N°, 58. DE AMSTEKDAMMEK 1ÖUU. WEEKBLAD VOOR NEDERLAND Onder Redactie van J, DE KOO en JUSTÜS VAN MAURIK Jr. Ieder nommer bevat een Plaat. Het auteursrecht voor den inhoud van dit Blad wordt verzekerd overeenkomstig de wet van 28 Juni 1881 (Staatsblad No. 124). Verschijnt eiken Zaterdagavond. Uitgever: Tj. VAN HOLKEMA, te Amsterdam, Keizersgracht 436. Zondag 2 Februari. Abonnement per 3 maanden ?1.121"', fr. p. post ? 1.27* Voor Indiëper jaar mail 10. Afzonderlijke Nummers aan de Kiosken verkrijgbaar . . . 0.10 Advertentiën van 1?5 regels ?1.10, elke regel meer . . . 0.20 Reclames per regel O/iO I K H O V D: VAN VERRE EN VAN NABIJ. FEUILLE TON: In een pionierstad, I. Brieven van Au gust de Domme, door August. KUNST EN LETTEREN: Het tooneel te Amsterdam. Muziek in de hoofdstad, door T. Een kunstenaarsjuhilseum, door E. D. P. Parijsche kunst toestanden. Aanteekeningen Schilderkunst, door V. Robert Elsmere's opvolgster, door E. J. v. W. VARIA. SCHAAKSPEL. De officiersvrouw, naar Dick Max. Schetsen en por tretten, door Jan van Bergen, IV. Voor Dames, door E-e. ALLERLEI. RECLAMES. BEURS OVERZICHT. ADVERTENTIEN. Van verre en van nabij. Vorst Bismarck is niet in den Duitschen Rijksdag verschenen om er zijn Quos ego te laten hooren, en de socialistenwet is verwor pen. Op den zelfden dag, waarop dit besluit viel, werd de zitting door den Keizer gesloten, rnaar in de rede, die hij bij deze gelegenheid iu de Witte Zaal hield, was van de geheele socialistenwet geen sprake. Het schijnt dat de regeering tot het laatste oogenblik geaarzeld heeft omtrent de door haar aantenemen houding. En toen de wet was verworpen, duurde de aarzeling voort. Een uur voor dat de troonrede werd uitge sproken, was de inhoud daarvan nog niet vastgesteld. Tegen de wet stemden, behalve de oppositie, hoofdzakelijk uit het Centrum en de Duitschvrijzinnigen bestaande, ook de conservatieven, dus de warmste vrienden der regeering. Vóór stemden de rijkspartij en denationaal-liberalen. Hoewel over al deze onverwachte wendingen nog niet het volle licht is verspreid, kan men toch de overwegingen, die tot dit resultaat leidden, vrij wel nagaan. De stemming had niet plaats over het regeerings-ontwerp, maar over het gewijzigde ontwerp, zoo als het, op voorstel van de commissie van rapporteurs, in tweede lezing was aangenomen, en waarin dus de bepalingen ontbraken, die aan de regeering de bevoegdheid tot uitzetting ver leenden. Nu beweerden de conservatieven, dat het ontbreken van die bepaling voor hen de geheele wet onaannemelijk maakte, en dat zij naar dus moesten verwerpen, tenzij de regeering verklaarde, dat zij van die bevoegd heid afstand wilde doen. Die verklaring werd door de regeering niet afgelegd. DenationaalFeuilleton. In een pionierstad. Ongeveer % vijf of zes jaren geleden ge beurde het, *dat op een zeker punt in het graafschap Maryposa naphtabronnen ontdekt werden. De enorme winst, die zulke bron nen in Nevada en andere staten afwierpen, gaf eenigen ondernemende mannen ter stond aanleiding tot het oprichten eener Maatschappij tot Exploitatie dier pas ont dekte bronnen. Er werden verscheidene machines, pompen, hijschtoestellen, ladders, vaten en kuipen, aardboren en ketels aan geschaft, arbeiderswoningen werden gebouwd, de bewuste plek werd Struck Oil gedoopt en een woeste, onherbergzame, voor eenige maanden nog slechts_ door jakhalzen be woonde vlakte plotseling omgetpoverd in een bloeiende kolonie, _ bestaande uit een tiental huizen, die eenige honderden arbeiders herbergden. Twee jaren later droeg Struck Oil reeds den naam van Struck Oil City". Want toen was het reeds City" in den ruimsten zin van het woord. Ik 'behoef slechts te vermel den, dat er reeds een schoenmaker, een klee dermaker, een smid, een timmerman, een slager, ja zelfs een geneesheer woonde. Wel was de laatstgenoemde eertijds in Frankrijk barbier geweest, maar hij was even onschade lijk als onwetend, en dat zegt al veel. Meer kan men van een Amerikaanscheii »doctor" niet verwachten. Evenals in de meeste kleine stadjes ge woonlijk het geval is, was de «doctor" van Struck Oil City tegelijkertijd apotheker en ook nog postdirecteur. Hij had dus een drie voudige praktij k Maar als bereid er van recepten was hij even ongevaarlijk als in zijn hoeda nigheid van voorschrijver daarvan, want zijn geheele apotheek bevatte slechts twee genees middelen: kamille en rhabarber. Gewoonlijk liberalen daarentegen zagen hun eenige be zwaar weggenomen, nu de uitzonderingspara graaf uit het ontwerp was verdwenen. Zij stemden dus voor. De oppositie was in be ginsel tegen de uitzonderingswet, en thans meer dan ooit, omdat aan de wet het tijdelijk karakter was ontnomen. Zij stemde dus tegen. Het lijdt geen twijfel, dat de nationaalliberalen en de rijkspartij het ontwerp, ook met de veel besproken paragraaf, zouden hebben aangenomen, indien de heer Von Bismarck een krachtige pressie op hen had uitgeoefend. Hoogstwaarschijnlijk heeft hij dit niet gedaan, om de kansen der nationaalliberalen bij de aanstaande verkiezingen niet te bederven door hun den laatsten schijn van zelfstandigheid te ontnemen. De regeering zelve verliest bij deze beslis sing niet veel. Vooreerst is de tegenwoordige socialistenwet, welke haar eene zeer uitge breide bevoegdheid verleent, nog geldig tot l October van dit jaar. In de tweede plaats bestaat er alle kans, dat de volgende Kijksdag gewilliger zal wezen. Bij de nationaalliberalen zullen zich de gewetensbezwaren en de vrees voor het oordeel des keizers minder sterk doen gelden, wanneer de verkiezingen achter den rug zijn en, onder normale omstan digheden, eerst over vijf jaren weer zullen plaats hebben. Want men weet, dat de duur der legislatimrperiode eenigen tijd geleden van drie tot vijf jaren is verlengd. Het eenige, waarmede de Kartcll-furüjen verlegen zijn, is het gemis van eene verkie zingsleuze, van eene »Wah1parolë", die zij of uit den mond van den rijkskariselier, of uit dien des keizers hadden verwacht. Zij hadden klaarblijkelijk gehoopt, door een dezer gezag hebbende personen, als *Staat$erliall.endë' partij den volke te worden voorgesteld. Nu zal het samengaan van deze beide ongelijke broeders voor menigen «blinden Hodur", zooals de heer Von Bismarck de kiezers be leefdelijk noemt, onverklaarbaar blijven. Er schijnt een oogenblik sprake van ge weest te zijn, het Engelsch-Portug-eesch con flict te onderwerpen aan het oordeel van de te Brussel vergaderende conferentie tot onder drukking der slavernij. Van wien dit denk beeld is uitgegaan, is niet met zekerheid te zeggen ; men weet alleen, dat het weerklank heeft gevonden in den officieus-Kussischen Nord. Intusschen zijn de mogendheden klaar blijkelijk met dit denkbeeld weinig ingenomen geweest, wat zij hebben de zittingen der con ferentie, die eerst op 18, later op 2» Januari zouden worden hervat, voorloopig verdaagd. Of na het ultimatum en het daarop ge placht deze bedaarde, zachtmoedige grijsaard zijn patiënten aldus gerust te stellen : «Ge behoeft niet bang voor mijn medicijnen te zijn. Ik ben namelijk gewoon, wanneer ik een zieke iets voorschrijf, zelf altijd een ge lijke dosis van hetzelfde in te nemen. »Als dat middel hem, den gezonde, geen kwaad doet, kan het ons, zieken, ook onmogelijk schaden, denken de patiënten dan''.... is 't niet zoo ?" »Volkomen juist!" antwoordden dan de ge rustgestelde burgers, wien het echter zonder ling genoeg geen van allen inviel te beden ken, dat het jiiet alleen de plicht eens geneesheers was de zieken niet te schaden, maar ook ze beter te maken. Daconville zoo heette de doctor geloofde intusschen vast en zeker aan de geneeskrachtige hoedanigheden van het rha barber. Als er inccliny was, vroeg hij niet zelden het woord en sprak tot het verzamelde publiek : »Dames en Heeren l Overtuigt u welk een onschatbaar toovermiddel rhabarber (och is ! Ik ben nu zeventig jaren ; sedert veertig jaren neem ik dagelijks rhabarber in en". vervolgde hij, eensklaps zijn hoed afnemend, «er is nog geen enkel grijs haar op mijn hoofd te bespeuren !" | De dames en hoeren hadden dan gelegen heid waar te nemen, dat zich op des doctors hoofd geen enkel, bijgevolg natuurlijk ook geen grijs haar bevond ; zijn schedel kon in kaalhcid met een biljartbal wedijveren. Intusschen verheugde Struck Oil City zich in onafgebroken wasdom. Na verloop van twee jaren liep er reeds een zijtak van het spoor heen. De stad bezat ook haar eigen gekozen beambten. De doctor, die algemeen bemind was, werd als vertegenwoordiger der wetenschap, tot rechter gekozen ; de schoen maker, Mr. Davis geheeten, fungeerde als chef' der politie, welker personeel uitsluitend uit den heer chef in eigen persoon bestond. Men bouwde een school, waarvan de leidingwerd opgedragen aan een jonkvrouw uit het voor-historische tijdperk, de SchoolM'i'nin, die eeuwig aan kiespijn leed. Ten slottc verrees volgde antwoord van de zijde der Portugeesche regeering nog andere nota's zijn gewisseld weet men ook al niet zeker. Doch uit de onlangs door den heer Goschen, den_Engelschen minister van financiën, voor zijne kie zers gehouden rede, blijkt, dat Engeland yan eene bemiddeling of' eene scheidsrechterlijke tusschenkornst niet wil hooren. De heer Goschen beweerde, dat de wensch van Por tugal, om het geschil aan het oordeel van derden te onderwerpen, veel te laat kwam. »De Pprlugeezen", zoo liet de heer Goschen zich uit, «zeggen, dat men, voor men tot maatregelen van geweld de toevlucht nam, de bepaling van het artikel der Congo akte had moeten toepassen, waarin bemiddeling of scheidsrechterlijke beslissing wordt voorfeschreven Maar hun troepen zijn in het etwiste district tot maatregelen van geweld overgegaan, voordat hunnerzijds van bemid deling sprake was Wanneer men begint met een district te onderwerpen en het met geweld van wapenen bezet houdt, en daarna de tusschenkomst van vreemde mogendheden inroept, dan heeft men, naar het mij voor komt, niet den weg van het gezonde menschenverstand gevolgd. Welke Europcesche mogendheid zou, in de gegeven omstandig heden, zich tot bemiddeling bereid hebben verklaard." Aangenomen, dat alles, wat de heer Goschen omtrent het geweldadig optreden van Portu gal zegt. volkomen juist is, dan is het toch niet te ontkennen, dat de Portugeesche regee ring door de ontruiming der betwiste streken de haar ten laste gelegde fout geheel zal hebben uitgewischt en liibitla rnsa zal hebben gemaakt. Waarom zou dan geen bemiddeling kunnen worden ingeroepen ? Op die vraag zal de Engelsche regeering wel net antwoord schuldig blijven. Maar de Portugeesche regeering schijnt de hoop nog niet te hebben opgegeven. Zij wil zich eerst met Engeland over zekere punten verstaan en het bewijs leveren, dat zij aan de in het ultimatum gestelde eisenen in alle opzichten heeft voldaan. Uit de oordeelvellingen der officieuse pers in de verschillende landen van Europa is voldoende gebleken, dat de handelwijze van Engeland tegenover Portugal door de groote mogendheden algemeen wordt afgekeurd. M aar hieruit volgt in 't geheel niet, dat die mogend heden bereid zouden zijn Portugal ter hulp te komen, al ware het slechts door een zedelijken steun, die niets zou kosten. Vooral van de zijde van Duitschland, sedert korten tijd Engeland's en Portugal's nabuur in Oost-Afrika, zou zulk een steun gewenscht zijn, en de Por tugeesche regeering is waarlij k niet veeleischen d. »Wij begrijpen zeer goed," zeide dezer dagen een Portugeesch staatsman »dat Duitsehook het eerste hotel onder den naam «United States Hotel". liitxinetiH werd mettertijd ook ongemeen levendig. De naphta-uitvoer wierp ruime winsten af. Toen Air. Davis zijn winkel liet vertimmeren en daaraan een uitstalkast met spiegclruitcn toevoegde, waar geen der groot ste schoenenmagazijnen in San Erancisco zich voor had behoeven te schamen, bleef' dat niet onopgemerkt, maar werd op de eerst volgende mec.t'my bij acclamatie besloten, hem namens de burgerij voor de nieuwe «stads verfraaiing" hulde te brengen, welk bewijs van waardeering door Mr. Davis, met een ontroerd »Thank you! Thank you!" werd aangenomen Waar een rechter en een sherifl zijn, daar komen ook processen, die allerlei geschrijf vorderen, waartoe verder weer papier wordt vereischt, waarom op den hoek der Coyotesstrcet en !)e avenue, een statiuiicrij werd ge opend. Daar werden ook politieke dagbladen verkocht en spotprenten. die president Grant iu boerenkleeding- voorstelden, bezig een koe te melken, waarmee de Vcreenigde Staten werden bedoeld. Maar dit was nog lang niet alles. Zonder courant kan geen Amerikaansche stad be staan. Van af het begin van het derde jaar verscheen dus in Struck Oil City onder den titel ftifiinlai/ Wecliln Jiri'trit' een blad, dat evenveel abonnés telde als Struck Oil City inwoners had. De redacteur van dit weekblad was tevens uitgever, zetter, drukker, admini strateur en colportcur. Deze laatste betrekking kon hij des te gemakkelijker naar behooren vervullen, omdat hij bovendien een paar koeien hield en in zijn kwaliteit van melk boer eiken morgen de klanten rond moest. Dit had echter op de onaf hankelijkheid zijner eens gekozen richting niet den minsten in vloed. Zijn politieke hoofdstukken begonnen gewoonlijk met: »Als onze nietswaardige president der Vereen igde Staten den r;iad wilde opvolgen, dien wij hem in ons vorig nummer hebben gegeven, dan.... enz." of' iets dergelijks. liet ontbrak dus aan niets in de gezegelde land in de eerste plaats wil zorg dragen voor zijne belangen op het vasteland en dat het niet in zoodanige mate, als voor ons wenschelijk zou zijn, rekening houdt met de koloniale belangen welke het met Portugal gemeen heeft. Maar indien Duitschland ons slechts een weinig wilde steunen in onze pogingen, om binnen niet al te langen tijd met Engeland te komen tot eene grensregeling in het betwiste grond gebied, dan zou het ons reeds een grooten dienst bewijzen." Gelijktijdig met deze uitlating van den Portugeeschen staatsman verscheen in de K lniscJ/c Zeituny, in den vorm van een brief uit Berlijn, een artikel, dat de gereserveerde houding van «enkele invloedrijke mogend heden" verklaarde. Er waren niet slechts, wat de quaestie zelve betreft, bedenkingen van geographischen en volkenrechtelijken aard, maar de bedoelde mogendheden onder welke wij waarschijnlijk Duitschland, Oostenrijken Italiëhebben te verstaan zouden niet, door hare meening uit te spreken, aan de oppositie in Engeland tegen het Kabinet-Salisbury wapenen willen geven. De briefschrijver doet verder uitkomen, dat het beroep op de mogend heden een noodkreet is geweest van het vorige Portugeesche ministerie, en dat het tegen woordige ministerie nog geen zoodanigen stap heeft gedaan. Deze buitengewone welwillendheid jegens Engeland, die afkeer om zich te mengen in eene zaak, waarin men, zonder zelf eenig ge vaar te l popen, Engeland ongelijk zou moeten geven, die teedere zorg voor het ministerie Salisbury ziedaar teekenen des tijds, die men niet uit het oog behoort te verliezen. BRIEVEN VAN AUGUST DE DOMME. Zie zoo ! Daar is de aardigheid ook al weer af. Sinterklaas hehben zo wrcedaardiulijk afgemaakt; Blauwbaert, Klein Duimpje en al de holden onzer jeugd, bestaan voor do tegenwoordige jeugd niet moor; Baruberg met zijn zak met eieren, Maju met zijn geestverschijningen hot is alles op gehelderd, alles verklaard. Do mensch heeft er met zijne wetenschap aan zitten tortien en kna gen, totdat er een lekkage kwam in het geheim en dit voor aller oogen wegdruppelde. Zoo willen zij het aloude woord te schande maken : Mundus vult decipi! Neen, de tegenwoordige wereld wil niet bedrogen zijn l Ook juffrouw Fay moest ontmaskerd ! Wat een vreugd in het kamp der geleerden : Het zijn geen geesten met wie Eva in betrekking staat en zijn zelfs geen geesten. Eva is maar een ge wone goochelares!" Nu er zullen zeker maar weinig 7nenschen onder de bezoekers van rai.ss Fay's séances gevonden zijn, die anders dachten dan dat zij op de een voudigste wijze bedot werden. Maar zeer zeker j City- Het ging1 er kalm en ordelijk toe, want de petroleum-pompende gemeente ondcrj scheidde zich door geen der ruwe uitspattini gen of gewelddadigheden, die elk gouddelverskamp in voortdurende beweging houden. Van »li/)iclt' was in Struck Oil City geen sprake. j 's Morgens werd iedereen door zijn »lmsiurss" in beslag genomen ; 's avonds veri brandde elk den inhoud van zijn vuilnisvat j of prullcnmand op de straat voor zijn huis| deur. Was er geen inrc/iiiy, dan gingen zij na die opwekkende bezigheid slapen en slui merden in met het weldadig bewustzijn, dat de volgende dag weer precies zoo voorbij i zou gaan. Het eenige verdriet van den sheriff' was, dat hij den burgers maar niet. kon afwennen i 's avonds pp de voorbijtrekkende wilde ganj zen te schieten. Het schieten op de openbare J straat was bij de stedelijke verordening veri boden. «Als het een klein nest van een dorp ! was, zou ik er niets tegen zeggen,' verklaarde de sheriff: »maar dat eeuwige paf! paf! in zoo'n groote stad als de onze is walgelijk !" De burgers lieten hem bedaard uitspreken, knikten met het hoofd en zeiden ; «O yes !" Maar wanneer 's avonds aan den rozig getinten horizont de lange Vs der van het ge bergte naar zee trekkende vogels zichtbaar werden, vergat elk zijn belofte en gi\;ep naar de buks, en dan knetterde bet er opnieuw vroolijk op los. Wel is waar kon Mister Davis de schuldi gen voor den rechter dagvaarden en kon deze hen volgens de wet beb 'eten, maar er moest in aanmerking worden genomen dat de be schuldigden in geval van ziekte ook patiënten van den doctor, evenals bij voorkomende re paratie of' vernieuwing van hun schoeisel, klanten van den sheriff waren. Waardeeene i hand zóó de andere wascht, doet de eene de l andere natuurlijk geen kwaad. Overigens was alles in Struck Oil City pais en vree. Maar helaas ! dat gulden tijdperk zou plotseling ruw worden afgesloten. De eigenaar eener groccry onder grocerji wordt in Amerika een winkel verstaan, waarin