De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1889 27 oktober pagina 6

27 oktober 1889 – pagina 6

Dit is een ingescande tekst.

DE AMSTEBDAMMEB, WEEEBLAD VOOB NEDEBLAND. No.644 Zoo vaak is de quaestie omtrent de schei ding van kerk en Staat besproken. Gelooft g\j, dat Frankrijk voor zulk eene proefneming rijp is?" Dat is een zeer moeielijk vraagstuk. De scheiding der bnrgers van de kerk is sinds lang een feit. Ieder leeft zooals hy wil, met of zon der godsdienst. Maar met eenen pennestreek alle Frsnschen officieel van hun godsdienst berooven, zou een andere vraag zgn. Niet dat er zooveel oprecht geloovigen zjjn. Alles maakt zich, gy ireet het, ongeveer overal in Frankrijk, vroolijk orer de priesters; maar althans ten platten lande hecht men aan het heiligen van den Zondag en het bezoeken der mis. Het is een gewoonte. Er zftn dorpen waar gij, door de Zondagsmis af te schaffen, een oproer zoudt doen ontstaan. Op andere plaatsen daarentegen zou diezelfde maat regel met vreugde begroet worden. Wanneer dus de gewelddadige scheiding van Kerk en Staat al niet voor geheel Frankrijk mogelyk is, dan toch ?wel voor een deel. Door zoo de zaak op te vat ten zou men wellicht de eerste resultaten verkrjjgen. En op die wijze was de natie niet met n slag van hare priesters beroofd. Men zou langzamerhand tot de begeerde hervorming ko men naarmate de verschillende gemeenten van de religieuse praktyken afstand deden". Beschouwt ge in uw werk de toekomst der wetenschap ook van het sociale standpunt?" _ Zeker. Ik ga, op historische oorkonden steunend, na, wat de wetenschap reeds in dit opSicht heeft gedaan. Ik vergelijk de menschheid in de verschillende tijdperken van haar bestaan. Hebben wij al niet het hoogste punt nog bereikt, wij moeten althans toegeven, dat onze tegen woordige sociale toestanden veel beter zijn, dan die van vele duizenden jaren geleden, of zelfs die der Middeleeuwen. Met behulp der wetenschap gaan wij steeds naar het betere. Men mag daarom niet aan de toekomst der menschheid wanhopen. Wanneer er tegenwoordig nog eenige mannen zjjn, die zich tegen de vorderingen der wetenschap verzetten, moet men toch de dingen van uit een hooger standpunt bezien; over eenige jaren zijn die mannen dood; de menschheid is huns ondanks op haren weg voortgegaan, en zal ten slottehaar doel bereiken, terwijl zij zich door de beginselen van goedheid en humaniteit laat leiden. Want in 't algemeen worden de menschen alleen slecht door het kwaad dat zij lijden." Hiermede liep het gesprek ten einde. Men ziet nu, hetgeen nog niet openlijk uitgesproken werd, dat Eenan met het Christendom gebroken heeft. De schrijver van La vie de Jésus, van de Histoire du peuple ff Israël, van de philosophische drama's en de Histoire du Christianisme, zal over vier jaar zijn zeventigsten verjaarbag vieren. Terwijl voor velen het oud worden een terugkeer naar het geloof beteekent, hecht Renan er aan, juist door deze uitgave te doen zien, dat de draad, die zich in zijn eerste werk vertoont, het rechtsnoer zijner geheele studie en zijner geheele levens taak geweest is. (Slot volgt). DE NIGGER". Schets uit het New-Yorksche leven. Naar het Duitsch van M. MISCH. In de. vijfde avenue, de elegantste straat van New-York, is het gewoonlijk omstreeks tien uur 's morgens eenigszins stiller dan op andere tijden van den dag. De ladies bevinden zich in hare boudoirs of zelfs nog in het allerheiligste van het slaapvertrek, de heeren zijn reeds in de clubs o op hunne kantoren. Aan deze omstandigheid was het toe te schrijven, dat twee voetgangers, waarop men anders te midden van het daar heerschende gewoel weinig acht geslagen zou hebben, de aan dacht der voorbijgangers trokken. Het waren slechts een nigger" met zijn kleindoch tertje. By ons in Europa zou dat voldoende zijn, om de voorbijgangers te doen stilstaan en omkijken, maar in Amerika zal het onder gewone omstan digheden in niemands hersens opkomen, eenige aandacht aan een neger en zy'n kind te schenken. Dat dit nu echter toch geschiedde, kon gemakkelijk verklaard worden, door het buitengewoon comische contrast, dat dit tweetal vormde. Hij, buitengewoon groot, een herkulische verschijning, elegant en wat men bij negers zelden vindt zelfs met smaak f kleed, zonder een al te kwistige tentoonspreing van de onvermijdelijke juweelen. Een een voudig zwart costuum met dito cylinder. Een grappige tegenstelling met zijn forsche gestalte vormde de verrukkelijke zwarte baby van drie jaar, die, geheel in het wit gekleed, met komische deftigheid naast hem voorttrippelde. Het in rijke plooien neervallende wit fluweelen japonnetje, reikte volgens amerikaansche mode bijna tot op den grond, zoodat de kleine voetjes er maar even onder te voorschijn kwamen. Een wit fluweelen muts je van dien sierlijken vorm, waarmede men gewoonly'k zeer jonge kinderen oppronkt. omlijstte het zeld zaam mooie, donkere kopje. Witte handschoenen en een allerliefst, eveneens wit mofje voltooide dit origineele toiletje. De voorbijgangers keken hen glimlachende na, maar gén van beiden be kommerde zich in het minst daarom. De zwarte gentleman zag er zielsgelukkig uit en schonk al zy'n aandacht aan zijn dochtertje, wier mondje geen oogenblik stil stond, die ieder oogenblik bleef staan en lederen voorbijganger toelachtte, Menigmaal liep bij voor de grap vooruit en deed dan net, alsof hij niet aan haar dacht. Wanneer zij dan angstig: Pa, pa!" riep, bleef hij staan en lachte hartelijk. Onder dergelijken scherts waren zij tot voor de uitstalkast van een bloemenwinkel gekomen. De kleine miss bleef als aan de plek gebannen staan en wierp bewonderende bukken op een met prach tige theerozen en viooltjes gevuld mandje Het sierlijke persoontje gaf daardoor blijk van een zeer goeden smaak, want men kan zich werkelijk niets verrukkelijkers denken, dan de wijze, waarop de New-Yorksche bloemisten, hun koopwaar weten te arrangeeren; Floioers, Pa!" zeide zij op vlcienden toon, terwijl zij de hand van haar vader aanraakte. De neger lachte. Je bent een echte lady, je moet alles ook heb ben wat je ziet!" Daarop ging hij den winkel binnen en vroeg den koopman naar den prijs van het mandje, dat zoo zeer hare begeerte opwekte. Vijf dollars!" Hij legde het geld op de toonbank en gaf zijn dochtertje de bloemen. Het gelukkige kind lachte met geheel haar gezichtje; daarop slenterden zij lachende en babbelende verder. Plotseling bleef de nigger weer staan. Het was inmiddels al drukker en drukker op straat ge worden en zijn staanblijven veroorzaakte een kleine stremming in de passage. Hij lette daar niet op. Zijn kind werd gestooten, hij merkte het niet. Met starren blik keek hij een man na, die hem zooeven rakelings voorbijgegaan was. Daar liep hij nog, nauwlijks vijf schreden van hem af. Een oude man, slecht, bijna armoedig gekleed. Hij had den neger in het voorbijgaan in het ge zicht gezien en daarop verachtelijk op den grond gespuwd. Deze wist wel, dat dit niet hem gold, maar zijn kleur, zijn ras. De oude man kon hem moeilijk herkend hebben, hij hem daarentegen des te beter. De menschen duwden en stietten hem, hij moest zich omkeeren en verder gaan. Het kleine meisje hield zich krampochtig aan den slip van zijn jas vast, terwijl het met de andere hand de bloemen tegen haar borst drukte. De voorbijgangers deden ondanks de razende haast, die de voetgangers te New-York hebben, hun best, niet tegen haar aan te loopen. De neger scheen haar bijzijn volkomen vergeten te hebben. Hij ging met ongelijke, nu eens langzame, dan weer haastige schreden verder. Ja, hij had hem herkend, den ouden schurk, die zooeven voorbijgegaan was. Onwillekeurig balden zijn vuisten zich, zijn oogen openden zich wijd, alsof zij het geheele tafereel wilden over zien, dat voor zijn geest opdoemde.... Hij ziet het witte huis voor zich, waarin de .meester" en met hem de ruwheid en wreedheid woonden. Nauwelijks twintig schreden vandaar liggen de hutten der negers. Doodmoede keeren zij van den zwaren arbeid in de brandende zon terug, doodmoede en geheel gebroken. En daarop dreigender rollen de oogen van den man daarop ziet hij zich zelf als een kleinen, nauwlijks zes jaar ouden jongen, hijgende onder de zware mand, die hij met moeite op zijn hoofd balanceert. Vader en moeder loopen in doffe wanhoop zwijgende naast hem voort. Het beetje vreugde, dat tot nu, ondanks alle ellende, zijn kinderjaren verhelderd heeft, waagt zich bij den aanblik dezer treurige gezichten niet te uiten. Nu zijn zij in de hut aangekomen en vliegt de moedei met een smartkreet den vader plotseling om den hals. Ach, slechts al te spoedig zou hij de oorzaak van deze smart vernemen! De vader wendt zich af, gaat op de stroomat zitten en barst in snikken los. Een vreeselyk, rochelend gesnik. Nog steeds klinkt het in zijn ooren evenals toenmaals, toen het den knaap zoo aangreep, dat hij luide begon te schreien en te gillen.... Weer kijken de elegante voorbijgangers den den nigger aan, maar nu verbaasd en verschrikt. Wat ziet die man er uit! De aderen aan zijn slapen zijn dik opgezwollen, zijn vuisten kramp achtig gebald, zijn oogen staren woest voor zich uit. Alles om zich heen heeft hij vergeten. Hij weet niet meer, dat hij onberispelijk gekleed met zijn mooie liaby is gaan wandelen, dat hij gelukkig en rijk is. Zeer rijk, want hij heeft na de vrijverklaring der slaven, door ijzeren vlijt, zaak kennis en gelukkige speculaties in landerijen een aanzienlijk vermogen verworven, in tegenstelling met de meesten zijner zwarte broeders, die meestal als kellners of in ondergeschikte en ellendige be trekkingen een armoedig bestaan vinden. Hij weet dit alles nu niet, want de herinnering heeft hem met sterken arm aangegrepen en voert hem terug naar de hut, waar de ellende en de wanhoop hui zen. Haat, woeste haat doet al zijn zenuwen trillen. De oude schurk, die zooeven op den grond spoog, alleen omdat hij een neger zag. was toon jongen opzichter op de plantage van den meester". Daar hij bij dezen zeer hoog stond aangeschreven, ge lukte het hem steeds, door to zetten, wat hij wilde. De moeder, een mooie zwarte vrouw, slank en krachtig, viel in zijn. smaak. Haar tegen stand prik kelde hem tot hartstocht, en toen al zijn pogingen te vergeefs bleven, zette hij het bij den meester door, dat zij verkocht werd. Dat was zijn wraak. Toen alle drie, de vader, de ongelukkige moeder en de knaap, zoo bitter schreiden, was hij in de opening van de deur verschenen en had lachende geroepen: Van daag niet, Betsy, je nieuwe meester wil een vroolijk gezicht zien! Ga slapen, morgen in vroegte ga je op weg naar het zuiden!" En den volgenden morgen gebeurde het wer kelijk. De moeder nam voor altijd afscheid. Vader en zoon zagen haar nooit terug De nigger vergat door te loopen. Zijn borst ging onstuimig op en neer, zijne trekken waren door diepe smart ontsteld, toen plotseling naast hem een toornig stemmetje: Pa, Pa!" riep, terwijl een klein vuistje uit alle macht tegen zijn knie sloeg. Hij streek zich over het voorhoofd en keek verward om zich heen. Daar klonk het weer: Pa, I am wearyT' en hij zag zijn lief klein dochtertje voor zich, dat ongeduldig met de voetjes stampte. Een onderdrukte vreugdekreet ontsnapte zijn borst. Hij lachte een zonderlingen lach, waarin een snik lag opgesloten. Daar was immers zijn kind, wier moeder een lady thuis zat. Daar was immers zijn dochtertje, wier wenschen alle bevredigd werden. Hij tilde haar op en hield haar bij het verder gaan op den arm. Zegepralend keek hij om zich heen, zijn oogen straalden, ter wijl zijn mond op jubelenden toon het kind in het oor fluisterde: Niet waar, mijn Annie, je bent een lady, een kleine lady en je moeder is een lady, niemand kan haar ons ontnemen en je vader is een gentle man, een mensch onder menschen, vrij, vrij, vrij . .." Daarop vervolgde hij zijn weg. VOOR DAMES. De salpeterkoning. Sruidsgeschenken. Eene vrouwen courant. Vrijmaking der mouw. De huishoudschool te Essen. Het Londensche wintersaizoen is ingewijd met een bal, gegeven door den salpeterkoning", kolonel North. In het voorjaar had deze reeds een deel der groote wereld van Londen tot eene eerste feest in de zalen van het hotel Metropole bijeengenood; ditmaal was de meerderjarigheid zijner dochter, miss Emma North, het voorwend sel voor het bal. De geheele eerste verdieping van het reusachtig hotel en een deel der straatverdieping waren voor de ontvangst der gasten ingericht; deze verscho nen, ofschoon de zilvergerande invitatiekaarten de vermelding droegen : dansen te half negen", meerendeels eerst tegen negen uur. In de receptie zaal vonden zij den kolonel, met Mrs. North, in donkergroen en framboise crasée, een combi natie van verschillende stoffen, veeren en bor duursels, den heer North junior, in rooden frac, en miss Emma North, de heldin van het feest. Miss Emma North is een mooi meisje en gelijkt op de Amerikaansche actrice Mary Anrterson; zij was in het wit, crépe de Chine mot witte struisveeren en guirlande van leliën-van-dalen, mot een halve maan van diamanten in het haar, en oen grootcn tak met vlinder van diamanten en sma ragden, van den linkerschouder langs het corsage naar voren gelegd. In de hand hield zij een bouquet van witte bloemen, met lange witte linten; achter haar hield eene kamenier twee bouquetten vast, het eene van gloires de Dijon, het ander van donkerroode rozen, geschenken van twee bevoor rechte bewonderaars, en naast haar stond eene tafel, met bouquetten en bloemenmanden overladen, waarbij Emma's vijfjarig broertje, een bruine krullebol in wit satijnen pagescostuum niet gele sjerp, de wacht hield. Een paar andere pages in wit satijnen hofcostumen met blauw fluweelen rok, deelden de pro gramma's rond, op satijn met kanten omzoomd, en men begaf zich door een bosch van palmen en tropische planten, naar de twee balzalen. Hier waren aan de muren medaillons aangebracht van witte chrysanthemums, met de letters E. N. in scharlaken geraniums orop, en boven het orkest las men in roode bloemen 1886?1889. De pi laren waren met bladeren on varens omslingerd tot aan het plafond, en alle hoeken waren met groen gevuld. Onder de toiletten voor die gelegenheid waren er zeer opmerkelijke. De Empircstijl was de moest gewilde; zelden werd er zooveel geel gedragen als bij deze gelegenheid het is do kleur van het goud en van de jaloezie men zag het geel in alle combinatien. Er was geel satijn mot overkleed van grijs krip; wit satijn met gele charpe; zelfs rose krip mee gele charpe. Madame Domingues, de vrouw van don gezant van Chili, droeg wit brokaat met zeer langen sleep, met gouden pauletten en goudborduursel op den rok; Lady Roberts groen fluweelen sleep op koffiekleurige kant; Miss Roberts wit gestreept moirée sloep op witte kant, Lady Hervey geel satijn waarop groene varens geborduurd waren, een andere dame een sleep van zwartfluweelen bloemen op oranje grond over een rok van oranje tulle. Voor de gasten die niet dansten, was een pro gramma vol afwisseling in gereedheid gebracht, acteurs en actrices, een banjospeler, Miss Shaw do schoone Amerikaansche fluitster,ehar.sonnettenzangers en pianisten. Een schitterend souper met toasten deelde het bal in tweeën; dit laatste eindigde tegen den morgen. * Prinses Sophie van Pruisen zal ook van Koning Humbert kostbare geschenken ontvangen; onder anderen is er te Venetiëeene parure van brillanten besteld, die 300,000 lire kosten zal. Met het overhandigen dezer geschenken is de prins van Napels belast, die ze te Athene aan de prin ses zal brengen. De geestdrift der Duitsche bladen over de klee deren der prinses, voor zoover deze in Duitschland gemaakt zijn, geeft zich in verheven beeld spraak lucht. Over den sleep van den (rouwjapon schrijft de heer Karl Böttichcr uit Berlijn aan den Pfdhischen Kurier: Deze sleep deed de toeschouwers van vuur en vreugde trillen, en ont stak in hun hoofden de gloeiende sterren der be geestering." * * * Weinig dames zullen van haar bruidsgeschen ken het gebruik maken, dat prinses Militza van Montenegro ervan maakte. Deze prinses trouwde de vorige maand met een Russisch grootvorst, hertog George van Leuchtenberg, en ontving van den czar een millioen roebels als bruidsgeschenk. Zij stelde de gansche som onmiddellijk ter be schikking van de door hongersnood geteisterde bevolking van Montenegro; reeds is een half mil lioen bij eene bank te Weenen daartoe ter uit betaling gedeponeerd. * * * Japonnen en mantels voor prinsessen en keizer innen worden, in Duitschland althans, niet aange past. Dit zou met den eerbied strijden, die men aan de hooge persoonlijkheden verschuldigd is. Russische grootvorstinnen, Franscbe prinsessen en ook de prinsessen van Deensche geboorte, de prinses van Wales, de czarina, denken er anders over, en willen gaarne zeker zijn, dat het kleed haar goed staat en past. Aan het Duitsche hof geschieden de bestellingen door middel der opperhofmeesteres, der hofdames en dames du palais; de aangewezen hofleverancier zendt dan eene verzameling artikelen ter keus naar het paleis, maar is niet bij het bezichtigen tegenwoordig. Als de stof is uitgekozen, werkt hij naar een maatlijf; keizerin Augusta had eene buste van zich zelve laten maken, waarop dan gepast werd. Als er kleine veranderingen noodig zijn, kan ge woonlijk eene kamenier ze wel maken. Bij Worth en andere groote couturiers wordt nooit aan eenzelfde hof tweemaal het/elfde cos tuum geleverd; zelfs wordt aan vorstelijke klanten, die in de gelegenheid kunnen komen, elkaar te ontmoeten, kennis gegeven van elkanders keus, opdat zij niet met dezelfde mantels en japonnen elkaar omhelzen. -f * * Te Boston verschijnt sedert eenigen tijd een blad, SJie gclieeten. Het wordt geredigeerd, ge schreven, gezet, afgedrukt, verspreid, uitsluitend door vrouwen. Een artikel waarin van een man sprake zou zijn, wordt er niet in geduld. De doodsbcrichten maken enkel van vrouwen mel ding; huwelijksberichten worden niet opgenomen. * Te Amsterdam is opgericht eene vrouwenverceniging, met het doel: vrijmaking der vrouw. In de circulaire van oproeping werd o. a. gezegd: Eischt de rechtvaardigheid van het mensch zijn" reeds wettelijke gelijkheid voor beide seksen, in het heden, nu de vrouw, zoowol de gehuwde als do ongehuwde maar al te vaak den kost moet winnen, gebiedt de meest gewone billijkheid, dat, in den strijd om het bestaan, zij zich evenmin een dam voor de voeten geworpen ziet als de man, doch vrij hare krachten kan ontplooien. Rechtens behoort zij gelijk te staan met den man". De Vereeniging stelt zich dus ten doel te ver krijgen : a. Openstelling van alle vakken van onderwijs, zonder onderscheid voor de vrouw; l>. Het recht om onder dezelfde voorwaarden en bij dezelfde bekwaamheid als de man. staatsen gemeenteambten en betrekkingen te kunnen bekleeden; c. Om, bij het bezit van een doctoralen rang, een leerstoel te kunnen bezetten. 35 h4 h5 f 36 d3 x f5 f " gegeven. g5 x h5 h5 - hG L'ze iiuuybi. uuia.iiyri|ne uu si-nouu ai^espeemu puriij te ewpnderen geeft. Men mug hier wel zeegen, niet iiij die on maar hij die verloor verdient allen l u f. aen mans gespeeiuen zot verdienen. Bedwongen, daar anders f l llt dreigt en veroveer dame. >rdoen. . Zwart bevindt zich in een neteligen toestand; veel loons lioel't hij niet en moi't afwachten de dillen die men zullen. c7 X c5 cW X f'"' c6?b6 t gl?h2 g7?gOt'4?1B en wit wint. m- Hier geeft wit eene gewonnen of zeker remise partij uit handen, jammer, al de overige zetten met zooveel zorg en doorzicht gespeeld, worden nu te niet gedaan door dit vroegtijdige schaak. tl. Jammer, twee krachtige pionnen worden opgegeven zonder doel. Het sclioone gebouw met zoo veel zorg opgebou\vd stort in eens in en wordt helaas een puinhoop. Ku is er geen redding meer mogelijk. Partij gespeeld in het Panopticum tusschen de Ileeren J. P. en C in consultatie tegen den Heer B. M. P. en C. B. M. Wit. Zwart. Looper Gambiet. l e2 e4 e7 e5 2 f 2 f4 e» X i 4 3 f l c4 d7 d5 4 cl X d.r> d8 h4 f 5 c4 fl 6 bl c3a 7 gl h!-! b 8 d2 d4 10 c3 b5e 11 c2 c3 12 d5 c4 13 cl X f5 14 dl f3 15 d4 x ef> 1G f3 f2 17 fl - gl 18 g2 X f3 l',) b"> d4 20 b2 b4 21 cl b2 g8 ~ f6 füg4 g7 ~ g5 18 - g7 b8 0,6 O Od c6 e7 e7 f5 c8 X f.r> g7 x e5 g4 X c5 f5 <13 f C5 f3f! h4 X h3 f8 c8 a8 d8 eS c3 l 22 al el d8 e8 23 el X c3 f4 X c3 Zie diagram. 24 f2 g2 e3 e 25 g2 X g» t d3 gl! Opgegeven. a. Deze zet is niet goed en de kiem van hot verlies der partij, in plaats van dezen zet moest gl?l':i ^escliieden. li.' dl?e'2 is nog altijd to verkiezen, gevoKd door gl?f» en d2?d4 waardoor wit een betrekkelijk zeker spel erlangt. (?. Zwak, maar op dit oogenblik zijn er geen betere zetten te vinden. (L ^wart speelt onverbeterlijk tot liet einde toe. Stand der partij na den 23sten zet van zwart. ZWART 7 G 5 4 3 g l f/ * >< i . * a b c d c f g h WIT

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl