gewerd.
Ook voor Heinrich Marschner is thans, in diens
Saksische geboorteplaats Zittau, een gedenkteeken
opgericht. De onthulling had op de plechtigste
wijze plaats. Het gedenkteeken bestaat uit een
voetstuk van rood graniet, waarop de meer dan
levensgroote buste van den componist is aange
bracht. Deze buste werd vervaardigd dcor den
beeldhouwer F. Hartzer te Berlijn, van wien ook
het aldaar opgerichte Marschner-monument af
komstig is. Het gedenkteeken te Zittau bevindt
zich op een der fraaist gelegen wandelplaatsen
der stad.
Ter vervanging van den overleden schilder
Gustave Boulanger, als lid van het Institut",
wordt nu de groote artist Gustave Moreau aan
bevolen, die, naar men zegt, al jaren geleden had
gekozen moeten zijn. De weinig wereldschgezinde
werker schynt echter niet geneigd, zichzelf
candidaat te stellen als lid van een lichaam, waarvan
hij zeker al weinig leden eenig artistiek respect
zal toedragen.
De firma Boussod Valadon et Cie. te Parijs,
opvolgers van de firma Goupil et Cie., hebben
nu voor hun procédévan photogravure, onder
den naam van Goupil-gravure, octrooi verkregen.
Te Rome stuitte men bij een bouw aan het
Quirinaal op reusachtige marmeren fondamenten,
waarin men stellig die van den beroemden
Romulustempel zien wil.
De Dresden is den 29sten September een inte
ressante tentoonstelling geopend van illustraties bij
de werken van Dante, Shakespeare en Molière.
Ook vindt men er een verzameling kaarten, af
beeldingen enz., die betrekking hebben op Dante
en zijn tijd.
Hec kunsthandwerk in Engeland. Uit Londen
wordt geschreven: In de prachtige Nieuwe
Galery in Regen tstreet te Londen heeft
men een tentoonstelling begonnen, waarmede
een nieuw tijdperk op het gebied van het kunst
handwerk wordt geopend. Terwijl geheel Londen
vol is van de gruwelen van White-Chapel, was
het een ware verademing in de smaakvol gedeco
reerde, door de zon verlichte zalen de voorwer
pen te bezichtigen, door kunstenaars en hand
werkslieden samen ter versiering onzer woningen
voortgebracht. De bekende schilder Walter Crane
staat sedert eenigen tijd aan het hoofd eener
vereeniging; wier streven het is het handwerk te
veredelen door de kunst en wordt in zijn ten
nutte van het algemeen ondernomen arbeid ge
steund door mannen als de decorateur Walter Morris,
de schilder Burne Jones en de boekbinder
Cobden Sanderson. Men had mij een vriendelijke
uitnoodiging gezonden om deze tentoonstelling te
kornen bezichtigen en. ofschoon het tot niets zou
dienen alle voorwerpen in het bijzonder te be
schrijven, aangezien op het stuk van kamerversie
ring steeds de smaak den doorslag moot geven. [
was de tentoonstelling een kort bezoek nochtans '<
ten volle waard, al ware het slechts om te
constateeren, dat in den strijd tusschen de burger
lijkheid en de aesthetische beweging, de laatste
zeker niet aan het kortste eind getrokken heeft.
Het kunsthandwerk waarmede het in Engeland
sinds lang treurig was gesteld, heeft onmisken
bare vorderingen gemaakt. De catalogus ontwik
kelt het doel, dat de vereeniging beoogt. Zij wil
niet alleen het handwerk verheffen, maar den
handwerkslieden, door het bekendmaken huniier
namen, ook een betere plaats verschaffen. Dat
dit alles den grooten handelshuizen, die den arbeid
der werlieden verkoopen, weinig naar den zin is,
spreekt van zelf, en verscheidene hebben gewei
gerd onder die voorwaarde hun werk te
exposeeren. Misschien echter heeft die vijandschap nog
een andere oorzaak. Verscheidene dier hoeren,
vooral W. Crai;e en W. Morris, behooren tot de
leiders der socialistische beweging te Londen,
zoodat reeds daardoor hun bemoeiingen niet in
eeu al te goeden reuk staan. Ten einde nu hand
werkslieden te beschermen tegen exploitatie door
mannen van zaken, heeft men ook een Gilde
van Kunst-Arbeiders" gesticht, welke geheel vrij
willige vereeniging hare bijeenkomsten houdt in
Barnard's Inn.
De tentoonstelling van kunstarbeid in de Nieuwe
Galerij" dient dus om het publiek bekend te
maken met de mannen en vrouwen, wier vernuft
de voorwerpen heeft uitgedacht en wier handen
de voorwerpen hebben gewrocht, die men in den
handel ten verkoop ziet uitgestald.
LETTEREN EN WETENSCHAP.
In Engelsche kringen vertelt men elkaar, dat
de Prins van Wales zijn koninklijke moeder eu
veel andere Europeesche vorsten wil navolgen en
aan letterkunde wil gaan doen. Hij moet namelijk
een te Londen verschijnend Sport-blad bepaald
hebben beloofd, dat hij een nauwkeurige en uit
voerige beschrijving van do berenjachton in Zeven
bergen zal geven. De Prins was, toen de depu
tatie hem om dien arbeid verzocht, eerst een
weinig verlegen; hij verklaarde niet te weten
of hij iu staat zou zijn in het openbaar als schrij
ver op te treden. Toen de hoeren echter schuchter
de opmerking waagden, dat een zoo schitterend
causeur ongetwijfeld ook wel een goed schrijver
zou zijn, beloofde de Prins, gevleid, ziju best te
zullen doen en flink aan het werk te zullen gaan.
Schaakspel.
No. 150.
Van C. E. A. DÜPRÉte Rotterdam,
gewijd aan de Nagedachtenis van zijn Vriend
Dr. W. J. L. VERBEEK. *)
( *) Stand en Oplossing geven eene zinnebeeldige
voorstelling van het laatste tijdperk zijns levens).
ZWART.
INGEZONDEN OPLOSSINGEN.
Goede oplossingen ontvingen wij van A. B. Kzn.
te Amsterdam van no 145, die van no 144 is in
het hoofdspel niet goed, daar zwart na 4 cG?b4
do e5, 2 a8 cG, het mat door 2... b.1
cl kan verijdelen. J. A. W. te Gouda van nos.
144 145 en 146. E. E. te Rotterdam van nos 144
en 145. Pion" te Rotterdam van nos 144 145 en!4G.
W. v. H. te Delft van nos 147, 148 en 149.
BRIEFWISSELING.
E. E. te Rotterdam. In den stand van probleem
no 147 is geen abuis en no 148 is niet op to
abcdefgh
WIT.
Wit speelt voor en geeft in drie zetten mat.
(Wit 9 en Zwart 3 stukken met K. o7). lossen door l c6 b8.
OPLOSSING VAN SCHAAKPROBLEEM No. 144
l c6 b4 dG e5 of G 2 a8 e4 f K. onv. 3 T. of D. fo
c5Xb4of c4 2 a8 cG t d6 e5 3 T. fo
b3 cl 2 a8 e4 a2 e6 of anders 3 D. of T. fo
b3 d2 2 a8 cG dG e5 3 P. fo
Oplossing van Schaakprobleem no. 145
l d5 e4 hl X g2 2 D. X <3 fo
13 _ gl of h2 2 e2 of g4 fo
P. elders 2 D. bl of h.7 fo
Oplossing der Studie no 146
l g7 _ g8 D f W X g8 't b. 2 e6 X go t gl X g6 't b. 3 b3 al f K sp. 't b. 4 b2 b3 pat
No 151 X. IJkdoorn te Maasstad.
Wit K g7 T b5 R c2 Pd f5 P d3 e2 g3. (7
Zwart K e5 P d4 d5 e7 g4 g5. (6
Mat in drie zetten.
No 152 E. H. E. van Weelderen te Rotterdam.
Wit. Koning e5 Dame g8 Raadsheer dl. (3
Zwart. Koning c5 Pion c6. (2
Mat in drie zetten.
'T HONDEN- EN KATTENASYL IN DE
WIEGELSTRAAT.
Op den Amsteldijk, nabij de zwemschool, vindt
ge in eene zeer onaanzienlijke straat aan den
hoek eener zwarte schutting een wit bordje ge
spijkerd, dat u met een zwarte hand en de woor
den: Naar 't asyl den hoek om!" den weg naar
eene inrichting wijst, die haar ontstaan te danken
heeft aan de liefde eener vrouw voor onze huis
dieren: katten en honden.
Wanneer ge gehoor geeft aan den wenk door
bedoeld bordje gegeven en den hoek omslaat,
dan gaat ge over een morsig ongeplaveid terreintje
en komt voor een grijze schutting met ijzeren
punten gedekt en in welks midden een bruin-gele
deur staat op welker post men lezen kan dat het
asyl voor honden en katten geopend is van 's mor
gens 8 tot 's namiddags 4 uur. Onder die aan
kondiging is een zwart-ijzeren knop en wanneer
ge daaraan trekt, dan hoort ge vlak achter de
deur een gewone huisschel klinken.
Is uwe gestalte van iets meer dan middelmatige
lengte, dan kunt ge tusschen de ijzeren punten
op de schutting door, na eene minuut wachtens
een klein kittig vrouwtje over eene binnenplaats
j zien naderen; en als ge beleefdheidshalve uw hoofd
terugtrekt en voor de bruin gele deur gaat staan,
dan wordt een oogenblik daarna een luikje in die
deur geopend en uw nieuwsgierige blik staart
door de kleine openingen van een gietijzeren
roosterwerk en door de glazen van eene vóór op
haren neus staande bril in de niet onvriendelijke
oogen van Mevrouw de wed. Ziegelaargeb. Gort
mans, die, het hoofd achterovergebogen, zich over
tuigt dat het goed volk" is, dat zich aanmeldt.
Eén onderzoekende blik schijnt haar daartoe
voldoende, want glimlachend sluit zij onmiddellijk
het luikje weer en opent de deur, om u binnen
te laten met de beleefde vraag wat er van uw
verlangen is.
Hebt ge als het doel uwer komst kenbaar ge
maakt, dat ge hare inrichting wenscht te
bezoe