De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1890 27 juli pagina 6

27 juli 1890 – pagina 6

Dit is een ingescande tekst.

Nog deelt Zijne Excellentie mede, tgd door de technische autoriteiten stelsel Mapnlicher de voorkeur werdge!. boven dat van Vitali. Na de beproeving van die twee stelsels big de infanterie, deze en ook de chef van den generalen de inspecteur der inf. het stelsel Vitali, om de volgende redenen: achtte het namelijk een groot bezwaar tegen beproeving gegeven Mannlicher stelsel, dat verpakking van den voorraad patronen louders moest geschieden, waardoor houders moest worden geladen, ter, voorts de enkellading bij dat geweer alleen &Klig magazijn kon geschieden. Aan het Vitali""* gaf men daarentegen de voorkeur, omdat weer het gevulde magazijn tot op he$ te oogenblik kon worden afgesloten en de enkellading geen bezwaar opleverde, de vulling van het magazijn zoowel met patroonhouders als geheel of gedeeltelijk met «nkele patronen kon geschieden." Daarom is dit laatste atelsel in ons vaderland aangenomen. Ook wordt nog medegedeeld dat uiterlijk op 30 Oct, a. s. in het geheel 45400 geweren ycwij«i^d ea 37500 stellen patroontasschen gereed zijn. (Wordt vervolgd.) RUSSISCHE SCHETSEN door ANTON TSCH.ECHOW. ') ' ' I. ns in het jaar. kleine huisje met drie vensters van vorZugowd ziet er feestelijk uit. Het is alsof - Mt *verjoDgd" is. Te omtrek is zorgvuldig aan, gMtegd, de voordeur staat open, de tralieblinden "K t^füvaa de vensteis afgenomen. De helder ge?'BpiHHihea glasruiten beginnen aarzelend een vrool$k spel met de lentezon... Bij de voordeur , staat de oade, afgeleefde Zwitser Mark in een waaraan de motten erg hebben geknaagd. zijn borstelige kin, waarmede zijne bevende den gehe* len morgen bezig geweest zijn, Of d* met een wapen versierde knoopen weer kaatst de zon. Mark is niet voor niets uit zijn ktefe te voorgel ij n gekropen. Het is heden de verjaardag van de vorstin; hij zal den gasten omen doen en hen aandienen. In de voorkamer riekt het vand.nag niet, zooals anders, naar koffiedik, of magere soep, maar naar iets dat aan eierkoeken doet denben. In de kamer is alles met veel ijver opgeruimd; er zijn gordijnen op gehangen, het neteldoek is van de schilderijen afgenomen, de afgesleten, beschadigde parketvteeren zijn gepolitoerd. Schulka, de hond, de kat met hare jongen, en d« kuikentjes zijn tot aan den avond in de keuken geborgen. Vorstin Zugowd zelf, de eigenares van het hawje met de drie ramen, die een gebogen hou ding en een gerimpeld gelaat heeft, zit in den groeten len> stoel en trekt telkens de plooien van haur wit mousseline japon terecht. Slechts de roos, die op haar verwelkte borst is gestoken, spreekt er van, dat er in deze wereld nog jeugd is te vinden ! - De vorstiüverwacht bezoek. Baron Tramb en ZJJB zoon, vorst Halahadse, de kamerheer Burlestone, hapr neef generaal Bitkow en nog vele anderen, bijna twintig personen, zullen haar wel komen bezoeken! Zij zullen met rijtuig komen en de ontvangkamer met het gegons van stem men vullen. Vorst Halahadse zal iets zingen, generaal Bitkow zal zeker wel twee uur lang om de roos smeeken . . . maar zij weet wel, hoe men zich tegenover deze heerén moet ge dragen ! Ongenaakbaarheid, voornaamheid en takt zullen in al hare bewegingen te zien zijn. Verder zullen ook de kooplieden Itulkin en Pereulkow verschijnen; voor deze heerén ligt een vel papier en een pen klaar. Ieder het zijne ; «ij mogen hu u naam teekenen en zich weer verW^deren . . . Het is twaalf uur. De vorstin schikt haar japon en de roos terecht. Zij luistert of er nie mand schelt. Katelend komt een rijtuig voorbij rjjden en blijft stilstaan. Vijf minuten gaan voorbij. »Niet voor ons!" denkt de vorstin. Ja, niet 70 >r u, vorstin! De geschiedenis van de vorige jarrn herhaalt zich weer. Die onbarmhartige geschiedenis! Om twee uur gaat de vorstin, evenals het vorige jaar, naar haar slaap kamer, ruikt aan het reukfleschje en begint te schreien. »Er is niemand gekomen. Die bar baren !" In de nabijheid der vorstin loopt de oude Mark onrustig heen en weer. Hij is niet minder vertoornd dan zij: de menschen zijn nog slechter geworden! Vroeger bestormden zij de ontvangkamer, als een zwerm vliegen, maar nu »Er is niemand gekomen," snikt de vorstin. >Noch de baron, noch vorst Halabadse, noch 'George Bowitzky. Zij hebben mij verlaten! Maar wat» zou er uit hen geworden zijn, als ik er niet was geweest? Aan mij hebben zij hun geluk en hun carrière te danken, aan mij alleen! Zonder mij was er niets van hen terecht ge komen." sDan was er niets van hen terechtgekomen," herhaalt Mark. »Ik vraag gren dankbaarheid die heb ik niet noodig. Ik eisen hartelijkheid! Mijn God, wat is dat grievend! Ach, hoe grievend is dat! Zelft mijn neef Jean is niet gekomen. Waarom is hij tiet gekomen? Wat heb ik hem voor kwaads gedaan? Ik heb al zijn wissels betaald, ?en heb zijne zuster Tanja aan een goeden man uitgehuwelijkt. Jean heeft mij veel gekost. Ik heb de belofte, die ik mijn broeder, zijn vader. heb gegeven, gehouden.... Ik heb veel voor hem uitgegeven Dat weet gij ook wel.... >En voor zijne ouders dat mag men wel zeggen is Uwe Doorluchtigheid als eene moeder waar vorst Jean woont, niet zoo heel ver af.... Mark vindt den vorst nog in bed. Jean is pas thuisgekomen van het drinkgelag van den vorigen avond. Zijn afgeleefd, gemeen gezicht is rood, het zweet parelt hem op het voorhoofd. Zijn hoofd bonst, zijn maag is in opstand. Hij zou graag slapen, maar het gaat niet; hij voelt zich misselijk. Zijn doffe oogen zijn op de waschkom gericht, die vol stof en zeepwater is. Mark treedt désmerige kamer binnen, terwijl een rilling van walging hem overvalt, en nadert verlegen het bed. " Het is niet goed, Iwan Michalitsch," zegt hij, verwijtend het hoofd schuddend, »het is niet goed!" »Wat is niet goed ?" »Waarom hebt ge u vandaag niet verwaardigd te komen, om uwe tante met haar verjaardag geluk te wenschen? Was dat wel goed? Goed? Hoe denkt gij daarover?" «Loop naar den duivel!" zegt Jean, zijn blik ken van het zeepwater afwendend. »Is dat niet grievend voor uwe tante? Wat ? Ach, Iwan Michalitsch, Uwe Doorluchtighrid ? Gij hebt in 't geheel geen gevcel! Nn, waa om doet gij haar nu eigenlijk zooveel verdriet?" »Ik maak geen visites ... zeg haar dat maar ... Die gewoonte js al lang niet meer in gebruik ... Wij hebben geen tijd, om rond te rijden. Rijd zelf maar rond, wanneer gij niets te doen hebt, maar laat mij met rust... Maak nu, dat je weg komt! Ik wil slapen" ... »Ik wil slapen ... Gij wendt uw gezicht af! Schaamt gij u, om iemand aan te zien?" »Kom ruk op!" Mark begint erg met zijn oogen te knippen. Een lange pauze volgt. »Maar gij, lieve mijnheer, moest toch naar haar toe rijdenden haar feliciteeren!" zegt hij teeder. »De vorstin schreit, werpt zich heen en weer op haar bed . ,. Was toch zoo goed, haar die eer aan te doen... Ga naar haar toe, mijn lieve mijnheer!" »Ik kom niet. Het is nergens goed voor en ik heb geen tijd... Ja, en wat zou ik eigenlijk bij die oude vrij.-ter uitvoeren?" »Kom maar, Uwe Doorluchtigheid! Doe haar die eer aan, lieve mijnheer! Bewijs haar die ge nade! De vorstin is verschrikkelijk bedroefd over men mag dat wel zeggen over uw ondank baarheid en onhartelijkheid". Mark veegt met zijn roksmouwen over zijn oogen. »Bewijs haar die genade." »Hm! Maar.. . zal er cognac zijn?" vraagt Jean, op den grond spuwend. Cognac zal er zijn, vadertje, Uwe Doorluchti<rheid I" »Zoo... ja ..." De vorst knipoogt. Nu, maar krijg ik dan honderd roebels?" vraagt hij. »Dat is heeleinaal onmogelijk! Het zal Uwe Dcorluchtigheid zelf niet onbekend zijn, dat wij nu niet meer te beschikken hebben over de kapitalen, die wij eens hadden. ... De bloedver wanten hebben ons geruïneerd, Iwan Michalitsch! Toen wij nog geld hadden, kwamen zij allen, maar nu .. . . Gods wil geschiede!" 3Hoeveel heb ik het vorige jaar voor mijne visite gekregen .... hoeveel waa het ook weer ? Twee honderd roebels kreeg ik. En nu zijn er ciet eens honderd te krijgen? Je wilt me wat op de mouw spelden, oude jongen ! Zoek maar eens in de koffers van het oude mensch, dan zul je wel wat vinden .... Maar maak uu maar, dat je wegkomt! Ik wil slapen !" «Wees zoo goed, Uwe Doorluchtigheid..." Mark knielt en raakt met zijn voorhoofd den vloei aan. »De vorstin is oud en zwak.... Lichaam en ziel blijven nog tenanwernood bij elkaar. Er barm u harer, Iwau Michalitsch, Uwe Doorluch tigheid !" Jean blijft onverbiddelijk. Mark begint te din gen. Om vijf uur heeft Jean zich laten overha len, trekt zijn rok aan en rijdt naar de vorstin. s.l/a tante.1'' zegt hij op onduiilelijken toon. terwijl hij haar de hand kust. En terwijl zij op do sofa gaan zitten, begint hij hetzelfde ge.-prek als het vorige jaar. »Marie Kristiua, HM tante, heeft een brief uit Nizza gekregen .... Dat is me een echtgenoot! Wat zult ge wei van zijn gedrag zeggen ? Hoe vindt ge hem?" Hij beschrijft op een bijzon der ongedwongen wijze een duel, dat hij met een Engelschman en een zangeres heeft gehad.... i>Ik ben haar naam vergeten ..." »Hoe is dat tocli mogelijk ?" De vorstin verdraait hare oogen, slaat de handen in elkaar en herhaalt met een mengeling van verbazing en ontzetting: »Hoe is 't toch mogelijk !" ».Ta.... Hij duelleert, loopt zantrerespen ach terna, en zijne vrouw.... die mag, dank z4j zijn goedheid, versmachten en wegkwijnen. Zulke menschen kan ik niet begrijpen, ma tante!" De gelukkige vorstin gaat wat dichter bij Jean zit' zitten, het gesprek wordt nog wat gerekt.... er wordt thee met cognac gespresenteerd. En intusschen, terwijl de gelukkige vorstin naar Jean luistert, lacht en zich verbaast, schar relt de oude Mark in zijn koffers eri zoekt bankbilletten bij elkaar. Vorst Jean is tot een billij ker! prijs gekomen. Hij krijgt slechts vijftig roe bels voor zijn visite. Maar om deze vijftig roebels te kunnen betalen, moet er meer dan n koffer worden doorzocht ! ') Anton Tschechow is een Enssisch arts, die, of schoon nog jong, door zijne van veel waarnmningstalent getuigende schotsen in zijn vaderland de aan dacht heeft getrokken. VOOR DAMES. Bloemen f eesten. Tooneeltoiletten. Het hwcelijk. Broches. Aardbezïn-tliffs. In Princess Hall, Piccadilly, is de vorige week voor een liefdadig doel gedurende drie dagen een grande f'ête frangaisc" gehouden voor het houwen van een Engelsche Protestantsche kerk te Parijs. Het orkest was de Pompadour Hand", een jonge dames-gezelschap, onder directie van miss Elcanor Clausen; de grootste attraction echter was oen masqi,ie den fleurs, eon optocht van mooie jonge j meisjes in bloemencostuum, onder aanvoering van miss Ethel Matthews. De costumen waren door Walter Crane geteekend; naar de illustraties te rekenen moet de optocht do moeite waard ge weest zijn gezien te worden, on vooral aardig was het orkest, al de leden met wit gepoederd catogankapsel en gracieus Louis XV-costuum, mot pli Wutteau en halven sleep. Ecu ander groot bloemenfeest, 's morgens met prachtig weer begunstigd, verdronk 's avonds in do plasregen. De tenten waren doorweekt, de grasperk-illuminatie verdween in de overstrooming. alles vluchtte voor den zondvloed in huis. Ook hier waren de toiletten opmerkelijk, vooral was van sorties en avondmantels buitengewoon veel werk gemaakt. Do meesten waren lang. Men merkte op een avondmantel van bleekgroene zijde met nog bleoker groen, bijna wit, gebrocheerd, en met witte struisveeren omzoomd; eca ander van reekleurige franscho faillo, hier en daar dicht ingehaald, en niet een rand van rossig bont. Een ander, hemelsblauw pluche over een wit satijnen kleed, vond men te opzichtig en te gekleed" voor de gelegenheid, evenals ook de gedecol leteerde witte japonnen met lange sleepen. Voor een feest waar tienduizend menschen waren, en dus het publiek zeer gemengd kon zijn, kwam dat niet te pas. Do aanleiding tot het feest was eon bloomententoonstellirig. en daarbij vormden ook gedeco reerde tafels, met blocmengarnituur, een deel der inzending. Mon heeft het do laatste jaren daarin zoover gebracht, en gastvrouwen hebben zoo haren smaak daarin botgcvieni, dat er weinig nieuws to verwachten was. Toch trokken eenigen do aandacht, o. a. een geheel desscrtseryies van geslepen kristal op gouden voeten; geel moir strepen over het tafelkleed gelegd en alle stukken van hot kristal omgeven met randen van bleekgcle rozen, Marcchal Xiel. Op de kristallen candclabres larupokappen van gele zijde en kant; in do bloemvazon gele rozen en witte geraniums, in de compötcs gele abrikozen on aardbcziën. liet geheel gaf een uiterst rijk en gezellig gezicht. Een ander servies .was van bleekgroen en ivoorkleur porceloin; als bloemen alleen varens van allerlei soort en eon paar donkerbruine orchideeën; op strepen van donkergroen moiréwaren waaiers van varens en aspergegroen als 't ware ordeloos uitgespreid. Zeer modern was ecne tafel, met Edison's hoefijzers electrisch verlicht. Do kleine lichtjes waren niet enkel hoven, maar ook op liet tafelkleed aan gebracht, tusschen het groen, en omslnierd met neteldoek en kant. Op de tafel strepen van viell-or satijn met reticella-kant er over heen can grof soort decoratiekant, en om de lichtjes witte bloemen en gael satijnen niches. X'og andere versieringen bestonden uit bogonia-bladen met rose anjelieren, witte gardenia's en venushaar; of klimop met witte rozen; waterleliën op ceu spicgeliniiieii; lange siorgrassen met margueritc en rose papavers; koraalroode ixia's met varens, enz. * * * Telkens weer komt Alexandrc Dumas tegen het overdrijven der tooneeltoiletten op. Ook de kost bare dceoratiëii voor kamers, de portières, gordijr.en, de talloozo kleine meubeltjes en orna menten, waarvan hot wegrnimen telkens lange pauzen noodzakelijk maakt, acht hij een groot be zwaar voor de moderne tooneclspeclkur.st; maar omtrent deze kunnen soms directeur en auteur nog tot een vergehjk komen. Anders is het met de costumes der actrices gesteld. Niets is karak teristieker dan Dumas' schildering van de volko men onverschilligheid, waarmede de actrices het stuk behandelen. Al haar denken, studeeren, repeteeren is met de modiste. Van alles is.de eenigo gedachte hare mededingsters door de pr&eht van haar toiletten te verpletteren, en het applandisseeren van toiletten, zooals van tyd tot tijd ge beurt en ook Sarcey nu en dan ergert, maakt dit niet beter. ledere actrice kent geen hooger am bitie dan de toeschouwsters bet stuk te doen ver geten. Tot op den avond der première dan ook be waart ieder harer zorgvuldig het geheim van haar toilet, en kamenier en mudïote moeten de be^heidenheid zelve zijn. Wanneer nu ieder door hare modiste op tijd bediend wordt, kan het voorkomen, dat allen costumes van gelijken snit en kleur dragen, of costumes die met elkaar vloeken. De allergrootste onder de actrices waren hier natuur lijk in den beginne hoven verheven; Rachel, Piose Chéri, Desclée speelden in hare eenvoudige costumes hare beste rollen; het zijn eenige mooio coqueites van do tweede soort theaters geweest, die het toilet op zulk een hoogte gebracht hebben, en langzamerhand konden, om niet armoedig te schijnen, do andeien niet achterblijven. Een af zonderlijke plaats bekleedde Sarah Barnhardt daarbij, wier costutaes, artistiek gevonden en geen eigenlijk modistunwerk, door originaliteit en zon derlinge pracht een deel van haar succes uit maakten en toch niet concurreerden met do gewone modetoiletten. Sommige actrices besteden nu veel meer dan hare bezoldiging aan de modiste, en moeten kunstreizen maken of andere middelen zoeken om haar tekort te dekken. Het hoogste salaris voor de coruédiennos is wel 25,000 francs, en eene sortie of eeno visite van 4000 francs is niet overdreven duur. Eene deugdzame actrice, mlle. Delaporte, zeer geliefd bij het publiek en, zeer verdienstelijk, verliet Parijs voor St. Peters burg, alleen om hare schulden te kunnen betalen en onafhankelijk te blijven. De Franschc lilustration heeft ook op hare wijze de vraag gestold: Is Marriage a f allure't maar in dezen vorm; Mijnheer, mevrouw, waarom zijt u getrouwd V" Hot antwoord bevat dan van zelf wol het antwoord op de tweede vraag: Hoc is het u bevallen 'i'' Het eerste antwoord begint, van een dame : J'ai tévolée comme dans un bois. Ik meende oprecht, dat het huwelijk een middel was om vrij te worden; ik ben getrouwd om vrij te zijn. Ik rekende er op, een eigen huis te hebben, alleen uittogaan, visites te ontvangen en te maken, veeren op mijn hoed te dragen, verboden boeken te lezen, verboden stukken to zien spelen, een aardig huwelijksreisje te maken, naar bals te gaan, kortom: een getrouwde vrouw te zijn. Xu, mijn man verbiedt mij to dansen, paard te rijden, gedecolleteerd te zijn ; hij maakt aanmer king op mijn toiletten, verbiedt mij een aantal romans en tooneelstukkun, kiest voor mij do men schen waar ik mee zal omgaan, wil dat ik een femme d'inti-rieiir zal zijn, wil dit niet, wil dat niet, is huiszittend, nieuwsgierig, bemoeicrig, leest mijn brieven, snuffelt in mijn laden, verlaat mij niet meer dan mijn schaduw, is altoos om en bij mij. Ik bon een slavin. Dat hij dit leest, komt er gelukkig niet op aan ; want hoe meer het por tret gelijkt, hoe minder hij in zijn ingebeeldhcid het herkennen zal. Een amazone te voet.'" Een ander schrijft: Het huwelijk is- de verve lendste roman en de onwaarschijnlijkste. Hij begint met een aardig hoofdstuk over de liefde, daar heb ik mij door laten beetnemen; dan volgt een vervelend naturalistisch hoofdstuk, en het akeligste is het slot. Toch moet men doorlezen als men begonnen is. Nathulie." Een andere, Mirai, heeft nog pleizier in woord spelingen: Het was St. Medardus; cnilm'aplu^ dien dag en nog veertig dagen daarna. Toen is hij even oprecht geweest: Ik geloof dat er een misverstand geweest is, et que nous nous som-. mes trompf-s," Xog niet, beste man, maar ge duid maar!" Eene juffrouw Minerva debiteert heel wat. litte ratuur, zij haalt de philosophen van de achttiende eeuw. en don Bijbel, en Stendhal aan ; zij komt tot de slotsom: het huwelijk is niet de kri.stallisatio der liefde, zooals beweerd F, maar de petrificatie." Xog een ander zegt: Hoe het raar gaan kan in de wereld. Ik hield van uniformen en ik ben met een protestantsch dominee getrouwd.'1 Een ander zegt: Hij is een don Juan, en meent mij te verblinden met het verhaal van zijn 37 T.dl 38 T.f3 39 T.ddS 40 Kg2 41 T.de3 42 P.f4 43 T.e2 44 P.d3 45 c 3 P.c4 T.h 7 T.hlf T.ol K.g7 T.cl g5 T dl g-t Blackburr.e's grootere ervaring blijkt ten duide lijkste uit dit cindspcl. 46 T.fe,", T.h8 47 P.e5 T.h4 48 T.el T el: 49 T.cl : T h3 50 p.cG: T.c.'J : 51 P b4 T.13 52 P.d5: T.f2 + 53 K.ui T.f5 54 T.e4: T,(15: 55 T.g4+ K.fG 5G K>2 T.h5 57 T.g2 T.h:; 58 K.el a5 50 K. (12 T. a.'J GO K.cl K.{5 Gl T e2 K.fi G2 K.b2 T.a:! G3 T.c5 T.d-1 : G4 T.b5 : lïomise. (4 uur). (4 uur). »En dat dat is de dank! O die menschen!" Om drie uur kreeg de vorstin, evenals het vorige jaar, een zenuwtoeval. De opgewonden Mark zei zijn met tressen versierden hoed op, onderhan delt lang met den huurl. oetsier en rijdt naar neef Jean. Gelukkig zijn de gemeubileerde kamers, BUITEXLAXDSCHE MEDEDEELIXGEX. Volgens zooeven uit Bradford ontvangen bericht werd de vierde match partij Dinsdag j.l. gespeeld. Lee opende rnet ecu koninginne-gambiet (i l'.f.'i, cl5. 2 (14 c6). Blackburne speelde als 2e zet c7 cG in plaats van dnn routiiui-zet o7 eG, gevolgd door L.c8?g4 (Tchigorin's verdediging). Op den 17cn zet gehikte het ISlackbnrnc zijn tegenstander een geisoleerden dubbelpion cp de B-lijn te bezorgen. Lee ging in dien tusschentijd met beide torens op deu koningEvleugel aan het opereren, welke attaque volkomen bleek op te wegen, tegen zijn zwak geposteerde pionnen. Bi. speelde tot het laatst tce op winst, zag echter na lang vruchteloos pogen het onmogelijke hiervan in, en gaf op den 5().sten zet de partij remise. L. gebruikte 3 uur '20, BI. 3 uur 30 minuten. De tijd limiet is 15 zetten per uur. De datum voor het begin van het Manchestercongres is op 25 Aug. bepaald, dus onmiddellijk na ailoop van onzen bondswedstrijd. liet is te hopen, dat men dit jaar het initiatief zal nemen, den eersten prijswiuner, als afgevaardigde van den bond, naar Manchester (o sturen, om Xederlaud aldaar te vertegenwoordigen. De secretaris van den Engelsclieu bond, die het vorige jaar niet onze spelers kennis maakte, verzoekt ons de llollandsrhe schakers tot deelneming aan te moe digen, met name de beide heoren van Foreest omtrent wier talent Mr. llofiVr een zeer hoo^e opiriie koestert Hij schrijft o. a.: Wecst ver zekerd diit een afgevaardigde van den Xcd. Schaak bond een even hartelijk welkom ten deel zal val len, als de Engelscue gedelegeerden het vorige jaar in Amsterdam te beurt viel". Het zou voor OT;/C eerste spelers een drijfveer te meer zijn in de;! Haag mee te doen en hun uiterste krachten in te spannen, den l en prijs te behalen. Wij liepen, dat de groot e ijveraar voor do belangen van den hond. de lieer l'range, do zaak op do vergadering op het tapijt zal brengen eu met zijn voorspraak oiiderstciuieii, dan is het succes zoo goed als zeker. Xo. 32 van Ph. Klett. SWART / 1 ' p. a b c d e f g l» WIT Mat in 2 zetten. COUHESPOXDENTIE. Th. W. v. d. W., alhier. Gaarne zouden wij uw nauwkeurig adres weten. E. L. to lïooxendaal. Op uwen zet hG?g5 speelt zwart niet h7 hG maar h7?h5 -j- en daarop zou zwart geen zet overig hebben.

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl