Historisch Archief 1877-1940
6
DE AMSTERDAMMER, WEEEBLAD VOOR NEDERLAND.
No. 669
elkander, triolen dartelden, een ware heksensabbat
der virtuositeit begon, die het publiek betooverde
?en het deed vergeten dat Nitacheff zelf geest en
ge. moed tehuis had gelaten.
Tien maanden lang had hij het bravo, bravo!"
niet meer gehoord, nog lang zonder dat roepen
«n bij zou van heimwee sterven.
*
* *
??,6e hebt geweend, ja, gij weent reeds we
der, Paula Maria!"
'»Hoe zou ik niet weenen, professor, nn het
- aoo spoedig gedaan zal zijn, alles gedaan? Wie
zal zich nog om mij bekommeren, wie mij nog
vorder leeren, als gij de hand van mij aftrekt ? De
rivier zal mij vriendelijk opnemen en dat zal
goed zijn".
Met tranen overstroomd wendde zich het kin
deroog tot den leermeester.
yWat is er aan te doen? Wat is er aan
te doen ?" mompelde deze, in een pak muziek
zoekend, toen trof hem de valsche blik van terzijde,
die begeerig al het virtuozentalent, den gauschen
: schat van techniek wilde opzuigen, dan kon de
«ode gaan zwerven, naar de overzijde van het
graf als hij lust had!
Toen hij vertrokken was, trad Paula Maria voor
den spiegel. Over de trotsche bogen der wenkbrau
wen, over het stralende gouden haar, over den
.blanken Lals streken hare vingers.
Ik ben schoon, zeer schoon, sehooner in elk
geval dan Annette, die ik gisteren in de equipage
zag; vorst Nicola, en de bankier, en de kleine
roode grondeigenaar doen moeite om mij. Van
trouwen is natuurlijk geen sprake, en liet an
dere deugt niet voor mij. Wel zijn deze schouders
het waard, zich in een prachtigen pels te vlijen,
wel is deze hals het waard, te huiveren onder de
aanraking Van koude, stralende edelsteeneu, maar
het deugt niet voor mij !"
Het was niet de verontwaardigde kreet van een
maagdelijk hart; dat het deugt niet voor mij" was
de slotsom van koel nadenken. Had zij niet een
, ander plan gehad, dan had zij met dezelfde rust,
? zonder hartstochtelijke aandoening, gezegd: dit
deugt voor mij!"
_ De tranentooneelen met Nitacheff herhaalden
zich* en namen een steeds meer beangstigend
karakter voor dezen aan. Aan het slot eener
tertsen-étude was het, dat zij met vreeselijk snikken
het hoofd op zijn schouder liet zinken.
Mocht ik u volgen in de wijde wereld, lieve
professor!"
.Wat kan ik eene leerling van nut zijn op
de eindelpoze reizen?"
Gij begrijpt mij niet vrat gaat het de
leerlinge aan" zij vlijde zich aan zijn schouder
als eene fluweelen kat, toen lispelde zij het woord
vrouw".
Hij ademde met verrukking den geur uit haar
golvende gouden haren in, die hem verblindden,
hem duizelig maakten, hij drukte haar aan zijn hart.
Zoudt ge hem kunnen liefhebben, den ouden
Alex?"
De lokken voor zijne oogen trilden zij
knikte ja."
* * *
Hier of daar waren zij getrouwd. De Oberkellner
van het hotel en nog iemand hadden als getuigen
gefungeerd. Waar Nitaehefi' nu optrad, daar
verscheen in de winkelkasten vlak bij zijne
photofrrsphie die van eene prachtige vrouw.
L Wie is dat?"
Mevrouw Nitacheff."
Onmogelijk!"
En onmogelijk" zeiden de menschen, wanneer
zij in de concertzaal de lorgnetten op de schoone
vrouw richtten. Wat bekommerde zij zich om de
domme nieuwsgierigheid? Hare blikken hingen
gretig aan zijne handen, volgden de geringste be
weging, bespiedden hoe hij dit deed en dat. En
de man aan den vleugel voelde met huivering dien
blik, en had het gevoel alsof die hem de kracht
Bit de armen scheurde, en toch moest hij zich
omkeeren naar de schoone groenachtige oogen, die
hem betooverd hielden.
Hij had zich het beetje echtelijk paradijs duur
gekocht, de rampzalige. Hoe laat en hoe vermoeid
Bij ook in den nacht was thuis gekomen, 's mor
gens vroeg slingerden zich twee zachte blanke
armen om zijn hals.
Wij moeten opstaan, wij moeten studeeren,
- lieve Alex! Doe me dat nog eens voor?laat
me dat nog eens overspelen!" kwam het dan vleiend
van hare lippen, wanneer zij aan de piano zat.
Zij verkocht hem letterlijk alle lief koozingen. Wilde
hij de hand om haar middel leggen, dan schoof zij
die zacht terug: Toch niet, lieve Alex, . de
polonaise gaat nog niet naar weusch!" Gefolterd,
zoo dat iedere zenuw hem pijn deed, moest hij dan
hare eeuwige tudes dulden. En hij hoorde hoe
hare techniek van dag tot dag toenam, hoe vrouw
en spel samensmolten, zich als een zonderling
monster tegen hem verhieven en opstcigerdeu, en
zich op hem stortten om zijn bloed te driukeu.
Hoe haatte en hoe beminde hij zijne Paula Maria!
Wijde streken muzikaal land waren weer afgegraasd
en Nitacheff was matter en zwakker geworden,
toen hij uitriep:
Wat wil je toch nog leeren? je kent alles
wat ik ken!"
Het was niet de triomf van een gelukkig leer
meester; het was de woedende kreet van een ge
plunderde.
Zij kruiste de volle armen over de borst en sprak
gelijk een gevoelloos rechter het vonnis:
./Gij hebt gelijk, Alexander, ik keu alles wat
gij kent; daarbij zijt gij oud en moede, ik ben
jong en frisch!"
Gij martelt mij langzaam dood wees
barmhartig en breng mij een krachtigen genadeslag
toe."
Zij lachte wreed.
Gij hebt de koorts, arme Alcx!"
t *
*
Hij had inderdaad koorts en vond dat men het
concert moest afzeggen.
Waartoe?" zeide Paula Maria; ik heb met
den impresario alles in orde gebracht, ik zal spelen,"
Gij? Neon, gij niet!"
Ja toch, ik zal spelen.''
En zij speelde. Nauwelijks kon men een uitroep
van bewondering onderdrukken, toen zij trotsch
c.ls een koningin, omruischt door haar niet goud
geborduurd kleed, met fonkelende diamanten om
den sneeuwwitten hals, de estrade betrad.
Men meende enkel Nitacheff te hooren; zij
speelde precies zooals hij; alles, tot de geringste
nuance was van hem. Wel is waar had zij nog
minder ziel dan hij, maar haar spel was niet min
der verblindend van virtuositeit en deed daverende
toejuichingen opgaan. Men verdrong zich om haar
in den kunstenaarsfoyer, men overlaadde haar met
uitbundigen lof.
Toen zij later de deur der kamer in het hotel
opende, riep Nitacheff:
Ongelukkig geweest, in de war geraakt,
blijven steken? Niet waar? Zeg het gaauw !"
Ik weet dat je zoo iets gewenscht hadt, maar
het is anders gegaan. Ik heb een groot succes
behaald, zooals gij er nog nooit een beleefd hebt."
Langzaam maakte zij de juweelen van lials en
armen los, en gaf hem daarbij de bijzonderheden
der stormachtige applaudissemeuten ua het con
cert, het da-capo roepen na do polonaise, niets
spaarde zij den zieke en zij scheen het niet op te
merken, hoe hij zich op zijn leger kromde en ein
delijk zacht in zijn kussen weende.
Paula Maria zette de tournee Nitacheff' schit
terend voort; de stervende man werd, op eigen
verzoek, van plaats tot plaats medegesleept.
*
* *
Het was in eene Oostenrijksche stad, waar
Nitacheff Paula-Maria verzocht het aangekondigde
concert af te zeggen ; hij voelde zich al te ellendig.
. Eerst de kunst, dau het gevoel", zeide zij
met hare ijskoude beslistheid en trad ruisehend
in het rijtuig.
Na het piano-concert gaf de portier van het
hotel haar ia de artistenkamer een briefje. Zij
wist al wat er in stond en liet het, ongelezen,
midden in een gesprek, in den haard glijden. Het
kronkelde op, vlamde en verviel tot asch.
Toen zij daarna de Dame macalre speelde, was
het haar op een oogeublik alsof plotseling de oude
man, met de beenderige vuist dreigend gebald, uit
de snaren voor haar opdook. Bijna was zij blijven
steken, maar zij vermande zich en bracht het stuk
met glans ten einde
In het hotel beefde zij een oogcnblik op den
drempel der kamer en trok huiverend het
hermelijn dichter om hare schouders; toen trad zij
binnen. Daar lag een niets, een nietig niets, dat
de oppasser met een laken bedekte, Een oogeublik
was er iets, dat haar den adem benam en haar
dwong de oogen op het bed gericht te houden.
Toen bezon zij zich en trad snel in de naaste
kamer.
Had zij hem dan gedood ? "Vanwaar die dwaze
zwakheid ?
Zij liet den eigenaar van het hotel roepen en
zeide hem met de grootste kalmte -.
U zult wel de goedheid hebben liet noodige
voor de begrafenis in orde te brengen?"
Toen zonk zij in den stoel voor de toilettafel en
leunde met het hoofd op de beide handen, die zich
langzamerhand al dieper en dieper in de gouden
vacht nestelden. In hot witte gelaat blonken de
lippen zoo donkerrood, alsof zij bloed haddeu ge
dronken, zij bekeek ze met welgevallen in den
spiegel, en daarna haar hals en armen. Glimla
chend boog zij zich naar haar spiegelbeeld en pre
velde tusschen de tanden :
Hij is dood, en ik zal leven!"
VOOR DAMES.
Juweelen. Kapsels.
Stranflldeederen. J&ntremets. Om seringen
frisch te houden. Lvjstcnversierwg.
Amerikaansche gebruiken.
Op de Juweelententoonstelling inhetMuseum voor
kunstnijverheid te Berlijn zijn prachtige stukkeu
ingezonden, zoowel door fabrikanten als door par
ticulieren. Evenals bij de paarlententoonsU'lliug
zijn ook hier in de eerste afdceling ruwe producten,
diamanten van verschillende soort en kleur, daaren
boven nabootsingen van verschillende beroemde of
historische steeuen vertegenwoordigd.Het slijpen van
den diamant is eerst eeiie uitvinding van de zes
tiende eeuw; men vindt hem in den
Reuaissancetijd dan ook nog als niet kostbaarder beschouwd
dan de gekleurde edele stcenen
Van de zestiende tot de achttiende eeuw vindt
men nog meest den diamant met andere steeuen
omgeven, het vroegst met email en half-edelen
steen, later met de minder kostbare cdelgesteenten,
de blauwe turkooizen, de melkwitte opalen, de
violette amethysten, eindelijk met dft bloedroode
robijnen, de groene smaragden cu blauwe saffieren.
De eerste helft- van onze eeuw, evenals het tijd
perk vóór de revolutie, vond den diamant het edelst
zonder bij versiering; eerst in de laatste jaren gaat
men hem weder voor meer samengestelde harmonieën
van kleur en metaal ecbruikcn.
De verzameling vlinders, kevers, bloemen, geheel
van diamanten, armbanden, broches, gespen, medail
lons, kettingen, is oogverblindend. Van prinses
Radziwill is er een diadeem van brillanten met
turkooizen, van prinses Fürstenberg en diadeem van
brillanteu met chrysolieth. De samenstelling van
het eerstgenoemde sieraad is streng maar indruk
wekkend, groote ovale donkerblauwe turkooizen,
ieder in eene krans van diamanten als in een kelk
gevat, met fijne gouden flligran-verbindiiig, als
stijve gestyliseerde bloemen, zeer eenvoudig, maar
klassiek. De andere diadeem is veel artistieker.
Het olijfgroen chrysolictli, met goud doorstippcld,
vormt ook ovalen, maar naar beneden in een punt
uitloopeud, dau in langwerpige achthoekige medail
lons van diamanten gevat, en dus een aangename
verscheidenheid vau vormen opleverend. Bij den
turkooizendiadeem behooren twee haarnaaldeu met
holle kogels vau turkooizen en brillanteu.
Het middenpunt der verzameling vormen twaalf
snuifdoozcu uit de koninklijk Pruisische
kroonjuweelen.Zij zijn afkomstig van Fredcrik den Groote,
zuiver rococo, iedere doos vau een anderen vorm,
variatiön van den vijl hoek, met verschillende afge
ronde hoeken en versieringen. Zij bestaan uit
Silezisehe agaten eu ehrysoprazeu, geiiccl met grootere
eu kleinere diamanten bezet; de vanden der dek
sels zijn met diamanten bloemen bezet; om de groote
diamanten strengelen zich takken van robijnen eu
saffieren; het geheel is van het beste Fransche werk
uit dien tijd. Er is meest rococo, rocaille, baroque;
zelfs onder de moderne inzendingen, b.v. van
Bougeron uit Parijs, is met Empire en Renaissance
het rococo gemengd.
Hei kostbaarste stuk uit de geheele verzameling
is de orde van de Zwaan, die aan keizerin Angusta
behoord heeft en uu in de ichatkamer der kroon
berust; het sieraad is behalve met brillanten, met
meer dan honderd fonkelende robijnen bezet.
De voorspellingen, die voor het kapsel een ge
heele revolutie deden vermoeden, zijn niet door
gegaan. Geen tijdperk wellicht heeft zooveel ver
scheidenheid in het kapsel beleefd als het tegen
woordige. Men ziet onder de toonaangeefsters
deimode hier de haren bijna plat langs de slapen
vallen, in den hals tot een vlecht of catogan
saamgevat, met slechts weinige kleine frisons op het
voorhoofd ; dau een betrekkelijk hoog gebouw op
de kruin, vanwaar rijk gekroesd de lokken het voor
hoofd overschaduwen ; hier a la grecque hot haar
door drie of vier gouden bandeaux in even zoovele
horizontale golven verdeeld ; daar torsaden en lussen,
waaruit zich zelfs een enkele ouderwetsche afhan
gende krul schijnt los te maken. Ieder draagt wat
haar het best staat; alleen de lange anglcdses vau
1S30 of den bos opgehouden krullen vau 1800 ziet
meu niet, en nog, van tijd tot tijd is het of een
elegant, kapsel ook daarheen wijst.
Men begint weer meer valsch haar te dragen,
zooals natuurlijk is, uu de hoeden zooveel lichter
worden.
Voor wie uu reeds bezig is aan Zaudvoort,
Schevcningen of Wijk-aau-Zee te denken, en voor
de kindereu het zoinereostuum gereed maakt, mo
gen een paar wenken dienen. Eeuige jaren heeft
de mode voor strandkleediug vuurrood meege
bracht. Bedenkt men wel wat het staren op de
vuurroode mouwen en rokjes bij liet zandgraven een
ruïne voor de oogeu is? Nog: vóórdat de gekleurde
kousen in die dagen worden aangetrokken, wanneer
de huid zich meer opent en vochtiger is, late
meu ze een keer wasseheu. Verven die in gewone
omstandigheden niet schadelijk zot den zijn, worden,
onder al die invloeden, met dien van het zeewater
en de zeelucht vcrccnigd, spoediger ontleed. Ein
delijk: hoc frisch linnen pakjes ook zijn, rncii
bedenke wel dat ze bij liet vochtig worden veel
meer verkoelen dan katoen. Eigenlijk moest alle
goed aan het strand flancl zijn; de Engelschc
jongens dragen aan het strand meestal dikke
'grove moltonachtige wol; ook de Jager-wol bewijst
hier goede diensten.
Na de berichten over al het gekleurde onder
goed, waarvan onlangs gesproken werd, do
zwiirtzijden elicmiscs van Jcannc Granier, het, paarszijdcn
en rosezijdcn linnen", waarover in een proces sprake
was, is het, opmerkelijk te zien, hoe bij de
trousseaux der groote wereld alles nog wit, alles nog'
linnen, batist, wit borduursel en valeiicieunes is.
Bij den uitzet van Mlle dT/.ès, nu hertogin de
Luynes, was alles met de hand genaaid en gebor
duurd, maar alles was eenvoudig, en niets was
gekleurd, zelfs de peignoirs niet.
Zoete entremets. Zoete aarduppekncroqvetten. Men;.
braadt een dozijn aardappelen ougeschild, haalt
met een lepel het kruim uit de schillen, drukt
het door een zeef, en mengt het met vier ons
poedersuiker, wat geraspte citroenschillen, drie ons
boter, drie of vier eetlepels room en vier eieren.
Alles samen goed beslagen, wordt tot balletjes
gevormd, deze op eene plank met meel gerold, in
beschuitkruim gewikkeld en gebakken. Meu be
strooit, ze met suiker en discht ze warm op.
Jiijstcroquettcn. Een kwartpond rijst laat men
vijf minuten m water koken, dan uifdruipen, dan
in melk overkoken, maar slechts in zooveel melk
als uoodig is, zoodat do rijst weer droog wordt.
Als de rijst zacht is, voegt men er vijf of zes
gekruimde bittcrkockjes of wat gesfampte aman
delen bij, een kwart pond suiker waarmede
citroenschil geraspt is, een beetje zout, ecu ons boter en
vier eierdooiers. Men roert het een minuut, lang
over het vuur, maar laat het niet koken, keert
het om op ecu kouden schotel, laat het koud wor
den, vormt het tot, croquetten, doopt deze in ge
klopt eiwit, rolt ze in broodkruim en bakt ze in
matig hcete boter of vet. Als de kleur mooi is,
laat meu ze uitdruipeu, rolt ze in gestampte sui
ker eu dient, ze op.
Dezelfde croquetten zijn ook met alle vrachten,
abrikozen, pruimen, kersen, enz. of geleien te ma
ken; meu voegt, dau deze in plaats van de bitter
koekjes of amandelen erbij.
Pets de nonnes. Bij dezen vermaarden dessert
schotel hangt alles af van de lichtheid van het
gebak, en die weer van het, gaarkokeu van het
meel. Men doet twee ons boter in een pau, met
een kwartpond suiker, een kwartkan water, een
weinig zout, en wat geraspte citroeuschil. Men laat
allen samen koken, neemt het dan van het vuur
en zeeft er steeds roerend, zooveel meel in, dat
er ecu vrij stijf deeg vau komt. Weer op het vuur
geplaatst wordt het , steeds roerend, zoolang
gekookt tot het deeg van de pau loslaat, en dan
van het fornuis genomen. Twee minuten daarna
voegt meu er drie eieren bij, ze een voor een goed
iuroureud, keert dau alles op een schotel om, steekt
met ceu lepel kleine stukjes van het deeg af, laat
die in niet al te heet vet vallen en gaar worden;
als ze gereed zijn, droogt men ze even in ecu
linnen servet en dient ze warm op. Met, eenige
oefening maakt men van dit eenvoudig gerecht
door kunstvaardighcid ceu zeer fijnen schotel.
*
* *
Om afgesneden seringen, die beginnen te ver
welken, weer nieuw leven te geven, is er ceu on
feilbaar middel. Voor andere planten kan het
ook dienen, maar seringen, tulpen, zwaardlelics,
lischbloemcn, ondervinden er het meest de werking
van. Het, bestaat daarin, dat men >vat kamfer met
water wrijft eu met dit water de bloeinvazen vult..
Voor wie bloemen schildert, is het middel onschat
baar ; men kan er vier of vijf dagen de bloemen.
frisch mee houden.
**.
Iets nieuws als versiering, is de lijsten van
platen van spiegels met levende planten te
cncadreeren. De lijst, wordt omwoeld met cretonnc of
zijde in aangename kleur, meil-or, artistiek blauw
of rosc, crème, of ook donkerder tint. Aan deu
cenen hoek wordt een bekertje bevestigd, waarin
ecu klimoprauk cu een paar varcutjes. Het is ver
bazend, zoo weinig voedsel als deze uoodig hebben
om te groeien of althans in het leven te blijvcu.
Naarmate de klimop grooter wordt, hetgeen zeer
langzaam gebeurt, hecht men haar met een steekje
op het cretonne of de zijde. Hier of daar een,
strik, een oude fantasie broche, een paar kralen
een oud kettinkje, ceii; pauwevccr, geven aan h
geheel een artistiek air dat geheel van den smaa
der versicrster zelve afhangt.
In de Amerikaansche society heeft men in allerlei
opzichten andere gebruiken dan iii Europa. En
gagementen b.v. worden niet als bij ons, publiek
gemaakt; eerst als de huwelijksdag bepaald is. is
het officieel voor de wereld. Ook is er van de
bruidspartijcu, zooals zij in Euglaud, in Frankrijk
en bij ons gewoonlijk zijn, iu d» 'oruidsda^en geen
sprake; ook niet van de bruiloft" op deu huwe
lijksdag, die ook bij ons verdwenen is. De vrien
den worden gcuoodipd tegen de kerkelijke plech
tigheid, en daarna volgt, eeue korte receptie. Maar
iii de eerste paar maanden ua het huwelijk geven
de jongelui een reeks van rccopticavoudcn, waar
voor aan de vrienden vau beide families kaarten
gezonden worden. Men kan dan hun nieuw te
huis" bewonderen en zien of de jonge vrouw
erverstand van heeft, het haar gasten gezellig te
maken.
Gcboortcberichten gaan in den vorm vau ecu
eenvoudig kaartje, waarop met kleine letter de
naam van den jongen wereldburger en de datum
van zijn verschijnen wordt vernield.
E?e.
/r) Boter dan aS ~- c8 daar wtt jut niet mot c4 c5
kan vervulgon -wegens bG X c^ gevolgd door aS e8
waardour zwart zijn pion weder herovert.
1) Dienende zoowel om c4 - c;"> modelij]; te maken als
om den ranval op den e pion te versterken.
?H) Iets beter schijnt aS a7, doch dan komt eveneens:
ei cö: a7 - e7. iM cl en de piunnen kunnen door
geschoven worden.
X) Dit doorselmivon sehijnt gewaagd, omdat wit den pion
slecht met n stuk kan besehermen: uit het vervolg-blijkt
evenwel dat op de/e wijze de aan.val het best \vordt
voortge et.
u) Sehijnbaar een zwakke, doch inderdaad een
zoorkraehtige zet daar zwart nu gelegenheid krijgt g(; - I'S te spelen j
welke deu aanval volhoudt.
Het eigenlijke doel er van i,, f3 ?- dl mogelijk temaken
om met er, ef; te kunnen vervolgen, do-,-h levens beoogt
hij nog zwart tot zet gC 18 te verlokken, hetgeen ook
werkelijk gesellief!t.
]t) Waarmede /wart meende den pion te winnen.
q] Zwart mag den dpinn met p.iard noeh toren nemen
daar wit met ia dl of fa X e.~> zou vervolgen.
,') KöX e5 mP.g niet gespoeld worden wegens i'3 X eö:
e7 X c5: 35. c-t 08 + en wit wint (Ie <iuaïiteit.
CORRESPONDENTIE.
N. S. te 's-IIage. Dank voor de toezending, wij
houden ons aanbevolen. Aan uw verlangen zullen
wij in ons volgend nummer voldoen.
K. S. te Delft. In hot toegezonden probleem
schijnt een fout te zijn ingeslopen. Zw. pion kan
onmogelijk a4 zijn, daar reeds dnor wit bezet. De
oplossing van probleem no. 12 is niet goed.
W. v. M. te Delft. Uwc oplossing van probleem
VOOR EEBSÏBEGINNENDEN.
No. 15. Probleem van den heer N. Steffelaar
te 's Ilagc.
ZWART
No. 16. Een heel aanlig probleem van
Ad. Itothmaler in Northauscn.
Z\VA tlV
b c d e f g
\vrr
Wit geeft in zetten mat.
dwongen is, daar hS >< -"' kan geschieden.
Evenzoo inct No. 14. Op uwen variant A gaat zwart
No. 13, gaat daarin mank, d'at cG dG, niet ge- j in plaats van g7 f7 op d7 oi f8, om pp
dena b c d e f g ii
\VIT
Wit geoft in 3 zetten mat.
volgenden zet bet paard te nemen, en daardoor
met n zot het loven te rekken.
Wij o'ilvingeu goede oplossingen van H. P., II. V...
S. B. alhier.