Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
No.634
MTS. Josephine Butler schrijft, naar aaaleiding
van het proces Maybrick, aan Pull Mail het een
en ander over vrouwen als juryleden:
.Benige gevallen uit den laatsten tijd hebben mij
nog levendiger dan vroeger doen inzien, hoe nood
zakelijk het is, het groote beginsel omtrent jury's,
dat iemand door zijn pairs moest geoordeeld wor
den, ook op vrouwen toe te passen. Kan een jury,
alleen uit mannen bestaande, beschouwd worden
als eene jury van pairs, waar het bv. eene arme
jonge vrouw geldt,beschuldigd van moord door de on
gehuwde moeder gepleegd? Eene vrouw ziet daarin
geen jury van pairs. Onlangs kwam het geval in
Winchester voor. De beschuldigde herhaalde: ik
wist niet wat ik deed! Werkelijk, ik wist niet wat
ik deed!" Alleen, zonder hulp, de smart lijdende
die als type der smart op aarde beschouwd wordt,
radeloos in het vooruitzicht der schande die haar
wachtte, bracht zij in verblinding het zwakke jonge
leven den slag toe. Mij dunkt ik mag zeggen,
dat een man over dit alles lichter denken zal dan
een vrouw; zijne verbeeldingskracht zal hem niet
die angst en smart tegelijk, dat schorsen van het
redeneervermogen en dus der verantwoordelijkheid
kunnen voortooveren, die zelfs bij gelukkige moe
ders zoo vaak in dat geval voorkomen."
Mrs. Butler stelt als equivalent geval, dat de
moordenaar van Whitechapel alleen door vrouwen
zou geoordeeld worden, en men hiertegen wel
protesteeren zou; dit komt ons echter iiiet als
een sterk argument voor, daar Jack the Ripper
toch zeker door mannen wel niet zachter dan
door vrouwen zal gevonnist worden. Zij vertelt
dan een gesprek, door haar met een vroegeren
Italiaanschen minister van justitie gehouden, die
haar, toen zij om betere behandeling in de ge
vangenissen voor gevallen vrouwen vroeg, zeide:
Het is vergeefs; eene vrouw, die eenmaal van
het pad der deugd is geweken, heeft alle ondeug
den, ja, alle ondeugden." Dit geeft Mrs. Butler
niet toe, en het komt haar daarom onbehoorlijk
"voor, dat de rechter, die Mrs. Maybrick als gif
mengster te beoordeelen had, het Engelsche
woordenboek heeft uitgeput, om termen van af
schuw en verontwaardiging te vinden voor haar
gedrag ten opzichte der echtelijke trouw. Hare
afwijking van deze plichten stempelt haar in de
oogen der mannen-juryleden met een geheel ander
merk, dan waarmede een man, aan dergelijke on
trouw schuldig, wordt aangezien. Mrs. Butler zou
voor beiden een gemengde, althans niet voor allen
een uitsluitend mannelijke jury billijk vinden.
Ons komt het voor, dat men dat beginsel eene
jury uit pairs", toch altoos meer dan halverwege
in den steek zou moeten laten; dus waarom er
aan te beginnen? Eene jury uit trouwe gemalin
nen zou voor Mrs Maybrick geen jury van pairs
zijn; eene jury van ontrouwe vrouwen zelfs niet;
men zou tot eene jury van gifmengsters moeten
komen om consequent te zijn; dit is wel een be
wijs uit het ongerijmde.
*
* *
In het proces Boulanger is weer gebleken,
welk eene rol in Frankrijk de vrouwen in de po
litiek spelen. Sinds Jeanne d'Are is dit niet ver
anderd. Ten goede of ten kwade heeft Frankrijk,
en Europa zelfs, den invloed van Frarikrijks dochters
steeds ondervonden. In Henri IV's naam is Gabrielle
d'Estrées met hare opvolgsters geen kleine factor;
en het eskadron schoone vrouwen dat Lodewijk XIV
omgaf, heeft zijn prestige zeker vermeerderd. Onder
den Roi-soleil mocht eene vrouw niet alledaagsch
zijn; zij was heilige of zondares, en dikwijls beide,
zooals Louise de la Vallière en Mad. de Maintenon.
Het was in dien tijd dat Mad. de Sévignéde littera
tuur typeerde, de markiezin de Brinvilliers als gif
mengster verbrand werd, en Louise de Kérouailles
het Engelsche hof aan Frankrijk verkocht. De acht
tiende eeuw en de revolutie telden Mad. de
Pompadour, Mad. du Barry,de prinses de Lamballe en later
Charlotte Corday en Mad. Roland, onder de his
torische namen. Eerst Napoleon wilde de
Fransche vrouw haar aandeel in de wereldgeschiede
nis ontnemen, en hij is daarmede niet gelukkig
geweest. Hij verstiet Josephine en verbande
Mad. de Staël; hij trouwde eene vreemde, Marie
Louise, en dit huwelijk bracht hem noch voordeel,
noch geluk aan. Op St. Helena was hij alleen.
Tot het tweede keizerrijk was de rol der vrouw
niet schitterend, maar Napoleon IH deed, door
Eugénie de Montijo te trouwen, geen onhandigheid.
Een schitterend hof, eeno schoone, zeer beminne
lijke, zeer tactvolle en zeer ijverige keizerin, later
het huiselijk schouwspel van een vader, moeder en
kind, voor het publiek innig aan elkaar verbonden,
maakte een zeer goeden indruk op de massa. De
keizerin was niet enkel prachtlievend, maar soms
toonde zij grooten persoonlijken moed, onder ande
ren toen zij, buiten weten van den keizer, naar
Eouaan ging, en er al de zalen van het
cholerahospitaal doorwandelde. Met haar vormden prinses
Mathilde en een gansche reeks van elegante vrouwen,
een aantrekkelijke kern voor het artistieke en
litteraire Parijs.
De omgeving van Thiers, van Gambetta, van
Jules Ferry, van Grévy boden niets aantrekkelijks
in dit opzicht. Voor zoover er vrouwen bij be
trokken waren, was Gambetta's dood een duister
mysterie, Grévy's val door middel van Wilson en
diens medehelpsters een treurig verzinken. De
belangrijke vrouwenrol werd, en wordt nog, door
Mad. Juliette Adam gespeeld, wier invloed op
vele afgevaardigden en leden der regeering sterker
is, dan erkend wordt. Mad. Carnot speelt geen
opzettelijk politieke rol, maar haar ijverig
representeeren,haar waardige schoonheid en haar toiletten
doen zeker den president geen kwaad.
Maar Boulanger ? De vrouw die in zijn leven
eene groote rol heeft gespoeld, door baar aristo
cratische positie en den rijkdom waarover zij te
beschikken heeft, is de hertogin d'Uzès. Deze
dame, beroemde jageres, groot-grondbezitstcr, gees
tig en trotsch, is eene merkwaardige vrouw. Aan
den eenen kant stamt zij van de oude Mortemarts
af, van den anderen kant heeft zij het reusachtig
fortuin der Veuve Cliquot geërfd ; zij is altoos een
ijverige legitimiste geweest, totdat zij eene
Boulangiste werd, partijen gaf ter eere van den gene
raal, dezen zelf ging aanbidden, en zelfs haar be
roemde jachthonden en hare stoeterij een tijdlang
voor hem vergat. Nog eene andere dame, eene
legitimiste, Mad. de B., wordt in zijn proces ge
noemd ; deze was hem in zijn vlucht naar Brussel
behulpzaam, en men beweert, dat zij hem zal
trouwen, als men Mad. Boulanger tot eene echt
scheiding kan krijgen. Hierop is echter niet veel
kans, want de arme vrouw heeft vroeger reeds
veel meer reden gehad om zich over den generaal
te beklagen, dan in den laatsten tijd.
* *
Een naamlooze vennootschap in balletdanseres
sen, is het nieuwste wat de Amerikaanscbe han
delswereld aanbiedt. Naar aan de New-Yorker
Handelszeitung uit Chicago gemeld wordt, moet
een Engelsch syndicaat, met een aantal
tooneeldirecteuren te Chicago aan het hoofd, besloten
hebben een aantal schouwburgen in de Vereenigde
Staten aan te koopen, om voornamelijk het ballet
te exploiteeren. Deze maatschappij op aandeelen
zou gaarne het monopolie hebben van de
balletratten" en heeft daarom reeds met een SOOOtal
danseressen contract gemaakt. Als dus in het
vervolg een tooneeldirecteur in Amerika danse
ressen noodig heeft, doet hij het verstandigst zich
tot de ballerine-trust" te wenden.
E-e.
DE GROOTSTE SCHAAKSPELERS,
door RUD. LOMAN.
Met het oog op den Internationalen Schaak
wedstrijd, die 25 Augustus hier ter stedo in het
caféRoode Leeuw, Yijgendam, een aanvang zal
nemen, meenen wij onzen lezers geen ondienst te
doen door hen eenigszins nader in kennis te bren
gen met eenige der meesters welke daaraan ver
moedelijk zullen deelnemen.
Onder de meest opvallende verschijningen, die
wij op de tournooien der laatste 25 jaar aantref
fen behoort ongetwijfeld de oude heer Bird. Zoowel
J. H. Blackburne, de wereldberoemde
blindelingsspeler, in 1842 te Manchester geboren, is een
H. E. BIED.
zijn persoon als zijne speelwijze dragen den
duidelijksten stempel van originaliteit. Zijn behan
deling der partij is geheel verschillend on vaak
in lijnrechte tegenstelling met de taktiek welke
door de overige hedondaagsche meesters gevolgd
wordt. Daaraan is dan ook voor een groot deel
het weinige succes te wijten dat hem op de ver
schillende Internationale Concoursen ten deel viel.
Zijn geestige maar vaak bizarre speelwijze is
weinig geschikt voor een ernstigen strijd maar in
vrije snelgespeelde partijen hoeft hij zijns "'olijke
niet. Bird is een der weinige overgeblevene
meesters aan wien het voorrecht te beurt viel zich
met den onsterfolijkcn Paul Morpliy te meten,
doch ook hij rnoest, evenals alle anderen, die met
den jeugdigen Amerikaan in het strijdperk traden,
het onderspit delven.
J. H. BLACKBUENE.
der geniaalste schakers van den tegenwoordigen
tijd. In alle branches van het edele spel is hij
een volleerde meester. Als blindclingsspeler is hij
met Morphy op een lijn te stollen, maar met dit
onderscheid, dat Blackburne met het grootste ge
mak 14 partijen gelijktijdig speelt, terwijl Morphy
het niet verder dan tot 8 heeft gebracht. Zijn
succes als tournooispcler is ongeëvenaard, wat ten
duidelijkste blijkt uit nevensgaande opgave der tot
nu toe gehouden internationale wedstrijden. In de
probleemkunst, zoowel in de compositie als in het
oplossen van opgaven, heeft hij het verder gebracht
dan cenig praktisch speler. Als matchspeler was
hij minder gelukkig. In zijn match met Steinitz
in 1876 verloor hij achtereenvolgens 17 partijen,
zonder dat het hem gelukte ook zelfs maar een
enkele partij met zijn gsduchten tegenstander
remise te maken. In zijn match met J. H.
Zukertort, 1881, kwam hij er niet veel beter af; hij
won 2 partijen, verloor 7 en 5 werden remise.
Een geheel ander karakter draagt het spel van
den jeugdigen Amerikaan James Mason. Hoewel
wereld, heeft zich in de weinige jaren, dat hij aan
de internationale wedstrijden deelneemt, een grooten
naam verworven en het bewijs geleverd, dat men
ook in het schaken kan uitmunten, zonder zich
uitsluitend aan het spel te wijden en zijn beroep
er door te verwaarloozen.
AMOS BVEN.
Captain Mackenzic, een Schotscho hooglander
met forsch en innemend voorkomen, heeft zich,
door zijn elegant en ridderlijk spel, als wel door
zijn aangename manieren, in alle deelen der we
reld bewonderaars verworven.
Captain GEO. H. MACKENZIE.
Allerlei.
JAMES MASON.
in Ierland geboren, bracht hij het grootste deel
van zijn leven in de Vereenigde Staten door. Even
als Blackburne en Bird, bad hij het, voor hij
zijn twintigste jaar bereikt had, in slechts twee
jaar tijd tot een aanmerkelijke hoogte in hot
schaakspel gebracht. Op zijn 2Gste jaar won hij j
reeds den eersten prijs op het tentoonstellings- \
tournooi te Philadolphia (187G). Na afloop van
het l'arijsche congres (1878) vestigde hij zich to
Londen, waar hij spoedig een ccrsto positie onder t
de schaakspelers van beroep innam. Mason's kracht |
ligt voornamelijk in de gesloten partij.waarbij zijn '
hardnekkig weerstandsvermogen en onuitputtelijk '
geduld hem zeer te stade komen. Op alle wed- i
strijden, waaraan hij deelnam, werd zijn bescbei- j
dcnheid en inschikkelijkheid door alie nicdespc- i
Iers ten Koerste gewaardeerd. j
Anios B urn, wellicht de sterkste amateur ter l
Het toppunt van kiescltïicid. Uit Madrid wordt
gemeld: El colino del pudor, aldus betitelen de
bladen hier ter stede een voorval, dat hun uit de
Baskische provinciën gemeld wordt. Verscheiden
jonge meisjes uit een klein plaatsje in de nabijheid
van liilbao verrasten een troep soldaten, die aan
het baden waren in do rivier Ncrvïon, op een
plaats, dio, dat is waar, nog al dicht aan den weg
lag. Verontwaardigd ovor dit gebrek aan gevoel
van betamelijkheid van den kant der zonen van
Mars, wierpen do dorpsscboonon zich op tot
priesteressen van de kuische Diana, maakten zich
van een hoop straatklinkers meester en takelden
met deze wtrptuigen de soldaten zoodanig toe,
dat twee hunner zwaar gewond en slechts met
veel moeite door hunne, meest allen gewonde
kameraden, in het struikgewas van den tegenover
liggenden oever, in veiligheid konden gebracht
worden. Nu moeten cle Baskische schooncn zich
L IJ S T VAN AL DE G E II O U D E N CO N COUR SE N.
Londen 1851.
New-York 1858
Londen 1862
Parijs 1807
Baden-Baden 1870
\Veenen 1873
Leipzig 1877
Parijs 1878
Wiesbaden 1880
Berlijn 1881
Weenen 1882
Londen »
Neurenberg J
Hamburg \
Hereford J
Londen 1886
Frankfort 1887
Bradford 1888
New-York »
Breslau i 1889
Amsterdam J
1883
. 1885
Ie prijs.
Anderssen.
Morphy.
Anderssen.
Kolisch.
A nderssen.
Steinitz.
Paulsen.
Zukertort.
2e prijs.
Paulsen.
Paulsen.
Winawer.
Steinitz.
Blackburne.
3e prijs.
Owen.
Steinitz.
4e prijs.
Mac Donnel.
Neumann.
gezamenlijk
(Blackburne en Neumann)
Anderssen.
Andersson. Zukertort.
Winawer. Blackburne.
gezamenlijk
(Blackburne, Englisch en Schwarz)
Rosenthal.
Mackenzie.
Schallopp.
Blackburne. j Zukertort.
gezamenlijk
(Steinitz en Winawer)
Zukertort.
Winawer.
Gunsberg.
Blackburne.
Steinitz.
Blackburne.
gezamenlijk
(Tschigorin eu Winawer)
5e prijs. J 6e prijs.
Dubois. Steinitz.
Bird. Anderssen
Mason.
Blackburne.
Mason.
Mason.
gezamenlijk
(Mackenzie en Zukertort)
<e pnjs.
Geen prijzen.
Tschigorin.
(Blackburne, Englisch,
gezamenlijk
j Berger.
gezamenlijk
Mason,
Blackburne
gezamenlijk
(Englisch, Mackenzie en Mason)
j gezamenlijk
| Bardclcbenl (Bird en Riemann).
Tarrasch en Weiss) Mackenzie
(Bird
gezamenlijk
(Blackburne en Bi"-n.
en Schallopp) | Mackenzie.
gezamenlijk
(Gunsberg en Taubenhaus)
Mackenzie.
Gunsberg.
gezamenlijk
(Blackburne en Weiss)
Mackenzie.
gezamenlijk
(Tschigorin en Weiss)
v.Bardeleben.
| gezamenlijk
(v.Bardeleben en Mason).
Tarrasch.
Burn.
Gunsberg.
i Mieses.
Mason.
gezamenlijk
(Berger en Tarrasch) j Englisch.
Burn.
Burn.
gezamenlijk
(Blackburne en Weiss)
Lipschütz. | Mason.
Blackburne.
gezamenlijk
(v.Bardeleben, Batter, Gunsberg en Paulsen).
Paulsen.
Bird en Paulsen.
Englisch en Winawer.
Engl'sch, Rosenthal en Mason.
Bird, Mason, Paulsen en Winawer.
Englisch, Bird, Paulsen, Tscb'gorin en Weiss^
Bird, Rosenthal en Winawer.
Gunsberg, Weiss en Paulsen.
Bird.
Gunsberg en Mason.
Mackonzie en Zi'kertort.
Gunsberg, Burn en Zukertort.
Bird.
Bird.
Blackburne en Mason.
EINDSTELLINGEN VAN GESPEELDE
PARTIJEN.
Gelbfubs wit en Englisch zwart.
ZWART
7
l
6
5
4
3
2
1
'rW n" ' 6 '' uk ff/
" ' '' ' "' 1 : ''? < '?" ' ' ' A -tik
,Ji <%j ^ -, -S. W
\i fi ; -,
/ ~~ '?'"" ", ' ' o'^r T^1' ' ^ ??'"'?
'Jpfc' ' <5 ' '' ^ t ' 's
x* ,?,?* ' 4 '?'»'<
i ' ' ^
*r\ ' ^ ' "" i "?'
" ' ' - v " '-^-4 : l
Si " 'J^-4' , ' --"i
M'-^'""^ '7" r . |«
^^i ,/ ' *
"=-
abcdefgh
WIT
Wit begint en wint.
M
7
6
5
4
3
2
1
orphy wit, zonder toren al, Cook zwart
ZWAKT
tafjj f~'&*^. l
S j. 2 ., 'W' _ '
U Ij ^ J;; i1
i V
| ^^ r ^ '"^s
A '
G_' '
1 " ' ?" X ' c 1
' : w - <r;, H ,
' " ~~ ' , ' ~^~^ , ' '
' - ? ^-^ a
s-.,, < <, x r''
>" / ' '' \
?-" - ?" ' x/' ' ^ 0
^ ^*TV ^ (^ M ^
// 2 $. i 1 ' ^ te^^
a b c d e f g h
WIT
Wit begint en wint.
Vervolg van 4 Augustus 1889.
P. Morphy. Scur. Colrnano.
Wit. Zwart.
Evans Gambiet.
1 e2 e4 e 7 e5
2 gl fa b8 c6
;! fl _ C4 f8 c5
4 b2 1)4 c5 X 1'4
5 c2 c3 b4 c5
60 o d7 d6
7 d2 d4 c5 X d4
8 co X d4 c5 b6
!) bl c!-} gH fO a
10 e4 e5 d(5 X e5
11 cl al! 1)15 X d4
12 dl ba c8 e
13 c4 X c6 f7 X e(i
14 1)3 X c6 t c6 e7
15 f3 X d4 c5 X <&
16 fl el d8 d7
17 e6 X c7 t d7 X e?
18 el X e? t e^ ^8
1') al dl b7 b6
20 dl X d4 t döc8
21 c3 b5 Opgegeven.
o) Door dien zet ia de partij verloven c6 a5 is lic
antwoord.