De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1890 17 augustus pagina 6

17 augustus 1890 – pagina 6

Dit is een ingescande tekst.

BB AJCSTEEDAMMËR, WEEKBLAD VOOR NEDERLANfi. bezoeken den achter-tuin, die zich veel uitstrekt dan de voor-tuin, maar door den aanleg, hoe kostbaar ook, nog een gemis "schaduw vertoont, waaraan de priëelen niet te gemoet komen. De keuken, de slaapzalen der zusters mogen wij, als leeken, betreden, maar een blik van de deur er in v «worpen, overtuigt ons dat groote helderheid Eter fliet de meest volkomen afwezigheid van elk reopr van weelde of gemak gepaard gaat. In de jgplgeD, in den tuin, zien wij nu en dan denonnqu loopen, met haar zachten tred, in haar unifonne, zwarte kleeding, het gelaat ingetogen en TTSedaaam. Er zjjn er veertig in het klooster. Wn offeren iets in de bus der kapel en worden door de zuster-portierster uitgeleide gedaan, nadat wij afscheid van onze kennis en van de moeder-overste genomen hebben. Als de spoortrein ons een paar uur later mid den in het gewoel der maatschappij, verre van deze eenzame plek, heeft teruggevoerd, denken TR^J nog eens terug aan ons bezoek, en een ge voel van ernst, niet zonder verwondering, maakt zich voor een wijl van ons meester. A., 10 7 '90. S. P. DE EEESTE NIHILISTEN. Kaar de gedenkschriften van een Eussisch revolutionair Door DR. ED. SCHMIDT?WEISSENFELS. Sedert het einde van het jaar 1860 heerschte «r eene sterke gisting onder de studenten van de JluBsische universiteiten, vooral onder die van Petereburg en Moskou. De politie werd opmerkzajtm en de regeeiing gaf last, strenge maatrege len te nemen, indien de jongelieden zich tegen de bestaande bepalingen mochten verzetten, zooals Itogpnover weinig beminde professoren en kuratoren Wftds vaak voorkwam. En toen, door arrestaties fen huiszoekingen bij verdachte studenten, verbo den geschriften der te Londen en Gencve wonende Bussiscbe revolutionairen en in Moskou zelfs «ene geheime drukkerij van vlugschriften ont dekt werd, beschouwde de overheid de zaak als gevaarlijk voor het rijk. Daarom werd op .zekeren dag de universiteit te St. Petersburg gesloten en wie van de studenten zich bij de spi onnen als onruststoker verdacht gemaakt had, werd eenvoudig naar Siberiëgezonden. Te Moskou verwekte het bericht nog grooter ontsteltenis onder de studenten, daar de regee ring tegelijkertijd, het was in het voorjaar van 1861, een nieusve, zeer strenge verordening op het -bezoek van de universiteit aldaar uitvaardigde en haar formeel onder toezicht van de militaire macht stelde. Slechts de studenten, die van kaarten voorzien waren, werden door de daar opgestelde wacht tot de gehoorzalen toegelaten en ook deze werden nog door soldaten bewaakt. Er werd een verbod uitgevaardigd tegen het lithographeeren van diktaten, zooala dat de ge woonte was geworden, en evenmin mochten de studenten in hunne woning eene bibliotheek hebben, vergaderingen houden of op straat rooken. Verder moest ieder 50 roebels jaarlijks als "Collegegeld betalen, wat eenigenarmen drommels, die slechts weinige roebels mee van huis brach ten, waarmede ze zich al hongerlijdend door de universiteitsjaren heenwerkeu moesten, oumogelijk was. De verontwaardiging der jongelieden over deze besluiten was dan ook algemeen en zij besloten, een oude universiteitswet gaf hun daartoe het recht, een adres aan den Keizer te zenden, waarin zij om opheffiug van de verordening verzochten en tegelijk nog eenige andere grieven uitten. Om echter het stuk te kunnen verzenden hadden Etj de toestemming van den Rector en den Curator noodig en deze werd hun geweigerd. Dat was olie in het vuur. Ondanks wachten en spionnen ging het onder de Moskousche studenten als een loopend Vuurtje rond, dat er op den 4den October een algemeene demonstratie zou plaats hebben tegen de professoren, die hunne tot nu toe genoten vrijheid aan banden wilden leg-gen. De 'annleggers vertelden aan enkele studenten, van wie zij zeker waren, in het geheim: ;>Den 4<len October; Op vier verschillende punten komen we brj el kaar. De revolutie zal beginnen, dat is zeker. Maar geen woord er over!" Natuurlijk was den 4den October de goed onderrichte Moskousche politie reeds op haar post en op verschillende plaatsen in de stad stonden de troepen gereed. Nauwelijks begonnen dan ook de studenten op het plein voor het universiteitsgebouw zich te verzamelen, of de militairen kwamen van alle kanten te voorschijn en omsingelden hen.Eenigen hunner waagden het bij den aanwezigen gouverneur tegen deze over rompeling protest aan te teekenen. Maar nu vielen de troepen op de verzamelde studenten aan, reden hen onder den voet, beantwoordden hun geschreeuw met sabel- en kantschoehouweu en vingen hen, die trachtten te ontvluchten op, zoodat er een wilde jacht door de naastbijzijude .straten plaats had. Daarmee was de oploop ge indigd. Maar het daarop volgende onderzoek maakte nog menig slachtoffer; enkelen werden voorloopig van de universiteit verbannen, ande ren naar verafgelegen provinciën gebracht. Onder deze Moskovische studenten bevond zich ook I\van Alexandrowitseh Koediakoï, en of schoon hij aan het straatoproer zelf geen deel genomen had, omdat hij te laat was gekomen, stond hij sinds dien tijd bij de politie toch slecht aangeschreven. Door de spionnen was dit toch reeds eer het geval geweest, want niet alleen onderhiel l hij een vriendschappelijk verkeer met studiegenooten, die zich bij de politie verdacht hadden gemaakt, maar voor zijn levensonderhoud schroef hij boeken. V/el waren het oogeuschijnlijk zeer onschuldige Russische novellen, maar de regepring vond, dat er een revolutionaire geest uil sprak, en dat do censuur veel te toegeeflijk de verspreiding daarvan had toegelaten. Zoo werden ze dan nu gekonfiskeerd en verboden. Koediakoff ging van Moskou naar Petersburg en leerde daar een mooi, jong mei-je vau goeden tuize kennen, dat echter door haar gremaucipeerdheid en door haar openlijken omgang ni2t verdachte studenten reeds de aandacht der spi onnen had getrokken. Tot wanhoop barer moe der was zij van zins, Iwan Alexandrowitsch te trouwen. Op zekeren dag zeide haar moeder tot haar: »Ik ben bij de politie geweest en heb onder zoek gedaan naar Koediakoff, De commissaris heeft mij toen gezegd, dat men hem reeds kent en in het oog houdt Hij kan ieder oogenblik naar Siberiëverbannen worden. Je trouwt dus met iemand, die zoo goed als veroordeeld is." Hiermee verkreeg de moeder niet wat zij gewenscht had, want het meisje zocht Iwan Alexandrowitsch op, en verkocht hem, niet langer het voltrekken van hun huwelijk uit te stellen. Men zal je niet morgen reeds arresteeren, en al genoten wij slechts een enkele maand te zamen ons geluk, en al moesten we dan sterven wat zou dat zijn !" Zoo werd tegen dea zin harer moeder het huwelijk voltrokken en zoo maakte Iwan zich bij de Petersburgsche politie nog meer verdacht, te meer daar hij met zijne jonge socialistische vrouw eene buitenlandsche reis ondernam en te Geueve, waar zooveel samenzweerders wonen, zich eeuigen tijd ophield. Zouderling genoeg keerde hij, die toch wist dat het zwaard boven zijn hoofd hing, naar Petersburg terug, waar de po litie hem ongemerkt in het oog hield, ja, hem zelfs op eeu avond in zijn woning overviel, om huiszoeking te doen. Maar zij vond niets, waarop zij hem kon aanklagen. Een verhoor, dat men hem liet ondergaan, leidde evenmin tot iets en toen Koediakoff daarna in zijn woning terugkeerde, deed hij, alsof hij niets te vreezen had. Hij ondernam zelfs eene reis naar Moskou, kwam daar met veel studieV) i enden in aanraking en leerde door hen eeuige jonge lieden kennen, die hem in vertrouwen ver telden, dat zij eene samenzwering tegen den czaar smeedden, om eeue socialistische republiek in Eusland te vestigen. Zij gingen daarbij zoo on voorzichtig te werk, alsof er niet het minste ge vaarbij was, of alsof bet hun onverschillig was,of zij daardoor in het ongeluk, in Siberiëof aan de galg kwamen. Al zouden zij slechts aan de geheele wereld toonen, hoe zij het heerscheude systeem haatten, dan was dit reeds een triomf, die hun zaak ten goede zou komen, voor welke zij door hun martelaarschap het Kusgische volk zouden winnen. Den 4den April 1SSO had er te Petersburg een aanslag op het leven vau keizer Akxander II plaats. Een jongmensch schoot op straat een pistool op hem af, maar zouder hem te treffen. De menigte viel woedend op den jongen man aau en zou hem in stukken gescheurd hebben, als de keizerlijke lijfwacht te paard zich niet van hem meester gemaakt had. »Gij dwazen!" riep de misdadiger onder de mishrndelingeu van het volk uit. »Voor u deed ik het en gij begrijpt het niet!" De keizer stapte uit zijn. rijtuig en trad op hem toe. »Gij zijt een Pool?" vroeg hij. »Neen, ik ben een echte Kus." antwoordde de jonge man met trotsche kalmte. »\Vr.iarom schoot gij op mij?'1 Omdat gij aan hec volk grondbezit beloofd en uw belofte niet gehouden hebt'.': Hij wilde zijn naam niet zeggen en niemand kende dien. Op de wacht doorzocht ni^u zijn kleederen en vond een iieschje met vergif. Men vervoerde hem naar de vesting Peter-Paul, om een onderzoek tegen hem en zijn medeplichtigen, wier bestaan men vermoedde, in te stellen. Hij weigerde iets te bekennen en wees aüe voedsel af; blijkbaar wilde hij doodhofi geren en zijn ge heim mee in het graf nemen. Het bericht van den moordaanslag verwekte in Petersburg een algemeene ontsteltenis. Eeu openlijke aanval op den geheiliguen persoon vau den Czaar was iets ongehoord*. Er bestond dus werkelijk een komplot van Uimsen, die door den gewelddadigen dood van den keizer eene revo lutie hoopten tot stand te brengen ; en het was angstwekkende ernst, dat de leerlingen van den revolutionair Bakoenin, die naar Znitserlaiid tevlucht was, hun nihilistisch fanatisme in daden wilden toontn. Deze schaar, dio men voor fantastihche dwepers had gehouden, was werkelijk een govaar voor den Slaat. Iu Moskou en Petersburg i;am de politie de haar bekende niliiüslen gevangen, om hun be kentenissen af te persen, welke zekerheid konden geven omtrent den persoon vau ilt;u jonden nun, die den aanslag gepleegd had. I>n van de eer sten, dif.' gearresteerd werd, was Ivoi'-Uaki.ïf', die algemeen voor het hoofd der sameüz.verin sr en voor nicdewetcr, ja, zelfs voor den eigenlijken aanlejrger van den aanslag gehoU'itii werd. Ook wist men na negen dagen hut stilzwijgen vau ueii onbekende, die het schot had afgevuurd", en wien men in de gevangenis met geweld voedsel bad ingegoten, om 2ijn plan tot zelfmoord te verijde len, te breken. Hij bekende, dat hij Karakasoff heette, van Moskou gekomen was, enkel en al leen om den keizer te dooden, en dat hij den dag voor den aanslag een visitekaartje met eene aanbeveling bij Koediakoff gebracht had. De rechter van instructie triomfeerde, want Kudiakoff bleek een hoofdpersoon van de nihilistische samen zwering te zijn ; de verdenking tegen hem scheen volkomen gerechtvaardigd; van hem zou men dus het gebeele geheim, dat door den aanslag verraden was, kunnen te weten komen. Maar hoe vaak uien Knediakoff ook in het verhoor nam, deze beweerde steeds aan de onderneming getn deel te hebben. Wat Kara kasoff had gezegd, namelijk dat hij dezen van Moskou kende en op den der.len April zelf de aanbevelingskaart van hern in ontvangst geno men had, kon hij niet ontkennen ; maar dit be wees niet, dat hij van den aanslag wist. Aau het hoofd van de commissie van onderzoek stond Generaal Moerawieff, die in 1S03 in Litthauen tc-gen de Poolsche insurgenten gewoed had. Hij wiide nu ook het Nihilisme tot in den grond vernietigen en verhoorde Koediakoff zelf. Maar ook hij kon niets uit hem krijgen. Op geen en kel punt gaf Koeliakoff zich bloot Men dreigde hem met de pijnbank, ook dat joeg hem geen vrees aan. (Slot volgt). VOOR DAMES. Eene verrassing. Panneaux. Kusen vrijxtermarkt. Vrouwen als uitvindüters. Tafelservies. IJs op tafel. In de bruidsdagen van de aarshertogin Yalerie hadden de keizer en keizerin van Oostenrijk eene aardige verrassing bedacht, om die op den avond van haar trouwen te doen uitvoeren. Baron Rezecny, de directeur der keizerlijke schouwburgen, ontving de opdracht togen 30 Juli een beroemd Wcener kwartet zangers te Ischl te noodigen, maar aan niemand van hunne komst bericht te geven. Van het station werden zij naar de woning van den groot-ceremoniemeester gebracht, gezamenlijk in eene kamer gevoerd en men gaf hun vier exem plaren van eeu liefdelied inet begeleiding. Dit lied, dat geen naam van componist of dichter droeg, verzocht men hun in te studeeren. Men zond hun een copieus middagmaal, maar zij moesten blijven waar zij waren, tot er oin hen gezonden zou worden. 's Avonds, toen de vreugdevuren op de hergen uitgedoofd waren, en de maan helder over bosschen en heuvelen scheen, werden zij naar do keizerlijke villa geleid en o;.der eene groep hoornen tegen over het voorbalcon geplaatst. Op een afgesproken teeken zouden zij hun lied beginnen. Zij hoorden spreken in het vertrek dat op hut balcon uitkwam. Weldra verscheen do keizerin, inet den arm om het middel van hare dochter; vlak daarachter volgde do keizer met den bruidegom. Terwijl zij zwijgend op het balcon het heerlijke tooneel aan staarden, gaf prins Ilohenlohe het toeken en van onder de boonion klonken zacht de tonon van hot teederc liefdelied, waarvan de jonge bruid zoowel de muziek als do woorden geschreven had. Tranen van dankbaarheid kwamen haar in do oogcn, terwijl zij beurtelings haar vader en hare moeder aanzag De keizer ping later naar beneden, overhandigde ieder der zangers een diamanten doekspeld, en dankte hen vriendelijk voor hun lied. * ' ?::.Xa de Tentoonstelling te Parijs is eene dame uit DresJen. Mevr. Ilonriette Mankiewicz, tot permanent lid van de Académie des Boaux-Arls benoemd, welke onderscheiding nog aan geen buiteiilandscho vrouw was ten deel gevallen Ilenriette Manlduwicz is eene geboren Weenerin, de vrouw van don Servisch'''!! coiisnl-gcncraal. do dochter van den novellist Tanbov. Do reden harcr benoeming li^t in een bijzonder soort van kunst voortbrengselen, waarin zij het tot eene ongekende hoogte gebracht heeft. Zj vervaardigt j)iuiHcr(u:c, uecoratió'n voor ^iniir.rvaklceii, door eene comnir.atie van borduur- en sdu!<ler\ve;k. die uiterst bekoor lijk werkt. Zij zond zes stuks in, groote vakken ; men heelt, zo in den vestibule d'honneur van de Oo.iteririiksdi-JIonfjaar.sche aficeJin^ kunnen zien. Hot procédéi- moer vertoond, <lo kunst van Mevr. Heniietto M.inkiowicz lai; echter vooral in de artistieke wij/ce waarop zij. tegelijk schilderes en j bord'iiurster, harmonie Irtd weten te brengen tussehen do vlakke kleur en het naaïiLverk. Dezes decoratievcn stellen voor: de zt::\ het, moer, de baai, de vijver, de waterval en do bron. De schilderes is leerlinge van Makart. en maakte iu de woning van haren vader met tal van kunstenaars kennis. Aan de westelijke helling der Karpathen, mj de ? Roumeensche bevolking van Halmagen en om streken, heeft men een paar curieuse gebruiken. Halmagen is een stadje van 1200 zielen, zetel" van een Griekschen protopope en vrij beschaafd. Op St. Theodorusdag heeft daar een jaarmarkt plaats, waaraan de bevolking van zestig a tachtig dorpen deelneemt. Meest echter wemelt de stad van jonggetrouwde vrouwen, die als meisjes ge trouwd zijn; hertrouwde weduwen blijven thuis. Deze vrouwen wandelen in haar mooiste pak, zonder haar mannen, maar meest door haar schoon moeders begeleid, rond; zij hebben in de hand een beker, met wijn gevuld en met bloemen omkranst. Die hen ontmoet, ontvangt een kus van haar, maar hij moet dan uit den beker drinken en een klein geschenk of fooitje geven. Uit den aange boden beker niet drinken, .is eene beleediging, die zoowel de jonge vrouw, als hare schoonmoeder en verdere familie zich aantrekt. Het kussen gebeurt op straat, in de herberg of in do woning van bijzondere personen. De bewoners van andere steden in do buurt spotten er mode en doen het Wallentbal, waarin Hahnagen ligt, voor oen ver dorven streek doorgaan, maar te Halmagen wordt . racn daarover boos, en beweert dat het kussen in alle eer en dciigd geschiedt. Ken andere markt dan dezo kusmarkt wordt ook in dio streek gehouden. Het is de vrijstermarkt op Gaina of de berg der Hou. Daar komen op den eersten Zondag na St. Petrus, met zang en spel, in feestelijke gewaden, de lieden uit debeide dalen, de Motzen on Chrischanen, en ieder der bcido partijen kiest een afgevaardigde. De ? beido afgevaardigden trekken samen eene grens-. lijn op de ruime weide, waar do markt gehouden zal worden. Aan de eene zijde der grenslijn kampeeren de Motzen, aan de anderen de Chri schanen ; tot tien uur 's morgens wordt er gewoon markt gehouden, dan wordt er met muziek ge goten, on do beido partijen, dio elkander reeds. uit de verte hebben opgenomen, begeven zich aan den dans. Onder dezen dans hebben al de verlo vingen van hot jaar plaats, en wel meestal tusschen Chrischanen on Motzer meisjes, omdat deze mooier of coquetter zijn dan de Cbrischanerinnon. Ileftigo tooneelen van jaloezie, zoowel van do zijde der versmade Chrischanermeisjes als van de Motzcrknapen, komen daarbij veel voor; deze maken echter dj vrijstennarkt van Gaina nog belangwekkender. * * * Veic mannen beweren, dat de vrouw van nature de productieve nitvindingskracht mist. Een Amerikaansch blad, (ie Industrial World, antwoordt hierop: Eene Californische dame vond een babywagon uit. die zoo doelmatig was, dat hij haar 50,000 dollars opbracht. Aan rars. Cathcrine Greene, de weduwe van een officier, dankt Amerika do machine tot reiniging van katoen, eene weldaad voor de goheele wereld. Do hoefijzormachino, dio geheel klaargesmede hoefijzcrs uitwerpt, is do uitvinding eener vrouw. Mrs. Anna Manning, uit Plainfield (Xew-Jcrsey) vond een gras- en koornmaaimachine uit; men schrijft haar ook den besten klaverwieder toe; in haar land schijnt voel aan landbouw gedaan te worden door uc dames, althans weinige jaren later nam Mrs. Elisaboth Sraith. uit denzelfden staat, patent voor eeno uitvinding om op dezo machine de mossen to wisselen, zonder de raderen te laten stilstaan. Een der meest gecompliceerde machines is die voor hot maken van papieren zakjes met versterk ten bodem. Zij is zoo vernuftig, dat hot nauwe lijks te begrijpen is hoe men haar zoo verzinnen kan. De uitvindstcr is miss Maggie Knight, die met dezo en dergelijke uitvindingen een groot vermogen verworven hoeft. Voor eeno zeer bruik bare stniatvcegmachine nam een Xüw-Yorscbo dame patent, nadat haar zeer kostbare japon door een gebrekkige machine was bedorven geworden. Eene anuero damo heeft ook voor zich zelf wil len zorgen; Mdvr. Walton, wier huis aaudon elevated railway Ing en die veel last hail van dn dag en nacht voorl/ijstooineride treinen, beeft eeu machine uitgevonden om het gedruisch der wie len te dompen. Do voornaamste machinisten hadden vergeei's eene, oplossing gezocht; het mid del door deze .Mevr. Walton bedacht, is thans doorde directie van verschillende bovon^rondsspoorwugen aangenomen, en baar octrooi brengt baareen goed jaarlijksch inkomen op. Wie nu zijn tafelzüvcr naziet en vindt dat hot bij voorkomende gelegenheden wel wat talrijker j mocht zijn, der.'it er zelden aan, dat <icze luxe 1101; van zon korten datum is. Ko'.uug JCarel V van frankrijk (l.'iHli) beïrtt negen vorken, zijn, opvolger slechts drie : eerst in iïe achttiende eeuw werden zij een algfmeeiio behoefte. Hot was dan ook natuurlijk dat meesters en 18 T.bol T.el : Zw 21 . . P bli l!) Tol: D.b2: 22T.e4D.ill. 2;! L.c.'i 20 c4! D.y5. 24 14 D.u4. 25 Op 20 D.(15 : wint Zw. g,'! on wint. door D.h-1-;- en D.cl-i-" Zw. 21 ... P.h-1 20 'I'.e-i is minder goed voert waarschijnlijk- tot wegens D.dii. renni-e, 22 D.e4 ! l'li.'H20 .... I).b lt remise. O» 2:! oh.S: vol;>t 21 K.<;4 r.t'4 ! i.'.u-'iïmet voortdurend J)e eenvoudigste wijze schaak on 1'2 i'/.;*;, gaat om remise te forcccren. niet wegens -.'! L u.">. Itt.TTKXIAXD.SCTIK BKRICIITKX. De ma'cli Blackbnrnc?Ii"c won! Woensdiiff j.l. beslist. Het eiiu!rcsnlta;:i, was 15lackl.ir.nic 0. Lee .'! en fi iviiiisos. i Iet laatste gedeeke \an den match, dat te Londen fie.-peeiii \vei\l, was bijzon der rijk aan schitterende partijen, wuarv.ui wij nog enkele in ons vol^(M':d nummer hopen op te nemen Llackburne hcsft in dezen inateli bewezen d.it nïoticjj.cnstaando het klimmen der jaren hij geenszins aan krachten heeft verleren, zijn spel draaft nog altijd denzelfden stempel van origina liteit en oiulcrncmir.gsgeest, als voorheen en zijn ongeëvenaard conibinaiievenno^en, maakt hem ecu der raccst geduchte tegenstanders p tournooicn. De jongere generatie kan vooral wat onbetreft con voorbeeld aan den ; IS'o. U"). Probleem van Prof. Joh. Berber, G'raz. ! veteraan riemen, de hodonilaagnche tournooi par tijen zouden ongetwijfeld daardoor aan belang rijkheid winnen Voolal toch moet men bij het naspcloii der partijen vau ilo iiicuwc richting het hoofd met beide handen vast houden uui niet in slaap te vaïlen. I\fr. Leo is een beoefenaar der moderne scliool. wiens spel ov.s. meer soüede en correct tee^rhijnt dah wel geniaal. Ilel resultaat, van dezen mr.;f (bisrom r.!s eeu onbefwistbare o\trwinnriing van liet combinatie over bet thans in zwang' zijnde positie:-;»-! hoselioii'A'd worden. l' * Ami, alhier. A'oor zoover plaatsruimte het \ toelaat worden de npiossh';:1;-:! om de II da^en l geplaatst, en do uiterste lijd is Vrijdag voor- ; middags. t' \VIT 3 zetten mat. Wit: K.bl D.e7 L.b2 en do P.hl en f5 Pions ai ; c2 h;! h4. Zwart: Kfi T.cS L.höP.'oT en d8. Pions a5 c c7 eüt'G en gij.

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl