Ho. 644 DE AMSTERDAMMER, WEEEBLAD VOOR NEDERLAND. «indehjk GauAeamus. Het eerste en laatste zyn genoeg bekend; het tweede heeft men voor een zeer reactionair lied gehouden. Het is echter een «envoudig universiteits-drinklied, dat door de Amerikaansche studenten veel gezongen wordt; de me lodie is alleraardigst; de tekst is de volgende: In those old colony days When-we lived under the king, Each Saturday night We used to get tight 'A pouring down gin-sling. And Senior and Junior and Soph, And Freshman and Tutor and Prof, When once they began They never left off A pouring down gin-sling. When Hollis used to roar And Stoughton used to sing, TUI the rollicking rabble Lay under the table A pouring down gin-sling. But times have changed bince then And Lite 's a different tbing And gone are those old colony times When we lived under the king. " LETTEREN EN WETENSCHAP. Een productief dichter. Uit Parys wordt ge meld : Een onzer meest productieve dichters is buiten kyf Busnach. Zooals hy zich zelf uitdrukt, heeft hy gedurende den laatsten tyd gewerkt als ?een neger". Hij heeit twee romans voltooid, den «ene ] Ensorceleuse" voor een der morgenbladen, den andere Cyprienne Guérard voor een tijd schrift. Voor de Folies dramatiques" heeft h\j het libretto voor een operette en voor het Am bigu" la Boscotte geschreven. Sarah Bernhardt had eens by eene repetitie zyn Gassiena dat in Lyon en Brussel opgevoerd wordt, gehoord en Busnach verzocht, dat stuk, dat als een hand schoen" voor haar paste, aan haar af te staan. Hij is zoo zwak geweest, dat te doen en tenge volge van Sarah's wispelturigheid, werd het nooit opgevoerd. De onvermoeide auteur heeft nu een lyrisch drama in drie bedryven voor de Opéra Comigue onder handen en denkt Zola's Béte humaine, tenminste wanneer dit evenveel succes heeft als diens vroegere werken, te dramatiseeren. Le secret de la Terreuse is Busnach's 95ste tooneelstuk; hy heeft echter aan een redacteur van den Eclair" beloofd er met zyn 100ste uit te scheiden. Met zyn eerste stuk, aldus vertelt men, was hy bij een ander, met hem bevriend schrijver geko men, in de vaste overtuiging, dat er nog nooit iets, als hy nu geschreven had, verschenen was. Deze had hem geantwoord : Zoo ? meen je ? Lees mij je stuk eens voor, dan zal ik je zeggen, of het nieuw is. Toen Busnach met voorlezen klaar was, had hy een boek uit zijn bibliotheek gehaald en het hem overhandigd met de woorden: Daar staat je stuk in" en het stond daar dan ook werkelijk in. Alles was reeds op het tooneel vertoond en men kan slechts oude stukken in een nieuw kleed steken, door nieuwe te schrijven. Sardou doet eveneens. Om Theodora" te schrijven, maakte hy gebruik van Marion Delorme", voor Tosca" van la Dame de Montserau". Het geheele geheim bestaat daarin, zijn voordeel te doen met de denkbeelden van anderen. Het schrijven van tooneelstukken is een handwerk, dat men slechts na lange jaren van oefening leert. Vervalsching van boeken. Niet al onzen lezers zal het bekend zyn, aldus meldt de Frankfurter Zeitnng, dat sedert kort in Duitschland niet alleen levensmiddelen, maar ook boeken vervalscht en in den handel gebracht worden. Steeds meer komt het voor, dat werken door uit gevers en antiquaren aangeboden worden, die ge deeltelijk langs chemischen weg opnieuw gedrukt zyn. In den beginne werd deze weg (langs che mischen weg kunnen, door van een oorspronkelijken druk gebruik te maken, daarvan ongeveer 100 aldrukken verkregen worden) slechts ingeslagen tot completeering van dure of zeldzame werken, waarvan enkele platen of bladzijden beschadigd waren. In den laatsten tijd, aldus meldt het Centralblatt für Bibliothehvesen, komen vooral tydschriften en werken, die uit een groot aantal deelen bestaan, in den handel, waarvan vele deelen langs chemischen weg vervaardigd werden, en die niettemin geleverd worden, alsof zij van evenveel waarde zijn, als die welke op de gewone manier gedrukt worden. Op deze wijze werden bijv. gecompleteerd; Liebig"s Annalen", Virehow's Archiv", Zeitschrift für vergleichende Sprachforschung", Uhland's schriften,"?Heinsius' Kataloge" enz. In Engeland is een geval van dergelijke com pletering nog niet voorgekomen, maar in Frank rijk bracht de firma Vieweg, om aan de vraag voor uitverkochte werken te voldoen, reeds vele dusdanige herdrukken", aan de markt. Hoe heugely'k ook de toepassing van dit proces moge zijn, zoo heeft zy toch ook haar voor en tegen. In de eerste plaats geeft dit proces het gedrukte niet scherp genoeg weer. Verder weet men nog niet, hoe deze chemische herdrukken zich in de toe komst zullen houden en of reeds niet, eer wij tien jaar verder zijn, de letters volkomen onlees baar en het papier verteerd zal zijn. In allen ge valle kan de waarde van deze herdrukken niet op n ,lijn gesteld worden met die van de oude door boekdruk vervaardigde exemplaren, en boekenvrienden en boekenverzamelaars mogen voor deze nieuwe vervalschingen dus wel op hun hoede zyn." Naar aanleiding van bovenstaand artikeltje, ontving genoemd blad eenige dagen later het volgende ingezonden stuk: Gaarne zou ik, deels tot aanvulling, deels ter verbetering, het volgen;'e willen toevoegen aan het dezer dagen onder den titel Vervalsching van boeken" in uw blad verschenen artikeltje. De chemische herdruk" is reeds sedert jaren bekend, maar is eeist in den laatsten tijd, door dat eenige lithographische inrichtingen er zich meer speciaal op toelegden, ook in ruimer kring bekend geworden. Voor reproducties van groote ren omvang zal echter dit proces, reeds wegens den hoogen prijs, nooit kunnen gebruikt worden; het zal steeds slechts dan kunnen dienen, wan neer er geen andere middelen ter beschikking zijn. Enkele geschonden vellen of bladen van oude werken, die tegenwoordig door boekdruk niet meer kunnen vervangen worden, omdat de daar voor benoodigde lettertypen niet meer bestaan, kunnen door dezen chemischen herdruk" hunne wederopstanding vieren, waarom deze methode dan ook met den naam anastatische drukmethode" bestempeld wordt. Zoodoende kunnen dus enkele uitverkochte afleveringen, of soms ook ge heele deelen van omvangrijke werken, maar steeds slechts tot een beperkt aantal, door deze anasta tische drukmethode weer worden aangevuld om daardoor die werken te completeeren. En slechts daarin bestaat het voordeel voor den verkooper, dat hij dan de compleete serie weer ten verkoop kan aanbieden, die onverkoopbaar zijn zou, wan neer er enkele gedeelten aan ontbraken. Niemand zal het echter in het hoofd krijgen, geheele wer ken volgens deze anastatische drukmethode te reproduceeren; daar zou bepaald geld op moeten worden toegelegd; daarvoor is V e boek druk door niets te verdringen. Wat eindelijk de duurzaamheid van den anastatischen druk betreft, zoo valt daaraan niet in het minst te twijfelen. Slechts het overbrengen van de letters op steen geschiedt langs chemischen weg. Wanneer dat geschied is, dan wordt de gewone steendrukmethode gevolgd; en de lithographie is, naar men weet, even duurzaam, wordt evenmin onleesbaar en tast het papier even weinig aan als de boek druk. Uit het vorenstaande blijkt tevens dat het in allen gevalle onjuist is, de anastatische druk methode onder de rubriek vervalschingen" te rangschikken. Het is, zooals gezegd, een noodhulp, een surrogaat; maar elk surrogaat behoeft nog geen vervalsching te zijn." Uit München meldt men: De eerste jaarhjksche tentoonstelling alhier leverde een bate van 15.000 mark op. Er werden 304 kunstwerken verkocht tot een bedrag van 467.270 mark. Gedurende de laatste 12 dagen werden 10.000 loten verkocht, die tevens als bewy's van toegang diendon. Een beroemd geneesheer te Parijs, Dr. Eicord, is dezer dagen op 89-jarigen leeitijd overleden. Hy was te Baltimore geboren, kwam in 1815 naar Parijs, studeerde ender Dupuytren en Lisfrauc, en ging zich op een dorpje bij Orleans vestigen. Op raad zy'ner oud-leermeesters nam hij deel aan het examen voor hospitaalchirurgijn en behaalde het eerste nummer. Nu was zijn fortuin gemaakt; hij stichtte eene vrije kliniek, waar de studenten toestroomden, deed geheel nieuwe proeven, werd specialiteit en zag de patiënten der geheele we reld bij zich. In 1862 werd hij lijfarts van prins Napoleon, in 1869 van den keizer; weldra met eereposten en ridderorden overladen, vestigde hij zich in het hotel de Chantosne, rue de Tournon, dat vóór hem aan den hertog de Brancas. den prins de Montmorency-Laval, bisschop van Metz, en andere groote heeren had toebehoord. Zijn praktyk bracht hem schatten op; hij is steeds in dit hotel blyven wonen en is er ook gestorven. 4 __ Een aantal verkoopingen van boeken en kunst werken worden aangekondigd. Maandag en vol gende dagen verkoopt de heer S. L. van Looy (N. Z. Voorburgwal 91) de bibliotheken van wylen Dr. Ph. R Hugenholtz, van een letterkundige en een bouwkundige. De bibliotheek en de kunstwerken van wijlen den heer Zimmermann worden in drieën verkocht. Op 5 November en volgende dagen verkoopt de heer H. G. Bom (Warmoesstraat 35 en 40) de bibliothèque de luxe", door den overledene na gelaten, inderdaad eene prachtige verzameling van 750 nummers pracht- en plaatwerken. Dien zelfden dag ('s morgens) worden in de Brakke Grond de moderne schilderyen uit het kabinet Zimmermann, en die van Mevr. de Wed. Jan E. de Vries?Bia verkocht, en Maandag en Dins dag 4 en 5 November in de Brakke Grond, de oude en moderne teekeningen, door den heer Zimmermann en den heer V. Thierens uit Dord recht nagelaten. Uit de verzamelingen eenige na men te noemen is overtollig, alle drie de catalogen bevatten aantrekkelijkheden, die de lief hebbers naar de bekende verkooplokalen zullen lokken. Militaire Zaken. HET GEWEERVEAAGSTUK IN BELGIË. Op de overhaasting waarmede door den vorigen minister van oorlog in 1887 bevelen zijn gegeven tot eene transformatie van ons geweer klein kaliber (11 mM) in een repeteergeweer met pakjeslading, is waarschijnlijk niet zonder in vloed geweest de omstandigheid, dat toen ge meend werd, dat ook in Belgiëeen repeteerge weer stelsel Mannlicher reeds aangenomen was of op het punt stond om aangenomen te wor den. Intusschen werd destijds van betrouwbare zijde het tegendeel verzekerd, doch hieraan werd weinig geloof gehecht. Zoo werd dan, onzes inziens zonder voldoende beproeving, op eene betrekkelijk groote schaal het stelsel Vitali voor de transformatie aaugenomen. Ons verwondert het niet, dat er, zooals de dag bladen mededeelden, reeds bezwaar is ontstaan, doordien namelijk de uitwerper uit de gelei dende groef in het staartstuk kan geraken en dientengevolge het laden belemmerd of ver hinderd wordt. Waarom naar de mogelijkheid, of dit gebrek zich bij eenig wapen kan voordoen geen opzettelijk onderzoek bij de korpsen mag gedaan worden, is ons onbekend en wij kunnen daardoor over de doelmatigheid van dien maat regel dus niet oordeelen. JDe hoofdzaak is even wel, dat er zich een bezwaar heeft voorgedaan, en alhoewel wij nu vertrouwen dat het ontstaan daarvan voor den vervolge wel zal voorkomen kunnen worden, ,is het toch een bewijs voor de noodzakelijkheid en de waarde van eene beproe ving op grootere schaal dan nu geschied is, voor het gevaL dat men een nieuw wapen invoert of een bestaand geweer zulk eene iugrijpende ver andering doet ondergaan als met ons geweer klein kaliber nu plaats heeft. Uit eene goede bron vernemen wij, dat op dit «ogenblik (October 1889), dus 2 H jaar nadat men verkeerdelijk meende, dat Belgiëhet repe teergeweer stelsel Mannlicher had aangenomen of spoedig zou invoeren, omtrent een nieuw ge weer met daarbij behoorende patroon nog geene beslissing genomen is. En onzes inziens hesft Belgiëzeer verstandig gedaan met zich niet te overhaasten. Men behoeft slechts het opstel van denüussischen generaal Wasmund (in de Russisehe Invalide) tegen de repeteergeweren te lezen om bij de keuze van een nieuw wapen voorzichtig te zijn en in de zoo hooggeroemde groote snel heid van vureu der repeteergeweren alleen niet zulk een overwegend en onverdeeld voordeel te zien. Naar een buitenlandsch blad van 20 Juli 11. meedeelt, zijn de proeven te Beverloo afgeloopen en is van de drie laatstelijk beproefde stel sels Mannlicher, Nagant en Mauser dat van Mann licher uitgevallen. Men zou aan het stelsel Mau ser (denkelijk kaliber 8 mM.) de voorkeur geven en dit ook wenschen aan te nemen als de uit vinder de vergunning wil geven om dit stelsel in de Belgische wapenfabrieken te doen ver vaardigen. Of bovenstaande mededeeling op dit oogenblik nog geheel juist is, kunnen wij niet verzekeren, maar alles te zamen levert toch het bewijs, dat de keuze van een goed geweer met doelmatige patroon geene gemakkelijke en eenvoudige zaak is. En hierbij denken wij nalste Jaargang. Schaakspel. 27 Oetober 1889. Een subliem probleem. W. Möser. (Uber Land und Meer). ZWART abcde fgh WIT Wit geeft in 4 zetten mat. Sissa Ao. 1874 No. 183 pag. 317. Eene inderdaad merkwaardige partij, gespeeld op het tournooi van den Nederlandschen schaak bond, te Amsterdam gehouden in 1882. J. J. Veraart. Wit. Giuoco e2 e4 gl - f3 fl c4 c2 c3 d2 d3 cl e3 bl d2 h2 h3 d3 d4 c3 X c4 d2 X e4 dl c2 d3 X e4 e2 e4 c2 X g6 6 f2 X e3! o o c f3 _ e5 al X fl f l f4 f c4 c2 c2 f2 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 d3! c4 f c2 b.3 h4 e5 X g6 h h4 h5 R. J piano. e7 ? b8 ? f8 d7 c 5 c6 e7 ? e5 cl6 d5 o f6 f7 fó f4 h7 d8 f8 h8 c8 e6 e8 f5 c7 e7 c5 . Loman. Zwart. e5 - c6 c5 f6 d6 b6 e7 X d4 d5 XfiA C^± O X c4 f5 h8 f4 a X e3 c8 d X fl t h7 e e6 f5 - e7 e6 c5 g e8 X d4 i 29 30 31 32 33 34 e3 X d4 f2 _ e3 e3 d3 e8 c6 b6 c7 Zie Diagram f4 gl f2 g5 f h4 f h7 h6 h e6 h6 l X h5 x g5 n - f5 Stand der partij na den Sisten zet van wit. ZWART tuurlijk in de eerste plaats aan de nieuwe buskruitsoort, die geen of bijna geen rook noch knal geeft. De vraag is hier alweer, voldoet het, en bestaan er goede gronden om aan te nemen, dat het op den duur zal voldoen «n in gebruik blijven ? Aangenomen dat de projectielenquaestie ten voordeele van den hard looden kogel met vernikkelden stalen mantel en eene uitwendige vet ting (met vaseline) of inwendige vetting (met ongezouten varkensvet) uitgemaakt is, dan blijft nog over het onderzoek naar den besten vorm der patroonhuls. Hieromtrent levert de Zwitsersche professor W. Hebier, werktuigkundig in genieur, die van het geweervraagstuk veel studie maakt, in de Allgemeine Schweizerische MilitarM.itung van 5 October jl. een opstel over de patroon der toekomst zonder rand, en komt tot het besluit, dat deze boven eene met rand de volgende voordeelen heeft: zij (de huls namelijk) is gemakkelijker te vervaardigen; weegt bijna l gram minder; is bij het gebruik in een repe teergeweer te verkiezen en goedkooper, terwijl de pakjes (patroonhouders) kleiner en lichter worden. DE TOEKOMST DER WETENSCHAP. Tot de weinige stervelingen die reeds in leven den lijve een Europeesche en nationale vermaard heid genieten, behoort Renan, de man van La vie de Jésus. Een nieuw werk van zijn hand, zy het een ernstig deel der Geschiedenis van het christendom, of eene uitspanning als l' abbesse de Jouarre is een litteraire gebeurtenis. (A propos, weet men wie in de historie abdis van Jouarre geweest is? Charlotte van Bourbon, de derde vrouw van Willem den Zwijger). De correspon denten der groote bladen gaan den beminnelyken geleerde interviewen, met niet minder nieuwsgie righeid en met meer succes dan een vorst of staatsman. Het aangekondigde werk heet L'avenir de la seience. Is het waar", vroeg de correspondent, dat gij ons weer een litterair werk geven wilt?'' Het is zoo", antwoordde Renan, binnen drie maanden komt er van mij een boek, 500 bladzijden groot, ter markt. Maar nieuw is het nieuwe werk eigenlijk volstrekt uiet. Het is zelfs het allereerste, dat ik na mijn vertrek uit het seminarium van Saint Sulpice heb geschreven. Het was 1848, ik had juist mijn examen gedaan als doc tor in de philosphie. De politieke gebeurtenissen waarvan ik getuige was, brachten mij het eerst op het denkbeeld van dat boek. Ik toog met warmen ijver aan het werk, en voltooide het in September 1849. Er zijn dus juist 40 jaren sedert de voltooiing verloopen. Om dien tijd maakte ik een reis naar Italië, in opdracht van den heer Lefèbre ging ik onderzoekingen doen en opschrif ten inzamelen. Ik kwam in het begin van 1850 van mijn reis terug en wilde nu het werk het licht doen zien. Augustin Thierry, wien ik het liet lezen, raadde mij dat af; het was, meende hij, een al te zware bagage voor een jeugdig litterator. Thierry ried mij, liever voor de Revue des deux mondes wat te schrijven, dat deed ik. Later werd ik ook medewerker aan het Journal des Débats. In dien tijd begon ik mijne studiën over de Semitische talen en het Grieksch der Middeleeuwen. De werkzaamheden van mijn Ge schiedenis van het christendom deden mij mijn eerstelingswerk vergeten. Later had mijn vrouw het geduid om het geheele manuscript af te schrij ven. Hare copie werd een uitgever in handen gegeven, maar deze zond mij het manuscript te rug, en ik vergat het jaren lang, ofschoon het toch 392 fijngeschreven bladzyden van mijn werk was. Toen kwam het mij, kort geleden, toevallig weer in handen. Ik las het door, en was er ge heel verrast over. Dat was inderdaad het uit gangspunt der later door mij verdedigde denk beelden; destijds intusschen woog ik de gronden voor en tegen nog niet zoo rustig en onpartijdig af als tegenwoordig. Ook de stijl heeft heel wat gebreken; men ziet uit alles, uit redeneering, naieve voorstelling en stijl, het vuur der onge duldige jeugd. Ik heb er een oogenblik over ge dacht, het opnieuw te bewerken, maar na rijp overleg verkoos ik toch, het zoo publiek te ma ken, als ik het in mijn jeugd geschreven had; geen enkele regel zal nu veranderd worden. In dezen vorm zal het. althans voor de jongelieden, veel interessanter zijn". De titel zal zijn: De toekomst der weten schap?" Ja; ik stel de wetenschap daar tegenover de godsdiensten. Ik tracht aan te toonen dat op den dag, wanneer de godsdiensten zullen verewenen zijn, de wetenschap en het zuivere verstand in zekere mate den godsdienst der menschheid zullen vormen. In onzo ongeloovige eeuw althans hebben zij onbetwistbaar reeds den voorrang bo ven het godsdienstig geloof verworven. De gods diensten bestaan men zoekt hare waarheid te be wijzen, men kan ze met de hand tasten. Wat is er nu voor waars in hen ? Ach, het zijn betooverende leugens. Wij zijn hun heerlijke droomen verschuldigd. Maar is de waarheid welke men door wetenschap en zuiver verstand kan ver krijgen, niet even schoon en begeerlijk ? Ik was een geloovige. uit volle overtuiging. Langen tijd kende ik niets hoogers dan de godsdienst; voor mij was de godsdienst alles. Later, toen ik in die pen studiën doordrong en rijpelijk nadacht, bevond ik, dat mijn godsdienst mij misleidde. De evan geliën, wier onfeilbaarheid men vurig geroemd had, onthulden mij de waarheid: Jezus was geen god, en de drieëenheid hield voor mij op, te be staan. Toen leed ik vreeselijk. Maar mijne over tuiging was des te onwrikbaarder, omdat zij zich door steeds vorder gaande studie en op den weg dor wetenschap, die geen leugenaarster is, in mij heeft gevormd. Destijds, in het jaar 1845, verliet ik de geestelijke orde". De toestand van een ongeloovig priester is natuurlijk verschrikkelijk". Verschrikkelijk inderdaad; maar ik geloof niet dat er veel zijn. Naar mijn meening denken de meesten, als zij eenmaal priester zijn, opzette lijk niet meer na. Zij beschouwen hun beroep als een plicht en vervullen dezen getrouwelijk, zonder naar het hoe en waarom meer onderzoek te doen".