De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1889 20 oktober pagina 6

20 oktober 1889 – pagina 6

Dit is een ingescande tekst.

DE AMSTERDAMMER, WEEEBLAD VOOR NEDERLAND. No.643 mige meisje, dat zoo vromelijk bad: Lnser Vater der du bist im Himmel! wellicht hare vermoeide leden uitstrekken op den stroomatras naast die havelooze jodin, wier aan flarden gescheurde dun katoenen rok nauwelijks haar lichaam vermag te bedekken; dan zal die bleeke vrouw, door het yloeken van den dronkaard, die ook de reis medemaakt, misschien beangst worden voor het lot dat haar weer bij den haren wacht; dan... O,. men moet het zien hoe die lieden in dat tusschendek op elkaar worden gepakt... en er aan denken dat onze vrouwen, die een half uur per spoor reizen, ook in de derde klasse damescoupes verlangen. Langs de wanden zijn kajuiten, waarin aan weerszijden van een smal gangetje twee rijen kribben boven elkaar zijn aangebracht, op zoo weinig afstand dat het zeker niet gemak kelijk gaan zal om in de onderste rij te kruipen. De kribben zijn slechts door een plank van elkaar gescheiden en op iedere rij vindt men er vijf, die alle met het voeten- of hoofdeneinde naar de gang gericht zijn. De ruimte tusschen de planken ia ruim genoeg dat iemand op zijn rug kan liggen, maar veel meer dan ook niet. Voorts bevindt zich in iedere krib een stroozak. De gangetjes dezer kajuiten zijn met latdeuren van de mid denruimte van het schip afgesloten. En in die middenruimte vindt men al weer dubbele rijen kribben, twee hoog, vijf naast elkaar, tusschen elk vijftal een smal gangetje. Boven de kribben hangen zwemgordels in groot aantal gereed, als om de rampzalige reizigers te herinneren, dat er nog ne groote kans bestaat om aan alle ellende hier op aarde te ontsnappen, namelijk door te ver drinken. Men denke aan de zeeziekte, men wete, dat bij stormweer, die menschen daar beneden soms da gen lang blijven opgesloten; men vernerne dat de stoomvaartmaatschappijen na elke reis alle matrassen van het tusscheudek maar eenvoudig in zee werpen en men bidde met het stem mige meisje : Unser Vater der du bist im Himmel. Er komt eensklaps eenige beweging in de loods; het is ruim elf uur, de passagiers moe ten aan boord. De Duitsche vrouwen slaan de wollen doeken dichter om het hoofd, zij nemen de kinderen bij de hand of op den arm en hare mannen belas ten zich de schouders niet de zware zakken hun ner bagage. De Hollandsche vrouwen grijpen bare spoormandjes en leeren karbiezen en blik ken trommels en hare mannen nemen de overige koifers op. De vrouw, die den geheelen ochtend heeft zit ten schreien, stuit, nu het er eindelijk toe komt en toe komen moet, vast besloten als vrouwen eigen is, haar tranenvloed en neemt haar kussen sloop met beide handen voor den buik ; de bleeke vrouw heeft slechts twee luttele pakjes, ouder iederen arm n, en neemt van ieder kind een handje dat zij stijf in de haren gekneld houdt. Het gerimpelde oude vrouwtje loopt weeklagend door de menigte, zoekend naar haar koffieketeltje. En het baat niet of men haar al zegt dat haar zoon het bij zich heeft, zij schreit maar om haar ketel t j e. Krachtige kerels, wien de zorgen rimpels op het aangezicht geploegd hebben, maar wier forsche oogopslag verraadt dat zij nog niet ontmoe digd zijn en met nieuwe kracht den nieuwen strijd om het bestaan gaan aanvaarden, dringen zich door die allen naar voren en posteeren zich voor den nog gesloten uitgang. Daar gaat de deur open. Langzaam dringend gaat die menschenmassa twee aan twee langs de aan beide zijden door een hek afgesloten loopplank aan boord. Daar gekomen moeten zij drie trapjes op en en twaalf trappen neer en zijn dan tusschen deks. Dat gaat nog niet zoo gemakkelijk. Daar zijn vrouwen bij, wier eene hand een aantal paketten van den meest verschillenden vorm en inhoud draagt, terwijl hare andere een weerspannig kind vasthoudt, dat luid schreeuwende protesteert tegen het afdalen in die sombere ruimte. Dan roept de stuurman, die bij de loopplank een oog in 't zeil houdt: Allo, nicht stehen bleiben da, vorwarts! Doch die aanmaning baat niets en eerst als een ru'.ve matroos die Duitsche vrouw in goed Hollandsch toeroept: allo, vooruit, met dat gedonder kunnen we ons hier niet ophouden! en daarbij tevens het kind naar beneden draagt en de bagage van de vrouw overneemt, eerst dan is de dreigende verstopping afgewend. Dat komt zoo telkens voor, maar velen gaan ook welgemoed de trappen naar hun akelig ver blijf af. Dat zijn de mannen, die in Platduitsch en lachend het bevel om voorttemaken op hunne wijze herhalen en roepen : »allo 'r onder ! In den Kasten 'r in !" Maar plotseling wordt de stroom van boven ?weer tegengehouden. Daar komt langs den eenen trap het gerimpelde oude vrouwtje naar omhoog, luid gillende: mijn koffieketoltje! en langs den anderen vliegt eene jodin woedend het dek op, terwijl ze een lachenden man bij den arm grijpt en schreeuwt: Meiu Gepack, inein Gep;iek ! Er bat mir mein Gepiick gestohlen, dieser Baudit!" De man lacht slechts en geeft geen antwoord, maar gaat van boord, gevolgd door de schreeu wende Duitsche. Het kost heel jvat moete, vooral omdat niemand van al die aan zulke scènes ge wone schepelingen het haast de moeite waard acht er zich mede te bemoeien, om haar te beduiden, dat haar bagage al beneden is onder hare kooi. Die bedrijvigheid duurt geruimen tijd, maar eindelijk toch dwarrelen allen aan boord, door elkaar, hortend en stootend, schreeuwend en lachend dan wordt alles plotseling overstemd door den misthoorn .... het sein van vertrek. De commandant op de brug geeft zijne bevelen, die de officieren herhalen en »alle man (is) aan zijn werk." De sleepboot komt en keert de boot, op den steiger wuiven groetend honderden zak doeken en hoeden, die over de verschansing be antwoord worden, menige traan wordt ongemerkt weggeplukt, maar weldra kunnen de omtrekken der verlatenen niet meer onderscheiden worden en men kijkt er maar niet meer naar. En onder de mannen op den steiger ontwaart meu ook eenige rechercheurs, die in den ochtend op veroek van den vader een jongmensch uit een hotel hebben gehaald om hem te ontlasten van 50,000 Mark, die hij ongevraagd van zijn vader had medegenomen. Zij overtuigen zich dat de jongeling met de 5000 M., die zijn vader hem gelaten heeft, vroolijk en wel keuvelende met de dame aan boord, Europa gaat verlaten. Daar klinkt plotseling weer een gil. Een geheele familie uit de eerste kajuit, met een oude dame voorop, komt luid schreeuwende naar boven. De oude dame struikelt over den hoogen drempel en valt zoolang als zij is op het dek. Wij moeten niet mee, wij moeten niet mee, roept zij en een tiental stemmen achter haar herhalen : wij moeten niet mee! Hijgend en beangst stonden zij daar met hun tienen! Zij hadden zoo hartelijk afscheid genomen beneden, dat zij niet eens merkten dat we onder stoom waren. En nu dachten zij, zonder opont houd, mede naar Amerika te moeten. De stentorstem van den commandant, klonk van de brug. Wat is dat voor een opstootje! »Die menschen hooren niet aan boord, maak dat ze er afkomen!" »0 God, hij wil ons over boord gooien," riep de oude dame. Maar de heeren van haar gezel schap stelden haar gerust. Spoedig was een vletter aangeroepen, de boot stopte, de trap werd neergelaten, en menige flinke zeemanshand greep voor het laatst in :t vaderland om de bevallige leest van eenige lieve jonge meisjes, die, als er maar niet zooveel water iu de nabijheid en zoo'n akelige trap was guweest-, om de galanterie dier officieren, die hun in het bootje beurden of het veertjes waren, zeker niet o foei.' zouden ge roepen hebben. Ik geloof dat de officieren zelven tevreden waren met dit buitenkansje. Nauwelijks was de vlet afgestooten of daar hing het oude vrouwtje over de verschansing en gilde het achterna: »Mijn koffieketeltje! jullie hebt mijn koffieketeltje l" Zoo voeren we het kanaal op! De klokken luiden, in alle klassen wordt gelunchd! In de derde klasse stonden zij of hingen tegen de kribben en aten uit blikken borden met blikken lepels hun erwtensoep met spek, die door niemand ver smaad werd en er ook recht smakelijk uitzag. En toen het maal gebruikt was, kwamen allen trommelend met de lepels op hunne borden, naar boven, om die te reinigen onder een water kraan. Het ging er nu recht vroolijk en be drijvig naar toe. Ieder maakte toebereidselen om het zich zoo gemakkelijk te maken als de omstandigheden het toelieten; de laarzen werden met pantoffels verwisseld, de hoed met de muts, men maakte kennis met het gezelschap, waar mede men zoolang moest opgesloten zijn in n woord: men berustte in zijn lot. Zoo naderden wij Umuiden, waar ik moest afscheid nemen. Ik had inmiddels kennis ge maakt met een hupsch paar menschen, die na 44-jarig verblijf iu Amerika, hun oud-Holland nog eens even waren komen opzoeken, met eea uitmuntende tafel iu de eerste kajuit en een even oplettende bediening, en vooral met oen hoogst beleefd man, dien ik in den administrateur, den heer Van Wijk, had leeren kennen. Ik sprong aan land, groette mijne korte, maar gezellige keunissen en zag tot mijne oprechte blijdschap het gerimpelde, oude vrouwtje, dat zegevierend haar koffiekoteltje omhoogstak. De bleeke vrouw hing over de verschansing en staarde in de blauwe golven; het stemmige meisje stond naast haar en las uit hot gebeden boekje, en de dronken kerel kocht gerookte bok king van een handelaar, die met een schuitje langs boord kwam. Is. VAN HENNES. VOOR DAMES. JEen prinsessenuitzet. Sceresporselein. ? Sausen. Do trousseau van prinses Sophie van Pruisen is nog steeds het onderwerp van gesprok der Berlijnsche dames. Do hoeden vormen op zich zelf eene verzameling die een kijkje waard is. Er is een witte hoed bij van crépe de Cliine, vorm toqite, van voren omzet met witte struisveeren, en versierd met een bouquet van dezelfde voeren. Vervolgens een kleine capote van goudkant mot crème veeren; een andere van goudkant met roodo veeren; een van groen crépe de Clime gevat in een rand van zeer kleine groene blaadjes en met een hoogen grooten bouquet van groene veeren voorzien, en een van echte zwarte kant met rose rozen. Als reishoed dient een eenvoudig klein vilten hoedje. Bij de kanten van do trousseau zijn nog eenige kostbare stukken gevoegd; een stel Chantilly, in Renaissancestijl, roetgesfyliseerde rozen en bladen, is door eene Fransche dame, Mlle de Perpignan, geteekend; een ander zeer origineel patroon, Louis XIII, heeft in den rand geappliceerde reliëfs in a-jour-werk, en tusschen den rand en het verdere patroon een grond van uiterst fijn netwerk, dat den stijl karakteriseert. Ook ontving de prinses eenigo coupons Valenciennes tot later gebruik, voor costumes, enz. Wat japonnen betreft, men telt er ruim dertig in het uitzet der prinses; men schijnt te meencn, dat Athene aan liet eind der wereld is, of men heeft gevreesd, dat zij, aan zich zelve overgelaten, de Berlijnsche leveranciers vergeten zou. Nu heb ben de huizen P'rischeisen en D. Petrus haar zevenentwintig van de costumes geleverd. Petrus maakte hot bruidskleed, van zwaar wit satijn; tablier van zilver brokaat met point de Venise oversluierd; corsage mot zilver geborduurd even als de lange sleep, die reeds in het industrie museum is tentoongesteld geweest; slingers en touffes van oranje- en myrtenbloesems. Een tweede robe, voor galadiners, is van wit crépe de C'/tine, met goudborduursel en gouden franjes; overkleed en sleep met goud gebrocheerd en jabot van witte struisveeren; bij dit costuum behoort ook een tweede corsage, niet gedecolleteerd. Iets gehoel anders is een derde costuum, Pompadourstof met ingezette stukken van zalinkleur mot kant over trokken. Een baltoilet is van rose crépe de Cliine met vierkant uitgesneden corsage; een ander van tulle met satijnen stropen eu ingewerkte kleine bloempjes. Verder volgen alle kleuren van den regenboog: dinercostunm van zwaar blauw damass met tablier van gebloemd gaas; baltoilet van gele tulle, met de hand in kleuren geborduurd; wandeltoilet van lila? zijde met wit zijden gaas; soir ecostuum van zware mosgroeno zijde met rose doffen. Een der fraaiste toiletten, door gezusters Frischeisen geleverd, is een dinercostuum van crème damast, een groot gebloemd patroon, waarvan de voorzijde met rijk Oostersch borduursel op crêpe de Chine is bedekt; een ander van dezelfde firma, vert-0ph/%ie, heeft eon sleep van Perzische stof mot goud doorwerkt, en met Opheliekleur en goud geborduurd. Ook hierbij vindt de prinses weder oen regenboog van kleuren : baltoilet van wit krip met blauwe struisveeren; baltoilet van rose satijn; baltoilct van wit met zilver, met ingeweven struis veeren ; kort costuum van zwart peau-de-soie met echte kanten; kort costuum van zilvergrijze zijde met passementwerk; kort costuum van blauw en wit foulard, enz. enz. De firma Petrus leverde ook een aantal hoeden en mantels, onder anderen een wit wollen avondmantel, een manteltje van zwarte gitten, en den reisniantel. Bij do afdecling kleeding" der Parijsche ten toonstelling is het opmerkelijk, hoc bijna ieder onderdeel "van dit kunstvak aan do fabrikatie in 't groot is ten prooi gevallen. Schoenen, laarzen, muiltjes on pantoffels, hoeden en mutsen, linnen goed en corsettcn, worden in 't groot mot stooia gemaakt; alle individualiteit, allo kunst is dus eruit verdwenen. Het huis Fanien flls ainébv. in schoenen, heeft in Pas de-Calais vier stoomfabrieken, waar 1500 personen werk vinden; er wordt zooveel geproduceerd, dat jaarlijks 3500 paar leesten ver nieuwd moeten worden; drie vierden der schoenen is voor uitvoer bestemd. De huizen in oostumes en modes bobben voor de fabrikatie machinerieën noodig, maar het snit is in elk geval individueel. Het huis La Helle Jardiniïre heeft, om het vele machinewerk, slechts GOOI) werklieden in dienst, maar daarentegen 1500 employés en coupeurs; het levert jaarlijks drie millioen klecdingstukkeii af, of bijna tien duizend per dag. Een gevolg van de uitbreiding der groote ma gazijnen is, dat de meeste firma's zich in eene specialiteit'terugtrekken; de firma Redforu levert niets dan amazones, mantels en wandelcostmim; hot huis Sutton (door een Engelscliman gesticht, maar thans in handen der 1III. Mouillet, _Mar chal en Malannc) niets dan livreien ; dit is dan ook het eenige middel om hot afleveren van veel met het behouden van een artistiek cachet te doen samengaan. Te Constanz dragen de höheren Töchter", de leerlingen der hoogere burgerschool voor meisjes, sedert hot begin van den nieuwen cursus klasse mutsen, evenals hare eommilitones van het gym nasium. Het zijn de gebreide mutsen die hier de meisjes ook wel dragen, maar daar, al naar do klassen, verplicht grijs, zwart, rood, blauw of ge streept. De mutsen staan, gelijk men weet, op een aardig kopje allerliefst, en vervangen met voordeel de groote hoeden van dezen zomer, die rnen in uitschland wol souffleurskasten" genoemd heeft. * * * Te Parijs trouwden dezer dagen twee doctoren samen; de een was dr. Jacques Ijertillon, chef van het statistisch bureau dor stad Parijs, de andere mademoiselle dr. Schultzc, de Russin, wier schitterende promotie hot vorig jaar zoo groot opzien gebaard heeft. liet menu van het galadincr door Keizer Wil helm den Czaar aangeboden, was het volgende: Engelschc oesters; patrijzensoep; zalm met kreeftensaus; reerug met groente; poularde met ra gout; mayonnaise van tong; fazanten, compote, salade; selderie met Ilollandsche saus; abrikozenpudding; kaas, ijs, dessert. Het menu bestond, gelijk bij alle groote diners der laatste tijden, uitsluitend uit wild en visch. De Keizerin droeg witte zijde, gedecolleteerd, met rood satijn gegarncerd. De galavoorstelling in de opera bestond uit het tweede bedrijf van Wagner's Rheingold en de twee eerste bedrijven van het ballet Copyélia vau Delibcs. * * * Het Journal des Débats bevat een zeer onte vreden artikel over de expositie der fabriek van Sèvres op do Tentoonstelling te Parijs. De fabriek kost aan den staat jaarlijks 6 a 700,000 francs; de opbrengst van het gefabriceerde is gemiddeld als volgt te berekenen: 1. Serviezen, wit en blauw met verguld 50,000 fr. Uit de hand gedecoreerde. . . 21,003 2. Decoratieve stukken, biscuit . . 40,000 Vazon en coupes 142.000 Expositiestukkcu en groote vazen 210.000 ~7)047ouo tv. Van deze producten wordt voor 100.000 francs i't contant verkocht; voor 200.000 francs wordt ter zijde gezet voor tentoonstellingen en Uier aan de provinciale musea gezonden of voor diplomatieke cadeaux en ameublement van mairios en staatsgebouwen bestemd; 80.000 francs dienen voor persoonlijke geschenken, vooral aan ambtenaren van de administratie van schoone kimstej) en 120.000 francs voor geschenken aan loterijen, roei wedstrijden, landbouwten toonstellingen, schiet/ concoursen, harddraverijen, enz., waar de presi dent een prijs moet geven. Do voorwerpen voor exposities vervaardigd, te gelijk dus voor cadeaux aan vorsten bestemd., zijn hier vertegenwoordigd; die voor de loterijen en roeiwedstrijdeu vei toont meu niet, et pour cnuse, zegt de verslaggever. Welnu, de bijzonder voor cxpositien vervaardigde, tooncn iu de laatste ja ren niet den minsten vooruitgang. Do modellen van serviezen zijn nog dezelfde als die ouder Louis-Philippe, en de decoratie is wel veranderd, maar iu geen verhouding tot de eischeu des tijds. Ue directeuren hebben zich niet onbetuigd ge laten; met procédés zijn belangwekkende eu kost bare proeven genomen: men kan ongeveer alles maken, pitte duro, luite tcndre, biscuit van hard porselein, decoratie op bard porselein au grand feu, email au granj. feu, email tlainbé, imitatie Japansch en Chiaoescb; maar bij al wat men ge maakt heeft, is de kunst achtergebleven. Tech nisch is er veel gedaan, in overeenstemming met den prijs, die twaalf' maal te duur is voor de concurtcutie, maar artistiek zijn Kopen hagen, Limogcs en de Kcolo des arts ilécoratifs van Parijs verre bij Sèvres vooruit. Men heeft te Sèvres met geduid cu talent vlechtwerk vau goud, a jourwerk, inlegwerk geleverd ; maar het een is overladen, het ander peuterig, een groot dcei smakeloos. De werkelijke arnsten die men te hulp ge roepen beeft, onder welke Dalou, Rodin, de Gruin. Mayeux, hebben of geen moeite er voor ovcrgehad, of zich met de porceleinkleuron niet in hun element gevoeld ; bun werk is ook het beste niet. Do Fransche fabrieken van Hocbe et Julien, Delaberchc, Chaplet, Gaili, Jouneau, Parvillée, Pili19 d2 20 al 21 c3 22 e2 23 dl 24 b3 25 c4 26 c5 27 e3 28 bG 29 d8 30 gl 31 f2 32 bG 33 a2 34 g3 35 b2 36 el 37 e3 38 d2 39 c5 40 a4 41 g2 b8 dl c4 y c4 f X d8 f c5 (15 a4 X M X dS ? bG - f2 el c5 a3 e;! b4 - d2 c3 e3 X du h f8 d8 f7 bG (j d5 X c4 hG f7 cG X d8 b7 bG a8 a7 c8 eG a7 (17 d7 X d5 d5 dl f dl - (12 i d2 dG dG cG f7 dS do 1)7 g8 _ f7 h7 h<> b7 dG cG c!! t j g6 g5 abandonneert II. Uden Masman. Evans"ambiet. 2 gl 3 ff 4 b2 5 c2 G O 7 d2 c4 f3 c4 1)4 c3 O d4 n) Een zet door Morphy K\ praktijk gebracht in zijn Match tegen Andersscn a7 af> is de juiste zet. U) Niet goed; d(i g3 was du zet ea wordt door Hirselifeld aldus gecontinueerd : 8 dl'. g3 f7 f. 9 el tó eli X '''""t 10 cl 03 d7 do 11 c2 c3 g« ~ fG enz. o) g8 h6 niet goed ; omdat wit door cl e3 p_oging kan doen om d(i te steunen en buitendien is f(i X <?'?"> vt-'el beter door liet dreigend schaak op liöen daarop volgenden | afruil en winst van een pion. J) Hier was cl e3 te verkiezen. e) Do afruil der koningin is bewerkstelligd, een pion heeft zwart in zijn voordeel eli het centrum bewaard; en moest dus winnen. f) Was hier niet voor zw. f7 - hC te verkiezen geweest ? 8 c3 9 dl 10 cl 11 c4 12 bl 13 c:! 14 gl 15 g2 16 e2 17 d4 18 dl 19 b2 20 f3 21 f2 22 al 23 e f 24 e2 25 d5 26 g2 27 (12 28 f4 29 f3 30 fl d5a 1)2 d3c c,3 e2 - hl X i'.'i dl eG (12 f i' f3 el e2 X e X f4 f4 Pinédo. e7 e5 b8 c<> f8 c5 c5 X b4 b4 c5 d7 (16 e5 X d4 c5 bG c6 af> g8 e7 b O O c8 g4<Z e7 ??gG g-i X f'! do - h-1 f7 f6 f S f7 gG c5 f 6 X e5 e5 X f4 f7 f6 f (j _ bG t a8 08 e8 x eG hG x eG b.4 h5 eG - hG bG d4 d4 f Grt 31 g-i _ g5 32 g f> X a"> 33 (15 X a^ 34 (13 cl t b.5 h.'! gS g? :J5 if'i gl abandonneert. il. Me zet dl (13 Attaque La uurrtonnais veelal. ook door Anderssen gespeeld; niet zoo sterk als b l e:). b. gS e7 Verdediiring van l'aulsen; beter dan g.s tti. c. 'Werd door Koliscirgespeeld. d. De siralcgie KLiisonnée speelt: I-Je bl c/> c7 gfi Ulo cli e'2! c7 c 5 11e dl (W l'7 (u en houdt zwart voor brter. r. Dit dez.' beide zetten blijkt, waarom rt> strategie den l'2en, Kien en Hen zet als hierboven s] eelt en <?.;> c'J als den be-,ten proelanieort. Koor liet vvrztiiiu, p.'oii cl c op tijd te sp.'len dwingt wit, z\vart f7 f (i te zetten waardoor de dame wordt afgesneden eu het paard eene doodende posilie erlangt. /'. Koor 2-'ste zet eerst boven fC hfi te spelen en daarna aS c H en den toren te ruilen tegen paard en pion verliest zwart een zet. ;/. (U f (i deze. zet verhaast het verlies van zwart. Evenzoo den SlMeüzet f J «1. Wit heeft blijken gegeven niet den Evans gambiet zeer vertrouwd te zijn. Errata: In do partij tusschen de heeren Jones en liird is een fout geslopen 12de zet moet 5ijn b5 X c7 en in den 3den zet van de partij Bird en Amateur heeft zwart f 7 16 geI speeld waardoor het mat nu mogelijk is. De op lossing der partij Cl. en B. M. is als volgt: Istc e4 el f (U X el 2dc f5 f3 gl fl '? 3,lo d4 d3! c2 X d3 , 4de c4 X <^! cn nu kan w^ <l nm.at1 zet wel rekken maar loopt toch mat na eenige ' zetten Deze oplossing is goed opgegeven door de heeren K G, uit Deutichem A. P. uit Amsterdam en G. S. uit Rotterdam de overige waren zeer zwak vervolgd.

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl