Historisch Archief 1877-1940
TSo. 663
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
Het portret dat voor den titel staat, gaat niet
tioven het middelmatige wat gelijkenis betreft
-en mag geen aanspraak maken 'op eenige artis
tieke waarde. Een kunstenaar zou van Jorissens
?karaktervol aangezicht vrij wat meer hebben ge
maakt dan dit stuiversprentje ons te zien geeft.
Daarvoor hadden 's mans vereerders en vrienden
wel een paar honderd gulden mogen bijeenbrengen.
R.
VARIA.
PLASTISCHE KUNST.
Den 4en Maart werden in het hotel Dronot de
oude schilderijen en de kunstvoorwerpen verkocht,
afkomstig uit de nalatenschap van den heer
Ernest Odiot, een bekend goudsmid en verza
melaar. De verkooping bracht 75.712 fr. 50 op.
Het laatste oordeel, een curieuze schilderij op
hout van J. van Aeken Bosch, ging voor 1500 frs.;
het sierlijke portret van Mlle Le Normant
d'Etioles door Drouais, bracht 3000 frs. op ; De Maagd
?en het Kindeke Jezus door Van der Goos, 3050 frs.;
een klein mansportret van Frans Hals 5000 frs.;
De heilige Familie, door Lucas van Leiden, 6700
frs.-, het portret eener jonge vro.uw, door v. Orlcy,
1650 frs.; een bronzen buste van kardinaal cïe
Bichelieu, uit zijn tijd dateerende en afkomstig
van de auctie Secrétan, 4900 frs.'{ een groote boe
kenkast uit den tijd van Lodewijk XIV. 4400 frs.;
een kleine latafel uit den tijd van Lodewijk XIV,
4600 frs.; een basrelief. gedateerd 1765, voorstel
lende drie dansende nimfen, door Clodion, 2600
frs.: een fraai miniatuurtje van van Biarenberghe,
gedateerd 1798, een landschap met figuren en
stroomend water, 1450 frs
De koning en de koningin van Belgiëhebben
gisteren in het oude museum te Brussel de ten
toonstelling van de werken van portretschilders
dezer eeuw geopend. De tentoonstelling staat
?onder beschermvrouwschap der gravin van Vlaan
deren ; de meeste nieuwe portretschilders zijn
vertegenwoordigd, want zij is internationaal en
onderscheidt zich daardoor van dergelijke tentoon
stellingen te Parijs, die in de Ecole des
beaux?arts zijn gehouden. Buitendien is de tentoonstel
ling nog bijzonder belangrijk, daar men er de
portretten zal kunnen zien van personen, die in
de laatste honderd jaar op de eene of andere
wijze eene rol in de wereld hebben gespeeld. De
?opbrengst der tentoonstelling is bestemd voor een
liefdadig doel.
Naar thans uit Parijs bericht wordt, is Millet's
Ang.'lus door een rijk Franschman van de Union
Art Association" afgekocht en reeds weer op weg
naar Frankrijk.
TOONEEL EN MUZIEK.
Mr. VERBECEC EN Mlle DE MARGÜERIT.
In zijn uitvoerig werk: L'Hypnotisme et les
/tats analoyues" *) schrijft Dr. Gilles de la
Tourette : S'üfallait opler pour la rfalitéOH
la non-ri'alitéde la suggestion mentale, je
laisaerais Ie hasard décider; mais je donnerais deux
chances a rhypotfièse que la suggestion existe et
ime chance scule a Phypothèse contraire".
Wanneer men Mr. Verbeek Madlle de Marguerit
in het Théatre Van Lier, Plantage, ziet
hypnotiseeren en oplet hoe hij haar de meest verschil
lende bewegingen en daden, die hem door het
publiek worden gesouiileerd'' doet verrichten
zonder dat hij door ne beweging of met een
enkel woord zijn sujet een teeken geeft, zou men
bijna geneigd zijn om Dr. Gilles de la Tourette
toe te voegen: zeg maar genist la suggestion
mentale existe".
Mile de Marguerit is een bijzonder gevoelig
hypnotisch sujet dat in veel opzichten de bekende
Mlle Lucile van den hypnotiseur Donato overtreft,
juist omdat zij met de meeste juistheid de haar
gesuggereerde daden verricht, o. a zagen wij hoe
zij met gesloten oogen naar een der toeschouwers
ging, hem den sigarenkoker uit den zak haalde,
daaruit een sigaar nam, het puntje er van af brak
en daaina de sigaar in den mond van den naast
hem zittendcn heer stak. Deze geheele verrich
ting was door een der bezoekers aan den heer
Verbeek in 't oor gefluisterd, terwijl zijn sujet
nog in slaap op het toonecl zat. De hypnotiseur
liet haar, met gesloten oogen, langzaam het
tooneel afkomen, leidde haar allén door een vin
gerwijzing naar den bedoelden persoon, bleef
verder achter haar staan en gaf geen enkel teeken
noch maakte hij eenig geluid of gebaar, waardoor
hij Mlle de Marguerit op 't spoor kou helpen.
't Is bepaald allerwonderlijkst om te zien en
niemand begrijpt er iets van. Als 't waar is, dat
het een zuivere mentale suggestie is, begrijpt waar
schijnlijk de heer Verbeek het hoe en waardoor
alles gebeurt ook niet.
De proeven van hypnotisme op de toeschou
wers waren allervermakelijkst; minder naar en
griezelig om te zien dan die van Donato." zei
een dame. ze waren in 't geheel niet griezelig
maar eenvoudig allerdolst; n sujet had jeuk en
krabbelde zich zeer onaesthetisch, een tweede had
kiespijn en een derde kreeg koliek. Eén wen k
van Verbeek un soufflémessieurs!'1 en't geheele
gasthuis was verdwenen en drie ontwaakte pa
tiënten zagen het publiek met nuchtere, schaap
achtige gezichten en lodderige oogen aan.
Wij vernemen dat een der gemagnetiseerden
een kellner van Maison Stroucken" is, de
twee andere sujetten kende niemand.
Wanneer we deze proeven op meer bekende
^personen zullen zien herhalen, kunnen we met
meer zekerheid aannemen, dat ook die verschijn
selen, twee kansen tegen n van echtheid heb
ben. Als preslidigitateur is de heer Verbeek, vlug,
elegant, een geestig prater en een man die erg
aardige toeren doet.
De geheele voorstelling was allervermakelijkst
en belangwekkend en het talrijk publiek toonde
herhaaldelijk veel bijval.
A. s. Dinsdag zal de heer Verbeek met Madlle
de Marguerit een tweede voorstelling geven.
~~~*) Paris, Librairie Pion. 1887.
De Parijsche kunstcritici verheugen zich over
een klein schandaaltje, dat dezer dagen in de
Groote Opera te Parijs plaats had. Er is reeds
meer gesproken over de onachtzame wijs, waarop
do duur betaalde dames en hoeren van het koor
vaak hun taak opvatten. Zij geveu druk les in
de stad, zingen ruce in de kerkkoren en geven
aan de Opera hot restje van hun tijd en hun
stem. Nu werd er dezer dagen in de derde acte
van de Af'ricaine zoo valsch gezongen, dat het
! publiek de koren uitfioot; het orkest moest op
houden te spelen en de voorstelling werd tijdelijk
gestaakt.
Donderdag had in den Plantageschouwburg,waar
de Kon. Ver. het Nederlandsch ooneel thans
speelt, eene Soiree variée plaats, door Justus
van Maurik Jr. ten voordcele van de benadeel
den door den brand van den Stadschoiiwburg ge
organiseerd. Men noemt enorme prijzen, die, met
het oog op het goede doel, voor plaatsen besteed
zijn ; ook het vcrkoopen der programma's, waar
mede eenige dames lich belast hadden, vormde
j nog een aardige bijdrage.
De soiree zelf was een volkomen succes. De
heer Paüjs en Mej Jo van Sloten" reciteerden
Fransche en Hollandsche komische gedichten.
Mej. Kreps gaf de onlangs in dit blad vermelde
proeven van doublérue naturelle" waarbij ieders
verstand stil stond. Zij noemde bijv terwijl ?ij op
het tooncel geblinddoekt zat, te midden eener
doodsche stilte, het aantal oogen dat midden in
de zaal met dobbelsteencn geworpen word; zij
plaatste, geblinddoekt, op een lei voor zich.
deI zelfde getallen, die verschillende boeren in de
' zaal op een andere lei schreven, en was met het
optellen ervan even gauw klaar als de hoeren
in de zaal. Onze talentvolle medewerker, de
i heer Johan Braakensiek, leverde in weinige
! minuten meer dan levensgroote en uitmuntend
gelijkende portretten van allerlei personen die
hem genoemd werden : den Burgemeester (die
zelf toeschouwer was), dr. Schaepman, den blinden
klarinettist. August de Domme; eindelijk als
toegift eene sierlijke stedemaagd van Amsterdam
die aan de Kon. Vereeniging een nieuwen
Schouwburg aanbiedt. Na de pauze trad de heer
Van Maurik zelf op, met oen nieuwe voordracht:
Mijne lezing te Uosclticijk Daverende toejuichingen
beloonden al de medewerkers.
liet was een zeer genotvolle avond; het dubbel
doel, veel te ontvangen en er iets aardigs voor te
geven, is zeker volkomen bereikt.
Farkas Miska, de beroemde Zigeuner-?primas"
uit Raab, is gestorven in den leeftijd van 61
jaren. Behalve Bihari en Hack Pali was er in
Hongarije geen bruine kapelmeester die zoo ge
liefd was Farkas. Van 1850 tot '70 was hij een
gevierde persoonlijkheid, en waar hij met zijn
troep kwam, oogstte hij roem en banknoten. Als
echtte Zigeuner had hij nooit muziekonderricht
genoten ; zijn aangeboren talent maakte hem tot
een waar meester in zijn vak en ook zijn talrijke
composities waren spoedig in trek.
Het theater te Rouaan heeft de Samson et
Dalila van Saint-Saëns, een werk uit de jeugd
van den componist, opgevoerd. Een deel van de
muziek is zeer verdienstelijk; op de concerten
van Lamoureux, zoowel als te Weimar, te Hamburg,
te Dresden, zijn er trouwens gedeelten van uitge
voerd ; maar dB opera, op een allerongelukkigst
libretto gebouwd, is geen indrukwekkend geheel.
Saint-Saëns woonde noch ropetitiën, noch uitvoe
ring bij; hij is op reis voor zijn gezondheid, en
die weten waar hij is, mogen het niet vertellen;
men meent in Spanje of in Algerië, maar het kan
ook zijn, dat hij vlak bij Parijs zit te werken.
Over veertien dagen zal de Groote Opera de
première van zijn Ascanio geven.
LETTEREN EN WETENSCHAP.
De heer G. H. Priem te Amersfoort, vroeger lid
van de redactie van Holland?Vlaanderen, en
door verschillende litteraire producten, gedichten,
letterkundige schetsen, novellen in tijdschriften,
enz. bekend, doet als uitgever een Letterkundig
jaarboekje verschijnen. Als eerste eener reeks
heeft het boekje zijne beteekenis. Het mengelwerk
is bijzaak; papier, druk en afwerking zijn zeer
middelmatig, maar voor het practische ge
deelte is veel zorg gedragen. De kalender bevat
de verjaardagen van een aantal letterkundigen,
dan volgen de adressen van eenige hunner, die
van eenige uitgevers, het personeel van Nederl
Tooneel. Holl. Opera en andere vereenigingen,
! Nederlandsche tijdschriften, een lezenswaard ar
tikel over Nederlandsche jaarboekjes, en het
! mengelwerk. Een portret van den overleden jon
gen dichter Van Heijningen is tegenover den titel
geplaatst; de biographie is van den uitgever-re
dacteur.
Nieuwe uitvaren. Onsc Jan, Schets van de
ontwikkeling van een kind, dat voor de 20e eeuw
wordt opgevoed. Een onderhoudend boek, geens
zins onmisbaar of zelfs niet in een bestaande
behoefte voorziende wat Jan's vader, die het
schreef, zelf volmondig toestemt maar waar
ieder, die kinderen heeft, toch nog heel wat uit
kan loeren. Wij bevelen allen ouders de lezing
er van aan. liet boekje ziet er gezellig uit. als
alles wat de heeren P. N. van Kampen & Zoon
uitgeven.
Rij de uitgevers Cremcr & Co , te
's-Gravenhage, is ter perse, om op l April a.s. te ver
schijnen :
Van J. I. de Rochemont deel II van Rudolf
van Meerkerke, getiteld: Van het Regiment
lli/ji dende Artillerie naar liet O. I. Leger; van
Josephine Gicse eene oorspronkelijke novelle, geti
teld : Geiiockt.
? Bij de firma Biir A Co., te Amsterdam, is de
zesde jaargang verschenen van \ietllestantenljoek,
j bevattende de tot 31 December 188!) uitgelote
; scriön van 55 premieleeningen, benevens eenige
l opmerkingen over geldbelegging en speculatie.
De vorige jaargangen van het boekje hebben zijn
' reputatie gevestigd; een van de voornaamste
eigenschappen van zulk een uitgave is de uiterst
! nauwkeurige correctie, en op deze hoorden wij
? nooit aanmerkingen.
l Militaire Zaken.
DE TURKSCHE MARINE.
In don laatsten tijd wijdt Turkije aan hare
' ooriogsmarine eene bijzondere zorg, en wil men
beproeven deze een blijvend hoogor standpunt te
doen innemen dan tot nu toe het geval was.
i Allereerst is ruim een milliocn gulden toegestaan
2de Jaargang.
Selia^spel.
9 Maart 1890.
2o PARTIJ VOOR MINDERGEOEFENDEN.
Gespeeld door twee meesters zooals blijken zal
uit den loop der partij, evenzeer als uit de breede
opvatting.
Wit. Zwart. Wit. Zwart.
1 e2 e4 e7 e5 24 el e2 a7 aG
2 gl f3 (17 dG 25 c7 d 5 h 8 d4
3 d2 d4 1'7 f5 26 h2 h3 f 7 cG
4 f 1 c4 f 5 X e4 27 gl _ f 1 d3 cl
5 f3 X e5 dG d5 28 e2 (12 e6 e5
6 dl hof g7 gG 2!) d5 b4 el d3
7eöXg« gS f G 301)4?c2 d4 c3
S h5 eóf f8_e7 31 d2 dl h7 h5
S» gG X h8 df> X <=4 32 c2 c3 f 5 eG
10 eó?- b5f b8 cG 33 f2 f3 d, 3 b2
Hb5Xc4 d8 d5 34 dl (18 c4 x f3
12 c4 x do 1 6 X '15 35 e3 d5 C3 d4
13c2 c4 d5_b4 36 d5 c7 b2 x c4 !!
14 o o 1)4 c2 37 d8 X dl 13 g2 f
15 cl f4 e7 f6 38flXgy e6xh3f
16 bl e-3 c2 X al 3!) g.2 X li;i e5 x d4
17 c3 (15 f6 x 1)8 40 c7 eGf d4 c3
18 d5 X c7 f 08 f 7 41 b3 X c4 c3 x c4
19 f 1 X al cG x d4 42 h.3 h4 c-1
1)420 al el d4 eü43 h4 X h» b 7 b5
21 c7 X a8 eG x f4 44 eG c7 aG a5
22 a8 c7 c8 f5 45 h5 g4 b4 c4
23 b2 b3 f4 d.3 46 c7 X >~> llemise
SCIIOTSCH GAMBIET.
Partij gespeeld te Berlijn door de hoeren
L. Paulsen en C. Maijet.
\V it. Zwart.
1 e2 e4 c7 i;;")
2 gl f3 h8 - cG
3 d2 d4 e5 >< (14 i 14 d4 f5 e7 c6 b
4 f 3 X <14 18 c5 ' 15 bl X (""> A(> X c5
5 cl e.3 (18 f6 ? 16 al - bl e5 X '13
G c2 c.3 a7 aG ? j 17 dl X <1:i -
7 fl c.4 f G «G ! 18 f 5 (16 t c c8 c7
8 0 0 cG rift ' 1!) bl X 1)(; d7 c8rf
'1 cl (13 (17 dG ! 20 1)6 X cG f b7 X ('G
10 f2 f3 cS (17 21 e.-i f4 (18 X dG
11 b2 hl c5 - liG ! 22 fl (U h8 (18
12 bl a3 g,S e7 i 23 c2 e.3 f>6 16
13 a3 c2 c:7 c5 ] 24 f 4 g.3 f 6 - gGe
j
Stand der partij na den 13 den zet van zwart. «tand der parlij na den l'iden zet van wit.
ZWA3T ; ZWART
8
7
6
(>
4
o
«J
2
1
" "
M<f'f J
' ^_-ïr~ _j
^^ 1 4> '
' , ~x-' *^ **> ,*?-?.} *?
i 'A- * 't
*? ,~^=?/ .*-:.,?,
, ?- \,
, ,/, ^'.
' /'""?_
' '? - 4
\'';t '-,, ,.L »Jk
a '[ .^} ' ^,
*"/? - V 'i
a b c d e f g h
!
; 8
7
i r.
; 4
'. 3
2
1
r? rf
La La
' "* '' A ' i ' i'
^^ -S_ i !L , &
' ? " ' ' {/
i ^-'' 1^9 .
' 4 - J
/ '. iït/% ''?-/', : '---.':
';?,.,.; '. ?' U* / ''?" ?'
V'? st. . A
<:' ,'^i'y ; "
'^/X ; '?,,.,* - ^ ; v«.~»
'?.Ü% t, J ^''Q
a b c d e f g h
WIT WIT
voor de verbetering (verbouwing) der
pantserschepen Osmanye, Mahmudye, Asisye en rhanye.
In plaats van de bestaande bewapening met
voorlaadkanonnen van Armstrong, verkrijgt eik dier
schepen 8 Krupp (achterlaad) kanonnen van 15 cM.
kaliber en 4 groote mitrailleurs, terwijl in de
torens Kruppgeschut van 26 cM. kaliber zal
worden opgesteld. In den vorigen herfst hadden
er oefeningen in het lanceeren van torpedo's en
met torpedobooten plaats. Het aantal leerlingen
der keizerlyke marineschool is met 36 vermeerderd,
zoodat dit nu 300 bedraagt, en er onlangs ook 2
nieuwe scholen voor de handelsvaart zijn opgericht.
In het vorig jaar zijn te Konstantinopel de
torpedobooten Medschidy, Sclianawer en
Esseril<'eraki van stapel geloopen en is de bouw van
een kruiser van 1800 ton inhoud met 2500
(indicateur) paardenkrachten bevolen. Overal in
do Turksche marine toont zich een groote bedrij
vigheid en werkzaamheid, die ook onvermijdelijk
is, wil Turkije, wat de sterkte en deugdzaamheid
zijner vloot betreft, zich niet door Griekenland
overvleugeld zien. Toch blijft het de vraag of
zulks nog te verhinderen is, want dit Rijk zet
de reorganisatie zijner vloot met zulk eene geest
kracht door, dat, als de iu Frankrijk in aanbouw
zijnde pantserschepen gereed zijn, de Grieksche
oorlogsmarine sterker is dan die van Turkije.
HET NIEUWE PRUISISCHE
SCHIETVOORSCHRIFT. (INF.)
Dit verschaft de eerste vertrouwbare opgaven
omtrent de eigenschappon en uitwerking van het
nieuwe geweer van 8 mM. kaliber model 1888.
Het juiste kaliber is 7.8 rnM.; het gewicht van
het wapen met bajonet is l Kg lichter dan dat
van het laatste model 1884 (Repeteergeweer stel
sel Mauser kaliber 11 mM.) en bedraagt dus on
geveer 4.3 Kg. Het behoort tot het stelsel der
pakjeslading en bezit ecu magazijn voor 5 pa
tronen.
De aanvankelijke snelheid van het projectiel
overtreft die van den kogel van het Fransche
Lebel geweer (welke GOO a 630 M. bedraagt),
terwijl de trefkans en bestreken ruimte minstens
even zoo groot zijn. Het indringingsvermogen is
bijna dubbel zoo groot als dat van de kogel van
het laatste geweer.
In verband met dit alles eischt het nieuwe
schictvoorschrift ook eene grootere juistheid vaa
schot, daarom zijn de schiet-
(overgangsvoorwaarden veranderd en is een nieuwe schijf met
kringen ingevoerd. Voer het vervolg zal er weder
meer werk gemaakt worden van het roos schieten-,
terwijl tot nog toe voornamelijk naar het treffen
van den man werd gestreefd. De afstand waarop
nog goede uitwerking van afzonderlijke schoten
wordt geëischt, is belangrijk toegenomen. Het
vizierschot van het staand vizier bedraagt 250 M.
(inplaats van 200 M.) terwijl voortaan de afstan
den tot 600 M. als korte, die van 600 tot 1000
als middelbare en alleen die daarboven als groote
moeten worden beschouwd. Vergelijkt men hier
mede het vroegere Xundnadelgeweer, dat eerst op
den afstand van 300 M. eenige uitwerking ver
kreeg, dan staat men verbaasd met welke
reuzenschreden de wapentechniek in den laatsten tijd
is vooruitgegaan. Voor hot overige zijn de grond
beginselen en vele bepalingen van het vroegere
voorschrift zooveel mogelijk dezelfde gebleven,
hetgeen voor de vorming van den schutter van
wezenlijk belang is; want daardoor behoeft men
nu slechts verder te gaan en worden niet meer
dan de hoog noodigo moeite on tijd gevorderd
om den soldaat volgens het nieuwe voorschriit te
bekwamen.
EEN KOPJE KOFFIE
naar Fr. v. P.
Luitenant Von Seheidebuhl ! Wie de/en naam
door de lippen der jonge dames van ons garni
zoen boorde uitspreken, die wist terstond iiat
zich daaronder iets interessants, begeerlijk*,
beleedigends en toch tot vergeven uoodzakeiids,
kortom : eeu li'ni verborg.
Vroeg men dan verder na, dan was wel niet
al wat ineu hoorde, onvoorwaardelijk: vleiend,
i eeu ondeugende kerel", een inpertiucnt heer'',
meent maar werkelijk alles te mogen doen", eu
dergelijks.
ezegden heer Von Scheidebuhl mishaagden
dergelijke oordeelvellingen uiet; daarvoor kende
bij te goed het scuoono geslacht met zijn eeuwige
tegenstrijdigheden. Zoolang zij zich nog over
mijn zondigheid verontwaardigd tooneu,'' zeide
bij, »\vin ik het van alle modellen van deugd."
Hij was inderdaad erg vertroeteld, Scheidebulil.
Toch' was er n dame in de stad, mevrouw von
WeiigentiiJ, de weduwe van den landraad, een
flinke, verstandige on vroolijke vrouw, hoewel
zonder het minste schijntje van die behaagzucht,
die in on/e oogen de bekoorlijkheid der vrouw
uitmaakt; tegen haar bad Scheidebuhl een klei
nen wrok,
Zij is niet warm en niet koud," zeide hij wel
eens; ik houd niet van die soort; het is iets
kolossaal zuiitc-loos. Dan is hare keukenmeid.
mij nog liever/'
Daar nu Scheiilebnhl den naam had, met het
sehoone geslacht in al zijn v.-triatiën tedweepea,
gaf deze uitgesproken antipathie aan de kame
raden stof tot allerlei glossen. »De uiuiveu 2ijn
zuur,'' heette het,
:-Barones Von Wengentip," zeide ritmeester
Von Dedenroth, is de eenige van onze dames,
die zich door ^cheide'uuhls oubeschaamheid niet
laat iinponeeren ; het is een ware zegen."
Hens op een morgen, toon luitenant Schei
lebuhl naar den stal ging, waar hij zijn paarden
had staan, bemerkte bij m bet voorbijgaan achter
de soutcrriiinramen der villa Wengoitin het
lachende gezichtje der mooie keukenmeid Dora.
Het was "vroeg op den dag; het plein en Je
straten waren tamelijk leeg, en Schtidebuhl gaf
iu 't algemeen \veiiiigom e\vntueele commentaren,
wanneer hij een galanten inval kreeg. Hij zonk
daarom, daar de stoepsieeneii voor het souter
rain vrij netjes waren, op n knie, tikte r. a n
het vci ster, dat terstond geopend werd, eu stoei-Ie
een beetje niet de mouie Uoni.