F. 642 DE AMSTEEDAMMER A°. 1889. WEEKBLAD VOOS NEDERLAND Onder Redactie van J. DE KOO en JUSTUS VAN MAURIK Jr. Ieder nommer bevat een Plaat. Het auteursrecht voor den inhoud van dit Blad wordt verzekerd overeenkomstig de wet van 28 Juni 1881 (Staatsblad No. 124). Verschijnt eiken Zaterdagavond. Uitgever: Tj. VAN HOLKEMA, te Amsterdam, Keizersgracht 436. Zondag 13 October. Abonnement per 3 maanden ?1.12', f'r. p. post/1 1.27S Voor Indiëper jaar . . . . mail 10.Aizonderhjke iNuiriiners aan de Kiosken verkrijgbaar . . . 0.10 Advertentiën van 1?5 regels ?1.10, elke regel meer . . . 0.20 Reclames per regel 0/iO INHOUD: VAN VERRE EN VAN NABIJ. FEUILLE TON: Jan Starter en zijn wijf, door Dr. Jan ten Brink, XIII. UIT HET HAAGJE, door Z. KUNST EN LETTEREN: Het tooneel te Am sterdam. Das letzte wort. Het doode hart. Muziek te Rotterdam, door V. Aanteekeningen Schilderkunst, door V. Een toekomst roman, (Slot), door Henri v. d. M. VARIA. SCHAAKSPEL Een origineel aan het Hof van Otto I van Griekenland. Voor Dames, door E-e. ALLERLEI. RECLAMES. BEURS OVERZICHT. ADVERTENTIEN. Van verre en van nabij. De herstemmingen voor de Fransche Ka mer, die den vorigen Zondag zijn gehouden, hebben aan de verwachtingen beantwoord. De republiek heeft den op haar gerichten aanval afgeslagen; in de partijverhoudingen is geen noemenswaardige verandering geko men, wanneer men, zooals vóór de verkiezin gen gewettigd was, de opportunisten, de leden van het centre gauche en de radicalen onder den naam van republikeinen, en de monarchisten, bonapartisten en boulangisten onder den naam van anti-republikeinen samenvat. De ondervinding van de laatste week heeft echter geleerd, dat de uitslag voor de repu bliek aanmerkelijk gunstiger is, dan eene samenstelling van cijfers op den bovengenoemden grondslag zou doen onderstellen. Want de monarchisten en bonapartisten heb ben, door den steun dien zij aan de boulan gisten verleenden, niet slechts aan hun eigen getalsterkte afbreuk gedaan, maar ook aan hun prestige, aan hunnen zedelijken invloed, een slag toegebracht, waarvan zij. zich in lanr f en tijd niet zullen herstellen. De eigenlijke oulangisten zijn in de nieuwe Kamer onge veer tweemaal zoo sterk als in de oude, en toch zijn zij als partij tot volslagen onmacht veroordeeld. Er oestaat niet de minste kans, dat hun hoofd in staat gesteld wordt om naar Frankrijk terug te keeren. Er zijn, zooals de Figaro berouwvol opmerkt, ondernemingen, die slechts door het succes kunnen worden gewettigd, en de collectie der drie oppositie partijen kan op zulk een succes niet bogen. Boulan^er is onmogelijk geworden, al zijn te Parijs bij de herstemming nog 188.000 stem men op zijne candidaten uitgebracht, en in Feuilleton. 13) Jan Starter en zijn wijf, DOOR Dr. JAN TEN BEINK. El hombre es de lino y la mujer de fuego." (Spaansche wijsheid). XII. GKOOTK GEBEURTENISSEN. De zon keek vroolijk over de luifel in de ruime voorkamer van het heerenlogement: »De Koninck van Vrankryck." De lente scheen aan te breken, schoon de laatste dag van Maart 1621 nog niet was gekomen. Bij den haard stond een deftig, bejaard burgerheer, luid roepend tot eenige personen, die in den kelder met de openstaande trapdeuren waren verdwenen. Er werd een onderzoek ingesteld naar den staat van vaten en okshoofuen, en telkens klonk uit den kelder eene heldere stem, die antwoordde op de vragen. De uit komst van het onderzoek was bevredigend. Een aanvoer van twaalf tonnen Delftsch, en twaalf tonnen Bredasch bier vulde aan wat verbruikt was. De voorraad wijn was lang niet zoo krachtig aangesproken. Rhijnsche wijn, Moezelwijn. en Spaansche muskadel konden het nog maanden uithouden. Uit den kelder kwam nu C a t e l ij n e Jan s d r. met een vroolijken lach en riep: »In orde, m'n onkel! Uwen voorraad is nog bai lange noa niet te klein!" »Accoord, kind! Zijn alle witten uit gedaan ?" «Veel stoat er niet. De sinjeurs betaolen zeer groacelaick. Van sinjeur Starter meugt ge nog een viertig of vaiftig voantjes te goed hebben." _ Aer t Pietersz., de heer des huizes, de eigenaar van den Koning van Frankrijk, schudde het hoofd. C a t e l ij n e, zijne handige arren moede, zelfs door Dillon en Rochefort in den steek gelaten, ten eenemale beroofd van den geldelijken steun, die hem eenige weken geleden nog zoo rijkelijk werd ver schaft, heeft de aspirant-dictator zich naar het eiland Jersey teruggetrokken. De boulan gisten zoeken nu een goed heenkomen. De monarchisten en bonapartisten hebbeu plot seling begrepen, dat de volgelingen van den ex-generaal niets anders zijn dan ontevreden republikeinen, die aan hunne eigen zaak ver raad hebben gepleegd en de zaak hunner tijdelijke medestanders ernstig hebben gecom promitteerd. Boulanger zelf, bij wien geen heil meer te halen en in wiens naam geen geld meer te verkrijgen is, wordt door die volgelingen, n voor n, verloochend. En zoo zijn de boulan gisten genoodzaakt, met hangende pootjes \veer terug te keeren naar de uiterste linker zijde, van waar de meesten van hen afkom stig zijn. Dat er aan dien kant meer vreugde zal zijn over n boulangistisch zondaar, die zich bekeert, dan over negen-en-negentig rechtvaardige revisionisten, die nooit (?) met de vijanden der republiek gemeene zaak heb ben gemaakt, durven wij niet beweren. Maai de radicalen hebben in den verkiezingsstrijd aanmerkelijke verliezen geleden, en zullen dus waarschijnlijk de berouwvolle broeders niet afwijzen, Het eenige bedenkelijke van deze bekeering der ex-boulangisten; die zich thans revisionisten noemen, ligt in de moge lijkheid, dat zij zullen trachten eene tijdelijke samenwerking van de radicalen met de rech terzijde tot stand te brengen om een besluit tot grondwetsherziening uit te lokken. Wel hebben de radicalen verzekerd, dat zij zulk eene herziening in geen geval met de hulp der rechterzijde willen doordrijven, maar op beloften, in den verkiezingsstrijd afgelegd, kan men niet altijd te veel staat maken. Eindelijk is de czar te Berlijn. Alexander III heeft de reis zonder ongevallen volbracht, is door keizer Wilhelm met de gebruikelijke omhelzingen begroet, heeft vorst Bismarck de hand gedrukt en de eerewacht geïnspecteerd en is daarna met zijn gastheer naar het hotel der Russische ambassade gereden. Revue's van troepen, een e jachtpartij bij Letzlingen, eene voorstelling in de opera, een diner in de Witte Zaal en déjeüner bij de officieren van het Keizer-Alexander-reginient, ziedaar het programma der feestelijkheden, die den czar wachten. De heer Von Bismarck is voor het bezoek naar Berlijn overgekomen; dat kon moeilijk anders, ofschoon de heer Von Giers den czar niet vergezelt, want de grijze staatsman was ook in 1887, toen de czar nicht, die hem in zijne zaak goud waard was, mocht den klanten niet borgen De rijke koop lieden betaalden altijd wat ze dronken, hoe hoog het gelag mocht stijgen. En wat den dichter Starter betreft, ze moest hem alles onmiddellijk doen betalen. Misschien zou hij later grootere schulden maken. Terwijl hij dit op luiden toon sprak, kleurde C a t e l ij n e en bekende, dat de dichter nog vijfentwintig gulden aan wijn schuldig was. En juist, toen de kastelein haar daarover scherp wilde be rispen, viel zij hem in de rede, en beweerde, dat zij hem nog dien dag al zijn schuld zou doen betalen ; dat hij een klant waj, die eiken avond minstens een vijfentwintig gulden winst op bracht, daar hij met zang en spel hij had onlangs eene uit gekocht - de heeren veel langer bij het gelag deed toeven, dan in vroeger tijd. »Nu, kind, ik laat het aan jou wijsheid over! Zie, dat je do penningen binnen krijgt!" eindigde A er t Pietersz. »En pas op met dien luitspeler, dat hij je niet simpellijk 't hoofd op hol brengt!'; «Geen perikel, m'n onkel! Starter is een nobel cavalier! Genereus en.... hai ziet me geerne!" »Te geerne, C a t e l ij n e !" »Dat en is niet meugelaik ! Hai is vol respekt en reverency ! Misschien Moar daor zal ik u seffens wel'eens wat van zeggen! »C a t e l ij n e ! Pas op !" A e r t Pietersz. schudde het hoofd. Beiden lachten luid en zagen elkander op yeelbeteekenende wijze aan. Daarop ver liet de kastelein de kamer, om elders zijne bevelen te geven. Catelijne begon aan stonds de stoelen om den haard te schikken. Er brandde nog een klein vuur voor de voch tige lucht, die uit den kelder kwam. Met hare blanke handen strooide zij nu het witte, glin sterende zand over de roode steenen, terwijl zij met halve, zeer welluidende stem een be kend Fransch lied zong, beginnende met de woorden: ??Si eest pour mon pucdlage..." Zachtkens werd de deur geopend, voorzichkeizer AVilhelm I voor de laatste maal be zocht, op zijn post aanwezig. Toen had hij zich ten taak gesteld, den czar duidelijk te maken, dat Duitschland Rusland's plannen ten opzichte van het Balkanschiereiland niet tegenwerkte; nu zal hij wel overtuigd zijn, dat hij met zulke vertoogen bij den czar aan eens doovenmansdeur zou kloppen. Reeds de voorgenomen reis van keizer Wilhelm naar Conslantinopcl is voldoende, om bij den czar de zwartste vermoedens te doen opkomen Dit neemt niet weg, dat men in Oostenrijk het bezoek van den czar aan de Duitsciie hoofdstad ziet met een wantrouwen, dat alles zins gewettigd is door de ondergeschikte rol, die de regeering te Berlijn hare bondgenooten te Weenen laat vervullen. «Wij zouden wel willen weten," schrijft het Wiener Tageblatt, dat zich de weelde kan ver oorloven openhartiger te zijn dan de officieuse pers, wat er te Berlijn voor ons gebrouwen wordt. De politiek van Europa wordt tegen woordig gedetermineerd door twee mannen, vorst Bismarck en den czar. Indien deze het over de eene of andere politieke houding, eens worden, dan hebben de overige mogendheden over de zaak in quaestie geen woord meer te zeggen. Op dit onlochenbaar feit gewezen hebbende, veroorloven wij ons de vraag: zal vorst Bismarck ook voor onze belangen waken? Wij hebben natuurlijk een volkomen vertrou wen in de oprechtheid zijner bedoelingen, maar welk nut heeft voor ons de alliantie met Duitschland, indien wij stap voor stap onze positie op het Balkanschiereiland ver liezen? Tengevolge der lijdelijke medewerking van Duitschland verloren wij reeds onzen in vloed in Montenegro, in Roemeniëen in Servië. Alleen Bulgarije blijft nog over, maar wat zien wij daar gebeuren ? Duitschland laat aan Rusland de vrije hand voor het verijde len van e.en plan, dat openlijk door het Weener Kabinet was gesteund, een plan, welks verwezenlijking een gezonden toestand inliet leven zou hebben geroepen in den eenigcn Balkanstaat, die nog niet onder Rusland's invloed is gekomen. Is deze houding van Duitschland overeen te brengen met zijn plicht, om als bondgenoot voor onze belangen te waken ? Wij zouden het beroemde woord van den heer Von Bismarck kunnen over nemen en kunnen zeggen, dat Elzas en Lotha ringen niet de beenderen van een enkelen Oostenrijkschen soldaat waard zijn; wij bcEalen ons echter tot de opmerking, dat de andhaving van den wereldvrede niet alleen hierdoor kan plaats hebben, dat onze belangen voortdurend door Duitschland worden opge offerd. De alliantie moet ook voor ons eene politieke beteekenis hebben ; tot nu toe heeft zij slechts het karakter gehad van eene platig sloop Starter binnen. Zonder gedruis naderde hij Catelijne, omving stil hare leest, en drukte een kus op het weelderige donkerbruine hair, dat over haar voorhoofd krulde. In eene sekonde ontsnapte ze hem, en wierp eene hand met wit zand over mantel en wambuis. Daarna lachte ze luid en zei: »Dus vroeg al, S t a r t e r ?" 'Het is twee uur na den noen! Ik heb, voor dat de vrienden komen, wat met u te kouten !" (J a t el ij n e zag hem pp hare gewone wijze aan, terwijl ze, plotseling het hoofd op heffend, de opgen, achter de lange wimpers verscholen, wijd openend, hem met haar blik als doorboorde. Het was niet noodig den gloed, die reeds blaakte, tot feller vlammen aan te sporen. Starter hing zijn hoed en mantel bij de deur op, en vroeg: »Wil-je een pogenblik naar me luisteren, Catelijne, lieve! De tijd is kort!" Zij knikte opgeruimd en liep naar de tafel bij den kelder de tafel overdekt met kroe zen en kannen. Daar stond, eene houten bank, die ze tot zetel koos, terwijl ze sprak: »Ik luister al!" Starter zette zich naast haar op de bank. Hij zag haar in de mooie oogen, en legde in dien blik al de genegenheid, al den hartstocht, die in zijn boezem woelde. »C a t e l ij n e!" begon hij, terwijl hij met moeite adem schepte, en zijne stern doffer dan gewoonlijk klonk. »C a t e l ij n e! Ik kan er geen mysterie af maken. Ik heb je lief'! Mijn hart, mijne ziel, mijn kunst?? het is al het uwc! Ge hebt me totaal betooverd door die glinsterende starren, het lieve licht, dat uit uw oogen straalt, door uw koralen mond, uwe stem, uwe sprake, uwe woorden! Ik kan er niet af zwijgen! Daarom vrage ik je nu, mag ik je lief hebben, C a t e l ij n e?" De mooie Andwerpschc bleef zwijgen. Starter had hare hand gevat, en drukte die in vervoering aan zijne lippen. »Is dat al, wat ge mai te zeggen 'ebt ?" vroeg zij bijna onhoorbaar. »0, neen, veel meer! Maar ik haast me u het principaalste het snelst te zeggen! Ik heb u lief, C a t el ij n e." tonische connectie, die voor ons, zoowel in economisch als in politiek opzicht, eene zeer twijfelachtige waarde heeft.'" Voor deze verzuchtingen bestaan waarlijk redenen genoeg- Ware het echter den Duitschen staatslieden alleen te doen geweest om den czar aangenaam te stemmen, dan zou zeker niet kort voor diens bezoek het plan van den keizer om den sultan te bezoeken, officieel zijn medegedeeld, en evenmin zoude keizer juist deze gelegenheid hebben te baat genomen om, als nieuw benoemd Engelsch admiraal, een bezoek te brengen aan het tij delijk te Kiel aanwezige Engelsche eskader. Voprloopig mag men gerust aannemen, dat de bijeenkomst der beide keizers geenerlei verandering zal brengen in den politieken toestand, en dus ook geen van Oostenrijk's grieven zal wegnemen. Uit het Haagje. Dagen te voren was hier algemeen bekend gemaakt, dat de groote komeet van de »Comédie Francaise," Coqnclin alnéin aantocht was en ook voor ons Hagenaars duidelijk waarneembaar zou zijn op Woensdag, den 2den October des avonds ten 8 uren precies. Reeds tijdig vulden honderden nieuwsgierigen en belangstellenden, maar ook tooneel-astrouomen vau den eersten rang op den aangeduiden avond ons Koninklijk Observatorium. Uit voorzorg om toch geen vonkje zelfs van den staart te missen waren alle kijkers bij voorbaat gericht naar de plek, waar de staartster zou verschijnen, te weten op hei, nieuwe tooueel-scherm. Maar ach, hoe bitter werden zij teleurgesteld, die gehoopt hadden om, in afwachting van de dingen die komen zouden, al vast een onbewolkte, heidere lucht, eeu smet teloos veld van azuur te aanschouwen, waarop het oog in de pauze aangenaam zou kunnen uitrusten. Het vroegere scherm, teer maar helder van kleur, prijkende met een drie- of viertal schoone engeltjes, heeft in de afgcloopen zomervacantie een vtiilaardige grap uitgehaald. Men kent de geschiedenis van zekere kip, die gedurende weken zich schuil hield om op een goeden dag plotseling te verschijnen, omringd door een leger van kuikens? Welnu, ons tooneelscherm is hij de opening van het spcclseizoen komen aanzetten met een heelen troep ongewasseheu, uitgehongerde smeerpoctscn van beiderlei kunne, naar schatting van zes tot twaalf jaar. De een ?peelt gevaarlijk met een zwaren ha mer, een andere morst met verf, een derde zit een bulk te bederven, eeu vierde plakt aan iets dat waarschijnlijk een doode eend ot duif moet verbeelden, maar dat ook voor eeu ineengefrominelden zakdoek kan doorgaan allen zonder »En ik, ik 'eb main eer lief, S t ar t er!" »üaar is geen perikel voor uwc eer!" »Gai wilt mai dus houwelaiken ?" Een purperblos o vertoog Starter's ge laat. Toch antwoordde hij : »Ik wil u houwelijken, zoodra ik kan." En nu rustte op hem de zware taak zich in groote geheimzinnigheid te hullen, Van zijn leven te Leeuwarden en te Frnneker was te Amsterdam weinig bekend De jonge koop lieden, die hem beschermden, hadden er hem niet naar gevraagd. Hij was zeer gul geweest niet allerlei vertrouwelijke mededeel ingen, maar van N i e s k e had hij in den Koning van Frankrijk nooit gesproken Voskuyl en C o s t e r had hij op de hoogte gebracht, maar voor het overige had hij uit trots, uit den steeds machtiger hem bcheerschenden hartstocht voor de schoonc schenkster, zooveel mogelijk verborgen, dat hij eene arme, lijdende vrouw had. Het was ver gekomen met Jan Janssen Starter. De oogen van C a t e l \j n e hadden een ver terend vuur in zijn boezem ontstoken, eeu vuur, dat eer, trouw, geweten, gocd.cn naam dreigde te verslinden. Toch hield hij vol te veinzen, en verzekerde hij aan. C a t e l ij n e, dat er in zijn leven een geheim was, 't welk hij haar binnen korten tijd zou oplossen, dat zij hem onvoorwaardelijk moest gelooven, dat zij eer lang zijne vrouw zou worden. C a t a l ij n e J a n s d r. zweeg zeer lang, nadat hij dit alles had gezegd. Hij boog zich voorover, om haar in de oogen te zien, terwijl hij hare hand aan zijn hart drukte om haar te doen gevoelen, hoe krachtig het klopte. «Catelijne, lieve!" fluisterde hij aan haar oor. »Er is geen rust meer voor mij! Gij zijt voor mij heel de wereld! Zonder u is mij de wereld zonder glans! Zeg mij toch, of ik u mag minnen?" C a t e l ij n e opende plotseling de donkere, raadselachtige oogen en fluisterde: »Ik zie u geerne!" Ijlings legde hij de hand om haar mid den, terwijl zij het mooie kopje aan zijn schouder verborg. Met onstuimigcn gloed drukte hij haar aan zijn hart. Onder luide