Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
No.ó99
kern met stalen omhulsel); buskruit dat
weinig vuil in den loop achterlaat en bij eene
ning die op den duur niet te groot is, de
e snelheid aan het projectiel geeft; zijn
zaken die naar wij meenen hier te
Mfe nog in onderzoek zijn.
Tfeor het -o-ogenblik z\j slechts vermeld, dat
wordt medegedeeld in Rusland een geweer
aqn uitgevonden, waarmede in de minuut 62
" kunnen gedaan worden zonder dat de loop
urordt (I ?); waarbij eene buskruitsoort
gewordt die geen rook geelt (!) terwijl het
bjjna geen knal veroorzaakt (!) Natuurlijk
nog een geheim (!) Als die volmaking zoo
gaat, dan verdwijnen de legers van een
slagzonder dat men iets hoort en misschien zal
d(wr de toekomstige volmaaktheid van de vuur
wapenen en van de menscben die ze gebruiken,
da oorlog zelf wel zoo langzamerhand in onbruik
götaken of verdwijnen. Wij hopen het!
Schaakspel.
CONS LTATIE -PARTIJ,
gespeeld 15 Maart 1888, te Winschoten.
C e n t r u m-g a m b i e t.
A. Woldendorp.
J. D. Tresling. en
L. Benima
Zwart.
e7
e5
d7
d5
d8
f8
e6
-- e5
d4
d5
X
e7
X e7
c7 c6
c8 e6 (b
b8 d7
d7 f8
X c4
Wit.
1. e2 e4
2. d2 d4
3. c2 c3
4. dl X d4
5. d4 X e4 f
G. e4 X e7 f (a
7. cl f4
8. bl d2
9. gl f3
10. f3 d4
11. fl c4
12. d2 X c4 f8
13. f4 c7 ! g8 f6 (c
14. d4 f5 o o
.15. o?o?o f6 d5!
16. f5 X e7 f g6 X e7
17. c7 d6 f8 e8
18. d6 X e7 e8 X e7
19. hl el a8 e8 (d
20. el X e7 e8 X e7
21 c4 e3 (e d5 f6!
22. e3 f5 e7 - d7 (f
23. dl X d7 f6 X d7
24. f5 d6 (ff
Stand der partij na den 24sten zet van Wit.
ZWART
25. cl d2
26. d6 c8
27. d2 e3
28. e3 d4
29. b2 b4!
30. c8 a7
31. a7 X c6 f
32. c6 d8
33. f2 f4!
34. d8 - b7 f
35. b7 c5
36. d4 - e4 (i
37 g2 - g4
38. g4 X h5
39. e4 f3
40. f3 g3
41. gS h4
42. h4 X h5
43. h5 g6
44. h2 h4!
d7 e5!
b7 b5
a7 a6
g8 f8
e5 d7?
f8 e8
e8 e7 (h
e7 d6
t7 f6
d7 b8
d6 c6
c6 do
g7 g6
h7 h5
f6 _ f5 f (j
gfi X h5
d6 d5
d5 c4
c4 X c3
c3 X b4(£
Opgegeven.
Stand der partij bij het opgeven door Zwart.
ZWART
abcdefgh
WIT
a) O- i. hier de sterkste voortzetting en beter dan die ir
"Uet jaarboekje van den Nederl. Schaakbond (1887) wordei
De raadsheer heeft hier geen gunstige plaats, zooal:
utt ket Yervolg blijkt. Beter ware cS f5.
a> Op 13... »8 c8 ware gevolgd: 14 c7 d6 g8 i'6
is «4 fel
d) Sterker was misschien 19 eT X el ; 20 dl X el ??
dU f*!; 21 el e7 enz.
oi "ff't speelt uitstekend l Dit is de eenige goede zet
?waücdoor wit tevens den afruil der torens kan forceeren
e» goede kansen roor het eindspel krygt.
?) Is er beter?
<j) Wit heeft nu een eindspel bereikt waarin zijn paari
eefc guustige plaats heeft dan dat van zwart, eu zijn koning
snel op zwart'» linkervleugel kan werken.
h) Zwart geeft hier een pion op, het beste in deze
steling. Op 30... d7 b8 volgt: 31 d4 cS . .. e8 d7;
2 c5 b6 (dreigt b6 b7) ... d7 d6; 33 b6 17 en
wint den C- en A-pion.
t) Nu kan het zwarte paard zich niet zonder nadeel be
wegen. Zwart is verloren l
j) Ee» laatste poging om de partji te redden. Maar
hieroor juist krijgt wit gelegenheid het gevecht op den
konings'leugel te beslissen.
fc) De h-pion is op geene wgze tegen te houden. Bijv.
4 ... b4 X C5; 45 h4 h5 ... b8 d7; 46 h5 h6 . ..
5 d6; 47 g6 f7 en wint. Wit heeft het eindspel
uittekend en fijn geleid.
PROBLEEM No. 5
van Anton Nowotny.
ZWART
abc de f g h
WIT
'Wit begint en geeft, in 4 zetten mat.
DUIVELSPILLEN.
's Maandags is er iu geheel Amsterdam geen
gezelliger plaats dan bet Amstelveld, en op dat
marktplein is er geen gezellin-er hoekje dan dat
waar de handelaars in sigaren hunne waren uit
venten. Dat is de hoeke des lawaais.
Overal op het Amstelveld wordt 's Maandags
morgens geschreeuwd; achter een kar met pereu
staan drie kerels gelijktijdig 7,00 vervaarlijk te gil
len : een sjent een vijgepeer! dat meii eer weg
zou loopen dan er zoo'n peer te koopen; en de
Beste Nevcr" en de Heetc Boontjes" worden
met overslaande stem en met zulk een ontzettend
wijden mond aangekondigd, dat men in de zonne
stralen de droppeltjes vroolijk over de eetwaren
ziet springen, waardoor het haast onwaarschijnlijk
klinkt, dat twee Maandaghoudende metselaars heel
fideel, ieder met een kopje heetc boontjes in de
hand met elkaar aaustooten en onder het gebrui
kelijke santé" het nat waarin de boontjes zwem
men opslurpen.
Maar al dat schreeuwen is niets in vergelijking
met de levendigheid, die in genoemden hoek heerscht.
Het eene is niets dan schreeuwen, zoo
ouharmonisch mogelijk het andere is een concert, een
Hollandsche opera. Men kent, er bijna ook evenveel
landstalen als in den Park schouw burg, eu het
Antwerpsch uit de Boeksteeg hoort men er dikwijls bijna
eveu onverva'scht als Dcrckx. het ous iu dit thea
ter te genieten geeft. Maar op de markt hindert
dat niet, omdat daar iu den regel geen beschaafd
publiek er naar luistert.
Het eeuigc wat een onwelwillende kritiek op de
opera in den sigarenhoek misschien nog met ecnig
recht zou kunnen aanvoeren, is, dat alle
exceutauteu ieder voor zich zelveu te veel op den voor
grond trachten te treden eu de gehcelc aandacht
van het publiek voor zich alleen pogen te winnen.
Het zijn daar trouwens ook niet alleen
sigarciihaudelaars, al maken dezen de meerderheid uit. De
man met gerookte bokking verhaalt er ook de ge
schiedenis zijner visschen; de man met peimeu eu
potlooden verzekert er dat hij zijne waren zoo
goedkoop van de hand zet, dat als ge bij hem
niets koopt zonder hem opzettelijk te willen
beleedigen, ge bepaald geen centen in den zak moet
hebben. De koopman met lappen vloerzeil slaat
met zijne rollen zoo geweldig op de kar om te
toonen dat ze onverslijtbaar zijn, dat ge in zijne
nabijheid zijnde letterlijk niets anders hoort Eu
de sigareuhaudelaars Die schreeuwen zoo
luide tegen elkaar op, dat ge ook hier wel haast
een tekstboekje zoudt noodig hebben om te hooreu,
wat er gezegd wordt.
De een overreedt zijn publiek dat het toch be
grijpen moet, als er hier op de markt, groot c
sigaren verkocht worden voor denzelfdcu prijs,
dien hij voor deze kleine vraagt, iu die groote
noodzakelijk stroo en andere" zwijuerij moet ge
stopt ziju.''1
En die van de groote sigaren schreeuwt daar
tusscheii door: Jawel, jawel, jan-el! de Prins van
Waales, dat merk heeft hij ook al! Maar ik ver
koop Koningin Emma voor een bagatel.'Jawel, de
Prins van Waales, dat zijn ruimtemakers; daar
kan je mee door het dichtste gedrang komen, alsof
je heel alleen in de straat bent. De Prins van
Waales woont in Amerongen tegenwoordig, maar
Koningin Emma nog altijd in den Haag eu als je
die door je neus laat gaan dau zal iedereen zeg
gen: da's nog is lekker!"
Een derde herinnert aan diefstallen van groote
partijen tabak die ergens iu liet buitenland mouten
hebben plaats gehad. Hcele spoortreinen vol, groote
stoombooten met de fijnste Havanna!) beladen,
zijn spoorloos verdwenen. En hij zal niet zcgffen,
dat, hij weet waar ze gebleven zijn, daar zal hij
wel oppassen maar dit is zeker, dat geen man
u in ons land zulke lekkere en goedkoope si
garen kan leveren, kun leveren herhaalt hij, als hij
die daar voor u staat '."
Maar boven die allen uit klinkt de stem van
den man, die de Duivclspilleu verkoopt. Dat is de
heldentenor.
/,Kwaie schoonmoeders !" gilt hij uit, ciat, men
'tover de gcheele markt kon hoorcn. Kwaic
schoonmoeders ! Wie heeft er ec?i kwaie schoon
moeder ?!"
Onmiddclijk is zijn tafeltje omringd door een
dicht op elkaar gedrongen troep mannen. Hij, toch
reeds laug, steekt op ziju stoel ver boven hen
allen uit. Hij heeft een wit pijpje in de hand cu
stopt dat vol tabak. In de andere hand neemt hij
een dichtgevouwen rood papiertje uit den voorraad
daarvan op zijn tafeltje.
Heb ie een kwaie schoonmoeder," zoo begint
hij dan; die je huis niet uit wil, al sla j'r eiken
dag een blauw oog, zoodat ze na veertien dagen
geen wit plekje meer aan haar lijf heeft, heb je
zoo'n schoonmoeder, dan zal ik je helpen om haar
kwijt te raken. Je hebt alles al gedaan om haar
kwijt te raken niet waar ? Je bent zelfs al bij den
apotheker geweest om voor twee en een halve
cent van dat goedje, waar schoonmoeders den
kraaienmarsch van blazen. Maar die apotheker
heeft tegen je gezegd: neen, jongen, dat kan ik
je niet geven, want van dat kraaienmarsch blazen
zou je schoonmoeder dood gaan en dat is niet
goed voor de gezondheid. Maar ik zal je van je
schoonmoeder afhelpen."
Het publiek luistert met stijgende belangstelling !
Je koopt bij mij zoo'ji pakje duivelspillcn. Eu
dan vraag je op ceu goeicu morgen heel vrindelijk:
Schoonmoeder, zou u asjeblieft de kachel eens voor
mij willen aanmaken? Dau zegt ze: welzeker,
jongen. Haal maar wat turf eu hout v au den zolder.
Dat doe je dau natuurlijk en je legt het, bij deu
kachel. Na zal ze je vragen: kriju de petroleum
cu de vuunnakers uit de keuken! Eu dau sla je i
de banden van schrik iu elkaar, zóó! Eu dan roep
je uit: petroleum eu vuurmakers, schoonmoeder!
Wou je daar de kachel mede aanmaken? dat heb
ik uog nooit gehoord! Mcufch, ben je krankzinnig
geworden ?! Met ceu emmer water moet u de
kachel aanmaken! Dau vlieg je naar de keuken en
je komt met een emmer water terug. Je
schooumoedcr gooit natuurlijk het raam open eu roept
de buren: Kom toch eens kijken, mijn zoon is gek
geworden. Iu dieu ttisseheiitijd heb je ongemerkt
ceu duivels'pil n maar, anders krijg je onaan
genaamheden wiet de brandweer op ecu turf in
de kachel gelegd eu als de buurvrouwen en je
schoonmoeder y>-toekijkcu, dan gooi je 'r een schep
water op eu de vlam slaat er uit. Dan schreeuwen
ze: die kerel is vau den duivel bezeten! en weg
zijn ze, je schoonmoeder het raam uit."
Ecu uit het publiek steekt de hand uit met een
stuiver erin, om zoo'u wonderdadig pakje pillen
te koopen. Maar de koopman zegt:
Ik zal je dadelijk helpen, laat me even uitpraten
alsjeblieft."
Iemand uit, deu hoop, achter mij, zegt: 't Is
jammer dat die vent, geen domenic is geworden."
Eu ecu eindje verder klinken de groote diefstal"
en stroo eu andere zwijuerij" en de Prins vau
Waales" zoo verward door elkaar dat de
pillcukoopmau even een slokje uit ceu glaasje noemt
alvorens daartegen op te gaan schreeuwen.
En de man achter me, dat drinken ziende, zegt,
weer: uct als ecu domenic!
Wil een grappenmaker eeus ecu kastelein beet
nemen, dan gaat hij aan do tapkast, eu zegt: geef j
me een borrel. De kastelein zet, het, glaasje neer
en keert zich om, om de kraft te krijgen. Onder
wijl gooi je ceu pil in het glaasje, en als hij in
schenkt vliegt er de vlam uit. De kastelein de
deur uit, jij drinkt, je glaasje uit, schenkt uog
ccus in, want hij komt zoo gauw niet weerom, cu
zonder betalen ga je naar huis."
Vijf, zes handen steken boven de hoofden vau
het schaterende publiek uit, ieder wil zoo'n pakje
pillen hebben. Maar hij: «Alsjeblieft, ceu beetje
L'cduUl! Alle mcnschcii tegelijk kan ik toch niet
helpen! Laat me toch eerst uitpraten. Jullie vallen
iemand altijd in de reden en dat, is niet fatsoenlijk,
dat, weet je wel. Hond je bakkes, kerel, niet je
Prins vau Waals. Een mcnseh kan zijn eigen
woorden niet verstaan, met jou geblair."
En om er tegen opgewassen te zijn, nam hij
uog een slokje net als een domcnie en iring voort.
Zoo kun je ook een aardigheidje met een
dienstmeid hebben, die aan het dweilen is vau de
stoep. Je gooit maar zoo'u pil op de natte stoep
ouder haar eu Kaatje springt zoo hoog op, dat je
ecu heelcboel moer vau haar te zica krijgt dau ze
plei/icrig vindt."
Maar uu al gekheid genoeg gemaakt. Laten wc
uu ccus ernstig zijn. Ja, meneer, ik zal je dadelijk
helpen, een oogenblikje nog. Je hoeft toch niet te
gaau trouwen, dat je zoo'n haast, maakt. Of wou
je je vrouwtje soms ook ecu klein verrassiukje
met zoo'u pilletje bezorgen!"
Die klaut was hij kwijt, want, er werd om dezen
zoo hartelijk gelachen, dat hij haastig afdroop.
Xoo zat ik eens iu ecu spoortrein cu daar was
ik met ecu meneer, met een pijp tabak in zijn mond
maar die geen lucifers bij zich had. Toen zei ik:
..hadden we maar een emmer water bij ous of re
gende het, maar dau waren wc dadelijk geholpen."
Jij schijnt ceu rare snuiter te zijn," zei die me
neer tegen me. ..Uit welke negory kom jij vau
daan?"
Ik, meneer? Ik beu uit de negory Bouglabara,
j vier uren boveu de hel. Daar staat op de poort
j geplakt: hier houdt het meuschdom op! De wereld
is hier dichtgeplakt met het rti'-f/ei/'l lilarl van
Amsterdam."
De vent keek me aan of hij 't iu Keulen
hoorde donderen. Wat heeft dat met mijn pijp te
maken, dat geklets? vroeg hij nijdig.
l Geklets?" zei ik. In die negory waar het
j menschdom ophoudt, kletsen ze niet. Daar maken
! ze.... houd toch je snuit, kerel, niet je, Prins vau
Waals! Rook jc'sigaronzelf, dan houd je weer veer
tien dagen voor goed je mond!.... In die negory
maken, ze duivelspillen! Daar staat boven, de deur
j van den burgemeester: Vuur door water! De vent
j keek me aan of hij bang voor me werd, eu om hem
l gerust te stellen zei ik: kom aan 'ncneer, ik zal
j je helpen, 't Is toch ook niet van je te vergen,
j 'dat je met een paar emmers water op reis zult
gaan en zes weken met je in den trein blijven
zitten om te wachten tot het gaat regenen, daar
! heb ik geen tijd voor. Want als het ging regenen
was je dadelijk klaar; dau houdt je maar even je
pijp buiten het portier in de hoogte eu onze lieve
lieer steekt 'm zelf aan. Maar bij gebrek aan
ecu emmer water cu een stortbui, behelpen
wo ons maar met ecu beetje jouenlijm. Asje
blieft, zei ik tegen hem. Deze duivelspil leg
je1 op deze tabak in je pijp (en de koopm.-in deed
voor zijn publiek in zijne pijp ook 7oo'n pil) en
dan doe je: tuuf, tuuf (hij spuwde op de pil) zoo,
wil het nOET niet, dau doe je uog maar eens tuuf,
tuuf ! Daar gaat?i al."
Eu ecu vlammctje flikkerde op, de koopman
trok eu de pijp dampte.
'/ie zoo, nou keu jelui terecht," riep de koop
man eu hij had geen handen genoeg om de koopers
te bcvredigou. In weinig tijds was zijn tafeltje
leeg, de troep volk over de markt verspreid en,
zat de jolige kwaut, zijn opbrengst na te tellen om.
over een kwartier dezelfde uien weer te tappen.
VOOR DAMES.
De Dorothy". -- Het corset.
Judic, Marsy en het wit. Schoenen
zonder hakken. Götlie's vrouw.
Amerikaansche dranken.
To Londen, in Mortimer-street, is een inrichting
geopend, die zeer wordt toegejuicht, The Dorothy".
Mrs. Cooper-Oakley (die ouder den naam Madame
Isabol een beroemd koedeu-atelier in Bondstreet
presideert), hoeft er een keurig ingericht
damesrestaurant, een soort bouillon-Duval, goedkoop en
netjes, geopend, voor winkeljuffrouwen, onderwij
zeressen, tclegrafisten en dergelijke bestemd. De
eigenares bestuurt do inrichting, geholpen door
hare zuster, miss Cooper, on een heer en dame
van zeer gocdo familie, Mr. en Mrs. James Hope.
Voor acht pence, 40 cents, geeft Mrs. Oakley
eea portie rundvleesch, en voor degenen die het
vragen zelfs oen tweede portie, twee groenten en
brood Pudding is een penny extra, gelei drie en
een halve ponce. Het moet deu hongerigen klerk
in de City de tranen in de oogen brengen, dit
to lezen," schrijft een der Waden. De eetzaal is
in twee kleuren geschilderd, eu met Japansche
waaiers, parasols en kamcrscïiutten keurig gede
coreerd. De bediening wordt waargenomen door
drie dienstmeisjes; de eigenaressen heipeu
voorloopig mede. Met tachtig personen daags worden
de kosten goedgemaakt, en die zijn er reeds gere
geld. Mrs. Oakley heeft aanzoek gekregen^ om
dergelijke restaurants ook in Buckingham
Palaceroad en naar den kant der City op te richten;
men wil haar, zoo uoodig, met geld steunen en
do zaak zal wel tot stand komen. Mrs, Oaklej
heelt, ziende hoe moeielijk het voor haar eigen
werksters was. een fatsoenlijk maal te
krijgervoor weinig geld, het denkbeeld opgevat. Zij heeft
nu ecu goeden kok uit het badhótel te Folkestono,
on een zeer gooden voorsnijdcr, wat vooral veel
waard is. Voor het koken wordt uitsluitend gas
gebruikt.
De Dorothy" opent 's morgens to 10 uur en
sluit 's avonds te half tien. Mrs. Oakley denkt er
over, ook eten aan huis to zenden.
?>? ?'?:?
Het corset" wordt een topic of tlie day. Wij
vinden er weer twee min of meer interessante
artikelen over, een van Parisis" (Blavct) en een
van Ouida.
Parisis is er geen bestrijder van. Over het toilet
schrijvend, noemt hij er het corset deu grondslag
van, zonder hetwelk de sierlijkste gebouwen, dooi
de meest ervaren handen opgetrokken,
uitcenzakken en instorten. De Grieksche vrouwen droe
gen er geen" .... Maar wie verzekert ons. zegt
Parisis, dat alle Grieksche vrouwen de vormen
van de Veinis van Milo hadden V Dat zij niet andere
correctieven voor de gestalte konden, waarvan het
geheim verloren is gegaan? Ku dat, als zij bet
corset gekend hadden, zij het niet mot voorliefde
haddon gedragen? De hygiëne is er tegen." Niet
alle hygiënisten; en daarenboven, als men tnsschcn
hygiëne en eleganco te kiezeu hcett, is er menig'
een, die het iiei'st eerst wat met de eloganco en
dan met de hygiëne, probeeron wil. De grooto
couturiers weigeren eene vrouw aan te kleeden
die geen goed corset draaft, b.v. van Léoty. place de
la Madeleinc. of een der andere s))eeialislen ; zij
beweren dat er, zomler dit, toch geen eer aan
een toilet to behalen is; wie dan inderdaad goed
gekleed wil zijn, heeft geen keus.
Het artikel, waarin Onida het onderwerp be
handelt, is zoo karakteristiek, dat wij er iets
meer van oiernemen.
De vrouwen" zegt zij, zijn meer nog door
haar kleermaaksters dan door haar eigen gezond
verstand, gelukkig, bewaard geworden voor de
smakeloosheden die het mannentoilet in onzen
tijd misvormen. Men kan zich zelfs op het punt
van klceding nauwelijks iets smaakvollere denkeu
dan hetgeen door de eerste Parijsche huizen in
de laatste tien of vijftien jaren is voortgebracht."
De kleeding", vervolgt zij. is iets kunstmatigs.
De natuur heeft met kleeding niets te maken; de
omslagdoek eouer Indiaanscho gijn w. do halsband
eener menscheneetster, is even eer een kunst
voorwerp als de mnnteuu de cour eoncr
lOnropeesche hertogin. Daarom heeft het geen zin, aan
oen costuum gemis aau eenvoud te verwijten ;
costuum en eenvoud staan tegenover elkaar, want
eenvoud is natuur; en wie zou beweren dat do
natuur het vrouwelijk lichaam had gevormd als
een kapstok om Meeren op te hangen ? Costuum is
dus kunst; hot beste costuum is dus dat, hetwelk
het best aau zijn doel beantwoordt, het meest de
natuur verfraait; ja zoo bevallig, zoo wel ge
vormd is, dat het oog, erop blijvende rusten, niet'
meer denkt aan de ruwheid van het klimaat,
aau de vooroordeelen der maatschappij, welke
kleeding eischen, maar alleen aan de schoonheid
en harmonie van kleeding en persoon. De klecding
is een toevoegsel, waar de menschelijko vorm.
voortaan niet buiten zal kunnen: het is dus van
belang, niet dat het zoo eenvoudig, maar dat het
zoo bekoorlijk mogelijk zij; eu dat zijn de
costumcn, door de elegante vrouwen en de beroemde
actrices van onzen tijd gedragen, zeer zeker".
Dat fraaie toiletten duur zijn, is te betreuren,
maar toch onvermijdelijk; eone /eniine Ijïen jiji'sc zal
altoos een kostbaar voortbrengsel der beschaving
blijven. Het is een weelde-artikel, en moet betaald
worden, of betalen. Is zij tri-* bieu mine, dau zal
zij eischen, dat haar kleermaker haar toilet, Uet
resultaat van gemeenschappelijke overweging en
vinding. niet uog enn aan een ander verkoopt,
en dit alleen is reeds duur. Maar ook dat is nog
niet voldoende. Het kostbaarste toilet van de
beste fuiseuse zal de draagster alleen goed ge
kleed" doen zijn, wanneer het haar volkomen past,
wanneer zij er zoo op haar gemak in is, alsof zij
er niet meer aan dacht dan een bedelaarster aan
haar lompen; en deze achtelooshcid het ge
heim der grooto Fransche actrices in haar kost
bare toiletten is tegelijk de uiterste gratie en
verhoogt weer de kosten van het toilet."
Xa een uitstapje over wit en zwart, komt Ouida
tot het corset. De wespentaille is belachelijk,"