DE AMSTEEDAMMÈR A°. 1880 WEEKBLAD YOOE NEDEELAND. *?? Onder Redactie van J. DE KOO en JÜSTUS VAN MAURIK Ju I«der nommer bevat een Plaat. Het auteursrecht voor den inhoud van dit Blad wordt verzekerd overeenkomstig de wet van 28 Juni 1881 (Staatsblad JVo. 124.) Verschijnt eiken Zaterdagavond. Uitgeven Tj. V A N HOLKEM A, te Amsterdam, Keizersgracht 436. Zondag 23 December Abonnement per 3 maanden ? 1.?. fr. p. p. f 1.15, Afzonderlijke Nummers aan de Kiosken verkrijgbaar . . . 0.10. Advertentiën van 1?5 regels ? 1.10, elke regel meer . . . 0.20. Reclames per regel , 0.40. INHOUD: VAN VEERE EN VAN NABIJ. - FEUIL LETON : Een drukkende Rekening", door P. J. Bom. Emin Pacha en Stanley. GemeenteBaken, door Nemo. Reclame-Optocht. UIT HET HAAGJE, door Z. - KUNST EN LET TEREN: Het tooneel te Amsterdam, door Alb. Th. Muziek in de Hoofdstad, door F. Frans Netecher's Menschen om ons", doorAlbert Verwej. VARIA. MILITAIRE ZAKEN; Het nieuwe Pruisische Exercitie Reglement foor de infanterie. SCHAAKSPEL. Oud-Amsterd. VerscheideBheden. Meester naast God. Voor Dames, door E-e. ALLERLEI. RE CLAMES. BEURSOVERZICHT. ADVER TENTIËN. Van verre en van nabij. De Fransche regeering heeft een zeer be langrijk besluit genomen: zij zal in het begin Yan de volgende maand bij de Kamer een voorstel indienen tot wederinvoering van den sewtin d1 arrondissement, en dus de zeer uitge breide kiesdistricten, die allen van tien tot twintig vertegenwoordigers soms zelfs nog meer paar de Kamer zonden, weder in enkelvoudige districten verdeelen. Dat de regeering, toegevende aan den drang der gem'atigde republikeinen, overgaat tot de af schaffing van. den serutin de liste, dien de meeste ministers vroeger persoonlijk hadden verdedigd, is in de gegevwi omstandigheden zeer begrijpelijk. De tegenwoordige verkiezings methode, heeft geleid tot uitkomsten, dieeven voordeelig waren voor generaal Boulanger en dien bonten stoet van volgelingen als nadeelig voor. de republiek. De serutin de liste is een plebisciet in het klein, en generaal Bou langer weet zich op even handige als gevaarUjke wijze te bedienen van dit bij al zijn eenvoud zoo onbetrouwbare middel om den volkswil te raadplegen. Men weet dat de invoering van den serutin de liste in der tijd een lievelingsdenkbeeld was van Gambetta, en dat Jules Ferry het met groote moeite verwezenlijkte. Men stelde zich destijds, voor, dat een gezonde republikeinsche geest zich eerst zou kunnen openbaren als de Feuilleton. Een drukkende Rekening" DOOE P. J. BOM. 't Is een der eerste Januaridagen van 't jaar 188.. en nog pas 8 uur in den morgen. Willem Bramsen, een jonggezel van onge veer 30 jaren, heeft juist het Ded verlaten en zich gekleed; een vrpolijk deuntje neuriënd stapt liij voort naar zijn zitkamer, waar zijne zorgvuldige hospita zijn ontbijt reeds heeft klaar gezet. De kachel snort, de theeketel zingt en een aangename warmte komt den binnentredende tegen, zoodra hij de deur heeft geopend. Alles om hem heen verhoogt de prettige stemming, waarin Willem reeds b\j zijn ontwaken verkeerde, maar niet het minst doen dit een zestal brieven, die, ver moedelijk van intieme vrienden of goede ken nissen, eea zijn ontbijt dubbel lekker zullen doen smaken.. Willem Bramsen zet zich dus welbehagelijk in zijn gemakkelijken leunstoel neer, maakt zich een kop geurige thee benevens een paar broodjes klaar en begint zijne brieven te openen. Inhoud, eerste brief: 'n rekening van den vrirnkooper. Tweede dito: 'n dito van den kleermaker. Derde dito: 'n dito van den hoedenmaker. Hier haalt Willem de schouders op. »'k Ben bepaald te vriendelijk", mompelt hij, »'k zal wat minder gaan groeten/1 Vierde dito: 'n dito van den schoenmaker. De laatste rekening bedroeg ongeveer zestig gulden. Wel zette Willem groote oogen op bij het lezen van het »totaal", maar een blik op de lange lijst, waarop o. a. ook de woorden »bottines," »kaplaarzen," nog eens »bottines," «pan toffels", enz. voorkwamen, overtuigde hem dat er, weliswaar, geen pekdraadje was vergeten, maar toch ook dat de schoenenbaas niet meer eischte dan hem toekwam. Voor 't oogenblik had Willem echter genoeg van zijn lektuur en met een halfgesmoorde verwensching aan 't adres van zijn onschul dige leveranciers, wierp hij al de brieven in een lade van zijne secrétaire. verkiezingen werden onttrokken aan den machtigen invloed van den zoogenoemden esprit de clocher; maar men vergat, dat het bij eene indeeling van htt land in enkelvou dige kiesdistricten den kiezer gemakkelijk is, zijne stem uit te brengen op een man, die hem persoonlijk bekend is, en wien hij dus niet slechts op hooren zeggen zijn vertrou wen schenkt. Men vergat ook, dat de rechten der minderheden bij de toepassing der vroe gere methode althans iets beter in het oog werden gehouden dan bij de tegenwoordige. Het eigenlijke, maar onuitgesproken doel van de invoering van den serutin de liste was, dat het der regeering gemakkelijker zou vallen, dertig of veertig verkiezin gen op groote schaal in haren geest te leiden, dan vijf of zeshonderd verkiezingen in kleine districten, waar plaatselijke invloeden dikwijls oppermachtig 'zijn en niet door die van een naburig district worden geneutraliseerd. Maar men is in die verwachting bitter bedrogen. Reeds de verkiezingen van October 1885 vie len ten nadeele van de regeering uit en brach ten den monarchisten en bonapartisten aan merkelijke versterkingen. Sedert dien tijd is de toestand nog veel erger geworden: de de partementen van het noorden zenden bouJangisten naar de Kamer, die van het zuiden anarchisten en revolutionnairen, zooals Félix Pyat en »generaal" Cluseret. En in beide ge vallen is het slechts een betrekkelijk klein deel der kiezers geweest, dat zijn candidaat opdrong aan de meerderheid, die gaandeweg onverschillig was geworden. Het is waarschijnlijk, dat de wijziging der methode van verkiezing in de Kamer zal worden aangenomen, en mogelijk, dat de toe passing daarvan voor de Republiek eenigszins gunstiger resultaten oplevert, dan de tot nu toe verkregene. Maar dit zal weinig of niets baten, zoolang de gewenschte eenheid onder de republikeinen niet is tot stand gekomen, of geen ministerie is opgetreden, dat voor langer tijd dan enkele weken over een vaste, betrouwbare meerderheid kan beschikken. De invoering van den serutin d'arrondisse ment kan van invloed zijn op eene tamelijk nabij zijnde toekomst, maar die invloed zal eerst duidelijk blijken bij de algemeene ver kiezingen van October 1889, en ook het tegenwoordige heeft zijn eischen. Zullen die worden vervuld? Zoo ja, dan zal die gelukkige wending wel 't Is te begrijpen dat zijn plezierige stemming, tenminste tot vóór het gezellige bitteruurtje, Seheel bedorven was. Willem schopt zijn uffel aan, zette zijn hoed op en verliet zijn kamer, terwijl hij tusschen de tanden bromde: »Dat is de allerlaatste keer geweest, dat ik iets op rekening neem!" We zijn ruim vier maanden verder en dus in 't eind van Mei- Willem heeft woord ge houden en verheugt zich reeds in 't heerlijk denkbeeld, hoe voortaan geen enkel onver wacht »zweetdrankje" hem 't leven slechts een enkel oogenblik onaangenaam zal kunnen maken. Als ik zeg: »'t Is Mei," dan heeft dit voor Limburg, waar Willem sedert eenige jaren woonde, eene andere beteekenis dan voor Holland. Hier dezelfde stijfheid en naargees tige deftigheid, die zich, met enkele uitzon deringen, nooit verloochent. Daar, in 't ge zellige Zuiden, vernieuwde levenslust enjovialiteit, die zich moeten uiten met de eerste tonen van den nachtegaal. En als de Lim burger die behoefte niet kan bevredigen in de stad of het dorp zijner inwoning, dan is hij er volstrekt niet af keerig van zich te ver plaatsen naar een in de nabijheid liggend oord, waar op 't oogenblik beter gelegenheid is om zich te amuseeren. Zoo zou er nu b.v- »Maifest" zijn in het na burige Duitsche stadje X. en ook Willem was van plan met eenigen zijner vrienden daar heen te gaan. Als gewoonlijk beloofde het er weer bijzon der gezellig te worden! De "VVeselsche kapel zou komen spelen in de luchtige, met bloemen en planten rijk versierde zaal en de heerlijke, door den »Waldmeister" gekruide »Maibowl" zou ieder al zeer spoedig in de gewenschte stemming brengen, daarna zou er gedanst worden. Kortom, _de aanstaande Donderdag zou den levenslustigen jongeluidjes een waren hoorn des overvloede aanbieden. Maar dit alles wa_s voor Willem, die echter een glas goeden wijn niet versmaadde, toch lang geen hoofdzaak. Er was een andere magneet, die hem naar X. lokte. Er was na melijk iets van uitgelekt, dat enkele jonge dames, die hij graag mocht lijden, dan óók van de partij zoude wezen. Daar waren bv. de blonde Anna A. met wie hij reeds meer malen geplaagd was; de schalke Marie B., die hem altijd in 't vaarwater zat; verder heur beider vriendinnetje, Caroljne C., wier duivenoogjes iedereen in verrukking brachten. Die allen zouden, gechaperonneerd door hare niet onder het toezicht van het ministerieFloquet worden volbracht. De radicale pre mier is niet in staat geweest, een enkelen der wenschen van zijne geestverwanten te vervul len, en het is dus begrijpelijk, dat een man als Clémenceau, die zich tot nu toe aan de verantwoordelijkheid der regeering heeft ont trokken, zijn ouden vriend den rug toekeert en het jongste regeeringsvoorstel aangrijpt als een welkome gelegenheid om hem te bestreden. Maar de gematigde republikeinen zijn niet minder ontevreden. Zij beantwoorden eiken stap, dien Floquet in hunne richting doet, met een toenemend wantrouwen. De positie van den premier is inderdaad bijna onhoud baar geworden. Zijn aanhang in de Kamer wordt van dag tot dag kleiner. Wat hij ook moge zeggen, hij weet dat men hem van de linkerzijde zal antwoorden met een »hij durft toch .niet", en van de rechterzijde (dérepu blikeinsche namelijk) met een »hii deugt toch niet". Slechts op ne wijze zou het hem ge lukt zijn eenig prestige te verkrijgen: als nij de uitbreiding van het Boulangisme met krachtige hand had weten te verhinderen. Maar iedere dag heeft hem verder van dit doel verwijderd, in plaats van hem er nader bij te brengen. Houdt men dit alles in het oog, dan zal men zich niet verwonderen over den grooten indruk, dien de rede van den heer Challemel Lacour heelt gemaakt. Deze senator heeft zich voor jaren doen kennen als een verdien stelijk essayist, hij is een tijd lang minister van buitenlandsche zaken geweest en ver tegenwoordigde zijn land gedurende eenige maanden als gezant te Londen. Maar hij is nooit meer geweest dan een politicus van den tweeden of derden rang en sedert 1878 heeft men zoo goed als niets van hem ge hoord. Van ons standpunt beschouwd, muntte de rede van den heer Challemel Lacour meer uit door haren vorm, die onberispelijk was, dan door haren inhoud, die getuigde van groote eenzijdigheid. Het pleidooi voor het behoud van den Senaat zal niemand warm maken. De Fransche Senaat is een alleri'atsoenlijkst lichaam en zou veel goed kunnen doen, als hij niet, ten deele uit zucht tot zelfbehoud, een. conflict met de Kamer in negen-en-negentig van de honderd gevallen trachtte te verniijden, waardoor hij den schyn op zich laadt van een vijfde rad aan den wagen te zijn. De wenk door den resp. broers en neven stellig het Meifeest medemaKen. Maar ook en dit was voor hem 't voornaamste JeannetteD.,zijn stille»charme" zou dit jaar aan het uitstapje deelnemen. Als een goed veldheer was das ook Willem van plan van deze gunstige gelegenheid te profiteeren en zich jegens »de aangebedene van zijn hart" op deu veelbelovenden feestavond zoo verdienstelijk mogelijk te maken. Maar 't was nu reeds Maandag en Willem die zijn «garderobe" eens had nagekeken, be merkte dat hij geen enkel paar schoenen had, dat waardig was op het aanstaande feest de voeten van den aspirant-verloofde van Jeannette te omsluiten. Doch de betrekkelijk korte tijd was geen bezwaar, want baas Crispijn, die voor Willem reeds jaren lang schoenen op maat gemaakt had, kon desnoods tooveren. Spoedig zien wij dus den heer Wilhelmus B_ramsen den winkel van den schoenmaker binnen stappen. _ «Goeden morgen baas Jan! zeg, kun je uiterlijk tegen a.s. Donderdag vóór vier uren, een paar zeer nette bottines voor me maken ? Maar precies op tijd klaar, hoor!" »'t Is een korte tijd, mijnheer Bramsen, en ik heb het erg druk; maar wat moet, dat moet en u zijt een gocie klant van me. Ga u maar zitten, dan zal ik u de maat nemen." Willem zet zich op een hem aangeboden tabouret. «Vooral niet te wijd, baas, maar ook in geen geval te eng; je weet wat 'n gevoelige voeten ik heb." »Laat dat maar gerust aan mij over, mijn heer; ik versta mijn vak!" In een paar minuten is baas Jan klaar en Willem wil zich verwijderen, doch bedenkt zich. »0 ja, baas, dat wilde ik je nog zeggen; als je de schoenen laat bezorgen, doe er dan meteen de rekening bij?daar sta ik bepaald op!'' »O, heb daarover geen zorg, meneer Bram sen ; dat zal wel terecht komen!" Maar Willem, die zich weer die zondvloed van rekeningen herinnert, die hem telkens in 't begin van 't jaar is komen overstelpen, zegt op min vriendelijken toon: »De rekening verwacht ik er dus bij, verstaat ge? Anders is dit het laatste paar schoenen, dat je mij hebt aangemeten!" En weg is hij de straat op. 't Is Donderdag kwart vóór vieren; geen schoenen! Willem staat reeds kant en klaar reisvaardig, maar met pantoil'els in plaats van bottines aan. Tien minuten vóór vieren; nog geen schoenenl heer Challemel Lacour aan zijne geestver wanten in den Senaat gegeven, om voeling rechts te zoeken, kon geen aanleiding wezen tot eene uitbarsting van verontwaardiging, zooals enkele bladen der linkerzijde die vein zen ; men weet immers sedert lang, dat het centre gauche voor een goed deel bestaat uit krypto-monarchisten. en dat voor deze fractie steeds de leus heeft gegolden: Ie péril est d gauche. Rest dus de aanval tegen het radica lisme in het algemeen en den heer Floquet in het bijzonder. De redenaar slaagde er in te bewijzen, dat het ministerie-Floquet zich zeker niet door langen levensduur zal onder scheiden en dus aan de «instellingen" niet de gewenschte stabiliteit zal geven. Hij ver weet het radicalisme, onpraktisch te zijn, maar kon dit verwijt alleen motiveeren door te wijzen op het tegenwoordige kabinet, dat eerst sedert eenige maanden aan het roer is, en wel sedert de vestiging der Republiek het eerste radicale ministerie is, doch in geen enkel opzicht radicaal regeert. Hij ontstak in verontwaardiging over de Bqulanger-yergoding, over zijne landgenooten, die zich wierpen aan de voeten van een nietswaardige, maar hij bleef in gebreke aan te toonen, wat in dezen de heer Floquet had misdreven. Hij bewees men denkt aan het erifoncer une porie ouverte! dat de achtereenvolgende regeeringen der republiek tal van fouten hebbeti begaan en dat haar prestige niet is toegenomen. Hij noemde de politiek der radicalen of, zooals hij zeer ten onrechte zeide: »de radicale poli tiek" onvruchtbaar en gevaarlijk, en verwachtte stabiliteit van eene regeering, »die de wetten .eerbiedigt." Als dat de eenige kunst is, die de Fransche staatslieden hebben te leeren, dan is het waarlijkg een wonder, dat hunne ministeriën geen dozijn jaren duren. Maar gesteld, dat de heer Chal lemel Lacour gelijk heeft, dan zal men toch van zulk een door hem gedroomd ministerie, naast eerbied voor de wet, ook de eene of andere politiek mogen vragen. Welke nu die politiek zal zijn, vernemen wij van den rede naar niet. Het is jammer, dat de heer Floquet in zijn antwoord niet zeer gelukkig was Nu bleef de eer van den dag aan den senator. Hij heeft stellig aan het ministerie kwaad gedaan, maar óók aan de Republiek. En dit laatste betreuren wij van harte. ^ Willem _ staat te brommen en denkt dat Crispijn zich wil wreken over zijn onheuschen uitval. Vijf minuten vóór vieren; nog niets! En kwart na vieren vertrekt de trein ; en 't is nog ruim een kwartier loopens! Eindelijk, daar gaat de bel; slof, slof, alsof er nog een zee van tijd was. komt de meid de trap opsukkelen; doch Willem, die stond te springen alsof hij op brandende kolen stond. rukt haar de bottines uit de hand! »Waar is de rekening?" brult hij de ont hutste dienstmaagd nog toe. »Die was er niet bij, meheer." »Crénom cledju!" schreeuwt Willem »nu zal zoo'n eigenzinnige dwarskop toch eens zien of Willem Bramsen zijn woord houdt!" In koortsige haast trekt'hij zijn schoenen aan, holt, meer dan hij loopt, straten langs, pleinen over, steegjes door en komt hijgend, bestoven en bezweet, nog juist bij tijds aan, om door den »vuurgen Salamander óp diens tweelingslijn" te worden meegenomen. Wel was Willem om toch maar geen enkel, oogenblik van Jeannette's tegenwoor digheid te verliezen liever in de coupégaan zitten, waarin de anderen stellig reeds hadden plaats genomen, maar toch was hij zijn ge lukkig gesternte, of liever zijn vluggcii beenen dankbaar, dat hij nog meegekomen was. Nauwelijks echter was de trein in beweging, of' hij stak zijn hoofd even uit het portier en, Goddank, hij ontwaarde het lieve kopje van Jeannette, dat hem vriendelijk toelachte, maar zich toen snel terug trok. Dus dat was ten minste óók in orde! Willem zat alleen in zijn coupé. Toen hij een kwartier had zitten nadenken over al de zaligheid, die hem nu wachtte, werd hij er opeens aan herinnerd dat, hoewel zij zeker een engel moest wezen, hij even zeker een gewoon menschenkind was. Hij kreeg n.l. plot seling het minder prettige gevoel alsof zijn rechter voet in brand stond. »Die vlegel van een schoenmaker heeft n der bottines blijkbaar te nauw gemaakt," was zijn eerste gedachte. «Nieuwe schoenen zitten altijd ongemakke lijk," zoo troostte hij zich; maar de pijn werd erger. Eindelijk kon hij het niet meer uithou den en met groote moeite gelukte het hem de rechter bottine van den voet te krijgen. Dat gaf verlichting! Doch hoe hij het folterwerktuig ook van alle kanten bekeek, er was niets bijzonders aau te ontdekken. Eindelijk was het doel der reis byna bereikt en hij begreep dat hij zich L