Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER, WEEEBLAD VOOR NEDERLAND.
No.648
innering in de geschiedboeken bewaard zal
Wijven.
VOOR DAMES.
Poppen. Ruwe handen.
Is het waar, hetgeen men uit de etalages van
de voornaamste speelgoedwinkelsbijnazouopmaken,
dat de kinderen niet meer van spelen houden
zooals vroeger? Men ziet mechanieke wagens en
schepen, automatische dieren en poppen met rader
werk, muzikale olifanten en opgewonden konij
nen; is het waar, dat de eenvoudige pop, een
meisje voorstellend, verdrongen wordt?
Deze vragen deed een Engelsche reporter aan
een speelgoedkoopman en ontving ten antwoord:
Volstrekt niet. Gelukkig is nog steeds de pop
het speelgoed van alle meisjes, en het grootste
genoegen is niet, naar de pop te kijken, maar
h" r te koesteren, uit- en aan te kleeden, haar
toetespreken, te beknorren en te liefkoozen, haar in
slaap te zingen en mede uit wandelen te nemen".
Dit wat de kinderen en de poppen betreft, maar
overigens is in de fabricatie de rol van het auto
matische speelgoed hoe langer hoe beduidender.
Het nieuwste is de zelf loopende hond; de prach
tigste en verwonderlijkste zijn de automatische
theedrinker en de harpspeelster. De theedrinker
is een bleeke Chinees, met donker fluweelen oogen,
H\j is twee voet hoog; zijn kleed is van stijve
gebloemde zijde; met de eene hand houdt hij een
groote platter, parasol boven zijn hoofd, met de
andere brengt hij langzaam en sierlijk een klein
porceleinen theekopje aan de lippen. Naeendiepen
teug van den drank, openen zich de kwijnende
oogen een oogenblik wijd, als in verrukking, dan
vallen langzaam de oogleden neer, de lippen be
wegen zich zacht, het hoofd wendt zich peinzend
heen en weer, en van tusschen de bleeke lippen
schijnen een paar woorden van lof te klinken,
vertegenwoordigd door een zachte muziek, in den
Chinees verborgen. De geheele figuur en al hare
bewegingen zijn belachelijk van natuurlijkheid.
De harpspeelster is eene Indische, bekoorlijk en
niterst gracieus. Zij zit op een hoogen Indischen
tabouret, geïncrusteerd met groote glinsterende
steenen, en haar slanke, lichtbruine vingers be
spelen de snaren van eeno gouden harp, zoo
dra zij opgewonden is. Haar costuum is smaakvol,
prachtig en volkomen correct. De juweelen, pen
ningen en gouden banden om haar slapen en in
haar lange zwarte haren doen haar fluweelzwarte
oogen, half omsluierd door lange wimpers, als
levend schijnen; hare bewegingen zijn volkomen
harmonisch en alle even sierlijk.
En meent ge nu, dat kinderen naar die
dingen zullen zitten kijken in stille bewondering?
Zy zullen ze liever uit elkaar halen om te zien
wat er in zit.
Zij worden niet aan kinderen verkocht, of
zelden althans. De goeilkoopere automaten dienen
voor etalage; de theedrinkende Chinees, een
stuk van waarde, is voor rekening eener firma
.in thee vervaardigd. Maar de harpspeelster en
hare gezellinnen gaan naar het Oosten, naar China,
Japan, Indië. Oude Indische rajahs, oude
Chineesche mandarijnen koopen ze; als deze lieden
oud worden, worden zij log en traag; en zij kunnen
uren lang naar den automaat zitten staren en
met genot dezelfde deuntjes aanhooren.
Is het waar, dat de meeste poppen voor kinde
ren uit Duitschland komen?
Dit is het geval geweest. Duitschland le
vert ze zoo goedkoop; te Schneeberg wordt
voor het aanlijmen van honderd dozijn
poppenarmen een mark betaald; en voor het aanlijmen
van het hoofd, het opvullen der borst, het aan
naaien van broeken, jassen en ceintures van een
dozijn jongens twintig pfenningen (12 centen). De
werkman moet zelf dan de lijm betalen. Is het
wonder dat zij socialisten worden ? Maar zelfs dit
houdt op; want de Duitsche poppen verdwijnen
van de markt, omdat de smaak onder het publiek
toeneemt, en men voor een pop gaarne een paar
pence meer betaalt, als zij het oog streelt. Er is
een stijfheid en houterigheid in de Duitsche poppen,
die men tegenwoordig in Whitechapel evengoed
veracht als in het West-End. Ik ontvang daar een
brief uit Calcutta van onzen agent, dat er geen
markt meer voor Duitsche poppen is.
En voor Engelsche ?
Dat begint, en wij doen er ons best voor.
De pop moet opzichtig en elegant zijn, en dat
kunnen tot nog toe alleen de Fransche
poppenkleedsters vereenigen. De poppen worden door
hen geheel als nabootsing van de elegante dames
opgevat; zij dragen wandelcostumen als de ele
gantste dame, in den rouw evenveel krip als eene
beroofde weduwe, krijgen trousseaux als eene rijke
erfdochter, en ik laat tegenwoordig te Parijs glac
handschoenen voor poppen maken (ik ken maar
n enkele werkster die ze maken kan, en er grof
geld mede verdient), waar ik zelf drie en een
halven shilling (? 210) per paar voor betalen
moet. Alle modes doen de poppen mee; nu to
Parijs het Schotsch weer in de mode komt, laten
wij al de patronen, Stuart, Macduff, in het klein
naweven voor poppencostumen. Dit laat ik in
Ierland doen; ik stuur dan do popeline-tartan
naar Parijs en laat ze er daarmede aankleeden.
Maar mij dunkt dat men dat hier te Londen
dan toch wel doen kon.
Men leert het. Ik heb nu eenige Engelsche
naaisters, werkelijke dames, zoover gekregen,
dat zij, als ik de gekleede modellen koop, ze
kunnen nabootsen. Toch ontbreekt er nog al te
vaak het onbeschrijfelijke aan, de kleinigheid die
zij niet gevoelen, en die de goede klanten
oniriddellijk merken. Het is jammer, want er is
werkelijk veel geld mee te verdienen; dames die
het beter gehad hebben en aan toilet gewoon
zijn, zouden er toe aangewezen zijn, maar zij
kunnen het niet. En, wat zonderling is, de
poppenschoenen en de kleine ornamenten, die geheel
volgens model konden geleverd worden, kan ik
hier niet eens gemaakt krijgen, de werkman wil
er niet aan; hij veracht het kleine werk en ziet
niet in, dat het evengoed zijn moeite waard is
en evengoed een vaste verdienste kan opleveren als
het groote. Maar mettertijd zal dat alles onge
twijfeld beter worden; wij doen er alles aan wat
wij kunnen en de smaak, ook in Engeland, gaat
steeds vooruit.
In de dagen van de handwerken kan het voor
komen, dat men de vingers met ander werk ruw
gemaakt heeft, en nu de vloszijde alleronaange
naamst haakt. Om do handen dan in tien mi
nuten zacht te krijgen, doet men het volgende:
In een schoteltje mengt men een eetlepel lijnolie
met wat fijn gezifte steenkolenasch, tot men, al
roerend en knedend met een houtje, een stijf deeg
verkrijgt. Hiermede wrijft men de ruwe plekken
tien minuten iang, doet dan het deeg er af en
wascht de handen met een borstel en veel zeep.
De steenkoolasch werkt als puimsteen en verwij
dert de fijnste huiddeeltjes, terwijl de lijnolie de
nog vaste huid doordringt en buigzaam houdt.
De behandeling houdt de handen veertien dagen
zacht, en moet dan herhaald worden. Men kan
het deeg in een porseleinen of glazen bakje,
luchtdicht gesloten of met water overdekt, goed
houden.
* *
*
Naar aanleiding van het boek Marriage a
failure, dat zooveel gerucht gemaakt heeft, is er
een spel verzonnen: Is marriaye a failure? (Is
het huwelijk een mislukte proef?) Het spel is
een variant van de Varkens in de klaver"'; men
moet trachten zes paar balletjes, elk paar van
een andere kleur, in zes hokjes midden op het
bord samen te brengen. Het bord is met spelden
bezet, die verschillende ondeugden, verlokkingen
en afdwalingen voorstellen; al deze verlokkingen
zijn oorzaak, dat de rechte paren niet in de be
stemde hokjes te land komen en de verkeerde
paren elkaar vinden; het is even moeielijk, ieder
paar in zijn eigen huis te krijgen en te houden,
als de correspondeerendo ge\ allen in het werkelijk
leven, althans volgens de schrijfsters in Mar
riage a failure. ? voorkomen.
E-e.
Allerlei.
Een brutale aanranding. Op buitengewoon
brutale wijze zijn op een avond, kort geleden,
in de onmiddelijke nabijheid der stad Dubbo in
Nieuw-Zuidwales drie heeren, Webster, Williams
en Burnesz genaamd, aangerand. Zij keerden
vroolijk en wel van een uitstapje naar de stad
terug, toen hun een man in den weg trad, die
een zwart masker droeg. Bijna op hetzelfde oogen
blik had de kerel een revolver op het kleine
reisgezelschap aangelegd met de bedreiging, ieder
zonder genade neder te zullen schieten, die niet
onmiddellijk de handen op den rug kruiste en
nederknielde. Deze brutale aanranding had geen
twintig schreden van het huis van den landmeter
Thomas Smith plaats; niettegenstaande deze om
standigheid schijnen de aangevallenen alle tegen
woordigheid van geest verloren te hebben; in
ieder geval zijn zij gedwee op den grond
neergeknield, waarop de man met het zwarte masker,
steeds met het revolver dreigend, den
nedergeknielden op zijn doode gemak de handen op den
rug vastbond. Daarop moesten de arme slachtoffers,
zoo goed en zoo kwaad als zij konden, opstaan
on den kerel naar de andere zijde van den weg
volgen, waar hij hen aan een hek vastbond.
De schurk onderzocht toen hun zakken, eigende
zich toe, wat hij vinden kon, horloges en geld, en
wilde zich juist door het kreupelhout uit de voeten
maken, toen een ruiter op do plaats der misdaad
verscheen. Men zou nu denken, dat door zijn
verschijning het blaadje keerde, maar niets daar
van: weer werd met het revolver gedreigd, waarop
do man de teugeis aantrok, op het beleefde ver
zoek van den struikroover afsteeg en op den loop
ging. De roover gaf zich niet eens de moeite den
vluchtende een paar ons lood achterna te sturcr,
maar floot het paard, besteeg het en rood in
galop weg. De drie gevangenen vatten nu langza
merhand weer moed, het gelukte hun na eenige
moeite elkaar van hun banden te bevrijden en
naar Dubbo terug te koeren, waar de politie
terstond van het voorgevallene in kennis werd
gesteld. Een patrouille, tot onderzoek uitgezon
den, stuitte dan ook, ongeveer een uur later,
op twee menschen, die zij wegens de hecrschende
duisternis niet onderscheiden kon. De
bevelvoorende inspecteur riep hun daarom toe, te blijven
staan, waarop plotseling een schot weerklonk en
de ambtenaar in den schouder getroffen ter aarde
stortte.
Bijna op hetzelfde oogenblik werd het raadsel
opgelost. Een van de voor een uur aangevallenen,
Williams, was, zonder voorkennis der politie, met
een vriend naar de plaats van do aanranding terug
gekeerd. Toen nu het bevel tot staanblijvcn weer
klonk, meenden zij, dat het weer de struikroover
was, waarop de vriend van Williams vuur gaf.
Hij wilde zich terstond in handen van de politie
stellen, wat echter niet aangenomen werd, daar
het misverstand duidelijk en klaarblijkelijk was.
De ambtenaar is zwaar, doch niet hopeloos ge
wond. Van den roover is tot heden nog geen
spoor gevonden.
De twee Tirolers. Naar aanleiding van de op- i
voering van het ballet die Puppenfee'' in de j
opera te Weenen, deelt Friedrich Stoltze in do
Luterne de volgende amusante Frankt'orter ge
schiedenis mede : In het hoekhuis van den R
raerberg en de oude Mainzersfraat bevond zich jaren
geleden de speelgoedwinkel van den heer Senoner.
Aan de beide zijden van do winkcldeur stonden
buiten twee levensgrooto van hout vervaardigde
Tirolers. in hun landsdracht; keurig geverfd en
gevernisd stonden zij daar, door iedereen bewon
derd, op hun ronde, groene voetstukken.
Op een avond nu zaten wij met Valentin Rauscb,
den schrijver van den Goethe-Enthusiast" en den
schilder Schalck, die in den Prinz Carl" zijn
atelier had, in de gelagkamer bij den wijn. Tegen
over ons aan een tafeltje hadden twee Tirolers in
hun landsdracht en wel in een fonkelnieuwe, den
hoed met de korhanenveer op het hoofd, plaats
genomen. Toen zij daar zoo zaten, trok Schalck
op eens een zeer bedenkelijk gezicht en sloeg do
beide Tirolers tegelijker tijd op in het oog vallende
wijze gade. Daarop zuchtte hij diep, trok de
schouders op en wendde zich eerst naar zijn
vriend Rauseh en toen naar mij en fluisterde
ons iets in het oor, dat wij echter niet konden
verstaan. Een donker vermoeden steeg in mij op
van hetgeen hij van plan was.
De twee Tirolers werden onrustig, toen Schalck
hen zoo aanzag en eindelijk zeïde oen van hen :
Wat kijk je ons zoo aan ? Heb je nog nooit
Tirolers gezien." In plaats van te antwoorden
bukte Schalck zich en keek onder de tafel. Toen
hij niet gevonden scheen te hebben, wat hij zocht,
nam hij dd op de tafel staande kaars en keek nu
nogmaals er onder. \Vat zoek je toch ?''vroeg do
andere Tiroler aan Schalck, toen hij het licht weer
op tafel had gezet. Wel", antwoordde Schalck,
ik wilde maar eens zien of de heeren hun groene
voetstukken bij zich hebben?" Groene voet
stukken? Wat bedoel ju daarmee?'1 Ik be
doel: of de heer Senoner wel weet, dat zijn twee
Tirolers hier zijn." Dat wij hier zijn? Wat
beteekent dat?' Ik kan bet mij niet anders voor
stellen," zeide Sehalck, dan dat de heer Senoner,
toen hij zijn winkel gesloten heeft, vergeten heeft
u naar binnen te brengen en u beiden buiten heeft
laten staan. En toen zult gij gedacht hebben, wat
zullen wij in wind en regen in onze fonkelnieuwe
Meeren hier buiten voor den winkel staan, en
dorst hebben wij ook en toen zijt gij zoo even
hier in den Prinz Carl1' gegaan. Dat is zoo
erg ook niet, indien gij ten minste uw groene
voetstukken maar hadt medegebracht. Die worden
nu gestolen en morgen moet gij met u beiden
voor den winkel van den heer Senoner op do
steenen trap staan en zult gij, noodzakelijker
wijze, koude voeten krijgen." Toen werden de
Tirolers echter kwaad, en de een sloeg met de
vuist zoo hard op do tatel, dat de kandelaar om
viel en de wijn uit de glazen danste. Wat? zijn
wij de poppen van den heer Senoner ? Zijn wij
van hout ?" Toen begon Schalck (e lachen, dreigde
de Tirolers spottend met den vinger en zeide in
het echte Franki'urter dialekt: Schweih norzt!
Wann De net von Holz weerscht, wie baste dann
so uu' do Disch schlace kcnne ?"
Lof («ai iJe Per?. In de Literury n n il
philosophical Society van Leeds hield de graat' van
Carnavon in Octobor 11. eeno redevoering over do
vrijheid van spreken en zwaaide daarbij groote
hulde toe aan de pers. In Kngeland bestonden
er, zeide hij, vier eigenlijke partijen, n.l. de indi
viduen, de pers, het parlement en de politieke
indeelingcn en allen genoten de vrijheid van spreken
en gebruikten die ook. Maakte men er ook mis
bruik van? Hij was wel bang. dat geen van al
len op dat punt volkomen vlekkeloos kon hceten
maar toch was er in de Engelsche geschiedenis
geen tijd aan te wijzen, waarin de peis hooier
stond, beter was onderricht, zich bekwamer toonde,
en vrijer van persoonlijkheden was dan juist de
tegenwoordige. Hij wenschte volstrekt niet to vleien,
maar hij was overtuigd, dat van allo vier genoemde
partijen bij de pers de grootste vooruitgang viel
waar to nemen, natuurlijk bedoelde hij de groote
pers, die voor de nationale eer met ijver werk
zaam was. Jaar op jaar scheen zij beter to wor
den, breidde zij haar arbeidsveld en dus haar
verantwoordelijkheid uit, en als oiiiciëele monden
orn de eene of andere reden gesloten moesten
blijven, was het soms good, dat de pers het woord
opnam.
StilbKithcn,'' uit Duitsche bladen: De tenor
was eene Junonische figuur.'1 liet proces
van Tisza Eszlar is nu verschenen in dertien
afleveringen. liet geheele werk, een dor droe
vigste feiten der negentiende eeuw, wordt ver
kocht voor ,?" Het nationaal-liberalisme
kronkelt zich als oen worm, die onder den voet
vertrapt is; knarsetamlend, de eene vuist wraak
zuchtig ballend en met de andere om hulp
kermend."
Reclames
40 c e n t s per regel.
Speciale inrichting voor Schoenen naar
naat, in gips afdruksel voor gevoelige,
pijnjjke, gebrekkige voeten, knobbels,
te. etc. ANTON HUF Jr.,
Kiilrer*trarit 200.
Zooeven verschenen:
L U X",
Tijdsciirilt tot bcwdcrlng der Fotografie.
uitgave van M. M. OLIVIER.
O-r van
Dr. JAEUEB's Orig. Xorm. Wolartikelca,
K. F, sUSCHL£-i3ENGi£'R.
KaJ eer straat 157. Amsterdam.
Eenige specialiteit in deze artikelen in Nederland.
Veriun/mgen, Gebr. PARIS, Ka-rjl.4w.Jtr. 1C6, Amst.
Expositie voor St.-i\ico!aas.
De Firma IIIRSCH & Cie, Amsterdam,
exposeert van at' heden weder hare
smaakvolle en nuttige artikelen, bijzonder
geschikt voorst. SKOIAAS-CADEAUX.
Onder hare verzameling beveelt zij
bijzonder aan: de llandschoenmerken
Peau do Suède Reynier, Chcvreau Soleil
(do beste merken der wereld), waarvan
zij den uitsluitendcn verkoop voor Hol
land bezit. Hare ruime sorteering afge
paste Robes. Rokken, Paraphiïes, Hoeden,
Mantels enOchtend japonnen in de grootste
verscheidenheid van modellen. Boas en
Moft'en in Bont en Struisvcer,
WollenZijden en Fil d'Kcossc Kousen en andere
Kantaisie-Artikelen. Bijzonder verzoekt
zij de aandacht op hare groote keuze
Uitzet-Artikelen voor Dames en Kinderen.
Zij noodigt tevens de Dames beleefdelijk
uit tot een bezoek aan hare Magazijnen
ten einde deze expositie te komen be
zichtigen en zich van den voordeeligen
prijs die voor elk artikel is gesteld te
overtuigen.
Voor personen, welke Dames met een
geschenk, hetzij Costume o t' Mantel.
willen verrassen, zendt zij op aanvrage
eene sorteering Stalen, met omschrijving
on afbeelding en is de toezending van
een maailijf voldoende om het een o t'
ander in de beate orde to ontvangen.
HIESCH & Cie.
DE GROOTSTE SORTEEI11NU
Photoeraohiën, Photopraohie
o i o ;
lijsten en Photographion.
op porcelein
is voorhanden bij
A. f. GBOOTE & ZOO»,
Kalverstraat 43.
BeursovorzichlVan 16 tot 22 Nov. '89.
Het voornaamste evenement van deze wiek
was, ook met betrekking tot de iond-e-nin;-.rkt,
de revolutie in Braziliëen de a.'in/iejilijke prijs
verlaging, die daarvan voor de ?clr,ililbrie\vn van
dat Rijk het gevolg w?s. Reeds Zaten!:!;.; deden
eenige nog onbestemde berichten over on<;i
reireMlieden te Londen den prijs der Bra/.i!i:i:u:^cl!
fondsen een paar percenten dalen, doc'i eerst
Maandag- nam de reactie grootere verhou?linden
aan, omdat men toen door de verschillende in
gekomen berichten voldoende was ingelicht, dut
men hier niet met cene voorbijraande
oiiroeruubeweging, doch met eene formeele en nilstela-n.l
geleide omwenteling te doen bad. Immers <!e
grijze Dom Pcdro II, die meer dan 50 jaren clc-;i
scepter voerde en wiens icgcfring voor gfhrd
het land ten ze;.^en is geweest, morvt zwichten
voor de ovennacht der goed geor«a!ii- >cr.',o
republikeinsche partij en werd gedwongen om
mot zijne geheele familie het land te verlaten.
L>e toekomst zal moeten leeren in hoeverre de
belangen der sehuleischers door den nieuwen
r>.-i:njringsvonn zullen worden benadeeld, doch d:it, do
allereerste indruk daarvoor niet eunstig was, laat
zicb alle/.ius begrijpen. Het aanbol zoo wc i voor
9
10
U
12
13
14
15
1(5
17
18
10
20
21
22
2.')
24
25
2(5
27
28
29
30
31
33
34
35
bl
d 2
fl
(1
cl
f 3
h4
gl
cl
f5
al
g"
a2
d2
f4
e3
a7
e2
e7
d4
d3
o'
O.
dl
d3
fl
,
X
X
X
X
X
X
X
d2
fl
g'"'
0
a2
h4 d
f5
bl
14
f4
g7c
a2
hi')
h5
(12
e2
c.'S
a7
dl,/
c7
f7 1
dl
f L
1 1
b3
c7
go
h7
et;
c8
0
e7
dt;
e 5 x
(15 X
et;
(17
f (5 X
f7
cl
(15
" X
f8
(18
h5 _
g<> x
e5
f7
g8
c-i
f (j a
bOeG
0 c
h7
(17
(15
f4
e4
aii
d5
h5
Kf
e.'i
f7
h 5
17
('(i h
e5
cl
ff^l
g-1
(15
tri;
e:i
3(') h3 f3 (15 a2
37 fl. gl e3 d.5
Eindstelling ccner partij gespeeld alhier door
do heeren J. D. Tr., wit en H. M. d. C., zwart.
ZWART
8
7
G
5
4
o
1
Mr>'\ .*'.,?>
, r*** V i
4''. A i
^ï,
'ii ' ''."
r ' ' - , \ /
^ ' / ,,. /? ~ ^ / /
" < ' S
' ' ^ '
J /
''?/>**'.,.'.] J
' ' ^
33 c7 e5 f.5
3!) e5 X f' a^
il
cl
40 i'4 e5 (15 X c3
41 dl d5 opgegeven.
tl. Zwart had den vori^en /et, in plaals van de P. naar
p7 to snelen dadelijk het I'd. naar 1H moeten br< n:. en en
daarna Pd. op ei'., op cl, op f,'ti. en dan (l?0 late'] \oLeu
l<. Yel'L'elhk de voriL-e emnerkiiiL'. De/o /et ie' t Ie [ ]',!.
abc d e fgh
WIT
Xwart begint en wint in hoogstens 7 zetten.
is nutteloos ; L : e*'., L X ej, henevün-s D.
de jni-te vuurt/.i ttiiiij.
c. Ln piaats van de rofiuadt1, kwam L
inerkmi,'. X\\'ai-t staat /.eer gedrukt.
((. Vitst.diend! I'd. X cl -?>" '"'-'' r
Pd. /? r. en,-.
c. Netjes fjospuek1. Neemt de K. liet I
/'. AVit lieejt nu tloor /ijn dr^elijk e
pion ^e\\'OLi.'ien en bovendien eeu zeer o^
Verkregen,
i/. Het l'd. lüjint (l,i:ir (hans /i'»r ten o
0(^ir hoogst verrassend antwoord.
Oplossing van hot Probleem W
1. c; j (15 onverschillig.
2. Dame of paard geeft mat.
oede oplossingen ontvangen
beginner; M. alhier; ISeautiiuli'
BUITEXLANDSCII NU'
In het nationaal tournooi, deze
den gehouden, heeft Gunsberg (i
en Mason 4 Va punt. De uitsla
niet bekend.
eG ua i d. e'7 -,vas
X a'2 /;-ei' in
aan?e.seili;:ilen. V.'f';;on-:
d. dan vol.;: i : e.-.
er\\'e;,' 'n.l-- st .''iin ;
lp es wal 't .'. .i her::l
J. Baiid.
van C. 11. feu
te G., en S. t u R.
u v; s.
r dagen (c
I.onVa punt, Uir.l (i
g is cchler i;o^