No. 668 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. Ik zal dan ook op verdere aanvallen niet meer ai»t woorden. Met verschuldigde achting, noem ik mij WelEdel Geb. Heer, Uwe Dienstw.: M. ZUBLI ?geb. VAN BEN BEBCH v. HEEMSTEDE. 's-Ilage, 5 April 1890. 1) Nota: en niet hoe heerlijk" o Handelsblad, als men citeert moet men het woordelijk doen(!) Mijnheer de Redacteur! Mag ik even voor den helaas niet meer levenden vader een ophelderend woord schrij ven omtrent den brief aan mevrouw Zubli en het woord reptile dat de heer Boissevain daarin kwetst. Mijn vader had op 't gebied van vriendschap een ?kinderhart, zoowel in toegenegen vertrouwen als in drift. Ik weet zeker dat hij voor den heer Boissevain een groote warme vriendschap koe sterde, en dat het woord reptile zelfs in een ge heel intiemen brief, onmogelijk op iets anders dan op zijn afkeer voor alles wat op 't gebied van natuurlijke geschiedenis in tegenspraak met den Bijbel betrekking had kon doelen. Hier komt nog iets anders bij. Mijn goede Vader had bepaald een afkeer.... van Artis; hij zal bij 't maken van de cantate niet erg geïnspireerd zyn geweest, heeft daarom het genootschap" zoo veel mogelijk vergeten. En laat ik U even zoggen van waar deze afkeer: Mijn vader zette nooit een voet in Artis, het was hem ondragelijk, dat hij als Amsterdammer tin. wij burger terwijl hij van bijna alle andere genootschappen eerelid was niet, zelfs tegen be taling, af en toe in Artis kon komen. Het is de eenige plek in Amsterdam die mij onbekend is," zeide hij vaak, en dat, door dien ellendigen speculatiegeest die er iedereen voor n gul-den binnenlaat, lehahe Amsterdammers " die zijn buiten gesloten, of zij moeten zich Jaten voordragen en een ballotage ondergaan. Het was weer zijn kinderlijk hart dat hem wrevelig stemde over deze schijnbare onrecht vaardigheid, hem als Amsterdammer aangedaan. En, ben je nu tnaar een doodeenvoudig gewoon mensch" voegde hij er aan toe, die door niets uitmunt, door niets zijn persoonlijkheid kenmerkt, dan wordt je natuurlijk lid, maar ó wee indien je 't waagt andere opinies te hebbon dan de heeren die daar aan 't roer zitten, dan wordt je uitgesloten van dit Amsterdamsche plekje en mag je voor de tralies blijven staan kijken naar de papegaaien en de wandelende kindermeisjes." Hij vond het een speculatiegeest, dat men niet voor een gulden of een daalder binnen mocht, zooals vreemdelingen, maar zelfs al was de bal lotage gunstig afgeloopen een vol lidmaatschap moest betalen. Hij vond het mengelmoes van alle standen der maatschappij daar zoo groot, dat het moeilijk als een besloten gezelschap beschouwd kon worden. Om nog met n woord op de cantate terug te komen. Mijn vader heeft zeker niet willen -zeggen dat de mensch een munt is, hij heeft alleen het beeld willen bezigen dat, zooals de koning zijn beeld op 's lands munten afdrukte, God zijn beeld op den mensch stempelde ; men kan toch wel een vergelijking maken zonder dat <le aard van de beide vergeleken voorwerpen hetzelfde is. En verder: Hier draagt de mensch een kroon met diamant bepaereld, Waarvoor de schepping 't oog deemoedig neer moet slaan". Do heer Boissevain maakte deze regelen eenigszins bespottelijk, omdat hij blijkbaar da gcdachtenloop daarin uitgedrukt, verkeerd opvatte [lier draagt de mensch een kroon", dat wil zeggen wetenschap, kennis cnn natuurwetten enz. Waarvoor de schepping hot oog deemoedig neer moet slaan," d. w. z. die wetenschap, die kennis, DWINGEN de schepping : de schepping moet dus het oog deemoedig neerslaan."' Ja de groei en 't voortbrengen van planten en dieren, geregeld en gewijzigd door den mensch, zijn dus anders in vele opzichten, dan do natuurlijke schepping dit mee bracht, waardoor dus die schepping in eeti onder worpen toestand verkeert. Mijn vader, Artis niet kennende, heeft niet kunnen waardeeren in hoever hij vooral een wetenschappelijk lichaam te bezingen had, en heeft, zooals ik zeide, zijn geloof, de overleverin gen enz. ter hand genomen om de Cantate te maken. Mijn vader had alle menschen lief, dat was een groote karakteristieke trek in hem. onder die menschen bekleedde do heer Boissevain met vele anderen nog een specialen vriondschapszetel, en zelfs in zijn drift, zou het hem onmogelijk zijn geweest een mensch een reptile te noemen, dit was ook niet in zijn spraakgebruik: ketterij (wat hij voor ketterij hield) noemde hij reptile, JA ! Nu, daar in den bijbel slaat dat de zon na, do aarde geschapen werd, zoo zon hij een leer die iets anders verkondigde reptile noemen. Daar kan waarlijk niets beleedigends in zijn! CATITARINA ALLERDIXGK TIIIJM. Brussel, G April '90. In den laatsten lijd heeft de heer Von Brncken Fock zoowel in het dagblad d: Amsterdammer als in het Weekblad op zeer heftige wijze, met zoozeer de muziek rJs de poëzie van Wagner aangevallen. Vooral heeft Tiistan und Isolde zijne verontwaardiging ia hooge mate opgewekt, ja zelfs zijn toorn doen ontvlammen. Ik wil daarlaten of iemand, die 7,00 weinig bezadigd zijn eigen indrukken neerschrijft als deze criticus doet, werkelijk een kuuslbeoor deelaar kan genoemd worden zoo iemand kan een goed kunstenaar zijn, een billijk beoordee laar van een leidsman voor kunstenaars kan hij m. i. nooit zijn. Dergelijke critiek leidt tot vergissingen waar van de herroeping voor het prestige van den criticus doodelijk ia en het is niet te verwon deren en den kunstenaar niet euvel te duiden, zoo zijne gevoeligheid door een afkeurend oor deel wordt opgewekt. De voorbarigheid in het oordeelen vind ik ook in de critiek op Wagners libretto terug. Vooraf wil ik opmerken dat ik voor 't oogenblik den vorm van diens gedicht of gedichten buiten re kening laat. Ik wil slechts door een voorbeeld opmerkzaam er op maken hoe oppervlakkig de be schouwingen van genoemden criticus in de be oordeeling van het gedicht zijn. liet is vooral de »minnedrank" die zijnen weerzin, neen zijne walging heeft opgewekt. Dat gevoel heb ik nooit bij mij zelf waargenomen, ik moest mij dus wel afvragen of dat het gevolg was van het lager zedelijk peil, waarop ik kon staan. Wat ik mij zelf maar niet kon toegeven of dat er een an dere oorzaak was, die mij ook thans nog weer houdt mijn staf over Wagners tekst te breken. Ik moet tot de conclusie komen dat de heer v. Br. F. den minnedrank voor niets anders aanziet dan voor een aphrodisiacum", en zeker de lief Ie door dergelijk middel opgewekt is niet van de verkwikkelijkste. Hoewel de schrijver der critiek daaraan niet herinnert, kan het hem niet onbe kend zijn d,it Wagner zijn tekst ontleend heeft aan den Tristan" van Gottfried von Straszburg, zooals hij den Parsifal ontleende aan het ge dicht van Wolfram von Eschenbach. Deze twee contrasten moesten hem, die zijn stof in de roman tische poëzie en de sagen der middeleeuwen pleegt te zoeken, noodzakelijk aantrekken. Gottfrieds ge dicht behoort nu voorzeker tot het schoonste wat de poëzie van alle tijden en landen heeft voortgegebracht. Scherr noemt den dichter : »ein groszer Dichter uiid Künstler, einer der lichtesten Geister unserer Kulturgepcliichte, eiu Hellene unter mittelalterlichen Christen, eiue Vorwegnahme von Goethescher Klassik inmitten grellster Romantik" en het gedicht :>ein tadelloses Kunstwerk und zugleich eiue kühne Protestation gegen die Weltantschauung seiner Zeit. Seine Helden und Heldinnen (sind) Menschen und nicht blosze Begriffe, seine Sprache (ist) funkeludes Gold, sein Stoff, wie der Bhakespeare's der unerschöpf lichste: das Menschenherz. In lachelnd»r Ueberlegeriheit sieht er auf das religiö^e und sociale Leben seiner Zeitgenossen herab, denn er fühlt und weisz es dasz die Erde die Heimat des Menschen und dasz das bewegende Priuelp alles Lebens und Schicksals kein anderes ist denn die rnenschliche Lpideuschaft. Obgleich er dem Geschmacke seiner /eit die Einraumung macht, diesem realistischen Princip das symbolische Ge wand der Magie umzuwerfen ..." In de laatste woorden vind ik de verklaring van de vergissing des heeren v. B. F. Een jonge schoone koningsdochter wordt gekoppeld aan een ouden half idioten koning. Dietis neef Tristan zal ze over zee tot hem voeren. De konings dochter herkent in hem den man, die vroeger met zijn blik zoo wonderbaar haar gemoed ge troffen had, en nu zij hem ziet in zijne j 'ugd, zijn heldenmoed, slaat de sluimerende vlam in lichte laaie ten hemel. Ook Tristan's hart blijft voor de betooverende schoonheid van I-solde niet ongevoelig. Piiehtgevoel geeft hem moed en kracht dien hartstocht een tijd lang te bekam pen, maar: Kennst du das alte Liedenen ? Es klingt so RIHZ, es klingt so triib, Bie niuszten bei-Ie sterben, Sis halten .sich viel zu Heb. Het droevig uiteinde, het verzoenend si >t, die lief ie tot in den dood, doen ons, mij althans, een zachter oordeel vellen over de schuld van cle twee ongelukkige gelieven dan de heer v. Br. F. het doet. Toch zal ook hij genoeg in de wereld hebben rondgezieu om te weten dal zulke ver houdingen ook thans r.og tot het rein menschelijke behooreu en er lang niet altijd zooveel reden bestaat om zicht te o-»rdeeljn als bier. Dat de heer v. B F. niet begrepen heeft dat de tooverdrar.k niets is dan een symbool en niet een specificum tot opwekking van dierlijke drift, is waarlijk Wagners schuld niet. Wie zich niet eenigszins ten minste kan verdiepen in de middeleen\vsche poëzie, wie de mystiek van Wolfram en het realisme van Gottfried niet versta'in kan, voor hem i-t de geheele kunst van Wagner, met uit zondering der techniek, een gesloten bx-k, en eene critiek, die zich door zoo wtimg gemoti veerde persoonlijke indrukken tot zoo hartstoch telijke en onb'-dacble uitingen laat ver'oeren, beeft het recht niet op dion naam, maar kan niet hooger gesteld worden dan de bierhui.scritiek van het gros der schouwburgbezoekers. Men kan idealist of realist zijn maar noch de een noch de ander heeft het recht met zoo onbesuisde ver achting over de werken van zijn tegenvoeter te spreken als hiur gedaan wordt, vooral wanneer | hij zich zoo weinig moeite geeft om ze te ver| staan en te waardeeren. Wagner die den musicus j om hem ten volie te genieten zoo hooge eischen stelt is evenmin te verstaan, wanneer men in een aan de deur van don schouwburg gekocht tekstboekje van L'.'I cents volgens den heer v. ]!. F. -- de pais dien het geheeld genot dat deze titanische figuur ons schenkt, waard is kennis moet maken met het dramatisch gedicht dat bij hem een heel wat gewichtiger rol speelt dan bij eiken anderen componist, in een zijner opstellen zegt hij zeer juist : Es ist mir aufegangen dasz das Publikum zu allermeist ear nicht erfübrt was der Dichter mi t dem Textbuche seiner Oper eigeutlich ge\vollt habe. Die Welt! Des Menschen Herz und Geist! Mocht' Jeglicher doch was davou erkennen ! zegt de »trockne Sclilelcher" Wagner tot Fanst, die antwoordt : Ja was man so erkennen heisst ! Wer darf das Kind beini Kamen nennen ? Die wenigen die was da von erkannt, Die thöricht gnug ich volles Herz nicht wahrten, Dem Pijbel ihr Gefüb.1, ihr Schaueu oll'enbarten, Hat man von je gekretizigt und verbrannt. O. Reclames 40 cents per regel. Speciale inrichting voor Schoenen naar maat, in gips afdruksel voor gevoelige, pijn lijke, gebrekkige voeten, knobbels, etc. etc. ANTON HUF Jr., Kalverstraat 200. HOOFTJDlCF'O'.r van Dr. JAEGER's Orig. Norm. Wolartikelen, K. F DEUSGHLt-BEKGtR, Kalverstraat 157, Amsterdam. Eenige specialiteit in deze artikelen in Nederland. Confection pour Dames Coupe garantie. Grand choix d'Echantillons fantaisies. HUTTEN VINCENT, Leidschesf.ra.it 10. W. J. J. DE JONG, 22 St. Luciünsteegr. 319 N. Z Voorburgwal. First elass House. Beursoverzieht. Van 4 tot 11 April '90. De vijf beursdagcn, waarover ook ditmaal ons overzicht loopt, hebben geenszins aan de vrij alge meen uitgesproken verwachting beantwoord, als zoude daarmede eindelijk de lang geweuschte ver betering iu den omzet ter beurze zijn aangebroken. Integendeel bleef het op nieuw zeer st.il en zelfs de anders zoo omvangrijke Aprii-bdcn-gingen wer den iu miudere mate opgemerkt. Over de stemming viel intusschen, vooral gedu rende de eerste dagen, niet te klagen waartoe de overal heersdiendc geldruimte en gunstige be richten uit de mijudistrieten natuurlijk liet meeste bijdroegen. Het was inzonderheid te lierliin, waar het laatstgenoemde direct veel invloed had, doch behalve op rocbclnotcn, had het, alleen voor de be trokken mdustriëde aandeden soorten eenige uit werking. Voor Parijs was het, evenwel de aan leiding om lot cenige meerdere transacties eu voor enkele soorten tot aanzienlijke verbetering te ge raken. Dit betrof, behalve de staatsrcnte, vooral de Italiaanse!»; en Turkschc schuldbrieven. Wij hebben meermalen de positie der l'ransehe beurs bij Italiaauschc fondsen gekenschetst eu kunnen dus volstaan met de mededccling, dat de hoosere recettes door de schatkist gepubliceerd, gepaard aan berichten van fmanciëde onderhandelingen met ' eerste huizen, de terugkoopen en bijgevolg de hausse zeer bevorderden. 15ij de Turkschc fondsen, kregen de conversiebcnchtcii een vastcren vorm en zelfs verschenen berichten die de koers van overname, bedrag der emissie etc. reeds inhielden. Het schijnt, inmiddels dat, ecu en ander nog zoo grif niet valt, aan te nemen en vooral van den kant, der Porto poginyen werden aangewend, om van de bestaande goede gelegenheid te protitccrcn en de nieuwe leeiiing zooveel te vcrgrooteii, dat de regecring over nieuwe kasmiddelen krijgt, te beschikken. De aanvankelijk behaalde verbetering, moest dan ook spoedig weer voor lagere notecringen plaats maken, dodi 'te oordeden naar de hcdeu weer hcer.ichcnde stemming, zijn de groote mocidijkheden overwonnen en het tijdstip der verwachtte operatic zeer nabij. Van de overige Staatsfondbcu, trokken alleen ( Portugeezen en Metaliieken eenige aandacht. Au- j ders dan voorheen, toen Londensche financiers aan Poi-tug.d de leeningen fourneerden, heeft de regeeriug thans met, lYuusche huizen gecontrac teerd over ccue emissie van franc* Go,] "-0,000, rentende 4 pCt. en aflosbaar binnen 75 jaren. De opbrengst dient voor den aanleg van vegen, vol tooiing van Spoorwegen en Havenwerken. Ten onzent is de Amsterdamsche Bank aangewezen om inschrijvingen aan te nemen (op 15 dezer) en is de koers op >??>% pCt. vastgesteld. Deze e-missie was ter Londeusehe beurs aanleiding tot eene vrij sterke attaque op de bestaan,U; sehnhlsoortc:!, die zich eerst op l'avijsehc vraag zoo flink had.leu ge steld en thans door overwegend aanbod plotseling l }-ïpCt. moesten verliezen. Het herstel van heden bedroeg slechts '?'/*. Onze markt heeft zeer weinig belang meer bij de Portuguesclie linaneiën en het, laat, zich ook niet, aanzien, dat /ij in easn zich veel zal intercssecrcn. Oo-;fourijkselie fondsen moesten op de berichten der ongeregeldheden te Vv eeiien vrij gevoelig ver lies lijden, doch zoodra kwamen niet, beten; dep'-ches of direct volgden hoogere koersen, zoodut, zij nog boven de vorige prijzen si uit,en. Russen toouen voortdurend eene ferme houding. [ Allecufiuocsten ,./,esdc Series" nogmaals i /4 pCt. l derven. ! ca. :;/t lager; de binnen!, j rouwelus niet tot, vertrouwen. Spanjaarden waren politiek aldaar stemt Wij noteeren : Metalliek M/N J/J Goud Hongaren l'ap. Kussen 1880 188!) Grient (ie Serie Douane Turken (iep. Turken Gec. Turken 1888 Portugal Itali Egypte Spanje 7-JJ4 74 ?« 71 ;« 8 81 O l I 8-2 80 M 18 «"?'A 87 08 On/e Staatsfondsen konden zioh aanvankelijk van Yi tot }??> verheffen doch sluiten weer on of cenig/.ins beneden vorige slot prijzen. De Industrieele afdecliiig bleef nog zeer ongcanimeerd. Aand. Ithijn-spoorw. sluiten na ceuige dobberingen I pCt. lager (111 na 112); daaren tegen Deli-Spoor 150 na 149. Van Stoomvt. Aandecleu verloren Rott. Lloyd ?% pCt. (117 na 117%) Stoomvt. Nederland l]4 (125 na 126 K) doch wa ren Ned. Am. Stoombt. 121 na 119M. V.oor Tabaksaaudeclen deed zich op het einde der week veel vraag voor, ten deele door de bekeiid geworden dividendnitkecringen en voorts door de gunstige vooruitzichten, die de thans aange voerde producten opleveren. De Indische afdeeling was zeer stil en daarbij niet willig. Tot de bij uitstek gewilde beleggings-waarden beliooren ongetwijfeld de pandbrieveu der diverse Hypotheekbanken. Naarmate de geldstandard zich wijzigde, hebben ook deze instellingen de rentevoet der pandbrieveu verlaagd, en dus op 3l/2 moeten brengen. Inmiddels doet, zich thans het verschijn sel voor dat vooral de jongere instellingen, aan wie uit den aard der zaak de plaatsing- der paudbrievcn zoo grif niet gelukt, zich beijveren hunne a.anbiedingen weer voordeeliger te maken, Eenigen doen dit, door de paudbrieven voor een klein deel in de overwinst te doen deden, adderen door eene verhoogde rentevoet. Inmiddels is liet niet alleen de concurrentie met de oude Danken die zij op dit gebied hebben vol te houden, ook de gelegen heid, die enkele in liet buitenland werkende instel lingen voor belegging aanbieden, zal hun te dien opzichte veel afbreuk doen. Wij hebben hierbij in liet bizouder op het oog de 5 pCt. pand brieveu der Northwestern cu Pacific Hypo theekbank, van welke inrichting ons juist, liet eerste en zeer uitvoerige jaarverslag (15 Juli 31 Deo. 1SS9) ter hand kwam. Als opvolgster der AT. W. en P. Mortgagc Company werd zij 15 Juli 1SS5 te Spikane-falls (Washington) opgericht en heeft na afschrijving van alle oprichtingskosten ia dat korte tijdsbestek reeds 11 % pCt. voor dividend op hare aandeden kunnen uitkecreu. liet, bestuur bestaat, uit, goed geaccrediteerde Nederlanders, waarvan do president, in Amerika woonachtig is, terwijl een vijftal eveneens gunstig bekend staande commissarissen de handelingen controleert.Overigens is de werkkring nagenoeg gelijk aan onze Nederl. hypotheekbanken, doch door de hoogere hyp. rente in Amerika kan ook de rentevoet dei- paudbrieven belangrijk hooger worden jestchl. Het jaarverslag getuigt van eene nauwkeurige administratie en de resultaten zijn trots de groote branden iu 18S9 te Sjiokaue f al Is voorgekomen, hoogst gunstig. Van de mijnwaardeu moesten aandeden Salamanca Tin Cv. hef, ditmaal bijzonder ontgelden en leden zij nii-t minder dan 20 pet. verlies (28 na -18). l)'e aanleiding tot de geforceerde verkoopen, die deze daling veroorzaakten, moet gelegen zijn ia de berichten over gebrek aan water op de onder neming, waardoor de, exploitatie zoodanig wordt bemoeidijkt dat, dit niet met voordeel kan geschie den Aan allerlei bijkomende gissingen ontbrak hei, daarbij niet, die evenwel bij gemis aau oificiëele mededeelingen, slechts ouder streng voorbe houd zijn aan te nemen. O;jlig. Kopermij, moesten eveneens aanzienlijk in prijs verliezen en sluiten flauw; de aangevraagde inlevering- der stukken ter verwisseling iu die der nieuwe leening schijnt voorloopig weinig resultaat op te leveren Transvaiia steeg van S3'/3 tot 00, doch sluit, weer S51/... Goudshares alleen in minder aangename stemming. /weedsche sporen verloren l pCt. (l 7'Jjo na ] S yt); de veru-adcriiig te Londen uitgeschreven ter be handeling der bekende naastingjvoorstellen, is thans weer onbepaald uitgesteld. .Maxwells bleven van goed ingelichte zijde ge zocht eu sluiten hoewel niet, op de hoogste prijzen 111 vaste stemming. De Russische spoorweg-markt leverde weinig va riatie op; alleen in \\eencu kwamen de traditioneele sehoirriidingcn in ruime mate voor, naar mate het Buitenland daarin optra l ; het einde is dat een verlies van .'i p(Jt. valt, aan te toonon. y.uid West, waren ten slotte eveneens %; Pastowos V '-'i.'-'''!1Voor ZuH-Ainerik. Staatsfondscu valt, me-le weinig animo te vernielden. De ongunstige loop der Argentijnsche fondsen te Londen tengevolge der nieuwe en zeer sterke verhooging van liet (iond-igio, werkt op deze rubriek zeer nadeelig terug en houdt natuurlijk elke animo tegen. Alleen voor ra/.ilianen deed zieh wat meer vraag voor, waarschijnlijk in v.rband niet, de naderende liqui datie te .Londen. Ook de Mexicanen waren vast en de nieuwe; Staatsleening (Subsidie Obl.) nu eu dan goed gevraagd. Da'uviitegvn bleven Peruanen verlaten, ondanks het, naderen vau het tijdstip der reorganisatie. De Amenkaansche spoorwe::markt verliep geheel werkeloos. Slechts enkele der hoog in koers staande aandedensoorten werden somwijlen goed verhan deld, doch de 1,-igere shares waren steeds verlaten eu meest, aangeboden. De voortdurende stijging dor wisselkoersen, ongunstige positie der Banken aidaar en berichten van faillissementen, missen op (leze afdeeling have uitwerking niet. Tot de geiavoriseenlo soorten bleven de Topekas cu later ook de Lnions beliooivn. Daarentegen waren .Missouriaandedeu voor binnen!, rekening aangchodcn, we gens de oproeping van den tweeden termijn (Ier stor ting. \ el-melding verdient nog eene hausse beweging in Acrou Hamleden (van ii'->;/, tot 35Vs) in ver band met. groote binnenl. vraag op de oproeping van den Heer Huizhiga tot aansluiting, ten einde een voorstel tot overname der meerderheid der aandeden 1e overwegen. Vermoedelijk zal het administratie-kantoor in deze geheel werkeloos blijven. J i:j de Xed. Bank vermeerderden de discont.os met ruim f J 1A nnllioen, de bdeenin^eu met /' S o O mille, de eiren!, b.uikbilj. met bijna /G millioen en tic gom|yonn-a:d met, / 15 mille. De rek. courant, salilos namen afmet / 37 -. 0 milüoea en de ziivervoorraad met. f 5f>o mille. De Kngd-che ank blijfl steeds toevoer van goud ontvangen, dat evenwel grootendeds door nifbrciding der biunenl. circulatie wordt xiicu'raii^ecid. Hare verhouding (Ier reserve tot de passiva verbe terde van '11 Yi tot, {I'iJ'a. /ij verlaagde (leze week, hel disconto van -l- tot 15 J-a pCt.