>. 608 DE AMSTERDAMMER 1889 WEEKBLAD VOOR NEDERLAND Onder Redactie van J. DE KOO en JÜSTUS VAN MAÜRIK Jr. Ieder nommer bevat een Plaat. Het auteursrecht voor den inhoud van dit Blad wordt verzekerd overeenkomstig de wet van 28 Juni 1881 (Staatsblad Wo. 124.) Verschijnt eiken Zaterdagavond. Uitgever: Tj. VAN HOLKEMA, te Amsterdam, Keizersgracht 436. Zondag 17 Februari. Abonnement per 3 maanden f 1.125, fr. p. p ?1.27* Afzonderlijke Nummers aan de Kiosken verkrijgbaar . . . 0.10. Advertentiën van 1?5 regels f 1.10, elke regel meer . . . 0.201 Reclames per regel . 0.401 I N H O V Dl VAN VERRE EN VAN NABIJ. FEUILLE TON : Londensche Avonturen, beleefd en beschre ven door Jack T. Grein. II. Brieven uit GrootMokum, door Dandoly. UIT DE BISSCHOP STAD, door Polydegmon. KUNST EN LET TEREN: Het tooneel te Amsterdam, door A. Th. Muziek in de hoofdstad, door F. Mnziekaal Overzicht, door V. Muziekbeoordeeling, door F. Max O'rell over broeder Jonathan. Prof. Virchow over de echtheid der antieke por tretten. Robert Elsmere, I. Aan den schryver der artikelen Latijn en Grieksch, door J. J. Hartman. B\j de plaat?VARIA.?SCHAAK SPEL. Jeoffrey Hardegg, de vrek. Voor Dames, door E-e. ALLERLEI. RECLA MES. BEURSOVERZICHT. ADVERTEN TIËN. Van verre en van nabij. Het ministerie-Floquet, dat op 13 April van het vorige jaar in Frankrijk het bewind aanvaardde, is gevallen. Bij zijn optreden hadden velen het een nog korter levensduur voorspeld, dan dien, in welken het zich heeft mogen verheugen. De radicalen, uit welks gelederen het grootendeels was samengesteld, vormen in Frankrijk eene alles behalve homo gene partij en maken in de Kamer slechts eene minderheid uit. Het was van den be ginne te voorzien, dat het ministerie zich slechts zou kunnen staande hou den door concessiën, dat wil zeggen, door zijn programma onuitgevoerd te laten. Daarmede waren echter noch de vrienden, noch d_e vijanden gediend. Allerminst de op portunisten, die begrepen, dat wanneer er toch in hun geest werd geregeerd, de portefeuilles het best aan hen zejven zouden zijn toever trouwd. De ontevredenheid o ver de "bestaande toestanden werd door de rechterzijde op zeer handige en weinig nauwgezette wijze geëx ploiteerd, en haar werktuig, generaal Boulanger, verwierf zich eene toenemende populari teit t door een tamelijk zinledig programma »révision, dissolutiqn et constituante" van de daken te verkondigen. In welken geest die Feuilleton. Londensche Avonturen, Beleefd en beschreven DOOK JACK T. GREIN. II. CO-KESPONDENT. Le Faoheux troisièrne!'' 't Volgend verhaal is geen indiscretie toen ik mijn heldin onlangs ontmoette, ge trouwd, gelukkig alsof nooit een rimpel van verdriet gepoogd had een vore in haar voor hoofd te graven, verzocht ze mij op ooliiken toon, »onzen roman" eens te boek te stellen, niet »pour mes fils quand ils auront vingt ans" maar: »ter waarschuwing van den onnoozelen vreemdeling, dien 't diepe blauw der Albionische vrouwenoogen aan den rand eens afgronds mocht brengen " Boven in de groote zaal van «Willis Rooms" een soort van Londensche «Couturier" was bal, de jaarlijksche soiree van het Letterkun dig en Dramatisch genootschap, 't Was er heet en druk en saai, zooals op de meeste officieele partijen in Engeland; men kende elkaar weinig, 't voorstellen bepaalde zich tot een wederzijdsche buiging of een uitnoodiging ten dans, de conversatie liep over het Banaalste aller daggesprekken, over het weer, de comedie, de hitte in de zaal, de costumes, en... de gezichten der wandelende en dan sende paren. Moe van 't walsen, misschien ook wel van de omgeving, was ik blij onder zooveel on bekende gezichten, eindelijk een ouden vriend te ontdekken, een oase in de woestijn; we Open eikaars arm en slenterden ijverig babend over het parket, onder het praten niet vergetend ons oog aan de weelde van schoone meisjes en vrouwen, die daar in al haar glorie schitterden, te vergasten. Ons gesprek interesseerde ons meer dan Eva's dochteren, althans ik vrees, dat niet eene door ons aan de zoo geliefkoosde kritiek werd onderwor pen, aan veroveringen dacht hij noch ik. 'f Daar, gansch toevallig, was 't alsof een lichtende straal langs mijn oog gleed, een magnetische blik mij aantrok; ik keek open zie, 'k was als Loths betere helft: een zoutzuil. Soms ontvangt men van die indrukken van vrouwelijk schoon, die met geen woorden te herziening moest plaats hebben,_wat eigenlijk moest worrne i geconstitueerd, zeide de onder nemende generaal niet. Had hij dit gedaan, dan zou hij dadelijk negen tienden van zijn klandisie hebben verloren. Voor de regeering was hij het gevaarlijkst, omdat hij haar voortdurend, met een schijn van recht, kon verwijten, dat zij haar eigen programma, de herziening van de grondwet, niet kon of niet durfde uitvoeren, en dat zij haar leven trachtte te rekken door eene Kamer te handhaven, die getoond had tot niets meer in staat te zijn. De verkiezing van 27 Januari was eene waarschuwing, die niet in den wind kon worden geslagen. Het ministerie begreep, dat het zijne positie moest versterken. De eerste maatregel, de vervanging yan den heer Ferrouillat als minister van justitie door den heer Guyot-Dessaigne, van wie men verze kerde, dat hij een ministre dpoigne zou wezen, werd door bijna alle partijen ongunstig opge nomen. Daarop volgde de wijziging in het kiesstelsel: de vervanging van den swutinde liste door den scrutin d'arrondissement, d._ i. de wederinvoering der enkelvoudige kiesdis tricten. Le scrutin delapeur, noemden de Boulangisten dezen maatregel, die vooral door de opportunisten werd gewen scht, ofschoon het juist Gambetta was geweest, die de lijstenstemming had ingevoerd. En de Boulangisten hadden hierin gelijk. De bestaande wijze van verkiezing was in hunne handen een mid del geworden om plebiscitaire demonstratiën uit te lokken, een geducht wapen, dat zij met groote vaardigheid hanteerden. Daarom, en daarom alleen, verloochenden de opportunis ten en een deel der radicalen hunne oude liefde. De heer Floquet was genoodzaakt te erken nen, dat hij inderdaad zijne eigene traditiën bestreed, maar hij verontschuldigde dit door te verklaren, dat hij toegaf aan eene onloo chenbare, machtige strooming der openbare meening, tegen welke hij zich niet mocht ver zetten. Met eene zeer geringe meerderheid werd het ontwerp urgent verklaard; dat het met eene iets grootere meerderheid werd aan genomen, was alleen toe te schrijven aan de onthouding van een 70-tal kamerleden. Waren nu de opportunisten door deze concessie voor de grondwetsherziening gewon nen ? Het zou spoedig blijken, dat dit niet het geval was. Donderdag zou de Kamer beschrijven zijn, ik streef er dan ook niet naar niijn bekoring door fletsche woorden te ontwijden, slechts dit: een gestalte, rijzig en fier als alleen de Britsche vrouw en naar zuster de Amerikaansche eigen is, de hals rozig-wit, vol, Junonisch gerond, omkranst door een snoer prismatisch kleurende parelen, het gelaat een toonbeeld van adel met kloe ken trek om den kin, gewelfde lippen, lich telijk gebogen neus en een staalgrijs oogenpaar, waarin een geheele wereld te lezen stond en waarin kleine, flikkerende vlekjes hooge intelligentie verrieden; om het hooge boog vormige voorhoofd stonden kastanje bruine vlokjes, die als het ware uit het il l'indienne gevormde kapsel schenen te ontsnap pen ; de eenvoudige lijnen eener ropmkleurige directoire japon omsloten de fijnbesneden vormen, terwijl uit het kokette goudlaksch dwergpantoffeitje een blauwzijden, doorzich tig kousje nieuwsgierig door de kanten vol ans van het kleed gluurde Pas was ik bekomen van den schok der eerste betoovering of Gordon, mijn vriend, had al alles begrepen. »Voorstellen?" vroeg hij kort. «Voorstellen," herhaalde ik werktuigelijk, en in dat ne woord lag eene gansche laan vol luchtkasteelen, «kan je dat? ken je haar?" «'t Is mrs. Bradley, je weet wel, de weduwe van Bradley den grooten planter van SanJago-di-Compostella." »O, zoo," zei ik, maar ik wist er eigenlijk niets van. «Zij is vijfendertig, jij drieëntwintig, pas op," waarschuwde Gordon. «Al was ze vijftig, wat doet de leeftijd ter zake, 't is de persoon die me aantrekt." Een halve minuut, later, maakte ik mijn elegantste buiging voor mrs. Bradley. Wat zij in dat oogenblik dacht, heb ik nooit kun nen ontdekken, ik hoorde niets, wist niets, dacht aan niets, ik zag slechts een fijn glimlachje, een heldere oogopslag,diemij van top tot teen scheen te monsteren. Of ik in dat oogenblik een figuur als een stoute schooljongen sloeg, weet ik niet, ik daalde pas weer neer uit het eeuwige blauw der verbeelding, toen zij mij vroeg: >Wilt u plaats nemen" en den sleep harer japon naar zich toe trok. Gordon vond dat zijn missie was volbracht, hij boog, wierp mij een knipoog toe en liet ons alleen. Met zulk een vrouw een gelegenheidsgesprek aan te knoopen, scheen heiligschennis; dat bleek me alras toen ik na de verzekering allereerst beraadslagen over de vraag, of grondwetsherziening in het algemeen wenschêlijk was. Later zouden dan de bijzonder heden van dien maatregel worden besproken, en hiervoor had men de keus uit meer dan etn dozijn ontwerpen. Dat van de regeering was een der meest gematigde. Volgens dit ontwerp zou de Kamer, even als thans, door algemeen stemrecht worden verkozen, en om de twee jaren zou een derde van de leden aftreden. Door deze gedeeltelijke vernieuwing zouden, naar men meende, de kiezers voldoende gelegenheid hebben om hunne meening of de wijziging daarvan te doen kennen, zoodat men het thans aan den president der republiek toekomende recht van ontbinding en van verdaging zou kunnen afschaffen. Ook de Senaat zou door het algemeen stemrecht worden verkozen, doch niet recht streeks, terwijl de verkiesbaarheid voor dit lichaam aan zekere bepalingen zou worden gebonden. De Senaat zou het recht van con trole over de wetgeving verkrijgen; ook hier zou om de twee jaar een derde der leden af treden, en deze partieele vernieuwing zou met die der Kamer samenvallen. De ministers zouden voor den duur der legislatuurperiode (dus voor zes jaren) door den president worden benoemd en na afloop van dien tijd door hem kunnen worden herbenoemd. Zij zouden ver antwoordelijk zijn aan de Kamer en door deze voor den Senaat in staat van beschuldiging kunnen worden gesteld. De Kamer zou verder hun ontslag kunnen eiechen door eene formeele verklaring, dat zij het vertrouwen der natie niet langer bezitten. Eindelijk zou volgens dit ontwerp nog een Staatsraad wor den ingevoerd, die door de Kamer en den Senaat zou worden verkozen. Dit lichaam zou bij de voorbereiding en de redactie der wets ontwerpen eene adviseerende stem hebben; zijne afdeelingen zouden, tot voorlichting deibeide Kamers, rapporten opstellen over vraag stukken op het gebied van den arbeid, den handel, de nijverheid, den landbouw en de schoone kunsten. De onderstelling was, dat een ontwerp van deze of soortgelijke strekking, indien het al door de Kamer werd aangenomen, door den Senaat toch zou worden verworpen en dat de gematigde republikeinen, als zij er voor stemden, voor de gevolgen van hun votum dat het «Hier zeer vol en heet" was, in haar trekken een zweem van verveling bespeurde ; ik trachtte dus andere paden in te slaan en wierp me met doodsverachting in de immer rijzende en gaande golven der Litteratuur. Dat was haar terrein; zij zelf Engelsche van geboorte, opgegroeid in de Vereenigde Staten, vroeg gehuwd en door haar man naar San Jago gevoerd, had van kinds af aan haar ledige uren en het waren vele aan de letterkunde gewijd; op dit oogenblik was zij de «Social correspondent" van een groot Amerikaansch blad en daar ze in mij dus een collega begroette, liep ons gesprek vlot van stapel. Maar er was meer, wat ons tot elkaar aantrok; toen we in het vuur onzer levendige gedachtenwisselinghetdansen vergaten, voelde Fk dat er tusschen ons een homogeniteit van opvatting, een maagschap van ideeën bestond, die zich niet bepaalt tot den geest, maar ook van gemoed tot gemoed spreekt, kabels legt van hart tot hart. En dat dit geen eenzijdige verbeelding van mijn kant was, bewezen haar eenvoudige woorden toen ik haar in haar rijtuig tilde: »Kom mij eens opzoeken spoedig als ge kunt tegen theetijd ben ik altoos thuis en zult ge steeds welkom zijn." Ik liep dien avond naar huis, twee mijlen vér, mijn hoofd was vol en gloeide; daar binnen bonsde het hamertje: Liefde? Neen! bestrikking «f'ascination". Het «spoedig als ge kunt'' van Mrs Bradley behoefde niet herhaald te worden. Reeds den volgenden dag gaf ik er gevolg aanMen kan een vrouw beoordeelen naar haar "intérieur". Als smaak en orde zich paren aan gezelligheid, als de keuze der meubels en tapijten, der «nippsachen" en der bibliotheek als het ware onafscheidbaar zijn van haar persoon, als overal het oog wordt gestreeld door zachte kleuren en vernuftig woekeren met de eenvoudigste middelen, dan is de vrouw die dat alles heeft bestuurd en uitgedacht, geen alledaagsche verschijning. Het eenvou dige villatje ran Mrs. Bradley, was een door slaand bewijs van de superioriteit der meesteres. Geen overdaad,geen luxe zelfs,was hier tentoon gespreid, maar bij eiken stap voelde ik mij getroffen door de veelzeggende kleinigheden, die aantoonden hoezeer mijn nieuwe vriendin haar >home« beminde en koesterde. Ik werd allerliefst ontvangen; ik, eerst wat schuw, nog onder den indruk der eerste ken nismaking, voelde me in het begin zeer »op visite»; zjj zag het en met die kalme waardigniet bevreesd zouden behoeven te _ zijn. Het geweten der weifelaars is echter niet op deza bedenkelijke proef gesteld. Toen de rechter zijde, die zelve steeds op herziening had aan gedrongen, en dus nu niet tegen het beginsel kon stemmen, haar lust om _het ministerie omver te werpen met hare beginselen zooveel mogelijk had o vereen ge bracht door yerdaginer der quaestieyoor te stellen, werd dit voorstel met eene vrij groote meerderheid verworpen. Ook de opportunisten stemden tegen de ver daging, en tot zoover scheen alles goed te gaan. Doch nu kwam een ongedisciplineerd radicaal, graaf Douville-Maillefeu, die dik wijls onder zijne geestverwanten de rol van enfant terrible speelt, op het voorstel der rechter zijde terug. Hij ging echter veel verder dan deze. Hij wilde de behandeling van het her zieningsvraagstuk uitstellen tot na de algemeene verkiezingen in October. Het land zou dan, juist bij die verkiezingen, de gelegenheid hebben om te kennen te geven, l het tot de monarchie of de dictatuur wilde terugkeeren, of aan deze voor goed den rug wilde toekeeren, en men zou dus vooraf met vrij groote zekerheid weten, wat eigenlijk de beteekenis der herziening zou wezen. Het is waarlijk jammer, dat de regeering niet in staat wa,°, dit voorstel over te nemen. Het was eenvoudig en praktisch, en beloofde voor het land, juist gedurende de tentoon stelling, eene periode van ongekende rust op politiek gebied. Maar het ministerie had de urgentie der behandeling aangevraagd: het had verklaard naar aanleiding hier van de Kabinetsquaestie te zullen stellen; het had daarenboven den redenaar der rech terzijde geantwoord dat het de tegenwoordige Kamer zeer wel in staat achtte om het werk der herziening met goed gevolg te ondernemen. Dientengevolge moest het zien wel verklaren tegen het voorstel yan den heer DouvilleMaillefeu, en, toen dit toch werd aangenomen, collectief zijn ontslag nemen. Wat nu zal gebeuren, schuilt in het duister. Een ministerie-de Freyeinet, met Goblet en Flourens, wordt door velen waarschijnlijk geacht. De Kamerzittingen zijn tot Maandag verdaagd, en het zal al wel zijn, als men dan iets met zekerheid kan zeggen, omtrent de nieuwe ministerieele combinatie. heid, waarmee rijpere vrouwen jongelui steeds zoo vlug op hun gemak kunnen zetten, zeide zij gul: »u bent hier »at home«, u weet dat immers, niet waar?" Dat brak het ijs, ik vertelde haar een en ander uit mijn niet zeer wisselvallig leven, sprak van mijn pogen, mijn ambities. Zij hoorde alles geduldig aan, hier een moederlijke terechtwijzing, daar een schertsend woord in mijn redevloed slingerend en er steeds bij voegend: »u pardonneert me toch niet waar, ik ben zooveel ouder dan u " Zij behandelde mij als een oudsten zoon en ik met mijn 2 en 3 10 kruisjes achter den rug, hield me sinds lang voor een door en door wereldkun dig man! Na 't thee-uurtje wilde ik opstappen maar daar kwam niets van in; »neen, neen, u blijft soupeeren, dat spreekt en daarna zullen we een boek beginnen als u lust hebt. Houdt u van voorlezen?" Ik was in de wolken en schoon ik voorlezen haat, daar 'k altoos meen niets zoo goed te kunnen begrijpen als wanneer ik het zelf lees. jokte brutaal, dat ik het heerlijk vond. We lazen »little Lord Fauntleroy", het meesterstuk van Francis Hodgson-Burnett, en zie! toen zij het hoofdstuk «speelde want dat was geen lezeii meer, dat was zelf doorleven" waarin de arme moeder, die alles, alles verloren heeft, haar man, haar positie, haar fortuin, op het punt staat van haar kind beroofd te worden, toen langzaam een paar kristalheldere tranen langs haar wangen gleden, was ik met het «voorlezen" voor altijd verzoend, want het h ad de poorten eener vrouwenziel voor me ontsloten. »Fernleigh'' zoo heette de villa van mrs. Bradley werd voortaan mijn tweede woning. 's Avonds, na een haastig souper, te huis, stormde ik den heuvel op, die onze straten scheidde, en liet hijgend den klopper vallen, terwijl ik de seconden telde totdat de deur geopend werd. Dikwijls stond Ethel, mrs. Bradley, in het boogvormige venster der eet kamer en geleek haar gelaat, half'bedekt door de kanten gordijnen, op een Spaansche >gitana"; altoos kwam ze mij in den ingang tegemoet, n am mijn beide handen en zei: »ïhat's a good boy! Always punctual." Dat waren dagen van genot en verheffende bezieling; ik schreef, terwijl zij aan mijn zijde een handwerk verrichtte of een boek bestu deerde, mijn artikels, brieyen, verhalen, en als ik nu nalees wat in die dagen uit mijn. pen vlood, ontglipt me vaak de verzuchting: «Das waren schone Zeiten!" (Slot volgt).