Historisch Archief 1877-1940
e
DE AMSTERDAMMER, WEEEBLAD VOOR NEDERLAND.
No.631
is nog altoos een acquired taste; de Bourgondische
slakken met peterselie en de kikkerboutjes der
Parijscke keuken vervullen nog menigeen met
fcfschuw.
De schrijver van het artikel over vreemd
?voedsel" in Cornhill wil met het conventioneele
breken. Hij heeft als kind een gebraden eekhoorn
gegeten, en later een kerkkraai laten braden, en
beweert dat beiden goed smaken. Hij vertelt ook
van een pastoor, die met smaak had meenen haas
te eten, maar ziek werd toen men hem mede
deelde fiat het kaHeripeper" geweest was. De
schrijver vertelt dan welke volken met goed gevolg
honden eten, of nijlpaarden, muilezels, olifanten,
paarden, ratten (dat een heel eetbaar vleesch
moet zijn, en in sommige Londensche keukens
reeds als pastei bereid wordt) wezels, stekelvar
kens, veldmuizen, leeuwen, beren, wolven, neus
horens, zeehonden, bruinvisschen (vooral de lever),
inktvisschen, (die men zoowel te Napels als in
Japan eet), walrussen, walvisschen, haaien, zee
eenhoorns, zaagvisschen, rendieren, kameelen, enz,
Van het kleinere goed, hagedissen, kikvorschen,
padden, adders, muizen, worden de meesten door
de volken die ze eenmaal eten, als delicatessen be
schouwd; sprinkanen golden daarvoor reeds bij de
oude Israëlieten en nu nog in het Oosten. Bijna al
Wat vliegt, loopt of zwemt," zegt hij, is op het
een of ander deel van den aardbol eene lekkernij,
zooals voor ons patrijzen, fazanten of
speenvarkentjes."
Tot besluit geeft hij eenige afschuwelijke
verhalen van vraatzucht, waarvan het sterkste mis
schien is omtrent drie Yakoets, (in Siberië) die
voor hun ontb\jt een heel rendier opaten, of dat
van een interessanten jongen wildeman, een Es
kimo, die vijf kilo raauw zeepaardenvleesch, even
veel gekookt, anderhalt pond brood, \^A pint
dikke soep, een bokaal sterken grog, drie
wijnglazen spiritus en negen pint water gebruikte. In
Engeland had de vader van Charles Darwin den
naam van een goed eter te zijn; hij vond een ge
braden gans een lastigen schotel: te veel voor
n persoon en te weinig voor twee."
Een artikel in een Fransen tijdschrift wijst er
op, hoe gemakkelijk de prinsessen, die in de laatste
jaren met buitenlandsche vorsten getrouwd zijn,
eich de taal van haar nieuwe vaderland hebben
eigengemaakt. De hertogin van Edinburg heeft
heel spoedig Engelsch geleerd. De Grieksche prin
ses, die nu met grootvorst Paul van Eusland ge
trouwd is, vond het Russisch eerst zeer moeielijk,
maar is het toch meester geworden. Prinses Sophia
van Pruisen, zuster des keizers, heeft zeer goede
vorderingen gemaakt in het nieuw-Grieksch en zal,
wanneer zij in Griekenland komt, de adressen der
ministers in het nieuw-Griek?ch beantwoorden.
Prinses Maria, de dochter van den hertog van
Chartres, de vrouw van prins Waldemar, spreekt
Deensch als een geboren Deensche; de koningin
regentes van Spanje kent evengoed Spaansch als
Duitsch. Toen koningin Emma van Nederland
onlangs door een al te beleefd hoveling in het
Duitsch werd aangesproken, was haar antwoord,
naar het artikel meldt: Spreek Hollandsch tot
mij, mijnheer; ik ben nu eene Hollandsche en heb
het Duitsch vergeten."
De Guardian, een blad te Bombay uitkomend,
tfestigt de aandacht op een boek, dat op de
meisj^Bseholen in de residentie Bombay veel als prijs
gegeven wordt. Een aanhaling is voldoende om
het te kenschetsen:
Hetzij de man eener deugdzame vrouw leelijk is,
of boosaardig, ziekelijk, knorrig, plaagziek, driftig,
een dronkaard, een domkop, oud, suf, doof, stom,
blind, ruw, arm, gierig, een lafaard, een lasteraar,
valsch, onzedelijk, in elk geval, behoort zij
hem als een god te vereeren met gedachte, woord
en persoon. De vrouw die haren man een knorrig
antwoord geeft, zal een zwervende dorpshond
worden; zij kan ook wel een jakhals worden en
in een woestijn komen te wonen. De vrouw die
lekkernijen eet zonder ze eerst haren man aan te bie
den, zal een wijfjesuil worden en in een hollen boom
Jeven. De vrouw, die zonder haren man uitgaat,
zal een dorpszwijn worden en in het vuil wroeten.
De vrouw, die oneerbiedig tot haren man spreekt,
zal in haar volgende incarnatie stom zijn. De
vrouw die haar mans bloedverwanten niet lief
heeft, zal van geboorte tot geboorte een muskus
rat worden, die in modder leeft. Zij diejaloersch
is op het b\jwijf van haren echtgenoot, zal in de
volgende incarnatie kinderloos zijn.''
Dit fraaie boek heeft zegenrijke gevolgen voor
de Hindoesche heeren der schepping. Zij weten
er het respect in te houden. De Bombay Guardian
vertelde van een vrouw van een kwaadaardigen,
ziekelijken, slechten Brahmien, die haren man als
een slavin diende en hem op het laatst op haar
schouders naar het huis van zijn liefje droeg. Het
Woman Journal te Boston neemt het verhaal
over en zegt: De Britsche regeering heeft zich
verplicht den godsdienst der inboorlingen niet te
kwetsen, maar zij behoefde zeker niet op
gouvernementsscholen de ergste leeringen van een
onmenschelijk heidendom in te prenten."
Hoe diep moet de buiging van eene dochter
voor hare ouders zijn'! Deze moeielijke vraag had
onlangs een Russisch rechter op te lossen. Mijn
heer Kryshanowsky, grondbezitter te Bogajinka,
een voorstad van Odossa, vorderde van den vre
derechter Dian een vonnis, ten einde aan zijne
dochter het huis te ontzeggen, daar zij bij het
groeten niet diep genoeg voor hare ouders verkoos
te buigen. Op aanmaning van den vrederechter
verklaarde de vader zich bereid om den eisch
terug te nemen, wanneer zijne Darja hier voor den
rechter hem en hare moeder excuus wilde vragen
en de gewone buiging maken. De dochter gaf ge
hoor aan het verlangen van haren vader; toen zij
echter de gewone buiging maakte, riep baar vader
uit: Lager! Nog verder omlaag met het hoofd!
Tot aan den gordel!" Neen", zeide de dochter,
zoo diep buig ik niet, al moest ik er voor uit
het ouderlijk huis!" De rechter beval daarop de
dochter het huis harer ouders binnen zeven dagen
te verlaten. In dien tusschentijd kwam echter
Darja tot inkeer en vertoonde de gewenschte bui
ging tot aan den gordel.
Er is beweerd, dat er geen boom in Europa
was, waarvan geen thee, geen tabak en geen ka
neel gemaakt werd. Wat de thee betreft, zijn in
den laatsten tijd al zeer verontrustende bijzonder
heden aan het licht gekomen. Men drinkt echter
niet enkel Europeesche planten als thee, maar
China zelf voert onder dien naam millioenen pon
den espen-, sleedoorn, wilgen- en zoethoutbladeren
uit. Zelfs wordt beweerd, dat Europeesche bladen,
machinaal op de verlangde grootte van theebladen
geknipt, in China worden ingevoerd en van daar,
geverfd, in echte kisten, weer aan de barbaren van
het Westen worden geleverd. Ook gebruikte thee
bladen worden opnieuw geverfd; men gebruikt
daartoe in China gips, kiezelaarde, Berlijnsch
blauw, ijzerhoudende klei en lampenroet: ook
werd onlangs een fijn merk kysow, bevonden
uit oude bladen te bestaan, vermengd met
rijsthulzen, stroo, wilgenbladeren en uitwerpsels van
zijwormen. In een monster dure gunpowder"
thee, een merk dat in Engeland veel gebruikt
wordt, ontdekte dr. Letheby 40 percent ijzervijlsol
en 19 percent kiezelaarde. Ook met lood wordt
veel vervalscht; het ergste is, dat men juist de
verf drinkt. Op dit oogenblik is nog eene zaak
onderhanden van twee kruideniers te Duinkerken,
die wegens het verkoopen van vergiftigde thee
vervolgd zijn. Zij beroepen zich op den grossier
te Parijs, die hun de thee leverde, en deze heeft
bewezen dat hij ze direct u't Canton ontvangen
heeft.
E?e.
Allerlei.
De maclit van den sang. De leden der
zangvereeniging Brullerie," uit het stadje N., waren,
aldus meldt de D. R. Z.." eenige maanden gele
den in de nieuwe vergaderzaal bijeengekomen,
om daar een Halleluja-koor" in te studeereii. Het
was een koele avond en een flink vuur was in do
kachel aangelegd; helaas scheen het met den trek
daarvan slecht gesteld te zijn, want zij rookte nog
harder dan een sedert tien jaar gehuwd man. De
directeur met zijn gouden bril op den neus en
den dirigeerstaf in de hand stond achter de piano,
de stemmen waren rondgegeven en daar begon
het: Een?twee?drie?Halleluja, Halleluja de
tweede tenoren alsjeblieft iets krachtiger! luja, luja,
luja, luja, de tweede bas is een halven toon te
laag! luja, luja, luja, luja. Wat rookt die ka
chel verschrikkelijk, zet dat raam als het u belieft
open lujaa, luluja . Beneden op straat schoolden
allengs een menigte inenschen samen, die opzagen
naar de ramen der verdieping, waaruit nu dichte
rookwolken naar buiten drongen. Daar boven is
de boel aan 't branden, en er zijn daar menschen
die geen uitweg kunnen vinden hoort, hoe zij
om hulp roepen! Haalt de brandweer, om
Godswil spoedig! Hoor die arme menschen eens
kermen!" En boven ging men inmiddels door
Halleluja, halleluja" halelulnlululululujaluja!"
O, hoe vreeselijk, zoo levend te moeten verbran
den," hoorde men beneden zeggen, hoort, hoe
zij om hulp roepen, zij stikken, zij verbranden,
komt die spuit dan nog al niet? Goddank, daar
is zij. Nu spoedig water! Hier met de ladders!
Legt de slangen uit !" Halleluja, halleluja,
halleluja. Binnen hoort men iets kraken, een
paar ruiten worden stukgeslagen, verscheiden
brandspuitgasten verschijnen aan het raam met de
straalpijp van een slang in de hand. Water",
brulden zij naar beneden en het water kwam
een stroom, een meer, een zee ontlastte zich op
de arme zangers. De gouden bril vloog den
directeur van den neus, den tweeden tenor liep
het water langs den rug, zoodat het reeds uit zijn
broekspijpen stroomde. De tweede bas, die sedert
vijftien jaar geen druppel water gedronken had,
en in wiens mond de straal juist terecht kwam.
op hetzelfde oogenblik dat hij hem zoo wijd mo
gelijk opende, om de laatste greep van Halleluja
uit te galmen, stikte daar bijna aan en spuwde,
hoeste, nieste en blies als een in het water ge
vallen kat. En ondanks zijn tegenspartelen droeg
een stevige brandspuitgast den eersten bas de
ladder af naar boneden; het water stond drie
voet hoog in de zaal, zoodat de directeur en zijn
arme zangers, om niet te verdrinken, op de piano
moesten klauteren, waar zij tandenklappercnd bij
elkaar zaten, doornat, druipend als een poedel,
die in het water gelegen heeft, evenals matrozen,
h7 h5 t mat in 2 zetten. Op 26 f4 K «2 X (='3 t 27
g4 X S3 d5 t'3 t 28 «3 lii e2 ei t 2» W b
g7 g6 enz.
e Op 28 h4 b» volgt 28 g7 g6 t 29 g3 X Sr'
W X g<5 t. 30
Partij gespeeld op het New-Yorker
schaaktournooi door de hoeren Weisz en Pollock. Voor deze
interessante partij ontving de heer Pollock $ 50
als prijs voor de schoonste partij op dit concours
gespeeld.
Stand der partij na den 12den zet van zwart.
ZWAET
die schipbreuk geleden en een toevlucht gevonden
hebben op een woest en onbewoond eiland. En
zoo zagen de menschen hen, die nu ook langs de
trap de zaal binnendrongen; terstond deelt de
directeur hun nu mede, wat het geval is: Geen
brand, maar een repetitie der nieuwe vereeniging,
het Halleluja-koor en een rookende kachel."
De Sliali in Schotland. De Shah heeft Engeland
verlaten en vertoeft op het oogenblik in Schot
land, waar de piepende toon van den doedelzak
hem meer behaagt dan de prachtige
orchestuitvoeringen in Engeland's hoofdstad. Hoe verder hij
komt op zijne reis, hoe meer belangstelling hij
betoont in de schoone vrouwen, die hij ontmoet.
Op het stadhuis in Livcrpool bracht hij twee
dames door de onafgebroken oplettendheid waar
mee bij ze aankeek, in een niot geringe verlegen
heid. Over de schoonheid der vrouwen in Bh
mingham, liet hij zich in zeer vleiende bewoordingen
uit, terwijl het hem omgekeerd in Sheifield on
aangenaam aandeed zoo weinig knappe dames en
lieve gezichtjes te ontmoeten." Wanneer hem dus
zijn oogen lief zijn, zal hij weldoen op de terug
reis de stad Shelh'eld te vermijden, daar hij anders
wel eens op onaangename wijze zou kunnen ken
nismaken met de nagels der gebelgde bewoonsters.
De redevoering over de nieuwe handelsbetrekkingen
tusschen Perzici en Engeland, waarmede hij op
de aanspraken te zijnor eere pleegt te antwoor
den, kent hij thans zoo goed, dat hij haar achter
elkaar afratelt.
In Schotland was hij eerst Woensdag en Don
derdag de gast van den hertog en de hertogin
van Montrose op het kasteel Buchanan in de
Hooglanden. De hertog liet des avonds bij fakkel
verlichting, Schotsche dansen met
accornpagnement van doedelzak voor hem uitvoeren en den
volgenden morgen deden zij een zeiitochtje op het
naburige Loch Lhomond. Op dit tochtje genoot de
Shah zoodanig, dat hij gaarne langer zou geble
ven zijn, wanneer niet het programma van dn reis
hem gedwongen had om te vertrekken. Des na
middags bezocht hij Glasgow, waar de burgemee
ster hem met een aanspraak begroette, die door
Nasreddin terstond werd beantwoord, overnachtte
weer op slot Buchanan en vervolgde daarop zijn
reis over Perth en Aberdecn naar Ballates, waar
Prins Albcrt Victor hom in het costuum der
Bergsehotten ontving en naar de woning van een der
vele Mackenzie's bracht. Denzelfden avond nog
moest hij een bal van Hooglanders bezoeken on
den volgenden morgen in de vroegte vertrok hij
met zes zijner volgelingen om in de koninklijke
bosschen te jagen, 's Nammiddags reed hij naar
Invercaula, het buiten van Sir Algcrnon
Borthwick, den eigenaar van den Morniug Post, waar
hij tot Maandag vertoefde.
Men zegt, dat Sir Algcrnon het geheim heeft
gevonden, om het den Shah echt lekker temaken;
het geheim bestaat in slappe thee. In Buckingham
Palace was die altijd te sterk en dit was de eenige
duistere stip aan den hemel vol genoegens, die j
voor hem in Londen geopend was. Nasreddiu zal
dus wol bij Sïr Algcrnon hot toppunt van tevre
denheid bereikt hebben. Het gerucht loopt, dat
zich onder zijn gevolg een Circassïsehe slavin in
mannenklcoding bevindt. Voor zijn vertrek naar
Schotland beeft de Shah aan verscheiden leden
van de hofhouding der koningin kostbare geschen
ken doen overhandigen, bv. aan den hertog van
Portland een kleine, met diamanten bezette doos,
aan Sir G. Maude een ring mot diamanten, aan
Sir John Cowell een snuifdoos en aan den opzichter
der stallen, Norton, een ring met jnweelcn. Deze
laatste ontving dit geschenk waarschijnlijk uit
dankbaarheid over hot terugvinden van de tasch
met kostbaarheden, die op de reis van Londen
naar Hatfield was zoek geraakt. Bij de aankomst
te Hatfield werd zij gemist on daar zij wel voor
een millioen pond sterling aan juweeleu bevatte,
werden de vier bedienden van den Shah terstond
per extra-trein naar Buckingham Palace terugge
zonden. Men kan zich de wanhoop dier menschen
voorstellen, toen men te vergeefs in alle vertrok
ken naar die tasch gezocht had. Eindelijk begaf
men zich naar de stallen en vond daar de tasch
in den bagagewagen, waarmee de kofl'ers van den
Shah naar den trein waren gebracht. Hot is echter
de vraag of de bedienden na den terugkeer in
Perziëvrij van straf zullen blijven.
Mon verhaalt, dat in het volgend jaar do Sultan
van Turkije een bezoek aan Engeland zal brengen.
Te Temesvar in Oostenrijk-IIongarije is een
belangrijk proces aan den gang. Ecu Hongaar,
Farkas, heeft bij het klein Lotto", terwijl er
Weisz.
Wit.
Ruy Lopez.
i ij
J.
IJ.
abcde fgh
WIT
l
2
a
4
5
G
7
8
9
10
11
ia
ia
14
15
1G
17
18
l!)
20
21
'22
2.'5
24
25
26
27
fl
bf> _
d2
c2
a4 _
e4 X
dl
e2
fa x
e4 X
e4
f3
b5
a4
d;i
ca
ba a
d5
c2
e-i b
e5
e5
Zio diagram.
Pollock.
Zwart.
c T c t)
b8 cG
a7 aG
18 c5
b7 bf>
d7 d5
füX d5
o o
c8 eG c
cG X c5
d5 X b4 d
o
hf>
o
c5
a'2 X 'J;5
bl d2 e
ba 1)4
gl - hl
h2 ha
fl X cl
hl h2
h2 - ga
ga - g4
d2 fl
h5 - do
S* - S~>
f l x ca
1)4
X (ia
X w
08
f8
(18 e7
c5 X * 2 f
c7
da
c8
f2
el
cl
g?
h7
el
cl
el
,
- h5 f
- g?
Zie diagram.
slechts vijf prijzen waren en hij vijf nummers had,
juist deze vijf nummers uit de bus zien komen
en dus de geheele winst 480,000 florijnen opge
streken. Dit heeft de aandacht getrokken en een
onderzoek is ingesteld.
De wijze waarop de loterij te Temesvar ge
trokken wordt, is de volgende. Er zijn DO num
mers; ieder nummer zit in een houten balletje
verborgen, en deze balletjes zijn in een trommel
met glazen zijden geplaatst. De trommel wordt
rondgedraaid en na iedere ronddraaiing wordt er
een balletje uitgehaald door een knaapje, ge
woonlijk een weesjongen, die een paar tiorijnen
voor zijn moeite krijgt. Er worden slechts' vijf
ballen uitgenomen, dat zijn de vijf winnende num
mers. De ballen worden met zekere plechtigheid
geopend en in tegenwoordigheid van het publiek
de nummers voorgelezen. De nummers en ballen
werden daarna zorgvuldig bekeken en de overige
85 nummers geteld.
Bij de trekking nu, waarin Farkas zoo gelukkig
was, kwam een bijzonder geval voor. Toen
deweesjongen aankwam, zeide de hoer Puespocky,
bestuurder van het kleine Lotto", hem, dat zijn
diensten niet noodig waren, maar gai' hem toch
zijn twee florijnen. Een tweede knaap werd ook
weggezonden en ontving ook twee florijnen,
toenplotseling een vreemde dame met een knaapje op
de estrade stormde en vroeg of dit do nummers
mocht trekken. Zij had er geld op gezet en was
overtuigd, dat het knaapje haar geluk zou aan
brengen. Het verzoek werd toegestaan; een tweede
ambtenaar, de heer Szubovitz, trok den jongen het
ofh'cieele pakje aan, dat de trekker p.ltoos draagt,
en de jongen haalde de nummers er uit. Mijnheer
Farkas won 480,000 florijnen.
*
* *
Het onderzoek deed ontdekken, dat Farkas den
vorigon dag en vroegere dagen geconfereerd had
met de juffrouw en met de twee employé's. De
juffrouw gaf te Temesvar oen valschen naam eu
adres op en men had veel moeite om haar te ont
dekken. Zij bleek een mevrouw 'eikczy uit
Weenon te zijn. Farkas beeft te Weeuen bij drie ver
schillende kantoren der loterij van Temesvar
de nummers genomen. Hij beweert een speciaal
stelsel te hebbon uitgevonden en geeft ook op, als
bewijs voor zijn bewering, dat bij sedert de maand
Maart niet minder clan vier grooto sommen ge
wonnen heeft. Eerst 14,000. toen 18.000, daarna
36,000 eu nu 480,000. Driemaal trouwens was
Temesvar het tooncel van zijn geluk. Farkas was
vroeger advokaat, maar hoeft daarna te Wertschetz,
in Hongarije, een loterijkantoor geopend, waar
schijnlijk om zijn systeem te oefenen. Hij woont in
een fraai huis te Pesth en siert zich en dit huis
op mot kostbaarheden.
Mevrouw Telkezy heeft, zoodra men haar ge
vonden heeft, toegegeven, dat ha.ar kind, een
dochtertje, als jongen verkleed. de nummers
bad getrokken. Farkas, haar weldoener, had haar
dat als liefdedienst gevraagd. Tweede verhoor:
Farkas had er baar OO gulden voor gegeven.
Derde verhoor : Farkas had haar naar Tornesvar
laten komen, haar de kleine Margarctha laten
vcrklecden en haar '20,000 florijnen gegeven om
die in cenc bank te Szegedin te deponeeren, op
haar naam. In een volgend verhoor legde zij vol
ledige bekentenis af. Zij kende Farkas sedert jaren
en bad hem toegestaan, haar dochtertje als
medeplichtige te onderrichten, maar hoe het bedrog
eigenlijk in zijn werk ging, wist zij niet.
Tegen Farkas kwam nu als volgende aanwijzing
het feit, dat hij eenigen tijd geleden een schrijn
werker, beambte bij de Hongaarsche
landswerkplaatson, heeft opgedragen een trommel te
vervaardigen, zooals men die bij de loterijen ge
bruikt, maar met ceiiig onderscheid. liet blikken
rad zou van binnen met groen laken gevoerd zijn,
zoodat de houten balletjes er niet tegen kletter
den, en de wanden zouden niet uit glas, maar uit
zeer doorschijnend ijzergaas bestaan. Farkas was
over den trommel zeer tevreden en vertrok er
mede. Men meent nu. dat deze nagemaakte trom
mel, die niet weergevonden is, bij bet lotto
te Temesvar gebruikt is. Waarschijnlijk had Far
kas hern later zoo ingericht, dat do valsche
nummers niet buiten den trommel geruild behoefden
te worden.maar. volgens een bij de roulette vaak toege
past middel, in den trommel bevestigd waroji, onder
het deksel, zoodat ze van buiten niet gezien kouden
worden. Zij draaiden dus niet mee. Het kind. dat
vooruit geoefend was, behoefde dus slechts telkens
na de omdraaiing, als het de hand in den trommel
moest steken, een der vastzittende nummers er
uit te nemen, hetgeen zonder eenige moeite ging.
liet bedrog zou wellicht ontdekt zijn als men na
a Tl" looper is op c2 beter geplaatst.
b Deze y.et komt ons voor u's tempoverlies.
c Schijnbaar verliest zwart nu een pion, maar de scboone
combinatie daardoor ontstmin is meesterlijk.
(/ Door dezen meesterlijken zet maakt zwart zijn spel
vrij en wint ten slotte de pion ternf^ met betere stelbny,
lleze zet Leeft de winst der partij ten ^evolje.
e Wij gelooven dat liet paard op a:.i beter was ou< 011
e'j in bet spel te komen eu de looper, bet veld d2 vrij te
laten.
/' Neemt uu de toren den looper dan neemt liet paard
den toren. Koning neemt turug e7 ei f -' i-i en ver
liest do dame.
Stand der partij na den 27stcn zet van wit.
ZWART
i %?5>';
b c d e f g
WIT
Zwart geeft in 3 zetten mat.