Historisch Archief 1877-1940
No. 591
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
:het prentenkabinet hoort een waterverfteekening
sait de jeugd van Albert Dürer, een watermolen.
De jury der ontwerpen voor een ombouwing der
Toorzijde van den Dom te Milaan heeft den eersten
prijs van 40,000 Lire aan den architekt Brentano
toegekend. Zijn ontwerp houdt zich, in tegenstelling
met de meeste anderen streng binnen de grenzen
van eenvoudige herstelling zonder torens, en on
derscheidt zien door zeer zorgvuldige doorvoering
van de eenheid in het geheel. Giuseppe Brentano
.is van Milaan geboortig en is nog slechts drieën
twintig jaar oud.
De Engelsche schilder Watts heeft nu in het
:geheel formeel zevenendertig van zijn werken aan
.zijn land vermaakt. Hij heeft dit werkelijk in een
testament beschikt, maar de schilderijen zijn reeds
ter beschikking, wanneer zij mochten worden ge
vraagd. Hij kwam tot deze daad, geleid door zijn
?overtui
iging dat elk man het beste wat hij kan,
zijn land behoort te doen, of het volk dit
-voor zijn
waardeere of niet.
Men heeft te Tanagra, waar indertijd de be
roemde grafstatuetten opgegraven werden, een roode
vaas gevonden, waarop een ruiter geschilderd is.
De vaaa draagt de naamteekening van Phidias
i(een naam die zeker meer voorkwam) zij is naar
Athene overgebracht, met een bas-relief voorstel
lende vijf meer dan levensgroote strijders, dat te
Thespis werd gevonden. Het museum te Athene
werd ook verrijkt met een archaïstisch standbeeld
dat in nitstekenden staat te Corinthe werd gevon
den, en een man voorstelt die een globe houdt
waarop een stier en een kreeft gebeeldhouwd zijn.
Bij de firma Macmillan te Londen is verschenen
«en populair handboek voor bezoekers der National
Gallery, waarbij notities gevoegd zijn uit de
uitvoerige werken van den populairen criticus John
Ruskin, door Eduard T. Cook. Bij de vergrooting
van het museum zal deze gids velen van dienst
zijn, en de meeningen van Ruskin over de beroemde
stukken in de Gallery, die in zijn Modern Pointers
en andere werken verspreid zijn, zullen hier in
't gelid gezet, zelfs voor hen die het met den
critischen damesprofeet niet eens zijn, altijd zeer
lezenswaard zijn.
Félicien Hops, de meester-etser, wiens werk reeds
ver over de twee duizend prenten telt, heeft weer
bij twee merkwaardige moderne literaire werken
een ets gevoegd: een frontispice bij A la gloire
d'Antonia, poème en prose par Edouard Dujardin
«n een bij La Pudeur de Sodome van Gustave
Guiches.
Vrijdag 19 Oetober is voor het publiek de
jaarlijksche najaarstentoonstelling in Arti geopend.
De Septemberaflevering van het goedkoope
Leipziger tijdschrift Neue Monatshefte des Dahein (de
prijs is een mark per afl.), dat met dit nummer
zijn vijfde jaargang ingaat, bevat een uitvoerige
studie aan Rembrandt gewijd, door H. Knaekfusz.
Hieraan ziju ter illustratie toegevoegd de repro
ducties van niet minder dan een en veertig etsen,
twee en twiutig schilderijen of fragmenten daar
van, en zes teekeningen. Van deze zincografiesche
reproducties zijn er sommigen, vooral die naar de
kleinere etsen, al zeer goed.
Het artikel is nog maar een eerste gedeelte en
behandelt Rembrandts werk tot 1636.
Te Londen is een internationale vereeniging op
gericht, die zich ten doel stelt zoo veel mogelijk
exacte en onveranderlijke reproducties uit te geven
van de schetsen, studies en teekeningen van den
grooten Hollaudschen meester, die de vader der
moderne kunst genoemd kan worden", zooals het
prospectus zegt. De commissie is samengesteld uit
den grooten etser Francis Seymour Haden en J.
Poynter, beiden leden der Royal Academy; Sidaey
Colvin, conservator van het prentenkabinet in het
Britsch Museum en J. P. Heseltine; W. Bode en
F. Lippman, van het Koninklijk Berlijusch Museum;
Léon Bonnat, lid van het lustitut", die tot
collega in Frankrijk den pas overleden vieomte de
Tauzia had die nog niet vervangen werd, en onze
landgenoot de Heer Abr. Bredius.
De uitgave zal bij afleveringen geschieden, elk
ongeveer vijftig reproducties bevattende.
Vier afleveringen zijn in bemerking. Zij zijn
uitsluitend voor inteekenaars verkrijgbaar, de prijs
is vijf pond sterling per aflevering. Wanneer dat
bedrag de kosten van uitgaaf te boven gaat, zal
het overblijvende geld, dat ter beschikking der
?commissie blijft, worden besteed aan de uitgave
van een extra-aflevering, die gratis aan de intee
kenaars zal worden afgeleverd.
De leiding der onderneming is toevertrouwd aan
<3en iconophiel F. Lippmam ; zijn keuze voor de
eerste vier afleveringen werd gedaan uit de verza
melingen van het Louvre-museum, het Britsch
museum, het koninklijk Berlijnsch museum, den
hertog van Aumale, van Léon Bonnat, von
Beckerath, F. Seymour Haden, R. Holford, J.
Mal?colm of Poltalloch en J. P. Heseltine.
De bekwame Parijsehe steenteekenaar Georges
William Thornley, van wiens werk men onlangs
?op de blanc-et-noir-teutoonstelling in Arti ook be
langwekkende proeven heeft kunnen zien, gaat
voort een serie lithografieën naar werken van den
scherpzienden modernist Edgar Degas te
completecren. Thornley heeft vóór kort ook een serie
.zeer geroemde lithografiön naar Puvis de Cbavannes
geleverd. Hieruit blijkt wel hoezeer veelzijdig zijn
Termogen om te vertolken mag heeten.
Binnen eenige dagen zal bij de firma Mouton
?& Co., te 's Hage, verschijnen een door den kunst
schilder Jan Veth geëtst portret van Cd. Busken
Huet. De fraaie uitgave, op Japansch papier, zal
velen vereerders van den overleden letterkundige
welkom zijn.
De HH. Frederik Muller en Cie en van
Pappelendam en Schouten, zullen op 30 en 31 October
in de Brakke Grond een merkwaardig kabinet
van schilderyen en kunstwerken onder den hamer
brengen, dat aan den heer M. M. van Galen heeft
toebehoord. Onder de meubels vindt men een
spinnewiel van palissander met ivoor en paarle
moer opgelegd, eene Italiaanscue kast van gesne
den eikenhout met geheime laden en het wapen
schild der Medicis, bahuts, commodes rocaille,
een prachtig bureau van Boule, schildpad met
gegraveerd koper ingelegd, porseleinkastjes,
secrétaires, buffetten en bureaux Louis XV en
Louis XVI, met schilderwerk, met marqueterie,
met koperen filets, met borduurwerk, en eene
tinnen bouilloire Louis XVI met vernis Martin.
De pendules (schildpad, verguld brons, wit mar
mer, biscuit-Sèvres), brüle-parfums, het zilverwerk
(gewijd en huiselijk), de miniaturen en objets
de vitrine, de bustes, vazen, groepen en
statuetten, de stukken cordova leer, borduurwerk
en kant, de wapens en het ijzerwerk, het
Venetiaansch glas, Siegburger aardewerk oud-Delftsch,
Italiaansche en Rouaansche faïence, het Japansch,
Chineesch en Saksisch porcelein, en de overige
voorwerpen, vormen een museum dat Nederlandsche
en buitenlandsche kunstliefhebbers zal doen wa
tertanden.
De oude schilderyen zyn van Begeyn, Laurens
Craen, Collyer, Pieter Gijsels, Gillig, Hoet, J.
Hooft, P. O. Jacobs, Kloets, Leemans, Lastman,
de Meijer, Rottenhammer, Ryckaert, Simons, van
de Venne, Verschuring, Van Tilborgh, Vonck.
Wyck en Wijnants; er zyn ook een Van Dijck, een
Andrea Del Sarto, een Rubens en een Adriaan
van de Velde onder.
Aan de verzameling zijn nog eenige voorwer
pen uit andere boedels toegevoegd; deze zijn ech
ter, ook in den catalogus, zorgvuldig van het ka
binet van Galen gescheiden.
LETTEREN EN WETENSCHAP.
Te Wiesbaden werd den l Ten dezer een eigen
aardige première opgevoerd en wel Die Familie
Schroffenstein" van Kleist, (4e en 5e akte van
Gottfried Stommel). Het, stuk werd door von Kleist
in het jaar 1803 gepubliceerd, en is van dien tijd
af een veelbesproken, geheel op zich zelf staande
verschijning in de dramatische litteratuur geweest.
En dat vooral om zyn ongelooflijke grilligheden
en naïveteit. De veelvuldige pogingen, tot hiertoe
in het werk gesteld om het stuk opvoerbaar te
maken,leden schipbreuk, en toch moest men het ook
telkens weer betreuren, datzooveel echt dramatische
schoonheden verloren zouden gaan Een gansche
reeks critici, en bewerkers waaronder Tieck, Solger,
Immermann, Laube, Duik en Albert Lindner,
hebben tevergeefs beproefd dezen ietwat verwaar
loosden schat voor het tooneel te redden, zoodat
men bijna gerechtigd is aan de mogelykheid der
oplossing van het vraagstuk te twyfelen. De nieuwe
bewerking nochtans heeft reeds de eerste vuur
proef in het Düsseldorfer Stadttheater doorstaan,
alwaar zelfs by de clóture van het laatste seizoen
met succes eenige opvoeringen als proef hebben
plaats gehad.
By gelegenheid van het 25-jarig feest der troons
bestijging van koning George van Griekenland,
heeft de redactie van het te Athene verschonende
tijdschrift Hestia een feestnommer uitgegeven, dat
tegen den geringen prijs van 3 frs. zoowel in
Griekenland als alom in het buitenland verkrijg
baar is gesteld.
Dit feestnommer, op prachtig papier gedrukt, in
gekleurden omslag en in het formaat der grootste
geïllustreerde tijdschriften, is den Isten Oetober
1888 uitgegeven en bevat vooreerst een aantal
artikelen en gedichten van de meest bekende
Helleensche schrijvers, zooals Paparrigopulos,
Rangabé, Vikelas, Drossinis, Palamas, enz. Verder
een 33tal afbeeldingen en photographieën.
De redactie heeft echter ook op andere wyze
getracht deze prachtuitgave aantrekkelijk te maken,
door namelijk een groot aantal autographen te
verzamelen van Hellenisten in geheel Europa.
Deze autographen vullen 8 bladzyden, zij zijn
gesteld in verschillende talen, namelyk Helleensch,
Fransch, Engelsch, Duitsch, Russisch, Italiaansch,
Hongaarsch, Hollandsch, Deensch, Zweedsch, enz.
Men vindt er bydragen in poëzie in van
Centerwall (Zweden), Flament en Muller (Nederland),
Eckstein (Duitschland), enz. Bijdragen in proza
van Coppée, Legrand, de Saint Hilaire. Houssaye,
Claretie, Renan (Frankrijk), van den Es en me-,
vrouw Zwaanswijk (Nederland), Curtius, Engel
Flach, Krumbacher (Duitschland), Blackie, Dowdall
(Engeland), Telfy (Hongarije), enz. Bij alle bijdra
gen is de Helleensche vertaling gevoegd.
Bestellingen kunnen worden uitgevoerd door
zich direct te wenden tot het bureau van het
tijdschrift Hestia te Athene, en verder door eiken
solieden boekhandelaar.
Van de brochure van den heer Taco H. de Beer,
Examen-dressuur, naar aanleiding van
Photographie of schilderij?" van Tiszoo, geschreven, is
reeeds spoedig een tweede druk noodig geweest;
deze is, vermeerderd en omgewerkt, deze week bij de
uitgevers Blom en Olivier te Kuilenburg verschenen.
Schaakspel.
No. 153.
B. 'G. LAWS te Londen.
Derde Prijs in het Tornooi van The Sheffield
Independent."
ZWART.
INGEZONDEN OPLOSSINGEN.
Goede oplossingen ontvingen wij van J. A. W.
te Gouda van nos 147, 148 en 149. Pion" te
Rotterdam van nos 147, 148 en 149 (de twee
eersten niet volledig). E. E. te Rotterdam van
nos 147 en 149, die van no. 148 is niet goed,
daar op 1. c6 b8, a2 c4 een mat in twee
zetten onmogelijk maakt. A. J. d. K. te Dord
recht van nos. 147 148 en 149. v. W. te Rotter
dam van nos 150 en 151. v. S. G. te Kralingen
van nos 150 151 en 152. W. v. H te Delft van
nos. 150 151 en 152.
No. 154. A. Z. Huggins te New-York.
Wit. Koning el, Dame c7, Torens c3 g3. (4
Zwart. Koning e3, Pionnen d3 d5 e4 fö15. (6
Mat in drie zetten.
b c d e f g h No. 155. Eindspel van Van Fliet te Londen.
WIT. Wit. Koning a8 Dame b3 Pion b7. (3
Wit speelt voor en geeft in drie zetten mat. Zwart. Koning a8 Dame cG. (2
(Wit 8 en Zwart 7 stukken met K. dG). Wit aan den zet wint.
OPLOSSING VAN SCHAAKPROBLEEM No. 147
1. f4 d3 e4 d5 2 cG X a7 f K onv. 3 P. of p. fo
b.7 hl 2 3 of f5 2 fl f5 f K of R X I> 3 R of P. fo
2 cG X 7 onv.
2 fl g2 fo
2 cG X e7 f onv.
2 cG X c7 f onv.
2 cG X e7 t
2 fl - g2 f
2 cG X e7 f
2 fl - g2 f
Oplossing van No. 148:
c5 X b4
b l of a5 X b4
a3 X &4 of al c3
a3 b3 bl b3 of a2 c4
a3 c3 of bl b2
a2 do
fG speelt
anders
Oplossing van No. 149.
l e8 dG a4 c5 2 d4 d5 -j-o
a4 bG 2 a2 b4 fo
a4 elders 2 a3 X a(J t
aG ? onv., 2 D fo
dr>
eG of f6 _ f
c6 elders
d7 e5
g7 speelt
b3 X c2
e3 e2
anders
1. cG c5
onv.
K
onv.
K f
onv.
3 D R of p. -j-o
3 fl g2 fo
3 D R of P fo
3 fl g2 -j-o
3 D of P fo
3 D fo
3 P. fo
böfo
cG fo
2 D.
2 I)
2 P X d;! -j-o
2 T c,4 fo
2 D X d4 t"
2 D e7 fo
2 R e7 fo
2 T b5 fo
LONDENSCIIE AVONTUREN.
Beleefd en beschreven door JACK T. GREIN.
Is 't de hemel die in eeuwig grijs gewaad over
de onmetelijke stad hangt? Is 't de snijdende
Oostewind die engelen in duivels doet verkeeren ?
Zijn 't misschien de kranten met haar steeds ver
nieuwde relazen van eigenaardige gebeurtenissen,
dolle invallen, excentrieke daden, zoo gemeenzaam
onder de natie van het spleen? Zijn 't... doch
j waartoe vorder vragen stellen, die lozer en schrij
i ver met een schouderophalend quien salie!' moet
j beantwoorden, immers 't feit staat daar, dat de
' atmosfeer van het leven te Londen een
merk'? vaardigen invloed uitoefent op al wie er mee in
' aanraking komt, dat ze ideeën doet geboren
wor; den, tot daden aanspoort, die de menschen, ginds,
' ten uwent op 't vasteland van Europa, bespotte
lijk, belachelijk, ja, laat me nu maar dat bij uit
stek hollandsche epitheton ornans gebruiken:
onfatsoenlyk" noemen.
Immers 't is onfatsoenlyk" zich in dames ge
zelschap te begeven in een flanellen pantalon ea
buis, zonder das, boord of vest. terwyl de blanke
huid door de flap vanden borstrok heenschemert.
En dat is toch in Engeland heel fatsoenlijk, wat
zeg ik, fatsoenlijk, iedere stoere Brit, late hjj
winkeljongen of Lord wezen,gaat op een zomerschea
zondag aldus en niet anders gekleed met zija
dulcinea spelevaren.
En als ge dat al onfatsoenlijk noemt, wat
dunkt u dan van een jongmensch »ran goeden
huize" zou ik zeggen, als 't een advertentie gold,
die er een extra pakje op na houdt, dat uit meer
gaten dan lappen bestaat, die op een paar laar
zen loopt, door wier zool het water sypelt, en die
zyn hoofd soms kroont met een flambard", die
eenmaal zwart was maar nu al de kleuren van
den regenboog vertoont en dit al enkel om
op avonturen uit te gaan, zich te encanailleeren
met Jan-Rap-en-zijn-maat,
Fi donc! niet waar, zoo roept gij, die op uw
club, gekoesterd door fluweelen leuningen, de
beschryving van dit gala-kostuum leest of gij,
mevrouw die juist bezig zijt geurige Souchong in
fijne, doorschijnende japansche kopjes te gieten.
Wat zal ik te my'ner verdediging aanvoeren?
Dat het zijn charmes heeft 't leven, dat wij an
ders door een bril bekijken, met het bloote oog te be
schouwen ; dat ik in n avonturenexpeditie meer
ervaring heb opgedaan, dan toen mijn meesters
me Ovidius Naso en Cicero hebben eingeblaeut,"
neen, laat me u mijn avonturen vertellen en luis
ter hoe ik doorbracht:
I.
EEN DAG ALS SANDWIHCMAN".
Men weet hoe 't woord Sandwichman in de
wereld kwam! wij zouden ze
boterhammetjesmet-vleesch lui noemen omdat het lichaam vaa
het wandelende advertentiebord, tusschen twee
planken is gekneld, evenals het sneedje roastbeef
tusschen de plakjes brood.
Voor mij hebben die slofjes en droogjes huns
weegsstappende wandelaars altijd eenige attractie
bezeten, want ik vroeg my zelf af, hoe werken
de hersens toch van die kerels, die twaalt uur
achter elkaar, zonder iets te doen dan hun plan
ken te slepen, langs de straat slenteren ?
Ik heb die vraag aldus beantwoord :
Ik wist dat net Universal Knowledge bureau"
in Southampton Row op zekeren dag een aantal
Sandwiches noodig had, ik kleedde me derhalve
dien ochtend, 't was buiig weer, in mijn gala-pak,
kleurde mijn tanden met een laagje cassia"
(want mijn vrienden beweren dat mijn snor en
tanden me altoos zullen verraden) zoodat ze er
nogal aangerookt" uitzagen, draaide mijn knevel
in onmogelijke krullen en plakte ten overvloede
nog een napoleonsikje" tegen mijn kin aan,
zoodat ik summa summarum totaal onherkenbaar
was.
In de Row" stonden al een twintigtal kerels
even gesoignecrd gekleed als ik. Men begluurde
mij met achterdocht; merkten ze dat ik geen broe
der van het gild was ? Wat zagen die zielen er
uit! de meesten verrieden door de diepe voren om.
de neus, door de blauwe randen onder de oogen, dat
vleesch op hun tafel een ongekende weelde was,
enkelen waren rossig getint in hun gelaat door
de eeuwige slavernij aan sterken drank. De taal
van allen was ruw en laag.
Klokke negen verscheen de Manager", een
heer" met dikken gouden ketting, een glimmende
kachelpijp, en een grijskleurigen overjas, nieuwst
model, zonder spleet van achteren.
Hij pikte do netste onder ons uit, ik was er
een van, en we gingen naar binnen.
Daar werd mijn hoed in verzekerde bewaring
genomen, me een Universiteitskalotje op het hoofd
gedrukt en me een tweetal borden ter hand gesteld
't eene voor den rug bestemd, met een advertentie
van het office" erop, die o .a. zeide, dat de
Maiiager" tegen betaling van l shilling alle hem gestelde
vragen beantwoordt, 't andere voor de borst, met
een klein lessenaartje erop waaraan eeu lei met
griffel bevestigd was.
Nu, boys," zei de chieke meneer, toen allen in
't gareel waren, nu loopen jullie maar van
Fleetstreet naar 't Monument heen en terug, altijd zacht
jes en om half n komen jullie hier rapporteeren
dan zullen we verder zien. Voor luiicli krijgen
jullie een half uur, om zeven uur is de dans
afgeloopen en krijgt elk l shilling en zes pence. En
niet praten hoor \"
Maar eigliteen pence" bromde er een.
Als je geen trek hebt vent, zeg het dan maar;
er is concurrentie te over!"
De andere zuchtte en.... berustte.
Hort! daar gingen we, zes aan de linker, zes aan
de rechter zij der straat; we spraken niet, althans
niet hoorbaar, van binnen vloekten misschien en
kelen onder ons over de straatjongens die grapjes
verkochten over onze kalotjes.'
Aan mij voorbij raasden omnibussen en cabs,
't was kantoortijd en de geheele City scheen n
dolle, dravende, zenuwachtige menschenkluw; kijk
daar loopt X." dacht ik, terwijl ik een kennis ra
kelings voorbijliep, hij zag me niet en zocht me
ook niet onder 't kalotje en de schamele plunje.
De anderen liepen wezenloos voor zich heen,
straat-in, straat-uit zonder ophouden, en denzcltden
stap, altijd dicht bij 't trottoir, en de goot, zou
'k zeggen, als Londen die Amsterdamsche luxe
kende
't Werd elf uur, half twaalf, geen ziel die aan
mijn lessenaartje dacht, och, ook de Sandvrichlui
zijn geen nieuwelingen meer voor de Reuzenstad.
Omkeeron mannen!" kommandeerde de eerste in
't gelid, en met bovalligen zwier maakte de heele
kolom linksomkeert en nu ging 't in ietwat ver
snelden pas terug naar de Row.''
Waar lunch jij?" vroeg een mijner makkers,
Ja waar luncht men als men van 18 pence per
dag. moet leven en vrouw en kinderen onder
houden, dacht ik en ik zag den vrager vragend aan.
Ik ga bij Harris sappige worst, lekkere uien !"
Uien! 't woord maakte me zeeziek, mijn ergste
vijanden.
Maar tu l'as voulu ik ging mee naar de
taveern van den beroemden worstmaker, waar men
voor n penny een stevige saucijs, voor een tweede
een bordje dampende Spaausche uien krijgt.