DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No.612 . Heel even zie ik in inijn verbeelding een klein maar fijn glimlachje om de lippen van hen die mij volgden. Want de leekedichler speelt hun door den geest: Wat zich als slichtlijk aan koml melden, sticht ons maar zelden! En wat zich als ver standig en gelouterd voor komt doen, zal wel blijken er maar even door te kunnen, niel waar? Het zou mij verblijden indien ik mocht aan nemen dat de lezers van dit blad zoo belang stellend zijn in landbouwzaken, dat, wat zij in de onderstaande regelen zullen vinden, oude kost" mag worden geheeten. Want het zou waarlijk blijk geven van een snellen vooruitgang in de belangstelling der natie voor een stand, die n door zijn isolement, n door den loop van zaken weinig gekend is geworden. Nog zoo lange jaren is 't niet geleden, dat in de grondeigenaren Iwee gewaarwordingen om den voorrang streden: de twijfel over het nut den boerenstand Ie beschaven, en de vrees, dat de boeren niet genoeg betaalden. Men kende de boeren niel en nog minder ?Wist men iets van hun bedrijf. Men zag hoogwijze heereboeren zich verhangen aan een landbouwtheorie, men zag wilde boerenheeren paarden doodrijden, drinkgelagen houden en naar Ame rika trekken, en dat versterkte die men" in de opvalling dat de boer niet te dom kon zijn, daar hij en zijn vrouw tesamen toch altijd nog versland genoeg hadden om den boe! rechl te houden, en dan ging 't immers van zelf! Men meende zelfs dat de vinding niel weinig treffend van gelijkenis was, loen een grappenmaker de navolgende oplossing gaf van de vraag, wat is een hoer: B(uffel), 0(s), E(zel), R(ekel)! Ja waarlijk, er werd toentertijd gelachen over de oprichting der Rijkslandbouwschool Dat was immers weer theorie! En mij bekruipt de vrees, dat nog door heeren grondeigenaren niets gevoeld wordt voor die in stelling, boven wier hoofddeur ik zou willen la ten schilderen: In het isolement van den land bouwer ligt zijne zwakheid! Om nu te betoogen hoe algemeen het denk beeld doorgedrongen was, dat de hoerljes wel wat te veel prospereerden, wil ik herinneren aan de toenmalige wetstoepassing der belasting op de gebouwde eigendommen en aan het grondvesten en vermenigvuldigen der hypo theekbanken. Ik heb verleden jaar het genoegen gehad u, tusschen de drukte van het schallen door, een drielal arlikelen aan te bieden over: herziening der grondbelasting of de verzuchting van een schatter. Wie met eenige vakkennis toegerust die schaltingen heeft gevolgd, weet, en heeft zich her haaldelijk er aan geërgerd, hoezeer de huur waarde belasting (wet van 1870) geheven op de gebouwde eigendommen eener boerderij aan een behoorlijke schatting der grondstukken in den weg heeft geslaan. De geheele schatting van de huurwaarde der ongebouwde eigendommen (wet van 1879) is _verwrongen en in zich zelf min of meer onjuist geworden ten gevolge van de wanverhouding lusschen de geschalte huur waarde der gebouwen n de werkelijke pachten der erven. Niet zelden was die verhouding l: 3, somtijds l : 2. Ja er kwamen curiosileilen voor, waarbij de geschalle huurwaarde van hel ge bouw, de huursom der geheele boerderij overtrof! En daar aan zulk een wonderlijke zaak als het toekennen van huurwaarde aan een boeren huis, buiten verband met het daarbij behoorende land, toch een motief ten grondslag moet gele gen hebben, kan geene andere bedachl worden dan deze: de boerenstand prospereert, de grond belasting is wel wat laag berekend en onregel matig drukkend, welnu laat ons de boerenboterham nog eens naschrappen, opdat er niel te veel boter door hel boerenkeelgat ghjde. Had ik nu juist niet dezer dagen ergens ge lezen dat men aan wil dringen op verlaging van de rente, geheven op kapitalen voor den land bouw aangewend, ik zou wellicht den moed missen, om zoovele weldoorlimmerde, uit hartzsteen opgetrokken huizingen, waar de hypolheekkun sien, da' sij feel fan 'em 'iel. Maar 'ij ook was een koed' man, al koch 'ij nooit een 'oed by ons". Dat zijn traantjes die gauw opdrogen, juf frouw Petoe. Je zult eens zien, hoe gauw dat vogeltje weer in de knip zit". Comment, syj weer trouw?! Jamais!" Nou, let er eens op, wat ik zeg; binnen een jaar is ze weer aan den man. Ik heb dat al zoo dikwijls bijgewoond. Daar heb je een nicht van den meester; o, die was toch zoo bedroefd, toen neef Gerrit stierf; en ze zou en ze kon dien goeien man niet vergeten. En, mensch, wat wil het geval? Haar rouwhandschoenen waren nog niet versleten, toen hadze waarachtig een vrijer. Nou, ik moet je zeggen, ze deed een goeie partij. Ben je in Amsterdam bekend? Daar woont ze in de Kerkstraat, vlak tegenover een sluis, dan zul je 't wel weten. En ze heeft nu al twee kinderen van den dezen en het derde kan alle dag komen." Da' kan waar sijn ;" merkte juffrouw Poitou op, die door het verhaal van de nicht in het minst niet in haar geloof aan de trouw der we duwe was geschokt, wij sul sien, wie kelijk eef. Nous verrons!" En wat dachten wij? Wat was ons ge voelen? Wij dachten als de edeldenkende hoedenmakersvrouw en werden in onze mee ning versterkt door hetgeen de schoonmaakster van juffrouw Vink, die ook bij onze hospita een paar keer in de week kwam plassen, ons vertelde. Ik zeg maar dit", zei de sloof, nadat ze een bak kolen boven had gebracht, ze zou wel stapelgek zijn, als ze weer ging trouwen. Ze heeft nou een leven als een prinses; ze neemt haar nat en haar droog zoo lekker als ze wil. Maar als ze nu zoo'n kalen jakhals nam, die het alleen maar om de centen te doen zou zijn en ze heeft ze hoor! dan zou ze geen baas meer wezen in haar eigen huis. Maar trouwen doet ze niet meer. Ik heb al de broebanken in resideeren, met een minder vriende lijk oog te beschouwen en te vragen: Gebou wen van Vraag en Aanbod, weet ge wel, dat ge op twee in den grond geboorde zaken rust: 1°. pp de welvaart van den landbouw, en 2". op eenige palen? Heeft een uwer directeuren ooit het potlood ter hand genomen om na te cij leren, of dj vastgestelde rente plus de aflossings-annuiteiten niet een rente-standaard schiepen die den landbouw overbelastte, die den landbou wer langzamerhand lotroofbouw doemden in zijn bedrijf? Heeft ooit in de vergaderzaal uwer aan deelhouders een ernstige stem weerklonken, die opkwam tegen de uitgekeerde hooge dividenden ? Is de macht van het kapitaal: vergenoegde aan deelhouders te scheppen uit de bange zorgen van een lijdzamer), werkzamen stand, ooit zoo schitterend gebleken als hier? Is er ooit een inspecteur uitgezonden om, in den lande lusschen de Dollart en de Schelde, uit te vorschen hoevele landbouwers hunne erven hebben moe ten verkoopen tengevolge van de hypotheek rente; hoevele landbouwers, die door hun vlijt, hun overleg en hunne bekwaamheid verdienden geld te sparen, thans, alles wat zij winnen, moe ten offeren binnen uwe puien ? TAX. ( Wordt rertoltjd). BRIEVEN UIT GROOT MOKUM. Amice! Zoo'n schilderijen-tentoonstelling lijkt toch veel op hot ond, vermakelijk ganzeusp 4", dacht ik, toen ik onlangs in Arti" de kunstwerken van Th. de Bock bewonderde. Je komt met n sprong van drie op negentien en van vijf op acht-on-t\vintig; soms valt het op oen gans, ? en dat is op deze tentoonstelling dikwijls het geval, hoewel ze niet te druk bezocht wordt, maar bij enkele nummers zink je in c'c put..., als je bijvoorbeeld ziet, hos een illusionaire boereukuechtpogingen aan wendt om een houten" koe te melken. De gemeenteraad doet op 't oogenblik over een andere kunst-tentoonstelling, namelijk de driejaarlijksche der stukken van levende meesters het oude raacl-speüetje: holletje of bolletje'!1" De beschreven vadoren hebben volstrekt goen bezwaar tegen een schilderijen-tentoonstelling, de meesten stellen haar zelfs ver boven een honden''dito, en met algemecno stemmen is reeds een voorloopig voorstel goedgekeurd, om ook aan dames alleen" vergunning te geven voor ieder schilderij te mogen blijven stilstaan, zonder aan maning van den bewaarder om door te loopen", maar het zeldzame ongeluk doet zich voor, dat men het niet ns kan worden; men is aan het kibbelen over het bedrag dat in den pot moet gestort worden. Sommige leden zouden de moppen" wol willen doorbijten, zooals ze in hun jengil deden, maar dan denken ze aan al de vier voetige zondaars, die dagelijks, alleen onder snspicio" van bijten worden opgebracht, en durvon niet met zulk een voorstel voor den dag komen. Het besluit omtrent de standplaats der tentoon stelling als zo gehouden wordt zweeft, nog als een ballon-captif tusschen hemel en aarde, met enkele dunne draadjes aan eenige gcmeentehersens vastgehecht, maar hot gebouw, waarin ze plaats zal hebhen, belooft een houten feestloods te zijn, die na do vervulling zijner plichten of ge sloopt of op voordeelige conditiën, waarschijnlijk aan een hokken- of turfbaas verhuurd of ver kocht zal worden. Kibbelen is trouwens aan de orde van den dag, men kibbelt over de vraag, of een beloofd labo ratorium een eereschuld is of niet; men kibbelt orer 't al of niet verdubbelen van 't straatgeld, over de rechten dor vrouw waar de meeste vrouwen" zich echter wijselijk buitenhouden , over de dienstver f anging; over de verdiensten van onze nieuwe tragédienne, Mevrouw Holtrop Van Gelder, die verleden week uit den dood van Adrienne Lecouvreur" geboren is; men kibbelt zelfs al over de ziekte van Zijne Majesteit; eenigen zeggen: Ie roi est mort", anderen: de Koning wordt eindelijk beter", de een geeft geen dag voor zijn ken gekregen van mijnheer Vink en de knecht twee jassen en een vest en nu staan er nog drie paar betiens met knoopen". En daar heb jij zin in, hè? Ik wil geen duivel op mijn hart laten smo ren: als ik ze krijgen kon, neem ik ze hoor; mijn man kan er nog lang op loopen Maar da's tot daar aan toe. Zou juffrouw Vink nu wel al die spullen weggeven, als ze nog sjenieigheid had in trouwen'? Daar is n broek bij, die is nog zoo goed als nieuw." De nieuwheid van die broek was het krach tigste argument in het pleidooi der werkster; dat de treurende weduwe de nagedachtenis van den geliefden doode eerde en zou blijven eeren, werd door de vlekkeloosheid en den glans van dat kleedingstuk tot een axioma verheven. Tien maanden gingen zonder veranderingen voorbij en niemand, behalve het weeuwtje, dacht nog aan den braven Vink. Maar zij werd be wonderd door den een en door den ander uit gelachen. De bakkerin echter zei niets, want zij stond met haar mcening op het slappe koord, helde nu eens naar deze, dan naar gene zijde over en was op 't punt een duikeling temaken. Kapers waren er op do kust geweest, dit wist de bakkers vrouw, dit wist de geheele wereld; maar zij waren dapper afgeslagen : krachtig door haar liefde en moedig door haar trouw had de weduwe aan eiken aanval het hoofd geboden. Thans zou zij iets ondernemen, dat de ver bazing en de bewondering ten top zou voeren en de sollicitanten naar de heirekking van echt genoot van spijt zou doen verbleeken. Het plan stond wel niet geheel vast, maar had toch groote kans uitgevoerd te worden. En wat was dit plan? Gedurende haar weduwstaal had juffrouw Vink een paar malen een tante van haar man te logeeren gehad. Die tante, Mevrouw Struis, was een bejaarde dame met iels mannelijks in houding en blik, de weduwe van een zee leven, de tweede zegt: Z. M. houdt het nog wel uit tot Mei". Ook over bevolen" reuw is reeds getwist, hoewel de doodsklok nog niet geklept heeft op het Loo; rouwen is goed. maar niet rouwen is beter voor ondernemers van publieke vermakelijk heden, zegt men. Wat zon men bijvoorbeeld met al de Parkschouwburg-bal-inaKjués moeten beginnen, die nog in het vat zijn en die evenmin tot den zomer bewaard schijnen te kunnen blijven als ingelegde snijbooncn. Eén ervan kan tenminste niet meer ver zuren, dat hebhen we don laatsten Zaterdag ge noten. De lui hebhen zich toegetakeld en ver momd ot andere maniertjes aangenomen, en hun tong in bodwang gehouden even als in een engage ment. Het démasquéis het huwelijk. Weinigen zijn, helaas.ook zoo loyaal als de schoone Magenta in het geheimzinnig aquarium" dat hier vertoond wordt, die, daar ze aan versteeningen lijdt, zooals sommige jonge dames aan vapeurs, edel genoeg is om den verliefden prins dien men echter niet to zien krijgt er niet in te laten loopen; liever vindt ze als onbesproken maagd haar dood in do golven der goudvisschenkom waaruit men haar geboren heeft zien worden on der de smeltende tonen van een mnzickdoosork''st. Deze optische illusie is werkelijk allerverrasscndst en meer dan de moeite waard om eens te gaan zien. De heer David Tobias Bamhcrg is echter niet gelukkig gfwecst met zijn aquarium; niet genoeg dat Magenta dagelijks verscheidene kccren den waterdood sterft, heeft ook een ander clement, het vuur, zich haar vijandig betoond zoodat de inrichting gedurende eenigo dagen wegens brand schade gesloten moest blijven en nu weer heelt een romantische polder-gast misschien onder den indruk, dat marmeren heelden ijskoude har ten hebben eenige glasruiten ingeslagen met de verklaring dat hij van Magenta naar de zwevende Magneta zou gaan om die jongejidf ?? o uw, die haar halve leven, met het hoofd naar beneden, doorbrengt, op dezelfde bonbon te trakteeren; maar toch houdt Bamberg's moed on ondernemingsgeest zich schitterend staande. Wanneer je pas in zoo'n kalme omgeving zoo veel ziclegrootheid hebt gevonden bij eene uit het kille visschenrijk ontsprotene, dan treffen je de duistere gangen der van menschen gcwonnenen dubbel. Je kunt niet begrijpen wat vreemde praktijken in een grooto stad dagelijks voorbij je oogen slip pen zonder dat je hot merkt. Een der laatste industries waarvan ik gehoord heb is de volgende: De een of andere wcrkelooze huisvader heeft geld noodig tot instandhouding van zijn gezin. Nu wordt er een lijst, met oen treffende beschrijving van hot rampzalig huisgezin, dat natuurlijk na willekeur met ziekelijke kinde ren of holoogige tweelingen wordt verrijkt, opge maakt door den belanghebbende zelf die een verloopen klerk of anderzins kan zijn of door het hoer dat zich met het lijstenmaken" onledig houdt en er mede op uit gaat." Is de zaak niet heelemaal vervalscht dan wordt er in de eerste plaats gezorgd dat de bovenste ha.idteekening goed" is. Be verhongerende huis vader 't is haast jammer dat zulke menschen niet tevens kannibalen zijn, ze hebben gewoonlijk zoo'n abattoirvoorraad van kinderen komt bij voorbeeld zelf bij een of ander menschlievend predikant die half bewogen, half misselijk door het ellendig, haveloos voorkomen van den man, zich laat overhalen om voor n of meer gulden, dat hangt van dominés humeur of maag af, te teekenen. Nu is het moeielijkste volbracht en de lijst wordt overgedragen aan den agent", die precies weet welke lui tot de vrienden en kennissen van den eersten weldoener behooren en die hij dan voorliegt dat hij door deze gestuurd is en mijn heer nu zeker ook wel een kleinigheid zal willen geven." En mijnheer" om zijn fatsoen te houden of zijn vriend pleizier te doen teekent meestal ook en vergeet do zaak dan, terwijl de agent intusschen reeds weder de vrienden van mijnheer exploiteert en met de verkregen naamteekeningen werkt. kapitein. Zij woonde in de omstreken van Apeldoorn, op een allerliefst buitentje en hield een ineid en twee honden, want kindereu had ze niet; ze wandelde veel en las veel, maar geen andere boeken dun reisbeschrijvingen; die flauwe romans waren goed voor nufjes, die aan een hqpelooze liefde laboreeren. Een tropee van krissen en dolken en tomahawks was haar trots, en een kogel, die de dappere zeekapitein in zijn been had gekregen in een gevecht met Niassische zeeroovers, bewaarde zij als een reliquie. Wat ben ik toch gelukkig, dat ik met al dien rompslomp niet noodig heb, die jou dagelijks het hoofd op hol brengt,'' zei mevrouw Struis, toen zij de laatste maal bij haar nicht logeerde en inkoopen kwam doen voor haar linnenkast. En voor wie tobt. ge je nu af?" ging ze voort. Ik heb je dal laatst ook al gevraagd- Ja, voor wie? Voor de kinderen van je broers eu zusters, die nu al uitrekenen, hoeveel Jantje enDoortje van je zullen erven." Zacht wat, tantelief!" viel de jonge vrouw in, zoo slecht zijn mijn broers en zusters niet, dat ze naar mijn dood verlangen." Dat zeg ik niet," zei de oude dame, maar als je schipbreuk lecdt, zouden ze eerder aan de lading denken dan aan jou Schud uu maar niet met je hoofdje: ik keu de wereld en jij komt pas kijken. Je denkt te goed over de men schen. Ze denken er geen amerijtje over, om een ander in den grond Ie boren, als ze er ne tien gulden mee verdienen kunnen. En is het je familie niet, die op je geld vlast, dan zijner anderen. Wat schreef je me ook weer van dien vent, die jou laatst aan boord kwam en die boekhouder was in.... ? in .... ? Och hoe heet die firma weer?" In de lommerd," vulde nichtje aan Je hebt den kerel toch niet geantwoord?" zei mevrouw Struis, terwijl ze nicht aankeek rnet een paar oogen, alsof ze haar verscheuren wilde. Spreken zulke vrienden elkander kort daarna en valt het gesprek op dien kerel met 'n lijst dien jij me op mijn dak heb gestuurd" dan komt de zaak soms aan het licht en kan de zaak waarnemer" bij volgende speculaties niet meer op deze namen rekenen. Is de zaak nu kerngosund" dat wil zeggen dat het gezin werkelijk buiten zijn schuld tot armoede is vervallen, dan geniet de werver" een lage provisie, b. v. 10 percent. Maar is er een luchtje aan de affaire, soms zijn zelfs de eerste handteekeningen op de lijst valsch dan heeft de makelaar het recht, tot 50 percent te eischen. Gewoonlijk zijn deze industrieelen van oen verloo pen heerachtig uitzicht, hebben een vochtige, vieze knevel, die 's ochtends met schoensmeer wordt opgedraaid, als hij zwart van haar, en met wat anders als hij blond is. Ze dragen een vuile, pa pieren boord en dito manchetten, een rossige hoed, laarzon met likdoornpleisters bovenop", een gekalefaterde pantalon en de rest hunner bedek king naar rato. Hun baantje is evenwel nog zoo slecht niet, 't is afwisselend, 't geeft menschenkcnnis, 't is allemachtig gezond bij goed weer en bij slecht weer maakt men zijn visites natuurlijk per aap". Ik denk dat je in het beloofde land van Argciitina, waar geen apen" zijn en de lui geen geld ge noeg hebben om zich te laten beetnemen, vergeefs naar zulk een postje zal zoeken. t. t. DANDOLY. Kunst en Letteren. Onze lezers zullen noode aan het hoofd dezer rubriek hot artikel missen van den kunstcriticus, wiens verslag, van zooveel ijver, belangstelling en kennis getuigend, hun iedere week zoo welkom is. l'rof. Alberdingk Thijm is ernstig ziek. Hopen wij dat de ziekte een gunstigen keer moge nemen on wij binnen kort weer zijn smaakvol geschreven tooneel in de hoofdstad" aan de lezers mogen. aanbieden. DER MEISTER VON PALMYRA. Te München is een dramatische Dichtung" in vijf bedrijven opgevoerd Der Meister van Palmyra, van Adolf Wilbrandt, een stout, beteekenisvol en diepzinnig dichtwerk", zoo stout, beteekenisvol en diepzinnig intusschen, dat de toeschouwers zich den eersten avond geen rekenschap konden geven of zij het stuk mooi of loelijk vonden. Een groote, belangrijke afdeeling der wereld- en cultuurge schiedenis trekt, als achtergrond, in afzonderlijke talereelen, vluchtig neergeworpen, maar duidelijk herkenbaar, voorbij, en toch is het geen zooge naamd historiestuk en wil dat ook niet zijn." Een verslaggever vergelijkt het stuk met Göthe's Faust, Jïyrons Manfred en Grillparzer's Der Tranin ein Lcbcn.ïie titelheld,de meestervanl'almyra", Apelles, wordt door een goddelijke machtspreuk tegen den dood beschermd, en ziet het eene geslacht na het andere sterven; tegenover hem staat een telkens sterfelijke vrouw, die in vijf achtereenvolgende gestalten weer verschijnt, het zich steeds verjongende leven. De indruk was, naar de verslaggevers, zeer ver schillend; de realisten, in hun bedachtzame wijs heid, redeneerden of maakten zich vroolijk er over; de idealisten werden machtig opgewekt; de naïeve menigte gevoelde zich deels aangetrokken, deels verveeld, in elk geval mystisch onmeveld." Vooral de tweede acte verveelde de menschen bijzonder; zelfs sterk verkort en sneller gespeeld, zou het stuk waarschijnlijk niet aantrekken. Het is vol allegorie en geeft ruim stof tot nadenken, maar is niet interessant. Het eerste bedrijf bestaat uit twee tableaus met changement a vue. liet eerste tafereel toont een huiveringwekkend rotslandschap met een spe lonk, waarin, naar het volksgeloof' beweert, de Heer des Levens" en de Heer des Doods" sa menwonen. Zoë, een jonge vrouw in wit kleed en sluier, veischijnt met wankelende schreden en valt op een steenen bank neder. Terstond daarop Ik heb op zijn beleefd aanzoek een beleefde weigering laten volgen;" was het antwoord, u zult toch niet willen, dat men zeggen zal, dat ik mijn wereld niet ken?" Meid, meid!" zei mevrouw Struis, je ver diende een afstraffing. Maar, om nog eens op mijn vroeger voorstel tei'tig te komen, heb je er over gedacht ?" Ja, tante," antwoordde de andere, maar ik kan nog niet tot een besluit komen ; het, is een zaak van groot gewicht: ben ik eenmaal mijn affaire kwijt en het buitenleyen bevalt mij niet, dan is het te laat. Ik heb altijd in de stad gewoond.'1 Wat dal laatste betreft," merkte de oude dame op, ik heb jaren en jaren in Rotterdam l gewoond en ik heb Parijs gezien en Marseille en j Napels en ben zelfs te Constantinopel geweest, waar ik nog ro/.enolie gekocht heb voor tante Jet, maar nergens heelt het mij zoo goed be vallen als Ie Apeldoorn. (!ij weel niel, hoe heerlijk hel is iii den zomer 's morgens vroeg op te staan en de frissche lucht in te ademen. Je houdt van bloemen, niet waar?" Ja, heel veel. Vink kocht altijd voor mij de j mooiste ruikers van de markt," antwoordde nichlje mei een zucht. Nu, bloemen zijn er hij ons genoeg. Voorde verveling heb ik een bibliotheek Culifontiëof //rf Gout/land, Utah of lift Land <ler Mormonen, bij wie de vrouwen wel tien mannen hebben." llè-è!" zei de jonge weduwe op gerekten loon, maar liet er Foei! Foei!''op volgen, toen zij bemerkte, dat tante haar met een paar ver baasde oogen aankeek. Weet je wat?" vervolgde tante, die plotse ling een ingeving kreeg, je komt over een paar weken naar Apeldoorn, dan kun je mijn klein paradijs eens opnemen; je behoeft niel. vooruit te schrijven: je steekt maar van wal, wanneer je:kunt." Dat neem ik aan," zei nicht Bertha. Den volgenden dag vertrok mevrouw Struis. (Slot volyt)