No. 659 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. 'iet keizerrijk. Men vindt hier niet veel intieme bijzonderheden; de keizer toch was bij het leger, de keizerin presideerde den staatsraad. Toch is er iin en dan een woord dat van de stemming getuigt. De keizer had het plan gemaakt om aan den militairen attachéte Berlijn, majoor Stoffel, een ander, kapitein Hepp, toe te voegen, Deze kwam te Compiègne, te midden der feesten, zijne instructiën halen en de hertog de Gramont zeide tot hem: Ik feliciteer ons met de keus, waarde kapitein, want gij zult ons veel betere berichten geven dan de ongeluksraaf Stoffel, die alles zwart inzist." Als de keizer ontstemd was, zeide men gewoonlijk: er is zeker weer een brief van majoor Stoffel gekomen." Toen de eerste nederlagen van het leger bekend ?werden, wilde men zich groot houden, en er werd «ene inteekening geopend om maarschalk MacMahon een eeredegen aan te bieden. De lijst werd bij gravin Agtiado binnengebracht, terwijl de marécliale Bazaine er een bezoek bracht. Beide ?dames toekenden voor aanzienlijke sommen, maar de marécliale maakte de opmerking: wat zullen wij wel voor de overwinnaars doen, als wij de overwonnenen zoo beloonen!" Het was de dag na Mac-Mahon's nederlaag te Reichsoffen. Uit een vroegere periode vertelt Mad. Carette liet volgende : Toen prins Pierre Bonaparte tengevolge van het proces over het neerschieten van Victor Noir naar Londen wilde verhuizen, en hierover schreet aan zijn ouderen broeder Lucien, antwoordde deze : Doe het niet, broeder, het leven van Engelsche onderdanen is zeer duur. Als ge hier een onge lukje begaat, Jaat men u ophangen.en dat zou mijn geheele levenswijs in de war brengen, want als broeder van een gehangene zou ik niet meer in de club kunnen komen." Uit net high-life. Het Wiener Tagellatt deelt het volgende mede: In do wereld, waarin men J zich slechts zelden verveelt, heeft, vorst Karl Liechtenstein, bezitter van het familieërfgoed XeuLengbaeb, een eerste rol gespeeld. Hij was een man van de wereld, die de hoogste eischen aan feet leven stelde. Er beerschte echter een wanver houding in zijn leven : hij bezat minder dan menig burgerman en had meer noodig dan de meeste prinsen. Vorst Karl was in alle aan het vermaak gewijde lokalen te Weenen een gaarne gezien gast en amuseerde zich daar met de bezoeksters, te beginnen met prinses Pignatelli. Steeds wan neer de vorst in de klem zat, hielp het hoofd tier familie hem daar op de meest vrijgevige wijze ait en herhaaldelijk betaalde vorst Johann de schulden voor zijn neef. Doch zelfs het vermogen der Liechtensteins zou nauwelijks voldoende ge weest zijn, om hertog Karl al zijne hartstochten te laten botvieren, en daarom moest de jonge vorst er dikwijls op bedacht zijn, eenigen prikkel op vorst Johann uit te oefenen, opdat deze zich steeds weer van de onaangename taak van het schulden betalen voor hem kweet. Een middel, dat vorst Karl bij voorkeur toepaste, wanneer het water hem tot aan de lippen reikte, was, zich in do «ene of andere rijke burgerfamilie te laten introduceeren en het gerucht in omloop te brengen, dat hij een rijke burgcnlochtcr tot gade had uit verkoren. Er werd dan natuurlijk voor gezorgd dat vorst Liechtenstein bij tijds kennis kreeg van de huwelijksplannen van zijn bloedverwant; de vorst sprak het jonge menscli een hartelijk woordje toe en aan den eenen kant werden de schul- [ ?den betaald, aan den anderen aan het huwelijk j niet meer gedacht. Toen vorst Joliann voor de laatste maal do ; schulden voor zijn jongen bloedverwant betaalde, stelde hij de voorwaarde, dat vorst Karl Europa verlaten en een reis naar Indiëmaken zou, om dat de vooronderstelling voor de hand lag, dat de Indische woekeraars geen wissels zouden aan- , nemen, die mot den naam van vorst Karl waren onderteokond. Lang duurde die groote reis niet. : Vorst Karl ging naar ludiëen keerde terstond naar Weenen terug, om opnieuw hc;t oude leventje te gaan leiden. Natuurlijk had hij daarvoor geld ; noodig; zijn crediet had tamelijk veel geledon on j hij moest zich dus tot een woekeraar van geringer j allooi wenden. Deze woekeraar zoide tot den in j geldnood verkeeretidou vorst: Geld );an ik u niet geven, wel spek." De vorst gat' wissels af en kreeg daarvoor een aantal wagens spek, die voor hem naar Nen-Lengbach gezonden werden, Grooto verlegenheid. Wat zou vorst Karl met dat spek beginnen ; de Francaise, die hem den tijd hielp verkorten, was aan dien kost niet gewoon. Hij reed met het spek naar St. Puiten. Daar begroette \ hem oen andere, uiterst voorkomende woekeraar, | met het voorstel, dat spek van hem over te nemen. De vorst was gaarne bereid, vau het spek te scheiden. Hij wilde geld zien, doch deze woeke raar gaf geen gold, maar twee oude locomotie ven, die hij van de eeno of andere spoorwegdircc- ' tie gekocht had. Locomotieven zijn echter nog j altijd gemakkelijker tot geld te maken dan spek en daarom nam de vorst met die kolenvretors genoegen en verkocht ze als oud ijzer. De tragoedic van den vorst, die zoo rijk was aan komi sche intermezzo's, is nu onverwachts tot een einde gekomen. Vorst Karl Liechtenstein is te Parijs krankzinnig geworden en bevindt zich mi in een gesticht. Gedurende de laatste weken leefde de vorst te Xcu-Longbach zeer teruggetrok ken, want hij had geen geld, zelfs niet eens spek of locomotieven. Hij besloot, naar Parijs te gaan, om daar een rijke vrouw te zoeken. Te Parijs ging het den vorst zeer slecht; soms had hij nainviijks genoeg om van te leven. Door een l gunstig toeval werden echter zijne vooruitzichten op het doen van eene goede partij weer beter: Een handelsvriend, die alle redenen had, zich voor den vorst te interesseeren, introduceerde hem bij den hertog de Morny, die met een rijke Amerikaansche getrouwd is. De zuster der hertogin, «en jong. schatrijk meisje, wilde zich wat gaarne de dure luxe veroorloven, vorstin te zijn en vorst Karl was juist de man, dien zij noodig had. Alles ; was dus zoo mooi als het kon, de jonge Ameri kaanscue zou vorstin worden en den armen vorst tot een rijk man maken, toen men onverwachts symptomen van waanzin bij vorst Liechtenstein opmerkte. In den laatsten tijd heeft in de haute volée te Parijs nog een andere Oostenrijksche vorst de aandacht getrokken. Vorst Benja min Rohan is ouder dan vorst Karl Liechtenstein en heeft op finantieëel gebied reeds de moeilijkste crisis doorworsteld; ook hij trachtte door een huwelijk orde in den verwarden staat zijner finanticn te brengen. Een rijke slachtersweduwe reikte hem de hand en vorst Benjamin meende nu, een ver mogend man te zijn. Doch de Parisienne is buiten gewoon flink en zuinig. Zij heeft wel de schul den van vorst Rohan betaald, maar is zoo ver standig geweest hem een niet al te ruim zakgeld te geven. Vorst Benjamin leeft nu in een zuinigen, doch naar men hoopt gelukkigen echt en is op den goeden weg teruggekeerd. Dat moge voor hem niet bepaald amusant zijn, maar men went aan alles. Een aardige episode uit zijn aan ondervinding zoo rijke praktijk gaf de Geheimrath" Gcrhardt onlangs ten beste, toen hij met zijn stu denten het geval van een aan chronische loodvergiftiging lijdenden schilder behandelde. Kaar men weet ontstaat deze ziekte, waardoor de werk lieden in tallooze takken van nijverheid bedreigd worden, door het opnemen van lood en loodpreparafen in het lichaam. Dit metaal toch wordt in zoo verschillende industrieën gebruikt en vorwerkt, dat het nauwlijks mogelijk is, al de be drijven, waarin het lood een rol speelt, op te noemen. Vau de vele werklieden, die aan loodvergiftiging blootstaan, noemen wij hier slechts de loodwerkers, de loodgieters, de schilders, de lakkers. de zetters, de glasblazers, de paardehaarwerkers. de arbeiders in papierfabrieken, de werk lieden in snuiffabrieken en de snuivers. Iemand nu, die sterk gebruik maakte van snuif, had na verloop van jaren een verlamming in den arm gekregen. Er werd een dokter geconsulteerd zonder gevolg. Op dezen dokter volgden vele an deren, die allerlei methodes toepasten, doch niets hielp; de verlamming wilde niet wijken. Ten. slotte consulteerde onze snuiver een jeugdig ge neesheer, die kersversch van de academie kwam. Snuift n ook?'' vroeg deze den patiënt. Ja," luidde het antwoord. Zoo, geef mij dan die snuif eens hier, ik zal haar eens laten onder zoeker'/' Uit het scheikundig onderzoek bleek, dat de snuif, tengevolge van het stampen in looden mortieren, met looddeeltjes vermengd was. De jonge geneesheer had de oorzaak van do tot dusverre zonder succes behandelde verlamming gevonden, genas den patiënt door toepassing eener doelmatige methode volkomen, had daardoor op eens veel naam gekregen, een uitgebreide prak tijk verworven en den snuiver rijk gemaakt door een groote som gelds, die de snuiffabrikant, om een aanklacht, waarmede hij bedreigd werd, te voorkomen en zijn broodwinning niet te ver liezen, hem goedschiks had uitbetaald. Xatimrlijk bediende de fabrikant zich voortaan van andere, onschadelijker mortieren. Amerikaansclie handigheid in zaken. Uit XewYork wordt gemeld : Eonige dagen geleden zag men omstreeks den middag op een der drukste gedeelten van den Broadway een fatsoenlijk ge kleed man, die ecu handkoft'ertje bij zich droeg, dit op het trottoir neerzette en zich daarop, alsof hij plotseling door een ziekte werd aangetast, kreunende languit op den grond liet vallen. In den beginne bleven enkele voorbijgangers staan. bukten zich en zetten daarop, zeker meenende met een dronken man te doen te hebben, hun weg voort. Doch allengs verzamelde zich een kleine kring om hem heen, die den nu schijnbaar slapenden man nieuwsgierig gadesloeg; vau mi nuut tot minuut groeide dit aantal, er ble ven zelfs enkele rijtuigen staan en do voorbij gangers moesten reeds spoedig hun haast mati gen, omdat do straat over hare geheele breedte door een dichte menschenmenigte bezet was. Slechts enkelen wisten, wat er eigenlijk ge schiedde. Sommigen geloofden dat er een kind was overreden, anderen beweerden, dat een verborgen geleidingsdraad van het electrische licht weer onheil gesticht had. Deze meening werd dan ook al spoedig vrijwel algemeen gedeeld, verspreidde zich zeer snel en liet gevolg daarvan was. dat niemand bet waagde den ongelukkige te naderen. Een apotheker uit de buurt constateerde liet eerst, dat de man niet dronken, maar bewusteloos of dood was en zond een toesnellenden politieagent weg om een ziekenwagen en een ambtenaar der maatschappij voor olectrisch licht te balen. X'aiiweiijks had de dienaar der publieke macht zich verwijderd of de vermeende doode sprong tot groote ontsteltenis der omstanders met de behen digheid van een aap overeind, ging op zijn koi'i'jr staan en sprak, terwijl hij twee fiessclien boven zijn hoofd zwaaide, de menigte met donderende stem aldus toe: Ladies en gentsj Daar gij ein delijk allen om mij heen verzameld zijt, wil ik nu tot de zaken overgaan doch niet, alvorens ik u van harte mijn dank betu'gd heb voor de vriendelijke ontvangst, die mij mijn leven lang zal heugen. Geachte toehoorders! Dit oogenblik is een der schoonste uit mijn roemrijk leven. Ik ben professor Myer, de uitvinder vau den wereld beroemde Ukdouni-rei'nicler, welken ik voor den geringen p'ijs van 50 cents per ilesch aanbied. Dat was eigenlijk mijn doel!'' De omstanders lachten en kochten, want de kerel was toch werkelijk verduiveld xinurt'''. In een oogwenk was do voorraad uitgeput en toen eenige oogenblikken later de agent met een zie kenwagen en eenige ambtenaren der electrische maatschappij verscheen, was noch van ceu doode noch een nieuwsgierige mciischenmenigte iels te zien. Had de agent ook soms gedroomd V Do Broadway zag er uit als aUijd, de menschcii liepen haastig door alsof er niets gebeurd was. Maar omstreeks donzelfdeu tijil ge beurde in een ander, afgelegen deel der stad juist hetzelfde, en maakte onze koopman ot kwakzalver weer even goede zaken. Ingezonden. AMSTERDAM, 4 Febr. 1890. De Redaktie van de Amsterdammer" (Weekblad). In uw nummer 2 dezer vinden wij onder Aanteckeningen. Schilderkunst, wat betreft: Verkoopingen 11 Februari a.s. bij C. F. Roos & Co.: twee stukken van (Adriaen?) Brouwer." Vergun ons u in te lichten dat dit vraagteeken met een ontkenning beantwoord worden moet. De A. Brouwer, waarvan deze beide werken, is de nog levende meester, over wien nog vrij onlangs in de pers bericht werd dat hij belast was met de vervaardiging van een kapitaal bijbelsch Panorama, met het loven van Jezus tot grondstof. Er was voor dit doel /'80.000 disponibel gesteld, terwijl de schilder persoonlijk in Palestina de noodige studiën maakte om der waarheid getrouw te kunnen zijn. Met de meeste achting, Uw Dm. Dienaren, C. F. Roos & Co. Reclames 40 cents per regel. Speciale inrichting voor Schoenen naar maat, in gips afdruksel voor gevoelige, pijn lijke, gebrekkige voeten, knobbels etc. etc. ANTON HUF Jr., Kaherstraat 200. HOOFlXOISf Orr van Dr. JAEfcfEB's Oi%. Norm. Wolartikelen, K. F OEUSCHLE-BEi^H, Kalverstraat 157, Amsterdam. Eenige specialiteit in deze artikelen in Xederland. Yerlinizingen,Gebr. PARIS, Reg.dw.str. 106, Amst. BeursoverziehtVan l tot 7 Febr. '90. i Er valt van de afgeloopen beursweek nog van j geen geanimeerden handel op de fondsenmarkt ' te gewagen. Integendeel bleven de hootdsoorten doorgaans verlaten daar de beleggingen zich zoo l mogelijk tot nog beneden het reeds zoo laag gej zonken niveau, bepaalden. De enkele soorten, ? die nu en dan eens eenige beweging onder vonden, meest onder uitheemschen invloed, trokj ken dan ook alle aandacht, vooral van de plaatI selijke beurshandelaars, wier operation zich uit ! den aard der zaak zeer gemakkelijk laten ver plaatsen. Met betrekking tot de stemming kan voor de 1 eerste dagen een gunstig oardeel worden iiitgei sproken. Berlijn kon zich toen vooral belangrijk ' herstellen van de laatste daling in Industrieele ! fondsen, hetgeen ook voor de Staatsfondsen, vooral roebelsoorteu, eene gunstige uitwerking bad Ook Parijs had toen een gunstig aanzien, hoepel do berichten van eene kabinetswijziging eene flinke i koersverliefting tegenhielden. Te Londen evenwel was het verloop zeer ongcanimccrd, in verband met de nog steeds heerscbende onzekerheid over den loop der geldmarkt. De wisselkoer.-en gaven wel aanleiding om spoedig den goudaanvoervooral van Holland en Frankrijk te verwachten, doch men bleef terecht vreezen, dat de Fransche Bank niet zoo gewillig haren voorraad ter dispositie zoude stellen en wellicht gebruik zoude maken i van hare bevoegdheid orn de premie te verhoogen. Bovendien leeide men in een tijd, dat de biljetten-circulatie gewoonlijk aangroeide, zoodat voor den Bankstaat slechts eene matige verbetering was te verwachten. | Gedurende de Jaatstc dagen der week was de stemming echter minder ferm. De fondsen onder Parijscbcn invloed weken eenigszins op de aan houdende berichten oener nieuwe Staatsleening, terwijl te Berlijn op goooter scbaal de realisatiön weder aanvingen, naar aanleiding van de uitingen der hoogste regeeringspersoneu met betrekking l tot hunne plannen om de verhouding fusscüon | werkverschall'ers on werklieden te regelen. Daar door ontstond op nieuw de vrees dat de nauwlijks bezworen werkstakingen weder zouden uit breken omdat de mijn-arbeiders, overtuigd van den steun, dien zij bij de regeering vonden, wel mot nieuwe eiscben zouden opkomen. De uitwer king hiervan was vooral heden te bemerken, en alle soorten, met Metallieken en lioeheisoortcn aan het hoofd, leden een vrij gevoelig verlies. Een hoogst bevredigende figuur bleven de Tiirksche fondsen maken ; de belangstelling, die deze waarden in den laatsten tijd ondervin den, niet alleen van buitenl maar ook van binncni. zijde, duurt nog onverzwakt voort. Wij gaven reeds meermalen te kennen dat eene algebcele conversie daarvan goeno onwaarschijnlijkheid meer is en inderdaad liepen er deze week reeds geruchten dat de Gcprivïligccrde Schuld in een nieuw l pf.'t. fonds (te. fourneeren a 80 p('t.) zoude worden omgezet. Ook Portugezen hadden gewoonlijk een vast voorkomen. Oostenrijksche waren vooral in de eerste dagen zeer gewild, maar de daarmee ge paard gaande buitenl. kooporders hielden daarna geheel op, waardoor do reactie belangrijk werd bevorderd. Onze noteeringen zijn: i Oostenrijk M/N 75;;/8 761/8 75 | J/J 76 76 H 75% i Goud Hongaren 88-;/t 89 Pap. 85 85% 84 "/s i Russen 1880 89% 89 JH 89 ^ , 1889 89 "fó 89% 89% j 6e Serie 90% 91 Oriënt 66'ï66?<i 65% Douane Turken Gep. Turken Gec. Spanje Buit. Portugal Itali Egypte 90% 1796 69 891/4 94 69 63% 89% 94 Voor onze binnenl. Staatsschuld was de stroo ming gunstig; vooral voor de 3 pCt. geldleening was de kooplust zeer groot, waaraan de nieuwe aanstaande emissie wel niet vreemd zal zijn. In middels konden zij een eerst behaald avans niet behouden en sloten dus op vorige prijzen (98 M 99^?98^ pCt.). Integralen en 3]4 pCt. gingen y^ pCt. vooruit. Van Spoorwegwaarden werden de Xed. Centraal soorten van speculatieve zijde gekocht en stegen van % tot l pCt. Rhijnsharea moesten de jongste rijzing bijna geheel verliezen 115M na 116ï%i pCt.), Boxtels eveneens iets zwak ker. Deli Spoor 146?144!4 145% pCt. In aand. Kon. Xed. Stoornb. Mij. ontwikkelde zich eene flinke haussebeweging op geruchten van gunstige dividenduitkeering. Zij sluiiten evenwel kalm 114:i/t?120?119 % pCt.) ; overigens was deze rubriek stil. Op de Indische afdecling was het vrij wel ge animeerd en werden o a. de aand. N. I. .HandelsBank, doch daarna ook die der Koloniale Bank en de Cultuur Mij. grif gekocht. Dat daardoor aanzienlijke prijsverheffing is ontstaan bewijzen de slotkoersen, als: Ind. H. Bank 97 X?993/8, Cultuur Mij 51% tot 53 J4. Gew. Koloniale 56?59/4. Pref. Koloniale 70%?79/4. Alleen Handel Mij. bleef ditmaal zonder verandering. De Ileeren Labouchere Ovens & Co. patroni seerden de emissie van ? IVs millioen ("deel van ? 2Va millioeu) aandeden in de Javasche Cul tuur Mij. welke de overneming en de exploitatie van vijf suikerfabrieken en twee koffielanden, vroeger het eigendom van den Heer BiUtzinglöwen, ten doel heeft. De inbreng geschiedt voor 4 mil lioen gulden, terwijl de winst, ongerekend de zich allengs vermeerderende productie der koffielanden, op een half millioen wordt becijferd. In aanmer king nemende rente en annuiteit eener nog te creeeren 5 pCt. Obligatie leening, zouden opdien voet aandeelhouders 7 K pCt. kunnen genieten. liet bestuur is in handen der moest bekwame specialiteiten, hetgeen ongetwijfeld het behaalde succes der cmisie zeer heeft bevorderd Op de aangeboden f 500,000 5 pCt. pandb. Zuid Atrik. lïyp. Bank werd voor ruim ? 5M millioen ingeschreven. Eene aanzienlijke rijzing ondergingen nog de aand. Mij. van ontplofbare stoffen in Z. A. (?1130 na f 1015) en wel door groote vraag, ook voor Parijsche rekening, waar de zetel der maatschappij is gevestigd. Behalve een belangrijk contract, dat onlangs met de Z. A. Spoorwograij is afge sloten, moet de reden dezer hausse gelegen zijn in de sedert gunstige resultaten die de maat schappij in do Trans vaal verkrijgt, zoodat op ruime uitkeeringen kan worden gerekend. Aand. Wester Suiker-Raffij stegen van 111 tot 118 h'. Maxwells, aanvankelijk reeds ferm, sluiten zeer willig, nadat bekend was geworden dat het con tract met de Union l'acitic definitief was geteekend. Ook sprak men van nieuwe overeenkom sten ten opzichte der hout-exploitatie. Mijnwaarden bleven zeer stil doch ferm; te Londen werden nog al omvangrijke realisatien uitgevoerd, naar bericht werd voor rekening van speculanten te Johaimcsberg die hunne engage menten ter Londeiische beurs wegens de hoogere geldkoersen liquideerden. In Russische spoorwegwaarden was de handel op nieuw niet uitgebreid; alleen de W.-\Vcenens hadden een druk verloop doch van eeue verhef fing van 108'/v tot 112, gingen zij daarna tot 1091/0 terug. Ook de overige soorten sluiten Hauw, op de reactie in de roebelwaarde. Do Zuid-Ainerik. at'deeling was zeer vast ge stemd voor Brazilianen en Mexicanen. Vooral in eerstgenoemde werden goede uitheemsche koop orders uitgevoerd; zij stegen van l tot 2 pCt. Peru, hoewel prijshoudend, had een stil verloop; Venezuela onveranderd ferm. Voor de Amerikaansclie Spoorwegwaarden was de animo weer belangrijk afgenomen; na gunstig te zijn geopend, werd de stemming spoedig zwak ker op geruchten van nieuwe tarieven strijden, waartoe de kwade genius, de Burlington en Northern, weer het initiatief nam. Met do reactie, die daaraan voor de meeste soorten verbonden was, kromp ook de handel belangrijk in en vonden nog -alleen eenige omzetten plaats in de hoofdsoorten. Daartoe behooren vooral de Louisviile en Xa.-hvillesoorten. die op hoogere ontvangstcijfers aanzienlijk werden gekocht eu op de algemecne vciiiauwing eeno uitzondering kouden maken. Omtrent de Missouri-zaken schenen met betrok king tot de reorganisatie heden gunstige berichten te zijn ingekomen; de eenigen tijd gestaakte vraag voor t'ertilicaten vau Obligatiën deed zich weder voor en het verschil met originecle stukken krompbelangrijk in. De heeren A. Boissevain & Co. emitteerden, in verecniging met Londenscho en Amerikaansclie huizen ~ 5.000.000 dollars 5 pCts. Obiigatiën ten laste der Xortolk it Western Spwm. tot den prijs van V-i/4 pCt. De opbrengst moet strekken tot den aanleg van uitbreidingen naar de Obio-rivier en der Cripple-Creek-lijn. Zij hebben eersie hy potheek op die lijnen en andere waardevolle eigen dommen als bruggen, statioiisterreinen etc. eu vormen bovendien een geconsolideerde hypotheek op alle bestaande lijnen. De uitgifte had een groot succes en werd ruim vicrmalen volteekend. De positie der Engelscho Bank werd slechts in geringe mate gewijzigd ; do goudvoorraad groeide niet Pd. St. 360,000 aan en de verhouding der reserve tot de passiva stelde zich van 4.'l>a op 41U pCt. Bij de Xed. Bank verminderden de disconto's met bijna f 2 millioen, de beleeningeu met twee ton, de zilver-voorraad met /' 11A millioen en de biUetten-circulatie met / l' .-, millioen. Ook de saldos in rekening-courant werden f'Hïmillioea minder; aan goud werd circa ?12 mille meer verkregen, doch zal de uitvoer deze week onge twijfeld wel aanvangen.