Historisch Archief 1877-1940
l*.
ftr
i. -*%
*v4.
EEKBLAD VOOE NEDEKLMD
DE AMSTERDAMMER
A*, isat
Onder Redactie van J. DE KOO en JUSTÜS VAN MAURIK Jr.
I*d«r nommer bevat een Plaat.
Het auteursrecht voor den inhoud van dit Blad wordt verzekerd overeenkomstig de wet van 28 Juni 1881 (Staatsblad No. 124.)
Verschijnt eiken Zaterdagavond.
Uitgever: Tj. VAN HOLKEMA, te Amsterdam,
Keizersgracht 436.
Zondag 10 Maart.
Abonnement per 3 maanden ?1.125, fr. p. p
Afzonderlijke Nummers aan de Kiosken verkrijgbaar . . . 0.10.
Advertentiën van 1?5 regels f 1.10, elke regel meer . . . 0.20.
Reclames per regel 0.40.
IHHOVD:
VEBKÉfcN' VAN NABIJ.
FEDILLETQ&: Monsieur George. (Stof).
Gemeentegepen. ' UIT HET HAAGJE, door Z.
BPNST EN LETTEREN: Muziek in de
hoofd«tad, 4oör F. Portefeuille der Nederlandsche
ib, door S. H. C. Stemming. Doode of
talen ? (Stöt). Toekomst-romans, door
Jto ten Brink. Isaïas, beoordeeld door Alb.
?-^- Een weekschrift uit de achttiende eeuw,
door B. Stellwagea. Jubal's droom.
ddrurgfccb» leg, (b« de plaat). VARIA.
-SCHAAKSPEL. Militaire Zaken. - De
kaJMrie. Voor Dames, door E-e. ALLER
LEI. RECLAMES. BEÜRSOVERZICHT.
?*- ADVEBTENTIEN.
Van verre en van naby.
. Koning Milan van Serviëis op eenigszins
onverwachte wijze van het politiek tooneel
verdwenen. Op den zevenden verjaardag der
VMrnefnng van Serviëtot een koninkrijk
Kttjung Milan heeft iets theatraals in znne
.WQte van handelen en heeft steeds zorg
beateed?aan de miaeren-scène deed de
mo^o^die nauwelijks 36 jaren oud is, afstand
/Mn-vwo. troon, ten behoeve van zijn 13-jarigen
, EOOQ, jaan wien Mj, ais den nieuwen koning
*?"* fl-~-* knielend hulde bracht en in wiens
._?_,, ais eerste onderdaan, het eerst
eed van getrouwheid aflegde
Tegelijkerstelde hy voor de minderjarigheid van
^^ïaaaer I een regentschap in, bestaande
uit den ouden staatsman Jovan Ristitch en
de generaals Protiteh en Beli Marcovitch.
driemanschap heeft zich gehaast, een
1 ministerie te benoemen een stap,
Wagdelijk was, daar de radicalen
e Bussophilen) in de
vertegenwooreene overweldigende meerderheid
Maar tevens hebben n de
afkoning n de leider van
hetrenaar de officieuse bladen in
en in Duitschland beweren
Begeven, dat de buitenlandsche
,«_ v«a Serviëgedurende de
minderjarigvan den nieuwen koning in _geen enkel
it .«nl worden gewijzigd. Het
regent_,. heeft verder Verklaard, dat het zal
regeeren in strenge overeenstemming met de
«eginselen der pas door koning Milan
inge*?»- grondwet, dat het zich zorgvuldig zal
__ ouiten den strijd der partijen, dat het
tijdvak van vrede en groote zuinigheid
beginnen (?beginnen" is niet vleiend!)
goede betrekkingen met alle
mogend/?,,«
-Ófjf '
F% :?
Feuilleton.
MONSIEUR GEORGE.
(Slat).
Eenige toeschouwers spraken van
affairesdhmwew, waarop ik eenvoudig antwoordde:
»1JC' weet niets van duels af en in dit geval
wil ik er niet van weten ook: de heeren
hebtea zich als kwajongens gedragen. Als zn
te "laf lijn, om zich te weer te stellen, gooi
ik ze hier vierkant het raam uit" en ik wees
.Op bet helder verlichte venster aan de straat.
% Zijn precies kemphanen, die jonge
Franscnen; lafheid ie althans geen ondeugd, die
m net quartier latin wordt aangetroffen. Drif
tig rukte Jules z\jn grijs jasje van het lijf en
4e midden van een kring toeschouwers, sloeg
ik hem reeds bij den derden uitval op den
«wnd, waar hij roerloos bleef liggen, totdat
George en eenige andere bezoekers hem met
opwekkende middelen weder bijbrachten.
»SFu, monsieur Anatole, is de beurt aan u!"
Een paar seconden later lag hij naast Jules.
?Vervolgen?., monsieur George. zal ik het
genoegen Tiebben, u onder de tafel te boksen."
Jules, die intusschen eenigszins was bijge
komen, wilde spreken, maar George legde hem
gebiedend de hand op den mond, waarna hij
nüj fluisterend toevoegde: »Geef me uw adres
s. v. p.; morgen zal ik u van mij laten
hooren, ot> nujn woord van eer!"
Ik had medeleden met den knappen jongen,
jjaf hem nüjn naam en hotel op, betaalde mijn
intusschen geledigden bowl en trad door den
dichten kring van toeschouwers naar buiten
?verheugd den kleinen George te hebben kun
nen sparen, die deze uitvlucht zeker alleen te
baat had genomen, om mij onder vier oogen
excuus te vragen. Daarin vergiste ik nuj.
Den volgenden morgen ontving ik een
briefje, waarin hn mij verzocht, hem tegen
iet middaguur, in netzelfde caféte ontmoeten.
heden zou handhaven. Eindelijk heeft koning
Milan nog bepaald, dat zijne gescheiden ge
malin, gedurende de minderjarigheid van hun
beider zoon, niet in Serviëzou mogen komen,
Dit alles klinkt zeer fraai, en mogelijk zijn
er wel enkele personen, in en buiten Servië,
die werkelijk gelooven, dat in de bestaande
verhoudingen mets zal worden veranderd. Maar
verreweg de meesten zijn van oordeel, dat de
troonsafstand van Koning Milan en het op
treden van een «radicaal ministerie de voor
boden zijn van groote en ingrijpende wijzi
gingen; dat de tijd niet verre is, waarop ko
ningin Nathalie weder haar intrek zal nemen
in het koninklijk paleis te Belgrado, kortom,
dat de laatste gebeurtenissen een triomf zijn
voor de Rus_sische diplomatie en een echec
vóór Oostenrijk, en dat dientengevolge de rust
in het Balkanschiereiland meer dan ooit ge
vaar loopt van te worden verstoord.
Er zullen wellicht eenige weken, misschien
zelfs maanden moeten verloopen, eer het blijkt,
dat deze laatste opvatting de juiste is. Wij
teekenen echter nu reeds aan, dat de omkee
ring in Serviëdoor de toongevende Russische
bladen met onverholen voldoening wordt be
groet en dat de Novoje Vremya zich niet ont
ziet, koning Karel van Roemeniëte waar
schuwen, dat het hem zal gaan evenals koning
Milan en den Battenberger, wanneer hij niet
afziet van zijne nog steeds toegepaste, tegen
over Rusland vijandige politiek.
Oostenrijk kon tot nu toe in Serviëalleen
rekenen op koning Milan en op de partij
van de progressisten, dat wil zeggen, van die
kleine minderheid des volks, die door opvoe
ding of aanleg, sympathie heeft getoond voor
Westersche beschaving en Westersche begrip
pen. Bij de laatste algemeene verkiezing zijn
de progressisten bijna geheel uit de vertegen
woordiging verdwenen en tengevolge van het
aftreden van koning Milan verliezen zij het
laatste overblijfsel van hunnen invloed.
Zeker heeft de regeering te Weenen nog mid
delen genoeg om op die te Belgrado pressie
uit te oefenen, ook zonder dat zij een enkelen
soldaat den Donau laat overtrekken Wij
behoeven slechts te wijzen op de economische
verhouding der beide aangrenzende rijken.
Doch Oostenrijk zal zich wel wachten van die
middelen een onvoorzichtig gebruik te maken,
nu het weet, dat achter ServiëRusland staat.
Voorloopig zal het de geleden nederlaag
ignoreeren, en de betrekkingen zoo vriendschap
pelijk mogelijk laten blijven, in afwachting
van igunstiger tijden, waarop weder eene wer
kelijke toenadering kan plaats hebben "Want
komt het ooit tot een oorlog tusschen Rus
land en Oostenrijk, dan is delaatste mogend
heid zeker, dat Montenegro een aanval zal
beproeven op Bosniëen de Herzegowina, en
dan is het voor de Oostenrij ksche troepen
van het allergrootste belang, geen vijandig
Met klokslag twaalf uur trad ik er binnen.
Van monsieur George geen spoor, maar een
dichtgesluierde dame in het zwart zat aan
het hoektafeltje.
Zoodra ze mij zag, trad ze nader en sloeg
haren sluier op : «Wees zoo goed, monsieur
Knowles, te beslissen of tijd en plaats u thans
geschikt voor de vereffening van ons geschil
voorkomen." Zij vroeg dit met het guitigst
denkbare lachje, terwijl ze haar onvergelijke
lijke oogen in komische verwarring neersloeg.
«Monsieur George!" riep ik, ten hoogste
verbaasd ; daarna sloeg ik mij geërgerd met
de hand voor het hoofd. »Waar neb ik giste
renavond mijn oogen gehad, dat ik niet
dadelijk, bij den eersten blik, de vrouw in u
herkende. Maar u dronk, u rooktet ____ "
Eensklaps hield ik in: ik durfde er niet
bijvoegen, dat dit slechts de gewoonte was
eener andere soort dames, waarmede men
haar geen ogenblik kon verwisselen.
Weer glimlachte zij. Hoe geestig tintelden
haar donkere oogen. Ik was als betooverd
door die zeldzame vrouw.
«Maar voldoening moet u mij geven, mon
sieur George, zonder verder parlementeeren
daag ik u uit op mes en vork."
Weer trok dat magnetisch aantrekkelijk
lachje over haar bekoorlijk gelaat »U laat
genade voor recht gelden ; ik neem de uitda
ging aan."
Mr. Knowles zweeg; doch
blikken later vervolgde hij:
«Verlang niet dat ik u een herhaling van
ons tafelgesprek geef; ik zou het niet kun
nen. Welk een vrouw! Zij had een helderen
blik voor alle hoogten en diepten van het
menschelijk leven; godsdienstige, wijsgeerige,
zielkundige, maatschappelijke vraagstukken,
verlichtte zij met den electrischen glans van
haren geest en toch was zij een echte,
beminnenswaardige vrouw, met eeD warm,
krachtig kloppend hart.
Zonder te weten, wie zij was en trots den
zonderlingen aard onzer kennismaking, was
ik vast besloten, mijn naam en aanzienlijk
vermogen aan hare voeten te leggen, nadat
eenige
oogenServiëin den rug te hebben. Elke poging
echter van Oostenrijk, om den verloren in
vloed in Serviëte herwinnen, kan de span
ning tusschen de Habsburgsche monarchie en
het czarenrijk slechts vermeerderen.
In de Vereenigde Staten hoeft de overdracht
der _regeering van president Cleveland op
president Harrison op 4 Maart plaats gehad.
De programrede van het nieuwe hoofd van
den _ Staat heeft dezen doen kennen als een
ijverig protectionnist en een overtuigd aan
hanger der Monroe-leer Aan vermindering
van tarieven denkt de heer Harrison niet, al
erkent hij, dat een zeker gevaar gelegen is in
de steeds toenemende overschotten, welke de
begrooting aanwijst. Het »hands off" wordt
den Europeeschen mogendheden op bijzondere
duidelijke en zelfs eenigszins scherpe wijze
toegeroepen, al worden de vraagstukken,
waarover conflicten bestaan (de Canadeesche
visscherij-quaestie en de Samoa-quaestie) niet
met name genoemd. Het optreden van den
heer Blaine, een echten Amerikaanschen
Jingo, als staatssecretaris voor buitenlandsche
zaken, maakt den indruk nog sterker, dat
men, om de beeldspraak van het Weener
parlement te gebruiken, met een scharfere
Tonart te doen krijgt Alleen van de
ranama-quaestie wordt uitdrukkelijk melding
gemaakt; de regeering der Vereenigde Sta
ten zal nooit dulden, zoo vernemen wij,
dat de_ eene of andere Europeesche mo
gendheid op dien verbindingsweg tusschen
twee Amerikaansche Oceanen eenigen invloed
verkrijgt. Of de nieuwe regeering m hare
binnenlandsche staatkunde even eerlyk en
onijdig zal wezen als die van den heer
.eveland was, zal men moeten afwachten.
par tij c
Clevel
De Fransche regeering heeft besloten het
besluit in te trekken, waarbij den hertog van
Aumale het verblijf in Frankrijk wordt ont
zegd. Deze maatregel van rechtvaardigheid
is eigenlijk eene demonstratie tegen generaal
Boulanger, voor wien de terugkomst van den
man, dien hij eerst op kruipende wijze gevleid
heeft men herinnert zich zijn »Béni soit Ie
jour!" en toen heeft helpen verbannen,
zeker verre van aangenaam zal wezen. Ove
rigens schijnt het oer tegenwoordige
regeerinjïniet aan moed te ontbreken. In de
zaak van de Ligue des Patriotes heeft zij
zich flink gehouden, en toen naar aanleiding
daarvan een motie van vertrouwen werd voor
gesteld, waren bijna alle leden der
republikeinsche meerderheid op hare hand Generaal
Boulanger neemt meer en meer de allures van
een pretendent aan, en verzekert reeds bij
zjj mij op het einde van ons déjeuner harte
lijk om vergeving gevraagd en oprecht ver
zekerd had, dat zij volstrekt niet begreep,
hoe ze om zulk een beuzeling, als mijn een
paar duim te lang uitgevallen hals, den daar
op staanden interessanten kop over het hoofd
had kunnen zien.
Zij lachte ook niet, toen ik haar zoo op
stel en sprong een huwelijksaanzoek deed:
neen; aangedaan nam ze mijn Goliathshand
tusschen naar kleine vingers en fluisterde:
»Ik geloof wel, dat het lot eener zwakke
vrouw veilig in deze sterke handen rust Maar
ik ben een sterke vrouw; ik baan zelf den
weg, waar 't lot mij zal langs voeren. Daar
enboven ben ik «gedeeltelijk" getrouwd. Leef
wel, beste vriend - als het toeval ons weer
tesamen brengt, zullen wij elkaar als goede
kameraden begroeten."
Mijn bede om haar naam te mogen weten,
bracht een wolk in hare heldere oogen. »Den
naam, dien ik draag, haat ik als den mede
drager daarvan. Een_ anderen heb ik mij nog
niet veroverd, _maar ik zal hem veroveren; tot
zoolang ben ik voor mijn vrienden echter
eenvoudig Monsieur George." Dit zeide zij,
met den voet reeds op de trede der fiacre. en
schalks lachend voegde zij er bij: »Heb ik u
genoegdoening gegeven? Zijt ge tevreden?"
Ik kon slechts de hand op het hart drukken
en fluisteren: «Tot weerziens!"
Maar ik trof haar nergens weer aan; noch
ia de schouwburgen, die ik met dat doel be
zocht, noch in de café's, noch op de boule
vards, en daar Parijs mij zonder haar saai en
leeg toescheen, liet ik mij door onzen beroem
den landgenoot Makay tot een reis door Japan,
China en Indiëbepraten. Na een afwezig
heid van bijna vijf jaren keerden wij huis
waarts, wel is waar geheel vervreemd van
Europeesche toestanden, maar, als de bijen,
rijk beladen met het honigzeem der weten
schap en een schat yan nieuwe bijzonderhe
den uit verre, moeilijk toegankelijke landen.
Bijna twee jaren lang werkten wij onafge
broken aan ons boek over Japan en China,
maar toen, zoodra het met schitterend gevolg
voorbaat, dat het gansche weldenkende
ropa op zijne hand zal wezen, wanneer hij
«zijne zending" vervult, en Frankrijk voor
altijd gelukkig maakt door het
parlementarisme af te breken. De generaal houdt nog
steeds een paar dozijn receptiën per dag, waar
hij de burgerij en de arbeiders gouden oergen
belooft; het tweede deel van den dag pleegt
hij door te brengen in de adellijke Kringen
van den Faubourg St. Germain, waar hij, in
afwachting van iets beters, als lion optreedt
Tot nu toe echter schijnt die bedenkelijke
veelzijdigheid aan zijn prestige weinig of geen
afbreuk te doen.
GEMEENTEZAKEN.
Waarlijk, met die Rederijkerskamer op 't stad
huis: Door praten bloeiende," gaat het maar
steeds beter.
Ik geloof niet dat er in het gansche land er
gens 39 menschen bij elkander te brengen zyn,
die zich zelven en elkaar zoo graag hooren spre
ken als onze spraakzame vadereu op het Prin
senhof. En het blyft alles meestal bij words! wordsl
Er behoeft zich slechts een gelegenheidje om
te spreken voor te doen zoo klein als het oog
van een naald, en dadelijk vindt ge eenige heeren
bereid om er den draad hunner welsprekendheid
door te trekken.
Wil men het locaal tegen de Westerkerk aan
den steenhouwer, die daar al sinds jaren bikt en
zaagt, nog verder blijven verhuren, dan staat daar
de wethouder van P. W. met z\jn utiliteits-zwaard
en Mr. Pijnappel met een aesthetisch floretje, beide
gereed tot den strijd. En het is noodig dat de
twee wethouders van Lennep en Pet met
humamteits-trommelslag komen aanrukken om dien
braven steenhouwer niet in z\jn bedryf te bena.
deelen.
Een voordracht om een stuk grond kosteloog
over te nemen ten einde er een stuk
Spsarndammerstraat vau te makeu, deed den heer Gerritsen
in het zaal springen met een
rechtvaardigheidsrevolver in de hand, waaruit hij eenige
bevoorrechtingsschoten richtte op den gelukkigen nota
ris, die altijd met de stedelijke karweitjes belast
wordt en aan de menschen, die de kosten moeten
betalen, niet eens een gespecificeerde nota overlegt.
Pang! pang! zoo klonken de schoten van de
Heeren. Dijkmans en Hovy, die het ongeveer met
den Heer Gerritsen eens waren.
Maar met zwaar geschut kwam daar Mr. De
Vries zich in het gevecht mengen. De heer Ger
ritsen sprak zoo dikwijls van naar ik meen" ea
naar mij voorkomt" zoo donderden zijne kogels
door de lucht dat hij blijkbaar nog geene vaste
overtuiging op dit punt had. Dat had Mr. De
Vries wel, zei die, en als zoodanig deelde hij
mede, dat de gemeente, wier akten zeer nauw
keurig moeten worden opgemaakt, groot gelijk
heeft als ze dat altijd door denzelfden notaris
de pers had verlaten, overviel mij weer het
verlangen naar Europeesche genietingen, en
die lachten mij het meest van alle toe in mijn
geliefd Parijs.
«Tusschen lip en bekerrand" kwam echter
plotseling een wijde klo9f. Bij het uitstijgen
van mijn rijtuig, stapte ik onvoorzichtig tus
schen twee losse steenen, struikelde en brak
mijn linker_ voet. Men liet een arts halen ea
in den assistent van den ouden beroemden
professer, die kwam, herkende ik dokter Ana
tole D , denzelfden Anatole, dien ik vroe
ger onder de tafel had gebokst.
Met echt Fransche courtoisie vroeg hij ver
schooning voor den overmoedigheid van den
ci-devant student, prees zijn vriend, Jules
Sandeau, als een wakkeren kop en geraakte ge
heel in vervoering, toen ik hem naar het we
dervaren van den kleinen George vroeg.
«Ach ja I dat kon u niet weten; George is
een dame, een zeer beroemde vrouw, de eer
ste schrijfster van Frankrijk geworden. Jules
en Georges hebben eerst samen, onder den
naam Sand, een verkorting van Sandeau, een
roman uitgegeven: Rose et Blanche, die een
schitterend succes had- Nog grooter opzien
baarde George met de romans «Indiana" en
«Valentine", een opzien, dat bii »Lelia" tot
een waren sensatiestorm aanwakkerde. Sedert
heeft zij zich glansrijk op hare duizelingwek
kende hoogte staande gehouden en de schit
terendste ster aan den letterkundigen hemel
heet «George Sand."
Behoef ik u nog te zeggen, dat ik tijdens
mijn gedwongen kamerarrest alle werken der
uitverkoren dichteres las? Ja, dat was de
schoone vrouw, met de geniale oogen, die mij
uit eiken regel vertrouwelijk toeknikte. Zoo
leefde zij in mijn herinnering en nu begreep
ik ook eerst haar wonderlijke opmerking over
de «gedeeltelijke" echtverbmdtenis en het
trotsche woord: «ik ben een sterke vrouw."
Mijn eerste uitgang was naar de begaafde
schrijfster. Zij herkende mij oogenblikkelijk
en ontving mij als een goede kennis. Het
oude lachje keerde zeldzamer terug en had
veel van zijn zonnigen glans verloren, maar