De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1889 10 maart pagina 6

10 maart 1889 – pagina 6

Dit is een ingescande tekst.

DE AMSTBBDAMMEB, WEEKËLAD VOOR NEDERLAND. No.611 adat tij in .den zomer een van die gele, t» Nankingsche mantels droeg, zooals ireeks het jaar dertig als zoogenaamde in de mode waren. faet stilletje van den kanarie, aan Seren kant van het plein, verhief zich een «rname burgerwoning, rijk met krullen eeo»Js in de vorige eeuw rijke koopyeelal lieten bouwen. Boven de koetsdit deftige gebouw was een breede fries waarop men, in zandsteen gebeiteld, en Minerva zag. In dit hnis was de , tegen het einde der vorige eeuw, als de " "i v«n den rijkeu koopman Hiller geboren. der firma Hiller had wijd en zijd een Zij was een der grootste handelaren waren van Middel-Duitsehland. Maar Frits zon geen koopman worden. Zijn iets hoogers voor hem op het oog. Hij Jttadeeren, rechtsgeleerde, senator, diplomaat, .«elf» wel minister worden. Het was den tijd vau de eerste oorlogen van Nain Duttschland, een tijdperk, waarin met vooroordeelen der kasten gebroken werd, voor jongelieden van talent, al waren zij "Jke afkomst, de hoogste staatsambten schenen. Frits zat in de tweede klasse . Gymnasium en was elf jaar oud, toen een kkeljjke «lag al deze plannen omverwierp. piekeren dag, in den zomer van het jaar 1806, " kioopmaa Hiller, die overal zijn korresponJ hat£ een brief ..uit Parijs ontvangen, die *. gewichtige tijding behelzen moest, want daarvan sloot hij zich uren lang met 'boekhouder in zijn kantoor op. daarop werden buitengewoon groote . ran koffie, thee, suiker, kruiderijen ubttrg en Amsterdam gedaan. Mijnheer in zijn nopjes. Hij had in dien f *it Parijs een mededeeling ontvangen, die *Jechts aan weinigen bekend was, het plan fle invoering van het continentale stelsel, Napoleon den invoer van alle Engelsche eletten. Welke ongehoorde winsten i «r te behalen zijn, wanneer de prijzen van aiale waren plotseling tot het drie- a B stegen! werkelijk verscheen den 24sten November kef blokkade-decreet van den keizer, maar pok-een bevel, dat de anders zoovoorzichkoopman niet voorzien had, ui. dat alle voor waren van Engelsohen oorsprong geeonfisUt vernietigd moesten worden. .ien Kerstavond verschenen Fransche comen douanen van het Duitsche Rijnonder welks gebied Hiller ressorteerde, erden de groote menigte waren, die hij had en die meest allen van Engelsche waren. p»tl volgenden morgen vond men den koopman ;. «toorseboten hoofd in zijn bed en zijne weduwe ?'?*??"l ' verzoek om faillietverklaring der firma in. w«rd aan den meestbiedende verkocht, groote, prachtige huis der Killers. weduwe nam haar intrek in een klein in de voorstad, Frits ging nog een poosje en kwam toen bij een kastenmaker in de Zijn moeder weende bittere tranen over t ia rook vervlogen plannen. hij troostte haar. Het was heel goed, dat gradeerde, want dat kostte maar veel geld, f tij kastenmaker werd, kon hij daarentegen ? w»t verdienen, om haar te ondersteunen. : jaren was Frits volleerd en ging op zijn reizen. Op zekeren dag kreeg zijn moeder ef van hem uit Berlijn, waarin hij schreef, baas, die een groot meubelmagazijn had, compagnon in zijn zaken wilde opnemen. verliep er eenige tijd, waarin Frits niets liet gooren, totdat een schrijven mevrouw uwe Hiller bereikte, waarin het bestuur kenverpleging haar meldde, dat haar zoon overkomen was; hij had door een drie vingers verloren en lag nu ziek ouw der vereeniging .... lig daarna Frits zelf thuis, bleek, afgetNtttWi met een verminkte hand, maar vroolijk cjtjftSd. ge moedertje", lachte hij, «een compagmrj geen cent waard. Eigen is de baas. nraakeu kan ik uu wel niet meer, maar mijn and is nog gezond, ik schrijf mooi en heb sn dat de stadssecretaris een klerk nopdig Dan heb je een vast inkomen, wat wil je .-BOffjueer?" a '*,,, JaSj solliciteerde en kreeg de betrekking, maar "?* pnder» jroorwaarde, dat zij hem ieder oogenblik kon jBpggïegd worden. >i''n& jaar later stierf zijn oude moeder. Frits £&?* Jéraelde zich erg eenzaam en verlaten. Dagelijks " pfez^Bht hij haar graf. Op een fraaien lentemorgen ' -|»t«}Qette ,hij op den godsakker een jong, mooi '^Ifteieje, wier moeder ook onlangs gestorven was. .ïriti en Julie ontmoetten elkaar daar vaker, krervÉjëti~"feIkaar jjg^ gn zekeren dag vroeg Frits aan vSulie's vader, een klein renteniertje, haar hand. 'Be kleine, dikke man knoopte zijn kamerjapon i OVer zijn buik dicht, schoof eerst zwijgende bril in de hoogte, nam een snuifje en vervolgens: ,Daar moet ik nog eens over «i i1 leuken" .... Dat klonk hoopvol en Frits door leefde een beerlijken zomer. ,«.;« letteren dag ging hij 's avonds met Julie wantV" 4Wen en algemeen beschouwde men hen als bruid ffv «n bruidegom. Maar de politiek, die reeds eens in f~ ~ aiju jeugd zulk een groote rol in zijn leven geij ' - 8B**ld had, haalde weer een streep door zijn rekegL itóng .... |rtj " I» l'arijs brak de Julirevolntie uit en naar beFv kt-wt genoeg is, woeien vandaar ook vonken naar f i Ctutschlaud over en deden in een aantal landen Jr*";» «p» «tfiden oproer ontbranden. p.j' '? TQen Frits op een Septembermorgen naar het gr* *a*dnnis ging vond hij de straat vol opgewonden «fteaschen, die luide en heftig spraken en 's avonds t/ev'ncMe er in de stad een verschrikkelijk rumoer, dat vergezeld ging van ruiten-ingooien, vechtpar tijen met de politie en het zingen van de Mar«frlllaise. Aan de hoeken werden plakkaten aan geplakt, waarin de burgerij hare bezwaren uiteen«r-. ?ip-tte. Te veel belastingen, te veel noodelooze Jfer.- Iflerken en commiezen op het stadhuis!" las men De raad, bang voor oproer, beloofde verbetering in dezen toestand aan te brengen. Eenige niet vast aangestelde, ondergeschikte be ambten werden ontslagen, en onder hen ook Frits Hiller. Toen Frits dien avond zijn bruid bezocht, trok Julie's vader zijn kamerjapon nog dichter over zijn buik samen dan gewoonlijk, schoof zijn bril nog hooger dan anders, stopte twee snuifjes in zijn neus en bromde; Doe maar geen verdere moeite, mijnheer Hiller, met uw vrijerij is het uit, het meisje trouwt met den zeepzieder Mündel, daar ginds om den hoek," en hij ging naar de deur terwijl zijn dochter in de zijkamer snikte en weende. Frits sloop treurig naar huis. Maar den vol genden morgen was hij weer kalm en bedaard ... Het is toch bepaald gelukkig," zeide hij tegen de oude vrouw, bij wie hij inwoonde, dat zij mij op het raadhuis nu weggezonden hebben. Hoeveel erger zou het geweest zijn, als zij mij mijn ont slag gegeven hadden, wanneer ik een vrouw had." Een tijdlang voorzag hij nu, zoo goed en kwaad dit ging, door het verrichten van schrijfwerk voor particulieren, in zijn onderhoud. Maar op zekeren dag kwam hij van vreugde stra lende thuis en vertelde zijn kostvrouw, dat hij een aanstelling als corrector had gekregen op een drukkerij, waar een nieuwe courant uitgegeven werd. Die courant had haar ontstaan te danken aan dezelfde gebeurtenis, die Frits zijn betrekking gekost had. Liberale burgers hadden het blad op gericht, dat voor de meer vrijzinnige denkbeelden m de bres zou springen. Langer dan tien jaar was Frits Hiller daar corrector. Hij genoot slechts een zeer bescheiden salaris, maar voor hem was het meer dan voldoende, want aan trouwen dacht hij niet meer. Zijn haren waren inmiddels vergrijsd, maar zijn gezicht was nog steeds even blozend als een wijnappel en zijn blauw-grijze oogen keken nog steeds even vroolijk de wereld in. Daar brak het jaar 1848 aan! De Volksvriend zoo heette de krant werd aanmerkelijk uitgebreid. Frits Hiller's salaris werd met vijf thaler in de maand verhoogd .... Dat had hij, zeide hij tot den meesterknecht der drukkerij, aan het opstootje te danken, dat hem van zijn betrekking als klerk en van zijn bruid beroofd had, want zonder dat opstootje zou de courant niet opgericht zijn en was hij daaraan dus geen corrector geworden. Een zekere aanhankelijkheid aan zijn vroegere bruid betoonde hij ook nog steeds. lederen Zater dagavond kocht hij bij naar man, den dikken, roodblonden zeepzieder, een stukje amandelzeep. . . Ongeveer om dezen tijd, het zal zoo omstreeks het jaar 50 geweest zijn, vond Hiller op een lentemorgeu, toen hij langs de rivier wandelde, een jong hondje, dat ondeugende jongens in het water gegooid hadden, om te verdrinken, maar dat weer tegen den oever opgekrabbeld was. De corrector nam het druipuatte, bibberende dier mee naar huis. Nu had hij gedurende de lange avonden dan toch gezelschap. Maar mijnheer de corrector," lispelde de dikke, gierige zeepzieder met zijn mager stemmetje, toen Hiller een stukje zeep bij hem haalde, ;,wie zal bij deze dure tijden zoo gek zijn nog een vreter meer aan te halen?" Frits lachte met geheel zijn gezicht. Dat komt er niets op aan, ik heb immers op slag gekregen." Maar op de jaren 1848 en 1849 volgt de reactie en de herboren bondsdag. De Volksvriend, die dapper voor de democratische denkbeelden in het vuur gegaan was, werd het eene persproces na liet andere aangedaan en in den zomer van 1854 werd het blad verboden, de drukkerij gesloten en de uitgever gevangen genomen. Frits Hiller was weer broodeloos. Hektor, wat zullen wij nu beginnen?" vroeg hij zijn makker, die inmiddels tot een groot, sterk dier opgegroeid was, toen hij op een zoelen na middag met hem door de bosschen en velden wandelde en daarbij zijn middagmaal, een stnk roggebrood met bloedworst, dat hij met Hector deelde, uit het papier wikkelde. Het was het laatste nummer vau De Volksvriend, Juist wilde hij het weggooien, toen zijn blik aan een advertentie bleef hangen: Wegens ziekte van den, eigenaar wordt een vicf.italiên- en muchtenhandel terstond ter overname aan geboden. Koopprijs vijftig thaler. Nadere inlichtingen verstrekt de eigenaar, Margarethengasse 10." Hiller's oogen glinsterden. Hektor," zeide hij en gaf tevens den hond hè' overschot van zijn brood, dat is een wenk vau het noodlot!" Onderweg naar de Margarethen gasse dacht hij bij zich zelf, welk een geluk het toch voor hem was, dat De Volksvriend juist nu verboden was, nu die victualiënhandel te kooj stond. Nu had hij toch weer een middel, om aan den kost te komen. Want hij kon de zaak contant be talen. Hij had niet slechts vijftijr, maav honderd vijftig thaler in de spaarbank. Reeds den volgenden marktdag zat het kleine, ^?ijsharige, magere mannetje met het roodwangige gezicht en de vriendelijke blauw-grijze oogen in ijn gelen nanking-mantel achter zijn manden. Het koopmansbloed verloochent 7,ich toch nooit", zeide hij tot zijn buurman, mijn vader heeft landel gedreven en ik ben op stuk van zaken ook weer koopman geworden." Jaren waren sedert verloopen. In de politiek, die in het leven van len kanarie zulk een groote rol gespeeld had, ladden gewichtige veranderingen plaats gegrepen. De Duitsche bond was van de aarde verdwenen, iet Fransche keizerrijk te gronde gegaan, maar de kanarie zat met zijn ouden hond nog altijd achter zijn appelmanden. Doch in den laatsten tijd was hij dikwijls .n gedachten verzonken en wierp hij bezorgde blik ten op zijn trouwen makker, den ouden Hektor. Wat scheelt je toch, kanarie, ben je ziek?" vroeg zijn buurman hem. De oude man schudde het grijze hoofd. Ziek Depaald was hij niet, maar hij begon oud te wor den. Over een paar maanden zou hij tachtig jaar zijn. Hij kon iederen dag sterven en wat moest er dan van zijn ouden hond worden. Overgespaard had hij zoo goed als niets. Ja, hij bezat nog wel een paar honderd thaler, maar die zou hij aan een of andere goede ziel vermaken, die daarvoor na zijn dood voor zijn hond moest zorgen, want zoo heel lang zou Hektor het toch ook niet meer maken. Ik zou eens in de loterij spelen, kanarie," zeide de andere lachende, liet geluk is je immers altijd meegeloopen !" Een vroolijke trek vertoonde zich op het ge rimpelde gelaat van den grijsaard. Hij begreep dien spot niet. Buurman, je hebt gelijk. Ik was altijd een gelukskind. Ik wil mijn geluk eens beproeven." Nog dienzelfden avond kocht hij bij een kollecteur een achtste lot in de Sachsische loterij. Ge heel zijn vermogen aan contanten, vijf thaler, was daaraan opgegaan. Het lot deed hij in een leeren zakje, dat hij om zijn hals droeg. De trekking be gon. Het was de vijfde en laatste. lederen avond ging hij naar het kantoor van den kollecteur, om de trekkingslijsten in te zien. Maar te vergeefs zocht hij zijn lot onder de uitgekomen nummers. Zoo brak eindelijk delaatste trekkingsdag aan. Het was op den laten namiddag van een ruwen Octoberdag ... Kanarie zat met zijn hond achter zijn vruchten-stalletje. De herfstwind blies kil en huilend over het leege plein. De oude man had het koud en zijn hond lag ineengerold als een egel aan de voeten van zijn baas. Daar kwam de loterij-kollekteur hijgend en blazend over het plein aanvliegen. Kanarie!... Kanarie!" riep hij buiten adem uit. Uw lot... ww lot... Er zijn tachtigduizend thaler op gevallen!'' De Kanarie staarde den kollektcnr sprakeloos aan. Op mijn eer en zaligheid!" bezwoer deze. Waar hebt gij het?" Met bevende Landen tastte de oude man naar het zakje op zijn borst, waaruit hij het lot te voorschiin haalde. Vervolgens zette hij de manden op zijn wagen, spande zijn ouden hond daarvoor en zeide: «Hektor, nu ben je bezorgd. Vanavond nemen wij vrijaf!" Hij had voor altijd vrijaf genomen. De oude Kanarie kwam niet meer op zijn plaatsje terug. 's Nachts kreeg hij een longontsteking ... Toen een paar dagen later de kollecteur hem zijn aan deel in de 'winst, omstreeks 9000 tlialer, bracht, vloog er een weemoedig glimlachje over het gelaat van den zieken, ouden man: Nu heb ik het niet meer noodig. Vannacht is mijn oude Hektor gestorven." Den volgenden dag was ook de Kanarie dood. De schatkist erfde het geld. VOOR DAMES. Inauguration-day. De drawing room. Hoeden-concoitrs. Jcrsclie kant. Schoonheidswedstryd in Amerika. Eieren. Met het presidentschap van den heer Harrison in de Vereenigde Staten schijnt eene periode van groot weeldevertoon te Washington te zijn aange broken. Er is een filiaal van den Parijschen Worth te New-York gevestigd ; en de creatiën van den chef aldaar worden als niet minder gedistingeerd dan die van zijn beroemden patroon geroemd De pracht, door het gezin van den nieuwen president ten toon gespreid, doet wel een beetje denken aan het c'est nous maintenant, les princesses", uit den revolutietyd, Mrs. Harrison's toilet voor hetlnauguration bal was van prachtig satijnen brocaat, met rjjk zilver grijs satijn en abrikooskleurige faille vereenigd, die de overheerschende kleuren in het brocaat vormen. Het dessin van de stof is ontleend aan eene soort van eik, die vooral in den staat Indi ana, van waar Mrs Harrison afkomstig is. groeit; het is dof groen, met abrikooskleur afgezet. Dekant, het kralenversiersel van het corsage, de lange traineprincesse vertoonen al de verschillende tinten van het eikengroen, het grijs en de abri kooskleur. De dochter van den president, Mrs. Mc. Kee, had voor die gelegenheid een toilet van druifkleurig violet fluweel met een zeer fraai brokaat, goud en bloemen op een zilverachtige roomkleur, en gouden poult de soie. Corsage en sleep van bro kaat, panneaux van violet fluweel met goud ge voerd, de tablier van brokaat met genuanceerd barnsteen geborduurd. De schoondochter van den president, Mrs. Russell B Harrison, droeg wit grosgrain met wit gaas, waarop een Oostersch patroon in kleuren, goud en zilver geborduurd is. Geen mouwen, maar onder iederen arm een gazen fichu, waarvan de punten op de schouders in een gouden gesp waren samengevat. Als sortie droeg Mrs. Harrison witte faille gevoerd met garnaalkleurige faille en bedekt met borduursel van metaal en strnisveeren ; Mrs. Rus sell een mantel van wit Perzisch laken, tot op^ den grond afhangend, gevoerd met koperkleurig satijn en geborduurd met snuifklenrige chenille. Overdag werd ook eene receptie gehouden, waarvoor de vrouw van den president gris-perle droeg, zijne schoondochter vert Cythère (grijsachtig groen) laken met ivoorwit satijn en wit brocaat, en zijne dochter lie-de-vin laken met zwart astrakan en zwart guipure. * * * Koningin Victoria is onmiddellijk na de draw-. ing-room op reis gegaan; keizerin Friedricb was reeds den vorigen dag vertrokken. Het hof was, wegens den dood van aartshertog Rudolf, in halven rouw, licht grijs, wit en zilver. Er zijn 140 dame s. gepresenteerd; waaronder ook eenige door gravin van Bylandt, de Nederlandsche ambassadrice. Opgemerkt werd, dat de robe princesse zoo zeer in gunst scheen te komen; onder de fraaie toi letten was ook dat van Mrs. Chamberlain, eeneschoone Amerikaansche, de vrouw van het Engel sche radicale parlementslid; zij droeg lichtblauw fluweel. De dochter van sir Morell Mackenzie is. ook gepresenteerd; z\j droeg witte tulle met wit satijn, witte faille sleep en leliën-van-dalen, welk toilet, in ander arrangement, door verscheidene jonge dames gedragen werd. Wit poult-de-soie, wit fluweel, wit sat\jn met paarlen of met kralen geborduurd, witte kant. wit bengaline. wit satinduchesse, wit moiré, wit damast, witte struisveeren, wit brokaat, witte franje, leliën-van-dalen, sneeuwklokjes, witte anjelieren, witte seringen, waren aan de orde van den dag; maar onder de honderden dames waren natuurlijk alle kleuren van den regenboog en nog eenige andere verte genwoordigd. * * * Voor grootvorstin Wladimir van Rusland is de/er dagen uit Parijs een costuum verzonden, dat alleen bij haar eigenaardig type van schoonheid past.. Het was van goudgeel satijn, met broeden mosgroen fluweelen rand en mosgroene gorgerette. Half op het satijn, half op het fluweel zijn groote bouquetten van bleekpaarse boschviooltjes gebor duurd ; van hetzelfde bleeke paars is een breed satijnen ceintuur, dat in lange slippen terzijde afhangt. De japonnen worden nu weer veel langer ge dragen dan vroeger : zoowel het soiréecostuum als het straatcostuum bedekt weer geheel den voet. Toch draagt men nog kousen en schoenen in de kleur van het costuum. Eene nouveautéals cadeau ook voor den cotillon, zijn geparfumeerde boa's van kleinebloemen, met of zonder bijbehoorende moffen van bloemen en satijn. * * * £':Er zal te Brussel een concours gehouden wor den tusscben de créeuses der modemagazijnen en. andere modistes voor de elegantste modellen in zoraerhoeden. Men stelt zich er veel interessants van voor, want er hebben zich talrijke concur renten laten inschrijven. De jury bestaat voor dezen wedstrijd, zoowel als voor de groote fancyfair waarvan hij een afdeeling vormt, uit zestig dames van de hooge aristocratie en de deftige bourgeoisie der hoofdstad. Tot 15 Maart is do inschrijving open. Het adres van het comit organisateur is Palais de la Bourse. * * * Het beschermen der lersche kant-industrie door de Engelsche dames, heeft niet lang geduurd. De heer Alan Cole hield er deze week in Londen 13 c? X a8 14 déd5 15 f l gl 16 hl h2 17 cl d2 18 d2 - ? c3 19 c3 d4 20 f3 X d4 21 g2 X f 3 d 22 gl hl 23 dl X e2 24 e2 f l 25 h4 X g& 26 al el 27 fl X el 28 d5 d6 29 el X a-r' t 30 a5 X f 31 hl g2 32 g2 - g3 33 b.2 f2 34 f2 g2 35 g3 h2 36 f5 h3 37 b.3 g3 X 38 g3 39 g2 40 h2 41 b2 -ga X t d5 X c4 e7 f5 f5 _ g3 h5 g4 g7 - f8 c f8 c5 f c5 X d4f f4 f3 g3 - e2 f g4 X d4 h8 e8 c8 f5 e f6 X g5 e8 X el b8 d7 d4 X d6 / d8 c8 dG dl f dl e2 f e2 el f el - gl t gl - el f el _ h4 f h4 f4 f d7 e5 g5 X f4 c8 d7 c4 c3 e5 c4 42 g8 g7 f opgegeven. Stand der Partij na den 21sten zet van wit. ZWABT abcde f g h WIT o) Bird alleen speelt tegenwoordig dezen zet. Wij geloven dat d7 d5 d8 h4 t on d;m g7 g5 de geijkte zetten zijn. b) Door dezen rtiil dacht zwart zich v;m een sterken aanval te ontdoen. c) hS e8 is zeker sterker. d) Deze zet is beter dau d-i X f3 daar zwart dan zou vervolgen met h8 e8. c] d-i có of e3 e3 zou hier nu beter gespeeld zijn geworden. f) Hoe is het mogelijk? d7 op e5 was hier toch de zet nu is de party uit, terwijl zwart anders nog uitzicht op remise had. BUIÏEMLANDSCHE BERICHTEN. Rusland. De heer Schiffcrs heeft einde Januari op de club te St. Petersburg een cursus voor verschillende spelopeningen geopend. Deze cursus zal wel twee maanden duren en het zal niet be perkt blijven tot de leden, maar ook liefhebbers kunnen daar deel aan nemen. Meer dan vijftien leerlingen zijn reeds toegetreden. Wel een bewijs dat in het buitenland veel waarde aan de ver schillende openingen gehecht wordt. Uit Havana vernemen wij, per telegram dat de match teinitz schigorin ten nadeele van laatst genoemden beslist is met 9 tegen 5 winstpunten. Ue Russische speler het heete klimaat van Ha vana niet kunnende verdragen, is ziek geworden. Maar men hoopt dat dit geen reden voor hem zijn zal van zijn voornemen af te zien om naar New-York te gaan. Do hoeren Blaekburn en Gunsberg zijn voorn omer.s heden Zaterdag naar New-York te vertrekken, met de Servia en de heer Mason zal zich later in Queenstown inschepen. De andere deelnemers uit Europa zijn Burn uit Liverpool, Bardelebcn uit Berlijn cu scliigorin uit St. Petersburg. De heer tiunsbcrg heeft nog eventjes een match gespeeld mot mr. Bird in do British Chcssclub te Londen verleden week. G. won 2 B. l en een werd remise. Een dezer partij geven wij hier op.

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl